အာဏာသိမ်းမှု ၄ နှစ်ကျော်အတွင်း တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေနဲ့ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်တွေက မြို့ပေါင်း ၁၀၃ မြို့ကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ပြီး အဲဒီထဲက ၈ မြို့ကို ပြန်လက်လွှတ်ထားရပါတယ်။

တရုတ်ဖိအားကြောင့် လားရှိုးကို စစ်တပ်ဆီ ပြန်လွှဲပေးအပြီး အခုနောက်ဆုံး မိုးဗြဲ၊ နောင်ချိုနဲ့ သပိတ်ကျင်းမြို့တွေကို ထိုးစစ်ဆင်တာကြောင့် ဇူလိုင်လထဲမှာ ထပ်ပြီး လက်လွှတ်ခဲ့ရပြန်ပါတယ်။

အဲဒီမြို့တွေကို ပြန်သိမ်းပြီးနောက်မှာ စစ်တပ်က မိုးကုတ်၊ ကျောက်မဲနဲ့ သီပေါမြို့တွေကို စစ်ရေးအရ ခြိမ်းခြောက်နေသလို ကချင်ပြည်နယ်ထဲက ဗန်းမော်၊ ဖားကန့်နဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်းထဲက ၁၀ မြို့နယ်ကို ဇူလိုင်လကုန်လောက်ကတည်းက ထိုးစစ်တွေ ပြုလုပ်လာပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ လေ့လာသုံးသပ်သူတွေကတော့ မြို့အနည်းအကျဉ်းကို တော်လှန်ရေးတပ်တွေလက်ထဲက ပြန်သိမ်းနိုင်ရုံနဲ့ စစ်တပ်က အနိုင်ရသွားတော့မယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ် မဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

International Crisis Group မှ ရစ်ချတ်ဟော်ဆီက “ ဒီမြို့ ၃ မြို့ ပြန်သိမ်းနိုင်တာနဲ့ စစ်မြေပြင်မှာ လုံးဝပြောင်းလဲသွားမယ်လို့တော့ မယူဆသင့်ပါဘူး။ ဒီမြို့ ၃ မြို့ ပြန်သိမ်းနိုင်တာနဲ့ စစ်တပ်က နိုင်တော့မယ်လို့လည်း မတွေးသင့်ပါဘူး။ မြန်မာစစ်တပ်က တနိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ စစ်မြေပြင်မှာ အကျပ်အတည်းတွေ ရင်ဆိုင်နေရတာပါ။ ရခိုင်၊ အညာဒေသ၊ စသဖြင့်ပေါ့လေ။ ဒါကြောင့် လုံးဝအလှည့်အပြောင်းဖြစ်သွားပြီလို့ မပြောနိုင်သေးပါဘူး။ မြန်မာစစ်တပ်က သူတို့မှာ အခွင့်အလမ်းတွေ ပိုရှိလာတယ်လို့ ခံစားလာရတာတော့ အမှန်ပါ” လို့ ပြောပါတယ်။

၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးတွေနဲ့ တစ်လေးလုံး စစ်ဆင်ရေးတွေကစလို့ တိုက်ပွဲတွေမှာ အဆင့်မြင့် အရာရှိတွေပါ စစ်သုံ့ပန်းအဖြစ် အဖမ်းခံခဲ့ရပြီး မြို့တွေ ဆက်တိုက် လက်လွှတ်ခဲ့ရတဲ့ စစ်တပ်က ဘာလို့ ထိုးစစ်တွေ ပြန်လုပ်ပြီး မြို့တချို့ကို ပြန်သိမ်းနိုင်တာပါလဲ။

စစ်မှုထမ်းဆင့်ခေါ်ပြီး အင်အားပြန်ဖြည့်တာ၊ လေကြောင်းပစ်ကူ အလွန်အကျွံသုံးတာ စတဲ့ အကြောင်းအရင်းတချို့ ရှိပေမဲ့ အဲဒီအထဲက အကြောင်းအရင်းတခုကတော့ ယူကရိန်းနဲ့ ဒရုန်းစစ်ပွဲ ဆင်နွှဲနေတဲ့ ရုရှားနဲ့ ကမ္ဘာ့ဒရုန်းထုတ်လုပ်ရေးမှာ ထိပ်တန်းရောက်နေတဲ့ တရုတ်တို့က စစ်တပ်ကို ပံ့ပိုးပေးတာကြောင့်လို့ တော်လှန်ရေးသမားတွေနဲ့ လေ့လာသူတွေက ပြောပါတယ်။

သိပ်မကြာခင်က စစ်တပ်ရဲ့ ထိုးစစ်ကို ရင်ဆိုင်ခုခံခဲ့ရတဲ့ သပိတ်ကျင်းအခြေစိုက် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့က ရဲဘော်တယောက်ကလည်း လေကြောင်း၊ ဒရုန်းနဲ့ လက်နက်ခဲယမ်း အခက်အခဲတွေကြောင့် မြို့ကို ဆက်မထိန်းနိုင်ခဲ့တာလို့ ပြောပါတယ်။

“ခဲယမ်းထုတ်တဲ့ စက်ရုံတွေ ကျနော်တို့မှာမှ မရှိတာ။ ရန်သူက အများကြီးသုံးနိုင်တာပေါ့ဗျာ။ သူတို့မှာ စက်ရုံတွေရှိတာကို။ သူတို့ ၃ ပေါက်လောက်ပစ်ရင် ကျနော်တို့က တပေါက်လောက်ပေါ့။ တပေါက်လောက်ပစ်ဖို့အရာကို တော်တော်စဉ်းစားရတာဗျ အဲဒါမျိုး။ အဓိက ပစ်အားကောင်းကောင်း မသုံးနိုင်တာပေါ့။ စစ်ပွဲတပွဲက ပစ်အားသုံးနိုင်တဲ့ကောင် နိုင်တာပဲဗျ။ လူထုထောက်ခံမှုကတော့ ရရှိနေပြီးသားပါပဲ၊ သို့သော် ၄ နှစ်ကျော် ၅ နှစ်နီးပါး ဖြစ်လာတော့ သူတို့လည်း အရင်ကဗျာ သိန်းကို ၁,၀၀၀ လောက်ရှိတဲ့သူက ဒီအချိန်မှာ ၅၀၀ လောက်ပဲ ရှိတော့မှာဗျ။ အဲသဘောဗျ။ အဲလိုဆိုတော့ ကြာတော့ သူတို့ ပင်ပန်းကြပြီဗျာ၊ အဲဒီအပိုင်းတွေလည်း ပါတာပေါ့။”

စစ်တပ်မှာ ဒီလိုအားသာချက်တွေ ရှိနေပေမဲ့ တော်လှန်ရေးတခုလုံးကို လဲပြိုသွားအောင် တိုက်နိုင်တဲ့ အနေအထားမျိုး မဟုတ်သေးသလို အားနည်းချက်တွေလည်း ရှိနေတယ်လို့ လေ့လာသူတွေက ပြောပါတယ်။

အမိန့်ပေးကွပ်ကဲမှု အားကောင်းကောင်းနဲ့ ထိုးစစ်တိုင်းမှာ ငွေကြေးကုန်ကျခံပြီး သာမန်စစ်ပွဲတွေကအစ လေကြောင်းအားပြုနိုင်တဲ့ အားသာချက်တွေ ရှိနေပေမဲ့ စစ်တပ်ကို အနိုင်ယူနိုင်မယ့် အခြေအနေတွေ ရှိနေတုန်းပဲလို့ CDM ဗိုလ်မှူးနောင်ရိုးက မှတ်ချက်ပြုပါတယ်။

အဲဒီလို အနိုင်ယူနိုင်ဖို့အတွက် တော်လှန်ရေးဘက်တော်သားတွေ အချင်းချင်း ညီညွတ်ရေးနဲ့ တပ်ပေါင်းစုပုံစံ ဆောင်ရွက်မှုက အရေးကြီးတယ်လို့ သူကဆိုပါတယ်။

“တော်လှန်ရေး အဆက်ဆက်မှာလည်း ဒါ အဓိကလိုအပ်ချက် ဖြစ်မယ်။ ဒီနေ့လည်း ဒီလိုအပ်ချက် စိန်ခေါ်မှုကို ရင်ဆိုင်နေရဆဲပဲလို့ ပြောရမယ်ထင်ပါတယ်။ အဲကျတော့ တကယ့် အခရာကျတဲ့ တော်လှန်ရေးဦးဆောင်အဖွဲ့၊ အစုအဖွဲ့အသီးသီးပေါ့နော် NUG အပါအဝင် တော်လှန်ရေး ERO အဖွဲ့အသီးသီးမှာတော့ ခိုင်မာတဲ့ နိုင်ငံရေး ဘုံရပ်တည်ချက်နဲ့ စစ်ရေးတပ်ပေါင်းစု ချိတ်ဆက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ဒါက အဓိကအရေးကြီးတဲ့အချက်တခု ဖြစ်တယ်လို့ ကျနော်တို့ ပြောချင်တယ်ပေါ့နော်။ တော်လှန်ရေးမှာ အလိုအပ်ဆုံးနဲ့ အမြန်ဆုံး ဖော်ဆောင်သင့်တဲ့ အကြောင်းအရာလို့ အခြေခံအကြောင်းရင်းတချက် ဖြစ်တယ်လို့ ပြောချင်ပါတယ်။”

တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေ စည်းလုံးရေး၊ တပ်ပေါင်းစု တည်ဆောက်ရေးဟာ ဗိုလ်မှူးနောင်ရိုး တင်မကဘဲ တော်လှန်ရေးလိုလားသူတွေကြား အပြောများတဲ့ ကိစ္စတခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ ဘာတွေက အခက်အခဲ ဖြစ်နေပါသလဲ။

96 Soldiers အဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ကိုဇေယျာလွင်ကတော့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအတွက် ဆေးနွေးနေကြပေမဲ့ နယ်မြေမတူညီမှုတွေ၊ တပ်ပုံစံမတူညီမှုတွေ ရှိနေတဲ့အတွက် အခက်အခဲတွေ ရှိနေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

“အဖွဲ့အစည်းတွေ များစွာရှိမယ်ဆိုရင် အဲဒီရှိနေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ များစွာ၊ အကုန်လို့ပြောရင်တော့ ခက်တာပေါ့ဗျာ၊ စုနိုင်တဲ့အင်အားတွေ စုပြီးတော့ လုပ်ဖို့လိုတယ်။ တဖွဲ့တည်းနဲ့ ဘယ်လိုမှ ဒီတော်လှန်ရေး မပြီးဘူး။ ဒီစစ်အာဏာရှင်ကို ကျနော်တို့ ရင်ဆိုင်ဖို့ခက်တယ်။ အခုဆို ၅ နှစ်နီးပါး ရောက်လာပြီ ဆိုတဲ့အချိန်မှာ ကျနော်တို့ ဒီ ခိုင်မာတဲ့ စစ်ရေးပုံစံဖြစ်လာဖို့ တပ်တွေစုပြီး အလုပ်လုပ်ဖို့ လိုကို လိုအပ်ပါတယ်လို့။ အဲဒီအတွက်လည်း ကြိုးစားပြင်ဆင်နေတာမျိုးတွေလည်း ရှိပါတယ်။”

အဲဒီ တပ်‌ပေါင်းစုတည်ဆောက်ရေး ကိစ္စတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) နဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တချို့ဆီ DVB က မေးမြန်းဖို့ ဆက်သွယ်ပေမဲ့ သတင်းရေးသားချိန်ထိ ပြန်ဖြေတာ မရှိခဲ့ပါဘူး။

အာဏာသိမ်းကာလ ၄ နှစ်ကျော်လာချိန်မှာတော့ စစ်တပ်က ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်ဖို့အတွက် သူတို့လက်လွှတ်ထားရတဲ့ နယ်မြေတွေကို ထိုးစစ်ဆင်နေသလို ကြားဖြတ်အစိုးရဖွဲ့ပြီး တရားဝင်မှုနဲ့ နိုင်ငံအာဏာကို ရယူနိုင်ဖို့ ကြိုးစားနေပါတယ်။

စစ်တပ်ရဲ့ ထိုးစစ်နဲ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှု နောက်ဆက်တွဲ ဂယက်တွေကြောင့် နိုင်ငံတဝန်းက ပြည်သူတွေဟာ တစစနဲ့ ပိုပြီး ဆင်းရဲ ကျပ်တည်းလာနေပါတယ်။

အဲဒီလို အခြေအနေတွေကနေ လွတ်မြောက်ဖို့နဲ့ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ဖယ်ရှားနိုင်ဖို့ကိစ္စဟာ စစ်မြေပြင် လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲတွေရဲ့ ရလဒ်သာမက တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေအကြားက ခိုင်မာကျစ်လျစ်တဲ့ နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေး ညီညွတ်မှုကို ဘယ်လောက်မြန်မြန် တည်နိုင်မလဲဆိုတဲ့အပေါ် မူတည်ကြောင်း နိုင်ငံရေးအကဲခတ်တွေက ပြောနေကြပါတယ်။

စိုးသူအောင်