အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ယာယီခိုလှုံခွင့် (TPS)၊ Green Card နဲ့ ဒုက္ခသည်အဖြစ် ရောက်နေတဲ့ မြန်မာတွေအားလုံး မြန်မာလူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ ဥပဒေရေးရာ ကျွမ်းကျင်သူတွေနဲ့ ချိတ်ဆက်ထားကြဖို့ အမေရိကန်အခြေစိုက် မြန်မာ့အရေး ဆောင်ရွက်သူတွေက တိုက်တွန်းပါတယ်။
အမေရိကန်အစိုးရ၊ အမိမြေလုံခြုံရေးဝန်ကြီးဌာန (DHS) က နိုဝင်ဘာ ၂၄ ရက်မှာ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေရဲ့ ယာယီခိုလှုံခွင့် TPS ကို ဖျက်သိမ်းကြောင်း ကြေညာခဲ့တာပါ။
အချိန်တပတ်အတွင်းမှာ မြန်မာအပါအဝင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကို ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ နိုင်ငံရေးခိုလှုံခွင့် ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို ရပ်ဆိုင်းတာ၊ ၂၀၂၁ ကနေ ၂၀၂၅ အတွင်း ဒုက္ခသည်အဖြစ် ရောက်ရှိနေထိုင်သူတွေရဲ့ Green Card တွေနဲ့ Case တွေကို ပြန်စစ်ဆေးတာတွေ ပြုလုပ်မယ်ဆိုတဲ့ ကြေညာချက်တွေ ဆက်တိုက်ထွက်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။
ဒီကိစ္စရပ်တွေကို ဆုံးဖြတ်တာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ထရမ့်ပ်အစိုးရဟာ ဖက်ဒရယ်တရားရုံးတွေမှာ တရားရင်ဆိုင်ရတာမျိုးတွေ ထပ်ပြီးရှိလာနိုင်တယ်လို့ လေ့လာသူတွေက မှတ်ချက်ပေးပါတယ်။
Burma Advocacy Group မှ Director of Advocacy အီသန်မြင့်က “TPS ဆုံးဖြတ်ချက်ရော၊ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးပေါ်လစီတွေရော အားလုံးကို ပြန်တွန်းဖို့အတွက် ကြိုးစားနေပါတယ်။ ကျနော်တို့တွေ တာဝန်ရှိတယ်ဗျာ။ ကျနော်တို့တွေရဲ့ ညီအစ်ကို မောင်နှမတွေ TPS၊ ဒုက္ခသည်အဖြစ် ရောက်လာသူတွေ ထိခိုက်လွယ်တဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်နေတဲ့အချိန်မှာ ကာကွယ်ဖို့လိုတယ်ပေါ့။ အတူတူ အလုပ်လုပ်ဖို့လိုတယ်။ ဒါက ဘယ်လိုလုပ်လို့ရလဲဆိုတော့ ကျနော်တို့တွေ အသံရှိတယ်၊ မဲဆန္ဒရှင်ပါဝါ ရှိတယ်၊ အဲဒါကို သုံးဖို့လိုတယ်ဗျာ။ ကျနော်တို့ ဒီအတိုင်း ထိုင်နေပြီးတော့ ဘာမှမဖြစ်ဘူးလို့တော့ ပြောလို့မရဘူး။ အခုဖြစ်နေတဲ့ဥစ္စာက နည်းနည်း သိပ်ပြီးတော့ မသေချာဘူးဗျ။ ဒီကာလရှည် အားလပ်ရက်အချိန်မှာ သူတို့ကြေညာထားတာတွေ လုပ်မှာတွေက တော်တော်များတယ်။ ဒီဥစ္စာက ဥပဒေအရ ကျနော်ထင်တာတော့ (ကျနော်ရှေ့နေမဟုတ်ဘူးနော်) ဒါပေမဲ့ မရှင်းဘူးပေါ့။ သူတို့ ဘယ်လောက်လုပ်လို့ရတယ်၊ လုပ်လို့မရဘူးလဲ ဆိုတာ၊ ကျနော်ထင်တာတော့ နောက် ၃ လလောက်ကြာရင် ပိုပြီးတော့ မြင်လာမယ်ပေါ့။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်ပြောချင်တာကတော့ ကျနော်တို့တွေ ဒီမှာရှိတဲ့ Advocacy အုပ်စုတွေ အားလုံးကတော့ ပြန်ပြီးတော့ တွန်းနေပါတယ်။ ကျနော်တို့တွေ လုပ်လို့ရသမျှ အားလုံးလုပ်ပါမယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
ရက်ပေါင်း ၆၀ အတွင်း TPS ဖျက်သိမ်းမှုကို ပြန်မပြင်နိုင်ခဲ့ရင် နောက်ဆုံးအဆင့်အနေနဲ့ ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးတာကို ခိုင်လုံတဲ့အကြောင်းပြချက်နဲ့ အချိန်ရွှေ့ဆိုင်းတာ၊ မြန်မာပြည်ကို ပြန်ပို့တာမျိုး မဟုတ်ဘဲ လုံခြုံဘေးကင်းတဲ့ တခြားနိုင်ငံတခုကို ပို့ပေးဖို့ တောင်းဆိုနိုင်တာ စတဲ့ နည်းလမ်းတွေ ရှိသေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီလိုလုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့ သက်ဆိုင်သူတွေအနေနဲ့ ခိုင်လုံတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ လိုအပ်တဲ့ အထောက်အထားတွေကို ဥပဒေကျွမ်းကျင်သူ ဒါမှမဟုတ် ရှေ့နေတွေရဲ့ အကူအညီနဲ့ ပြင်ဆင်ထားဖို့ လိုအပ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
Alliance for Democracy in Myanmar အဖွဲ့ တည်ထောင်သူ ဒေါ်ခင်သီရိနန္ဒာစိုးက “လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး သူတို့နိုင်ငံရဲ့ပေါ်လစီကို သွားချင်တဲ့အတွက် သူကလုပ်တာဖြစ်တယ်။ ဒီပေါ်လစီကို လုံးဝ အသက်သွင်းချင်တဲ့အတွက်ကြောင့် ဟိုးအစကတည်းကလည်း စိုင်းပြင်လာပြီးသား ဖြစ်တယ်၊ ဆက်ပြီး သူက လုပ်သွားမယ့်သဘော ရှိတယ်ပေါ့။ အဲဒီအထဲမှာ မြန်မာ့အရေးက ကြားညပ်ပြီး ပါသွားတဲ့သဘောမျိုးပေါ့နော်။ အစိုးရတွင်းမှာ ဒါတွေကို မပြောဘူးလား၊ မကန့်ကွက်ဘူးလား၊ မှန်မှန်ကန်ကန်ဖြစ်လာအောင် မလုပ်ဘူးလားဆို လုပ်နေတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ရှိပါတယ်။ စဉ်ဆက်မပြတ်လည်း လုပ်နိုင်စွမ်းရှိတဲ့ သူတို့အစိုးရတွင်းက ပုဂ္ဂိုလ်တွေကိုလည်း တောက်လျှောက် အဆက်အသွယ်လုပ်ပြီးတော့ အခြေအနေတွေကို နားလည်နိုင်အောင်ပေါ့နော်၊ ကိုယ့်ရဲ့ Community ကိုယ့်ရဲ့ နီးစပ်ရာ အသိုက်အဝန်းတွေမှာ အဆက်အသွယ်မပြတ်အောင် နေပါ။ နောက်တခါ ငွေကြေးအရ မတတ်နိုင်တာမျိုးတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် အကူအညီပေးမယ့် ဥပဒေရေးရာ အဖွဲ့အစည်းတွေ နေရာတိုင်းလိုလိုမှာ ရှိပါတယ်။ ပြင်ဆင်စရာရှိတာတွေကိုတော့ ကိုယ်က ပြင်ဆင်ထားရမယ်၊ သတိထားစရာရှိတာတွေကိုတော့ သတိထားရမယ်ပေါ့နော်” လို့ ပြောပါတယ်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ယာယီခိုလှုံခွင့် TPS နဲ့ နေထိုင်တဲ့ နိုင်ငံပေါင်းစုံလူဦးရေ သောင်းချီရှိနေပြီး ၂၀၂၁ ကနေ ၂၀၂၅ ခုနှစ်အတွင်း ဒုက္ခသည်အဖြစ် လာရောက်အခြေချနေထိုင်သူ သိန်းနဲ့ချီ ရှိနေတာပါ။
ထွက်ပေါ်နေတဲ့ သတင်းတွေကြောင့် အစိုးရိမ်လွန်ကဲနေသူတွေကို ပြည်သူအချင်းချင်း ခြိမ်းခြောက် အမြတ်ထုတ်တာမျိုးတွေလည်း လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေထဲမှာ ဖြစ်လာနိုင်တဲ့အတွက် အမှန်တကယ် ကျွမ်းကျင်တဲ့ ဥပဒေပညာရှင်တွေနဲ့ ရှေ့နေတွေကို သက်ဆိုင်သူတွေက စနစ်တကျ ချဉ်းကပ်ကြဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
မြန်မာစင်တာ တာဝန်ရှိသူ ရဲရင့်မြင့်မိုရ်က “Green Card ရုပ်သိမ်းသလိုမျိုး၊ ဒုက္ခသည်သတ်မှတ်ချက်ကို ပြန်သိမ်းချင်တယ်ဆိုရင် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးတရားရုံးကို သူတို့တွေ တင်ပြရမယ်။ ကိုယ့်ဘက်က ကာကွယ်ပိုင်ခွင့်ရှိတယ်။ အရေးကြီးတာ စာရွက်စာတမ်းစု၊ ကိုယ့်ရဲ့ Case ကို ကိုယ်နားလည်အောင်လုပ်၊ ဘယ်လို Story ဆောက်ခဲ့တာလဲ၊ ကိုယ့်ရဲ့ Case က ဘယ်လိုဥပဒေနဲ့ ကိုက်ညီမှုရှိနေလဲ၊ လေ့လာပြီးတော့ ကိုယ့်အနေနဲ့ သေချာ နားလည် ပြင်ဆင်ထားဖို့တော့ အရေးကြီးတယ်။ အထူးသဖြင့် ဒီအခြေအနေမှာ အရည်အသွေးပြည့်မီတဲ့ ဥပဒေရေးရာ ကျွမ်းကျင်သူက တော်တော်အရေးကြီးတယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
အမေရိကန်ပြည်တွင်းရေးကို ဦးစားပေးပြီး ကမ္ဘာ့နံပါတ် ၁ အဖြစ် ဆက်လက်ရပ်တည်ရေးအချက် အပါအဝင် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတွေအရေး ဖော်ပြထားတဲ့ Project 2025 ပေါ်လစီနဲ့ မဲဆွယ်စည်းရုံးပြီး သမ္မတထရမ့်ပ်ဟာ ၂၀၂၄ နိုဝင်ဘာရွေးကောက်ပွဲမှာ အနိုင်ရခဲ့တာပါ။
ထရမ့်ပ် အစိုးရရဲ့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတွေအရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လက်ရှိဆောင်ရွက်ချက်တွေဟာ Project 2025 မှာ ဖော်ပြချက်တွေအတိုင်း တဆင့်ပြီးတဆင့် ဆောင်ရွက်နေတာလို့ လေ့လာသူတွေက မှတ်ချက်ပေးပါတယ်။
အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို ထရမ့်ပ်အစိုးရက အလွန်အကျွံသုံးစွဲတဲ့ ကိစ္စအများအပြားကြောင့် လွှတ်တော်နဲ့ အဆင်မပြေဖြစ်ပြီး အောက်တိုဘာ ၁ ရက်နေ့က စတင်ပြီး ၄၃ ရက်ကြာ အစိုးရယန္တရား စံချိန်တင် ရပ်ဆိုင်းထားရတဲ့ဖြစ်စဉ် အပါအဝင် ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်တာတွေနဲ့ ဆက်တိုက်ကြုံတွေ့နေရပါတယ်။
သုတချမ်းသာ
