စီးပွားရေးအကြံပေး ရှောင်တာနယ်ကို ဒေါ်စုရဲ့ တခုတည်း တောင်းဆိုချက်က—

“သူ ကြားချင်တာတွေပဲ

ခန့်မှန်းပြီး မပြောဖို့နဲ့

ကျွန်တော် နားလည်တဲ့

အခြေအနေတွေကို

အမြဲတမ်း အမှန်အတိုင်း ပြောပြဖို့” ပါ။ ။

ဒီစာပိုဒ်ဟာ သူမတူအကျဉ်းသား (An Unlikely Prisoner) စာအုပ်ထဲက စာရေးသူ မစ္စတာ ရှောင်တာနယ် (Sean Turnell) ရေးထားတဲ့ စာသားပါ။ ဩစတြေးလျနိုင်ငံသား ဘောဂဗေဒပညာရှင် ရှောင်တာနယ်ဟာ မြန်မာပြည် စီးပွားရေး အကြံပေးပါ။ သူ့ဟာ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့အတူ တိုင်းပြည်ရဲ့ စီးပွားရေးအလုပ်တွေကို ၂၀၁၆ ကနေ ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီအထိ လက်တွဲ အလုပ်လုပ်ခဲ့သူပါ။ သူ့ကို အာဏာသိမ်းပြီး ၅ ရက်မှာ ဖမ်းပြီး ရက်ပေါင်း ၆၅၀ အကျဉ်းကျခဲ့ပါတယ်။ သူက မအလစစ်တပ်ရဲ့ ချုပ်နှောင်ရက် ၆၅၀ အတွင်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ အခြေအနေတွေ၊ စီးပွားရေး အကြံပေး ရာထူးယူထားကာလ ၅ နှစ်တာအတွင်း မြန်မာပြည် NLD ဒေါ်စုတို့နဲ့ ပူးပေါင်း ဆက်စပ်ပတ်သက်ခဲ့တာတွေကို သူမတူ အကျဉ်းသား An Unlikely Prisoner စာအုပ်မှာ ရေးခဲ့တာပေါ့။ အဲ့သည် စာအုပ် အခန်း ၃ စာမျက်နှာ ၅၄ မှာ စီးပွားရေးအကြံပေးဖြစ်သူ သူ့ကို ဒေါ်စုရဲ့ တခုတည်းသော တောင်းဆိုချက်က "သူကြားချင်တာတွေပဲ ခန့်မှန်းပြီးမပြောဖို့နဲ့ ကျွန်တော်နားလည်တဲ့ အခြေအနေတွေကို အမြဲတမ်း အမှန်အတိုင်း ပြောပြဖို့" ပါ .... ဆိုပြီး ရေးခဲ့တာပါ။

အခုလို တွေ့တော့ ကျွန်တော့်စိတ်မှာ အလားတူတွေကို တွေးနေမိတယ်။ ဒေါ်စုက အမှန်အတိုင်း အစီရင်ခံတာပဲ ကြိုက်တာပေါ့။ အလားတူ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း၊ ဗိုလ်သန်းရွှေ၊ စောမောင်၊ ခင်ညွန့်နဲ့ မအလ တို့ကြတော့ ဒေါ်စု စိတ်ထားနဲ့ ပြောင်းပြန်လေ။ ဥပမာ။ ။ ဗိုလ်နေဝင်းလက်ထက်ကဆို စစ်တပ် စံပြစပါး စိုက်ခင်းများမှာ တဧက တင်း ၁၂၀ ထွက်ရှိ ဆိုပြီး လိမ်လည် အစီရင်ခံမှ ကြိုက်တာပါ။ အမှန်အတိုင်း စပါးတဧက ၃၅ တင်း ထွက်ရှိသည်လို့ စာရင်းတင်မိလိုက်ရင် အဲ့သည်ဝန်ထမ်း အလုပ်ပြုတ်ကရောလေ။ ထောင်တောင် ကျရင် ကျနိုင်ပါသေးတယ်။

ဒေါ်စုကတော့ . . ဒေါ်စု ဆိုတာကတော့ သူမတူအကျဉ်းသား စာအုပ်ထဲမှာ ရှောင်တာနယ်ရဲ့ အခေါ်အဝေါ်ပါ။ ဒေါ်စု ဆိုတဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကတော့ သူ့ကို အမှန်အတိုင်း အစီရင်ခံတာကိုပဲ ကြိုက်တာလေ။ ရှောင်တာနယ်လိုမျိုး နိုင်ငံခြားသား အကြံပေးတွေ၊ မြန်မာပြည်သား အကြံပေးတွေက မြေပြင်အခြေအနေအတိုင်း ဒေါ်စုကို အကြံပေးခဲ့ကြလို့ NLD အစိုးရ ၅ နှစ်မှာ တိုးတက်ခဲ့တာကလား။ အခု မအလ အာဏာသိမ်း ၄ နှစ်နဲ့တော့ မိုးနဲ့မြေ၊ ဆီနဲ့ရေ၊ လေယာဉ်ပျံနဲ့ ပုရွက်ဆိတ် ကွာခြားပါ့။ "သူမတူ အကျဉ်းသား" ကို ဘာသာပြန်သူကတော့ အေကေမိုးပါး။ စာရေးဆရာ "အေကေမိုး"က ၃ လ အလုပ်နားပြီးတော့တောင်မှ ဘာသာပြန်ခဲ့ရကြောင်း အမှာစာမှာ ရေးခဲ့ပါတယ်။ Burmese Democracy Development Collaboration (BCDC) က ထုတ်ဝေပါတယ်။ မျက်နှာဖုံးက သည်မော်နိုင် လုပ်တာပါ။ ၂၀၂၄ ဧပြီမှာ ပထမအကြိမ် အုပ်ရေ ၃၀၀၀ ထုတ်ဝေပါတယ်။ ထိုင်းမှာ တအုပ် ၄၀၀ ဘတ်နဲ့ ရောင်းတယ်။ အနောက်နိုင်ငံတွေမှာ ၃၅ ဒေါ်လာ တဲ့။ စာအုပ်မှာ စာမျက်နှာ ၂၅၀ ရှိတယ်။

စာအုပ်တွင်းကဖုန်းပြောနေစဉ် ဝင်လုတဲ့အခန်း

"သူမတူအကျဉ်းသား" စာအုပ်ကို ဖတ်နေရင်းက ကျွန်တော့်စိတ်မှာ အလားတူတွေကို တွေးနေမိတယ်။ ဥပမာဗျာ မစ္စတာရှောင်တာနယ်ကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်က မတရား လက်နက်အားကိုး စစ်တပ်အာဏာသိမ်းအပြီး နောက် ၅ ရက်မှာဖမ်းတယ်။ ကြိုသိလို့ ဩစတြေးလျသံရုံးကို ပြေးမယ်ကြံပြီး သူ ထွက်လာတော့ ဟိုတယ်ဧည်ကြိုရှေ့မှာ သူ့ကို ရဲက ထိုင်ခိုင်းထားတယ်။ ဒီအချိန် BBC သတင်းဌာနက အင်တာဗျူးဖုန်းဝင်လာတယ်။ အင်တာဗျူး ဖြေနေတုန်း ၅ မိနစ်အကြာမှာ ရှောင်တာနယ်ရဲ့ဖုန်းကို စူစူပုပ်ပုပ်နဲ့ ရဲအရာရှိက ဖုန်းကို ဝင်လုပြီး ဖမ်းလိုက်တာပဲ။

အဲ့သည်အခါ ၂၀၀၇ စက်တင်ဘာ ရွှေဝါရောင် တော်လှန်ရေးတလအလို ဩဂုတ် ၂၅ ရက်ည ကိုမင်းကိုနိုင်၊ ကိုဂျင်မီတို့ ၈၈ မျိုးဆက်ကျောင်းသား ခေါင်းဆောင် အိမ်တွေကို ဝင်ဖမ်းတုန်းက ကိုအံဘွယ်ကျော်ရဲ့ မိခင် ဒေါ်တင်တင်ဦးကို ကျနော်က ဖုန်းခေါ် အင်တာဗျူးလုပ်တယ်။ ဒေါ်တင်တင်ဦးက "ဒီကောင်တွေ ငါ့သားကို ဖမ်းထားပြီ။ ထောင်ထဲခေါ်သွားတော့မယ်။ တအိမ်လုံးကိုလည်း မွှေနှောက်နေတယ်" လို့ ပြောပါတယ်။ ကျွန်တော်က "ရှာဖွေနေတဲ့ ရဲ တယောက်လောက်ကို ခေါ်ပေးပါ။ ဘာကြောင့်ဖမ်းသလဲ ဆိုတာ မေးချင်လို့" လို့ တောင်းဆိုလိုက်တော့ ဒေါ်တင်တင်ဦးက "ဟေ့ ပိုင်စိုးပိုင်နင်း ငါ့အိမ်ကို ရှာနေတဲ့ကောင် တယောက်လောက် ဖုန်းလာကိုင်ပါ။ DVB က နင်တို့ကို အင်တာဗျူး လုပ်ချင်လို့တဲ့ဟေ့။ လာပါ။ တယောက်ယောက်ပေါ့။ . ....... မလာကြဘူးလား။ လာဖြေပေးကြပါဟေ့။ ဟဲ့ ငါနဲ့အနီးဆုံး ဒီတယောက် လာ လာ အင်တာဗျူး လာဖြေပေးပါဟဲ့။ (အဲ့ဒီအခါ အဘွားကြီး ပြဿနာမရှာနဲ့နော်။ ကျုပ်တို့ ဘယ်သူမှ မဖြေဘူးနော်။ တယ်လီဖုန်းကြီး လာပေးမနေနဲ့။ DVB လား။ ဘာလား။ ဘာသတင်းဌာနမှ မဖြေဘူး။ ဆိုတဲ့ ပြန်ပြောသံတိုးတိုး ကြားရတယ်။) ဒေါ်တင်တင်ဦးက "ဟဲ့ သတင်းဌာနက တရားဝင် ဗျူးတော့ နင်တို့ တီကိုဆားနဲ့တို့သလို ကြောက်လိုက်ကြတာပါလား။ အဲ့ဒါ နင်တို့ မမှန်လို့ပေါ့။ လာပါ။ ဖုန်းကိုင်ပါ။ ဖြေပါ။ ဒါတော့ မဖြေရဲဘူး။ သူများအိမ်ကြတော့ ပိုင်စိုးပိုင်နင်း တက်ပြီး ရှာဖွေ မွှေနှောက်နေကြရဲတယ်ပေါ့လေ၊" လို့ ပြောလိုက်တော့......... အဘွားကြီး ဖွမနေနဲ့ ဆိုတဲ့ အသံ နောက်ဆုံး ကြားလိုက်ရပြီး ဖုန်းလုသံ၊ ဖုန်းကြိုးဖြတ်သံ (ကလစ်) ဆို ကြားရပြီး ဖုန်းသံ ပိတ်သွားခဲ့တာကို အခု သူမတူအကျဉ်းသားစာအုပ်မှာ မစ္စတာ ရှောင်တာနယ်ရဲ့ ဖုန်းအလုခံရတာကို ဖတ်မိပြီး အလားတူ ပြန်သတိရသွားတာ။

အာဏာရှင်ဆိုတာ

အာဏာမြဲဖို့ လူသတ်နေသူတွေ။

အာဏာမြဲဖို့ နည်းမျိုးစုံ ရက်စက်နေသူတွေ။

အာဏာမြဲဖို့ အဆင်ခြင်မဲ့လုပ်နေသူတွေ။

အာဏာမြဲဖို့ အကောင်းဟူသမျှ ဖျက်ပစ်နေသူတွေ။

အာဏာရှင်ဆိုတာ

ပြည်သူတွေကို ရန်သူလို့ သတ်မှတ်ထားသူတွေပါပဲ။

ဒီစာသားတွေကို ရေးဖို့ စိတ်ပေါက်လာရတာက သူမတူအကျဉ်သား စာအုပ် စာမျက်နှာ ၈၇ မှာ ရှောင်တာနယ်ရဲ့ အောက်ပါအတိုင်း ရေးသားချက်ကြောင့်ပါ။ (အာဏာရှင်တွေ ဆိုတာကလည်း သူတို့ အာဏာတည်မြဲဖို့အတွက် လူတွေ သတ်နေတဲ့သူတွေ၊ သူတို့က ရက်စက်ဖို့၊ အဆင်ခြင်မဲ့လုပ်ဖို့၊ ကောင်းတာတွေ ဖျက်ဖို့လောက်ပဲသိတာ၊ ကျနော်တို့ကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ရန်သူတွေလို့ သတ်မှတ်ခံထားရတာလေ။ ) ..... ရှောင်တာနယ် (သူမတူအကျဉ်းသား) စာအုပ် စာ ၈၇

သူမတူ အကျဉ်းသားထဲက အာဏာရှင်ဆိုတာကို ဖတ်တွေ့ပြီးတဲ့နောက် အလားတူ "ကဗျာဆိုတာ" ကို ဒေါ်စု ရေးခဲ့တာလည်း ပြန်သတိရမိတယ်။ "ကဗျာဆိုတာ" ခေါင်းစဉ်နဲ့ ဒီကဗျာ ကို ၂၀၁၁ ဇွန်လ ကတည်းက ကိုလံဘီယာနိုင်ငံမှာကျင်းပတဲ့ အကြိမ် ၂၀ မြောက် နိုင်ငံတကာကဗျာပွဲတော်မှာ ဆရာမင်းထင်ကိုကိုကြီးက ရွတ်ဖို့ ဒေါ်စုကို ရေးစေခဲ့တာ။ ကိုလံဘီယာပွဲမှာ ရွတ်ခဲ့တယ်။ နောက် ၁၀ နှစ်နီးပါးအကြာ မြန်မာပြည်မှာ လေလံဆွဲကြတယ်။ သိန်း ၂၄၀၀ ကျပ်တန် ကဗျာ ဖြစ်သွားတဲ့ ဒေါ်စု ရေးတဲ့ ကဗျာ။

ကဗျာဆိုတာ

လူ့စဉ်းစားဉာဏ်ရဲ့ ပဲ့တင်သံ။

လူ့နှလုံးသားရဲ့ ခုန်လှုပ်သံ။

လူ့စိတ်ဓာတ်ရဲ့ မြည်ဟီးသံ။

လူ့မျှော်လင်ချက်ရဲ့ သီကျူးသံ။

ကဗျာဆိုတာ

ကျမတို့ရဲ့ ရုန်းကန်သံပါပဲ။ ။ 

အောင်ဆန်းစုကြည်

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် စက်တင်ဘာလ ၅ ရက်က ဒေါ်စု လက်ရေးမူပါ ဒီကဗျာ စာရွက်ကို အွန်လိုင်း လေလံဆွဲတယ်။ ကျပ်သိန်း ၂၄၀၀ (အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၈၀,၀၀၀ ) နဲ့ လုပ်ငန်းရှင် တဦးက ပိုင်သွားတယ်။ ဒါကတော့ သူမတူအကျဉ်းသား စာအုပ်ကို ဖတ်ပြီး အလားတူ သတိရသွားတာလေးတခုပါ။

ဒီစာအုပ်မှာ ရှောင်တာနယ်က အင်စိန်ထောင်ကနေ နေပြည်တော်ထောင် ပြောင်းသွားပြီး ရုံးထုတ်တိုင်း ဒေါ်စုနဲ့ ဆုံခဲ့ တွေ့ခဲ့ရတာတွေ ပါတယ်တဲ့။ ဒေါ်စုက “ပြည်သူတွေကို ဘယ်တော့မှ လက်မလျှော့လိုက်ကြပါနဲ့” လို့ မှာတယ်တဲ့။ ကျနော်ဖတ်နေတာက စာအုပ်တဝက်ပဲ ရှိသေးပါတယ်။ ဆက်ဖတ်ရင်းက အလားတူ လေးတွေ ပေါ်လာသမျှ ဆက်ရေးပါမယ်။ ဘာသာပြန်သူ စာရေးဆရာ အေကေမိုးကတော့ သူက ဘာသာပြန်လေ့မရှိပဲ ဘာသာပြန်ခဲ့ရတာလို့ အမှာမှာ ရေးထားပါရဲ့။ ကျနော်ဖတ်သမျှတော့ ရှောင်တာနယ် ရေးထားတာတချို့ကို ပိုမို ရှင်းလင်း နားလည်အောင် (ဘာသာပြန်သူ၏ မှတ်ချက်) စာပိုဒ်ကလေးတွေတောင် ဝင်ရေးပေးထားတဲ့အထိ သူ့ ဘာသာပြန်ဆိုချက်က ကောင်းသပ။ ဥပမာတခုပြရရင် အင်းစိန်ထောင်ကို အင်းစိန်ဆိုတဲ့ အသံထွက်က ရူးလည်းရူး ဆိုးလည်းဆိုးပါတယ်လို့ ရှောင်တာနယ်က ရေးတယ်။

(ဘာသာပြန်သူ မှတ်ချက်။ ။ အင်္ဂလိပ်စကားပြောသူ အများစုသည် "အင်းစိန်" ကို "Insane" လို့ အသံထွက်ပါသည်။ Insane ဆိုသည်မှာ ရူးသွပ်သော၊ အလွန်မိုက်မဲသော၊ ဆိုးသွမ်းသောဟု အနက် အဓိပ္ပာယ်များ ရပါသည်။ ) အင်းစိန်းသားတွေ စိတ်မဆိုးကြပါစေကုန်။

ထောင်အတွေ့အကြုံစာအုပ်တွေ ဖတ်ဖူးခဲ့တယ်။ ဦးနု၊ လူထုဦးလှ၊ ဗန်းမော်တင်အောင်၊ ဂျော်လီထွန်းနဲ့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားဟောင်းတွေ ရေးခဲ့တာတွေပေါ့။ အခု ရှောင်တာနယ်ရေး အေကေမိုး ပြန်ဆိုတဲ့ သူမတူအကျဉ်းသားစာအုပ်ကတော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အကြောင်း၊ နွေဦးတော်လှန်ရေးကာလ မြန်မာ့စီးပွားရေးအကြံပေး ရှောင်တာနယ်ရဲ့ ထောင်အတွေ့အကြုံအကြောင်း ကိုယ်တိုင်ရေး စာအုပ်မို့ ထူးခြား စိတ်ဝင်စားစရာပါ။

ဒါ့အပြင် နိုင်ငံခြားသားထောင်ကျ ရှောင်တာနယ်ကို အနည်းငယ် လျှော့ပေါ့ နှိပ်စက်ခဲ့ပေမဲ့ တခြားနိုင်ကျဉ်းတွေကို လူမဆန်စွာ ကိုယ်ရောစိတ်ပါ နှိပ်စက်ခဲ့ကြတာကတော့ စာအုပ်ဖတ်ရင်း ကွက်ကွက်ကွင်း မြင်တွေ့ရပါတယ်။ သူမတူ အကျဉ်းသား စာအုပ်ကို ဖတ်နေရင်းက ဖက်ဆစ်စစ်တပ် အမြစ်ဖြတ်ချင်စိတ်တွေ တဖွားဖွား ပေါ်ပေါက်လာနေပါတယ်။ ။