စစ်ကောင်စီက နှစ်စဉ် ပြည်ပကနေ စားအုန်းဆီကို အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၅၀၀ ဖိုးလောက် တင်သွင်းနေသလို စားသုံးဆီဖူလုံရေး စီမံချက်ဟာလည်း ရည်မှန်းထားသလို မအောင်မြင်ဘဲ ဖြစ်နေပါတယ်။ 

ဒါ့အပြင် ဆီထွက်သီးနှံ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်တဲ့ လုပ်ငန်းအပြင် ဆီစက်လုပ်ငန်းတွေပါ ပြိုလဲလာနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ဆီထွက်သီးနှံ အပါအဝင် မြန်မာ့သီးနှံ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းမှာ အဓိကအသုံးပြုရတဲ့ ဓာတ်မြေဩဇာ၊ ပိုးသတ်ဆေး၊ စက်သုံးဆီ စတဲ့ သွင်းအားစုတွေဟာ ဈေးတွေ ဆက်တိုက်မြင့်တက်နေတာပါ။ 

အဲလိုအချိန် အညာဒေသရဲ့ မိုးဦး ဆီထွက်သီးနှံတွေ ပေါ်လာချိန်မှာ အဓိက ဆီထွက်သီးနှံတွေဖြစ်တဲ့ မြေပဲနဲ့ နှမ်းဖြူဈေးက အရင်းအနှီး စရိတ်တောင်မရဘဲ အရှုံးပေါ်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် လာမယ့် ဆောင်းသီးနှံမှာ သီးထပ် ပြန်လည်စိုက်ပျိုးနိုင်တဲ့ အခြေအနေ မရှိတော့ဘူးလို့ တောင်သူတွေက ပြောကြပါတယ်။

မကွေးမြို့နယ်က မြေပဲ၊ နှမ်း၊ ပဲစင်းငုံ စိုက်ပျိုးသူ တောင်သူတယောက်က “အခုဈေးကွက် အနေထားနဲ့ဆိုရင် ကျမတို့ဆီက စိုက်နိုင်တဲ့အင်အား မရှိကြတော့ဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ရင်းနှီးလုပ်ကိုင်နေကြရတာ လုပ်အားခနဲ့ မညီမျှတော့ဘူး။ အိမ်မှာရောက် ပြောင်၊ ရလာတဲ့ပိုက်ဆံက အိမ်မှာရောက် ကုန်သွားရော၊ မျိုးတွေဘာတွေ မတတ်နိုင်တဲ့အခါကျတော့ ဖြစ်သလိုပဲ နေနေကြရတာပေါ့။ ယာကွက်တွေရှိပေမဲ့လို့ တို့လုပ်နေလည်း အလုပ်သမားခတွေနဲ့ ရောင်းရတာ ဈေးကမရှိနဲ့ ကိုယ့်အတွက်မကျန်တူတူ မလုပ်ချင်တော့ဘူးဆိုပြီး ဒီလိုလူတွေချည်းပဲ တောင်သူတိုင်းက။ ဒီစကားတွေချည်းပဲ ထွက်ကြတာပဲ။ အကုန်လုံး၊ ကျမတို့ကအစ။ ကျမတို့ဆိုရင် ယာကျယ်သမားတွေ တောင်သူ” လို့ ပြောပါတယ်။

ယာခင်းတွေ ကျယ်သလောက် မိရိုးဖလာအစဥ်အဆက် သီးနှံစိုက်ပျိုးတဲ့ လုပ်ငန်းနဲ့ပဲ အသက်မွေးကြတဲ့ အညာတောင်သူတွေဟာ ရွှေကိုမလို ရေကိုသာလိုလို့ ပြောရလောက်အောင် မိုးကိုမျှော်ခဲ့ကြရပေမဲ့ ၂၀၂၅ မေ၊ ဇွန်၊ မိုးဦးရာသီအပြင် ဇူလိုင်မှာ မိုးတွေ ဆက်တိုက်ရွာသွန်းခဲ့လို့ စိမ့်စမ်းရှိတဲ့ ယာခင်းမှာ စိုက်ပျိုးထားတဲ့ သီးနှံတွေ ပျက်စီးတာ၊ အထွက်လျော့တာတွေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

ဒီနှစ်မှာ မိုးကောင်းလို့ အညာဒေသအတွက် ပျော်ရွှင်စရာလို့ စစ်ကောင်မရှင်ရဲ့ စိုက်ပျိုးရေးဘွဲ့ရ မကွေးတိုင်းဝန်ကြီးချုပ်က ပြောဆိုခဲ့ပေမဲ့လည်း မကြုံစဘူး မိုးအလွန်များခဲ့လို့ သီးနှံအထွက်နှုန်းတွေ လျော့ကျခဲ့တာ၊ မြေပဲနဲ့ နှမ်းဖြူဈေးတွေ ဈေးကွက်ခိုင်ခိုင်မာမာမရှိလို့ အမြတ်မရဘဲ အရင်းရှုံးခဲ့တာ၊ နှမ်းနက်စိုက်ပျိုးချင်တဲ့တောင်သူတွေ နှမ်းနက်မျိုးမရလို့ နှမ်းဖြူကိုစိုက်ရင်း နှမ်းဖြူဈေးကျပြီး အရင်းရှုံးခဲ့ရတာတွေကိုတော့ ထုတ်ဖော်ပြောဆို ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ပေးတာတော့  မရှိခဲ့ပါဘူး။

နှမ်းနဲ့ မြေပဲဟာ စစ်ကော်မရှင်ရဲ့ အဓိကသီးနှံဆယ်မျိုးမှာပါဝင်ခဲ့ပြီး နှမ်းသီးနှံရဲ့ ပန်းတိုင်အထွက်နှုန်းဟာ တင်း ၂၀ ဖြစ်ပေမဲ့ အခုနှစ် မကွေးဒေသရဲ့ မိုးများလွန်းတဲ့အနေထားကြောင့် နှမ်းတဧကရဲ့ အထွက်နှုန်းက ၃ တင်းအထိ ကျဆင်းခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ မြေပဲဟာလည်း ပန်းတိုင်အထွက်နှုန်းဖြစ်တဲ့ တင်း ၇၀ အထိ မထွက်နိုင်ဘဲ ပျမ်းမျှ ၃၅ တင်းလောက်သာ ရရှိခဲ့ကြပါတယ်။

၂၀၂၅ မိုးသီးနှံရာသီဟာ တောင်သူတွေအတွက် လုပ်သားစရိတ် အမြင့်ဆုံးနှုန်းနဲ့ပေးချေခဲ့ရပြီး မြေပဲတောင့် တတင်း ကျပ်နှစ်သောင်းခွဲ အရင်းအနှီးရှိပေမဲ့လည်း ပေါက်ဈေးက ကျပ် ၁၇,၀၀၀ ကနေ အများဆုံး ကျပ် ၂၀,၀၀၀ ဈေးသာရှိလို့ အရှုံးပေါ်ခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။ 

နှမ်းနက်ဈေးက ကျပ် ၂၆၀,၀၀၀ ကျော်ရှိပေမယ့်လည်း နှမ်းဖြူကတော့ တတင်းကို ကျပ် ၁၀၀,၀၀၀ ဝန်းကျင်သာ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် နှမ်းဖြူနဲ့ မြေပဲသီးနှံရောင်းချပြီးချိန်မှာ တောင်သူတွေက အိတ်ခွံနဲ့နွားစာပဲ ကျန်တယ်လို့ ပြောဆိုခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒီအခြေနေဟာ တောင်သူလယ်သမားတွေအတွက် ကိုယ့်နိုင်ငံသားအချင်းချင်း ကုတ်သွေးစုပ် အမြတ်ထုတ်ခဲ့ကြတဲ့ တာဝန်ကျေစပါးပေးသွင်းရတဲ့ ကောက်စွနဲ့ ဆန်ကောသာကျန်တဲ့ ကုန်သွယ်လယ်ယာခေတ်ကို ပြန်ပြောင်းအမှတ်ရစေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

သီးနှံစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုကွင်းဆက်တခုလုံးမှာ အဓိကကျတဲ့ တောင်သူတွေ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု မရှိတော့ဘူးဆိုရင် စစ်ကော်မရှင်က အမြဲရည်ညွှန်းခဲ့တဲ့ လယ်ယာလုပ်ငန်းကို မှီခိုနေတဲ့ ကျေးလက်နေပြည်သူ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းကို အခက်အခဲ အကျပ်အတည်းတွေ ပိုပြီးဖြစ်လာစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါ့အပြင် မြို့ပေါ်က ဆီစက်လုပ်ငန်းတွေ၊ သီးနှံကြိတ်ခွဲတဲ့ လုပ်ငန်းတွေ၊ ပဲယို၊ နှမ်းယို စတဲ့ တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန် ထုတ်လုပ်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေလည်း အကုန်လုံးရပ်ဆိုင်းသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအခြေအနေဟာ ကြောက်စရာကောင်းတယ်လို့ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး ဆီစက်လုပ်ငန်းရှင်တယောက်က ပြောပါတယ်။

“အဲ့တော့ နောက်စိုက်မယ့် ဆောင်းပဲကို မစိုက်ကြတော့ဘူး။ အဓိက အဲဒါကြောက်တာ။ စားအုန်းဆီသွင်းတာ မသွင်းတာနဲ့ အဓိက နောက်ပဲ မစိုက်တဲ့အတွက် ပြည်တွင်းလုပ်ငန်းသုံးရော ဆီစက်သမားတွေအတွက်ရော တကယ်လို့ ဆီစက်တွေက လည်ပတ်ခွင့်ပေးလာရင်ကိုပဲ ကုန်ကြမ်းပြဿနာ လာဆိုက်နိုင်တယ်။ အဓိက ကုန်ကြမ်းပြဿနာဆိုက်ရင် စက်သမားက ပဲဆီဈေးကောင်းတယ် ဆိုပေမဲ့ ကုန်ကြမ်းမှမရှိရင် ဘာမှလုပ်လို့မရဘူး။ တောင်သူက ဒီနှစ်မစိုက်တော့ဘူး။ ငါးပုံ ပုံ တပုံထက် မစိုက်တော့ဘူး။ မြန်မာပြည်မှာ ဆောင်းပဲ အရဆုံး၊ အစိုက်ဆုံး။ တနှစ်ရဲ့အများဆုံးရတာ ဆောင်းပဲ။ မိုးပဲက ဒါရဲ့ ငါးပုံ တပုံပဲရတာ။ အများဆုံးရတာက ဆောင်းပဲ။ အခု မိုးပဲမှာ သူတို့က ရှုံးကုန်တော့ ဆောင်းပဲကိုစိုက်ရမှာ ကြောက်သွားတယ်။ ၁၀ ဧကရှိတဲ့သူက ၇ သိန်းရှုံးမယ်၊ ဧက ၂၀ ရှိတဲ့သူက ၁၄ သိန်းရှုံးမယ်။ အဲ့တော့ သူတို့က ယုံကြည်မှုမရှိတော့ဘူး။ ယုံကြည်မှုရှိအောင်လည်း ငါတို့က လုပ်မပေးနိုင်ဘူး။ ငါတို့တောင်မှ အခုပြောပေါ့ကွယ်။ အဖေကယ်ပါ၊ အဘကယ်ပါဖြစ်နေတာ။ ပဲပုတ်ဖတ်ကသွင်း၊ စားအုန်းဆီက သွင်းဆိုတော့ တို့က ဘာမှ လုပ်လို့မရဘူး။”

တရုတ်နိုင်ငံက အဝယ်များတဲ့ နှမ်းဖြူနဲ့ မြေပဲဟာ အခုနှစ်မှာ အဝယ်မရှိတာကြောင့် ဈေးတွေ ကျဆင်းနေတာက မြေပဲနဲ့ နှမ်းကို ကြိတ်ခွဲထုတ်လုပ်တဲ့ ပြည်တွင်းက ဆီစက်လုပ်ငန်းရှင်တွေအတွက် Export ဈေးနဲ့ ယှဥ်ဝယ်စရာမလိုတော့လို့ အားသာချက်တခုလို့ ယူဆစရာ ရှိနေပါတယ်။

တကယ့်အခြေအနေမှာတော့ တလကို စားအုန်းဆီတန်ချိန် ၃၅,၀၀၀ တင်သွင်းတယ်လို့ စစ်ကော်မရှင်က ထုတ်ပြန်ထားပေမဲ့လည်း ပမာဏတခုအထိ စားအုန်းဆီ တင်သွင်းလာတဲ့ အခြေအနေတွေက ပြည်တွင်းဆီစက်လုပ်ငန်းတွေကို အထိနာ‌စေပြီး ဆီတွေမရောင်းရလို့ နှမ်းဈေး၊ မြေပဲဈေးတွေ ကျနေပေမဲ့ ဝယ်ယူကြိတ်ခွဲနိုင်တဲ့ အခြေအနေ မရှိတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

မကွေးကုန်စည်ဒိုင်အဖွဲ့ဝင်တယောက်ကတော့  ကျေးလက်နေပြည်သူ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် မှီခိုနေတဲ့ ဆီထွက်သီးနှံ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းနဲ့ ပြည်ပကတင်သွင်းလာတဲ့ စားအုန်းဆီလုပ်ငန်း အခြေအနေပေါ်မှာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အကျပ်အတည်းတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဖြေရှင်းနိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတခုကို အကြံပြု ပြောဆိုပါတယ်။

“အဓိက ဦးပြောချင်တာက မတရားသဖြင့် စားအုန်းဆီ ဖိထားတဲ့အတွက်ကြောင့် ဥပမာတခုက ဒီတောင်သူက ပဲဆီတပိဿာ ၂၀,၀၀၀၊ နှမ်းဆီတပိဿာ ၂၀,၀၀၀ စားနိုင်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုရင် ဆိတ်သားတပိဿာ ၂၀,၀၀၀၊ ၃၀,၀၀၀ တောင် စားနိုင်သေးတာပဲ။ ဒါစားနိုင်တာပေါ့။ ဘာလို့မစားနိုင်လဲ၊ သူတို့ရဲ့  စိုက်ပျိုးရေးထုတ်ကုန်က ဈေးကွက်ကြီးကြီးမားမား ဈေးကွက်ရှိတယ်။ ဈေးကွက်က ကောင်းကောင်းရှိတယ်ဆိုလို့ရှိရင် စိုက်ကြမှာပဲလေ။ သူလည်းစိုက်၊ ကိုယ်လည်းစိုက်ဆိုရင် စိုက်ပျိုးရေးမြေတွေကလည်း အလပ်ဟာမရှိတော့ဘူး။ စားအုန်းဆီဆိုရင်တော့ မကွေးတိုင်းဆိုရင်တော့ ဦးအကြံပြုချင်တာကတော့ စက်မှုကုန်ကြမ်းက လွဲလို့ ကျန်တာမပေးနဲ့၊ တိုင်းပြည်ကလည်း ရှင်းရှင်းပြောလို့ရှိရင် စားအုန်းဆီကို အရန်ဆီလောက်ပဲ သဘောထားပြီးတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ မိုးခေါင်သလား၊ ရာသီဥတု ဖျက်ဆီးလား အဲ့ပေါ်မှာပဲ ထိန်းမယ်ဆိုရင် စက်ပိုင်တွေရော တောင်သူရော၊ စက်ပိုင်တွေကို မှီခိုနေတဲ့ အလုပ်သမားတွေရော အားလုံးပြေလည်သွားမှာ။”

မြန်မာ့ဆီစက်လုပ်ငန်းဟာ တနိုင်တပိုင် နလည်ဆုံလို့ခေါ်ကြတဲ့ နွားလည်ဆုံဆီကြိတ် လုပ်ငန်းကနေ စတင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး အခုအခါမှာတော့ ဆီထဲမှာပါဝင်တဲ့ ကင်ဆာရောဂါဖြစ်စေတဲ့ မှိုတွေ၊ အက်စစ်ဓာတ်တွေ၊ အစေးဓာတ်တွေ၊ ဆပ်ပြာဓာတ်တွေကို ဖယ်ပေးတဲ့ Refining စက်တွေ တည်လာပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ မိရိုးဖလာကြိတ်ခွဲထုတ်လုပ်တဲ့ စားသုံးဆီတွေကနေ ဆီအရည်အသွေး ကောင်းဖို့အတွက် အဲဒီလို ဆီသန့်စင်စက်တွေကို ကျပ်သိန်းပေါင်း ၂၀,၀၀၀ လောက် အသုံးပြုပြီး တည်လာကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

Refining စက်တွေကနေ စားသုံးဆီသန့်စင်နိုင်တဲ့အခြေအနေကို မကွေးမြို့မှာ လာရောက်စက်တပ်ဆင်နေသူ တရုတ်နိုင်ငံသား မစ္စတာ ဝမ်ချင်ဖုန် (စက်တပ်ဆင်မှုနှင့် အရည်အသွေး ထိန်းသိမ်းရေးပညာရှင်) က ရှင်းပြပါတယ်။

“ဆီထဲမှာပါတဲ့ မှိုဓာတ်တွေကိုလည်း ဖယ်ပေးတယ်။ ပြီးတော့ ဒီမြေပဲတို့ ဘာတို့မှာပါတဲ့ အစေးဓာတ်တွေကိုလည်း ဖယ်ပေးတယ်။ အဲဒီ အစေးဓာတ်တွေကလည်း လူကို ဒုက္ခရောက်စေတယ်။ ပြီးရင် ဆီထဲမှာ ဆပ်ပြာဓာတ်တွေကိုပါ အကုန်ဖယ်လိုက်တယ်။ ဖယ်ခြင်းအားဖြင့် ပုံမှန်ဆိုရင် ဒီတိုင်းကြိတ်ပြီးတော့ စားတဲ့ဟာတွေထဲမှာ အဲ့ဓာတ်တွေ အနည်းနဲ့အများပါတယ်။ ပြီးတော့ ထားတာကြာတဲ့အတွက် တဖြည်းဖြည်း အက်ဆစ်ဓာတ်တွေ ပါတယ်။ အဲဒါတွေကို အနည်းဆုံး အခု ကျနော်တို့က အက်စစ်ဓာတ်က ၀ ဒသမ ၃ နဲ့ ၀ ဒသမ ၅ အဲ့ကြားထဲကို သွားနေတဲ့အတွက် ကျန်းမာရေးကို ကောင်းစေတယ်။ အဓိကကတော့ ကင်ဆာ၊ ကင်ဆာဖြစ်စေတဲ့ FFA ပေါ့။ အဲဒီ အက်စစ်တွေကိုပါ ဖယ်ပေးတယ်။ အဲဒါကြောင့်မို့ စားသုံးဖို့ သင့်တော်ပါတယ်။”

မကွေးမြို့အပြင် ရန်ကုန်၊ မန္တလေး စတဲ့မြို့တွေမှာ တရုတ်နိုင်ငံက တင်သွင်းတဲ့ Refining စက်အလုံးရေ ၁၅ လုံးလောက် အသုံးပြုနေကြပါတယ်။

Refining စက်တွေက စားသုံးဆီအမျိုးမျိုးကို သန့်စင်နိုင်တဲ့အတွက် အဲဒီက သန့်စင်ပြီး ထွက်ရှိလာတဲ့ အရည်အသွေးမြင့်ဆီတွေနဲ့ ပဲဖတ်တွေကို ပြန်လည်ရောင်းချကြဖို့ မျှော်လင့်ထားကြပေမဲ့လည်း ပြည်တွင်းက ဆီထွက်သီးနှံတွေ ပေါ်လာချိန်မှာ ဆီစက်တွေ ထိခိုက်လာတဲ့ စားအုန်းဆီပမာဏတခုကို တင်သွင်းထားတဲ့အပြင် ပြည်တွင်းပဲဖတ် အရည်အသွေးကို ကောင်းမွန်အောင် လုပ်ကိုင်နိုင်ပေမဲ့ အမေရိကန်၊ ဘရာဇီးနဲ့ အိန္ဒိယက ပဲဖတ်တွေ တင်သွင်းလာလို့ ဆီရော ပဲဖတ်ပါ မရောင်းရလို့ စက်တွေ ရပ်ဆိုင်းလာရတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါ့အပြင် စစ်ရေးအကျပ်တည်းတွေကြောင့် တိုင်းကျော်၊ ပြည်ကျော် ဆီသယ်ယူခွင့်တွေကို ပိတ်ပင်ထားတဲ့အပြင် မန္တလေးကတဆင့် စစ်ကိုင်းတိုင်းကို ဆီပို့ရာမှာ စားအုန်းဆီကိုသာ တင်ခွင့်ပြုပြီး ပြည်တွင်းထုတ် ပဲဆီ၊ နှမ်းဆီတွေကို သယ်ယူခွင့်မပြုတဲ့ အခြေအနေတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။

ဧရာဝတီ စပါးကျီ၊ မကွေး ဆီအိုးလို့ ပြောဆိုကြတဲ့ မကွေးတိုင်းမှာ ဆီထွက်သီးနှံကို အများဆုံး စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ကြပေမဲ့လည်း ဆီစက်လုပ်ငန်း ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းဟာ အဲဒီအခြေအနေတွေကြောင့် ရပ်ဆိုင်းထားရတယ်လို့ သိရပါတယ်။

“ဒီဆီက ပြည်တွင်းမှာ ကြိတ်တဲ့ ပဲဆီ၊ နှမ်းဆီ၊ ဝါစေ့ဆီ ဒီဆီတွေအားလုံးက ဝယ်သူမရှိတော့ဘူး။ မရှိတော့တာက စားအုန်းဆီသွင်းလာတယ်။ အဲဒီဟာထက် ပိုဆိုးတာက အခု စက်သမားက ပိုသေသွားတာက ဆီမရောင်းရလို့ ပဲဖတ်ကလေး ကျန်တာလေး ရောင်း၊ ဆီလေးကို သူ့ဟာနဲ့သူရောင်း အဲ့လိုလည်းရသေးတယ်။ အခုက ပဲပုတ်ဖတ်ကလည်း သွင်းတယ်လေ၊ သွင်းတော့ စက်သမားက ၉၀ ရာခိုင်နှုန်း ရပ်သွားပြီ။ အခုချိန်မှာ အနည်းဆုံး ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းထက် မကျန်တော့ဘူး။ တို့လည်း တလမှ ၇ ရက်လောက်ပဲ လည်တော့တယ်။ မလည်နိုင်တော့ဘူး။ ပြည်တွင်းဆီဖူလုံအောင် လုပ်ပါဆိုတာ သူများနိုင်ငံတွေမှာပေါ့ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ပြည်တွင်းကထွက်တဲ့ ကုန်ကိုပဲ သုံးဆောင်ကြအောင် ပြည်သူလူထု စားသုံးသူတွေလည်း သက်သာအောင် ပြည်တွင်းက လုပ်ငန်းရှင်တွေကိုပဲ ပံ့ပိုးပေးတာ။ အခုက ပြည်တွင်းကလုပ်ငန်းရှင်ကို သတ်တာနဲ့ တူနေတာ။”

ပြည်တွင်းစားသုံးဆီ ထုတ်လုပ်တဲ့လုပ်ငန်းဟာ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည်မှ ဆီဖြစ်တဲ့အထိ ကွင်းဆက်တခုလုံး ပြည်တွင်းမှာပဲ လည်ပတ်နေတာဖြစ်ပြီး နိုင်ငံသူနိုင်ငံသားတွေ မှီခိုနေရတဲ့ လုပ်ငန်းတခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကျေးလက်နေပြည်သူလူထုရဲ့ အဓိက အသက်မွေးလုပ်ငန်းနဲ့ ဆက်စပ်နေတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

၂၀၂၁ အာဏာသိမ်းအစိုးရ တက်လာပြီးတဲ့နောက် တနှစ်အတွင်းမှာပဲ စားသုံးဆီဖူလုံရေးစီမံချက်ကို စတင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ၃ နှစ်အတွင်း ဆီဖူလုံဖို့ ရည်မှန်းထားပေမဲ့လည်း ရည်မှန်းချက် မအောင်မြင်တဲ့အပြင် စားသုံးဆီအတွက် အဓိကအရင်းအမြစ်ဖြစ်တဲ့ ပြည်တွင်း ဆီထွက်သီးနှံ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုနဲ့ ဆီစက်လုပ်ငန်းတွေပါ ပြိုလဲလာတဲ့အခြေအနေကို ရောက်ရှိလာတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ပြည်တွင်းဆီလိုအပ်ချက်က တန်ချိန် ၁၂ သိန်းရှိပြီး တန်ချိန် ၉ သိန်းခန့်လောက် ပြည်ပက တင်သွင်းနေတယ်လို့ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၄ ခုနှစ်မှာ စစ်ကောင်စီက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ မကွေးတိုင်းရဲ့ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုကနေ ဆီတန်ချိန် ၃ သိန်း ထွက်ရှိနေတာဖြစ်ပြီး ဒီပမာဏက တိုင်းအတွင်း စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်တဲ့ ဆီထွက်သီးနှံတွေရဲ့ ပန်းတိုင်အထွက်နှုန်းရဲ့ ထက်ဝက်ကိုသာ တွက်ချက်ထားတာဖြစ်ပြီး ပန်းတိုင်အထွက်နှုန်း ရရှိမှသာ ဆီတန်ချိန် ၆ သိန်းအထိ ထွက်ရှိလာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါ့အပြင် စစ်ကော်မရှင်က ပြည်တွင်းက ဝင်ငွေနည်းပြည်သူတွေအတွက် စားအုန်းဆီ ပြည်ပပေါက်ဈေးထက် လျှော့ချပြီး နှစ်စဥ် ကျပ်ငွေ တစ်ဘီလီယံနီးပါး စိုက်ထုတ်ပြီး ဈေးလျှော့ရောင်းချပေးနေပေမဲ့ ပြည်သူလူထု အများစုထံ ရောက်ရှိလာနိုင်တာ မရှိပါဘူး။

စားအုန်းဆီရည်ညွှန်းဈေးက ကျပ် ၆,၀၀၀ ကျော် သတ်မှတ်ပြီး ပြည်သူဆီဖြန့်ဝေတဲ့ ဆီတွေဟာ ခွဲတမ်းတွေအလီလီနဲ့ အမြတ်တင် ခိုးထုတ်ရောင်းစားတဲ့ စီးပွားရေးဈေးကွက် အခွင့်အလမ်းတခုအဖြစ် ရှိနေပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ပဲဆီနဲ့ စားအုန်းဆီ ရောထားတဲ့ ပဲအရော ဆီဈေးကွက်တခုကလည်း ရှိနေတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ပြည်တွင်းစားသုံးဆီ ထုတ်လုပ်၊ တင်သွင်း၊ ဖြန့်ဖြူးရောင်းချတဲ့ မူဝါဒတွေ ခိုင်ခိုင်မာမာ ကြပ်ကြပ်မတ်မတ် မရှိတာကြောင့် ပြည်တွင်းဆီဆံလို့ ခေါ်ကြတဲ့ ဆီထွက်သီးနှံ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်တဲ့ တောင်သူတွေနဲ့ ဆီထုတ်လုပ်တဲ့ ဆီစက်လုပ်ငန်းတွေ ပြိုလဲလာရသလို ပြည်တွင်းဆီဖူလုံမှု အိပ်မက်ကလည်း မရေမရာ မသေမချာနဲ့ ပျက်ပြယ်လာရတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဟန်န