မြန်မာနိုင်ငံမှာ အာဏာသိမ်းစစ်တပ်က ကျင်းပဖို့ စီစဉ်နေတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဟာ ယုံကြည်လက်ခံနိုင်စရာ မဟုတ်ဘူးလို့ နိုဝင်ဘာ ၅ ရက်မှာ ကျင်းပတဲ့ နယူးဇီလန်ပါလီမန် လွှတ်တော်ကနေ ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ်။

လွှတ်တော်အစည်းအဝေးမှာ နယူးဇီလန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက အဆိုတင်သွင်းခဲ့တာဖြစ်ပြီး လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေက ထောက်ခံပြီးတဲ့နောက် အတည်ပြုဆုံးဖြတ်ခဲ့တာပါ။

ဝန်ကြီး ဝင်စတန် ပီတာစ်က “မြန်မာစစ်အစိုးရရဲ့ လက်ရှိစီစဉ်ထားတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲတွေဟာ လွတ်လပ်မှုနဲ့ တရားမျှတမှုမရှိနိုင်တဲ့အပြင် ရေရှည်ငြိမ်းချမ်းရေးကိုလည်း ဦးဆောင်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ အင်မတန်စိုးရိမ်ကြောင်း ပြောလိုပါတယ်။ ဒီရွေးကောက်ပွဲ စီစဉ်မှုတွေဟာ သိသိသာသာ ချို့ယွင်းနေတယ်လို့ ကျနော်တို့ ယူဆပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ စစ်မှန်တဲ့ အတိုက်အခံပါတီတွေ လုံးဝပါမှာမဟုတ်တဲ့အပြင် ရွေးကောက်ပွဲကို လူသိရှင်ကြားဝေဖန်ရင် အပြစ်ပေးနိုင်တဲ့ ဖိနှိပ်ရေးဥပဒေတွေကို ပြဋ္ဌာန်းထားလို့ပါပဲ။ ဒါကြောင့် လက်ရှိစီစဉ်ထားတဲ့ အတိုင်း ကျင်းပမယ်ဆိုရင် ဒီရွေးကောက်ပွဲတွေဟာ ယုံကြည်ကိုးစားစရာ လုံးဝမရှိဘူးလို့ မှတ်ယူပါတယ်။ မြန်မာစစ်အစိုးရကို ကျနော်တို့ တောင်းဆိုချင်တာကတော့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားအားလုံးကို လွှတ်ပေးပါ၊ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေနဲ့ တခြားစစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေကို ရပ်တန့်ပါ၊ သက်ဆိုင်သူအားလုံးနဲ့ စစ်မှန်တဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေ ပြုလုပ်ပါ၊ ပြီးတော့ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ဆင်းရဲဒုက္ခတွေကို သက်သာအောင် လုပ်ပေးပါလို့ တောင်းဆိုပါတယ်” လို့ လွှတ်တော်ကို တင်ပြပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ရေရှည်ဖြေရှင်းနည်းကိုရဖို့အတွက် ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ ဆုံးဖြတ်ချက် ၂၆၆၉ နဲ့ အာဆီယံရဲ့ ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက် ကို အရေးတကြီး အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ လိုအပ်ကြောင်းလည်းသူကဆိုပြီး ဒီရွေးကောက်ပွဲကြောင့် မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ ကြေကွဲဖွယ်ရာ အခြေအနေတွေဟာ ပိုကောင်းလာမှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာကို မမေ့မလျော့ဘဲ အလေးထားကြဖို့ကိုလည်း နယူးဇီလန်အစိုးရနဲ့ နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်းကိုလည်း တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။

ဝန်ကြီးရဲ့အဆိုကို အလုပ်သမားပါတီရဲ့ကိုယ်စားလှယ်က ဖီးလ်ထွိုင်ဖို့ဒ်က ထောက်ခံဆွေးနွေးရာမှာ “မြန်မာပြည်သူတွေဟာ ဒီကမ္ဘာပေါ်မှာရှိတဲ့ အကြမ်းတမ်းဆုံး စစ်အာဏာရှင်စနစ်တခုကို ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ခုခံနေကြပြီး သူတို့ဟာ ကျနော်တို့ရဲ့ အကူအညီကို ရရှိထိုက်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်နေတဲ့ စစ်ရာဇဝတ်ကောင်တွေဟာ ဒီနှစ်ကုန်မှာ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့ စီစဉ်နေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒါက အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ မဟုတ်ပါဘူး၊ ဗိုလ်ချုပ်တွေရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ စစ်အစိုးရကို အရပ်သားအသွင်ပေါက်စေဖို့နဲ့ ဗိုလ်ချုပ်တွေ သဲကြီးမဲကြီး လိုချင်နေတဲ့ နိုင်ငံတကာ အသိအမှတ်ပြုမှုရဖို့အတွက်လုပ်တဲ့ ကောက်ကျစ်တဲ့ ပုံစံပြောင်းလဲမှုတခုပါပဲ။ ဒီရွေးကောက်ပွဲဟာ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတမှု မရှိနိုင်ပါဘူး။ ဒါဟာ အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲတခုပါပဲ။ မြန်မာနိုင်ငံကို ကျနော်တို့ မကြာသေးခင်ကသွားရောက်ခဲ့တဲ့ စုံစမ်းရေးခရီးစဉ်မှာ တွေ့ဆုံခဲ့ရသူတိုင်းက နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်းကနေ စစ်အစိုးရရဲ့ အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲကို ပယ်ချဖို့ လိုလားကြပါတယ်။ ဒီရွေးကောက်ပွဲမှာ တရားဝင်မှုမရှိပါဘူး၊ နိုင်ငံတကာက အသိအမှတ်ပြုစရာ မရှိပါဘူး၊ ဒါကြောင့်လည်း ကျနော်တို့ အလုပ်သမားပါတီက ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ကို ထောက်ခံရတာ ဖြစ်ပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။

ရွေးကောက်ပွဲကိုဝေဖန်ရင် ပြစ်ဒဏ်ပေးနိုင်တဲ့ ဖိနှိပ်ရေးဥပဒေတွေကို စစ်တပ်ကပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပြီး၊ ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်မှာမှာ ရွေးကောက်ပွဲကို ဝေဖန်ရဲတဲ့သူတွေဟာ အခု ထောင်ထဲမှာ ရောက်နေရတယ်လို့ သူက ထည့်သွင်းပြောဆိုပါတယ်။

ပြီးတော့ ဗိုလ်ချုပ်တွေအောက်မှာရှိတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ နယူးဇီလန်ကိုရောက်လာတဲ့ မက်သာဖက်တမင်း စိတ်ကြွမူးယစ်ဆေးအများစုရဲ့ အရင်းအမြစ်ဖြစ်သလို့ လူကုန်ကူးမှုမှာလည်း ဦးဆောင်နေပြီး နယူးဇီလန်သားတွေဆီက ငွေကြေးတွေလိမ်လည်ယူတဲ့၊ နာမည်ဆိုးထွက်နေတဲ့ ငွေလိမ်စင်တာတွေရဲ့ ဗဟိုချက်ဖြစ်တယ်လို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။

“တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ရုရှားတို့ကိုလည်း ပြောချင်တာကတော့၊ နေ့စဉ်နဲ့အမျှ ကျောင်းတွေနဲ့ ဆေးရုံတွေကို လေကြောင်းကနေဗုံးကြဲနေတဲ့ ဒီလို လူသတ်အစိုးရကို ထောက်ခံနေတာ ရပ်ပါ။ ရန်ပုံငွေ ထောက်ပံ့တာတွေ၊ စီးပွားရေးလုပ်တာတွေ၊ စစ်တပ်ကို လေ့ကျင့်ပေးတာတွေနဲ့ သူတို့ပြည်သူတွေကို တိုက်ဖို့အတွက်အသုံးပြုနေတဲ့ စစ်လက်နက်ပစ္စည်းတွေ ပံ့ပိုးနေတာတွေကို ရပ်လိုက်ပါလို့ ပြောလိုပါတယ်။ နယူးဇီလန်အစိုးရနဲ့ တခြား ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတွေကို ကျနော်တို့ တိုက်တွန်းချင်တာက စစ်အစိုးရကို ပယ်ချဖို့နဲ့ သီးခြားခွဲထုတ်ဖို့အတွက် အရှေ့တောင်အာရှက ကျနော်တို့ မိတ်ဆွေတွေနဲ့ လက်တွဲလုပ်ဆောင်ကြပါ၊ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဒီမိုကရေစီအတွက်ကိုလည်း သစ္စာရှိစွာရပ်တည်ပါလို့ တိုက်တွန်းပါတယ်။ ကမ္ဘာတဝန်းကပြည်သူတွေကို ကျနော်တို့ ပြောချင်တာကတော့ မြန်မာကို မမေ့ပါနဲ့။ သင်သာ ဒီမိုကရေစီ၊ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ နိုင်ငံတကာဥပဒေကို ယုံကြည်သူဆိုရင်၊ မြန်မာပြည်သူတွေဟာ သင့်ကို အခုပဲ လိုအပ်နေပါတယ်” လို့ ဆက်ပြောပါတယ်။

ဒီအဆိုကို ဂရင်းပါတီက ကိုယ်စားလှယ် တီအာနော်တူအိုင်ယိုနို ကလည်းထောက်ခံခဲ့ပြီး သူဟာ  မကြာသေးခင်က ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်ကိုကွင်းဆင်းသွားရောက်ခဲ့တဲ့ အချက်အလက်ရှာဖွေရေး အဖွဲ့မှာ ပါဝင်ခဲ့တဲ့အကြောင်းနဲ့ မြန်မာနယ်စပ်မှာ အချိန်အတော်ကြာ နေခဲ့တဲ့အချိန်မှာ နိုင်ငံရဲ့ ဒေသအသီးသီးက လူအများအပြားနဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့ရတယ်လို့ သူတို့ရဲ့ ရွာတွေကို ဘယ်လို ဗုံးကြဲခံခဲ့ရတာအပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံအကြောင်းတွေ ပြောဆိုခဲ့ကြရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“စစ်အစိုးရဟာ နိုင်ငံရဲ့ သုံးပုံတပုံတောင် ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခြင်း မရှိပါဘူး။ သူတို့ စီစဉ်ထားတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ စစ်တပ်က မဲ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကို အလိုအလျောက် ရရှိထားပြီးသားဖြစ်တဲ့အပြင် မဲစာရင်းမှာ ဘယ်သူတွေပါဝင်ခွင့်ရှိတယ်ဆိုတာကိုပါ သူတို့ကပဲ ကြေညာခွင့်ရှိပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရွေးကောက်ပွဲကို ဘယ်လို အဆင့်ဆင့် ခွဲကျင်းပမလဲဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိနေပါတယ်။ အဆင့် ၁၊ ၂ ဒါမှမဟုတ် ၃ ဆိုပြီး ခွဲလုပ်မှာဖြစ်တဲ့အပြင် ပြောင်းလဲပစ်နိုင်ပါသေးတယ်။ ဒီလိုကိစ္စမျိုးဟာ တရားမျှတတဲ့ ဒီမိုကရေစီမဟုတ်ပါဘူး၊ အဲဒီနေရာက လူမှုအသိုက်အဝန်းတွေအပေါ် သက်ရောက်မှုတွေကို ပြောစရာတောင် မလိုတော့ပါဘူး” လို့ ပြောပါတယ်။

အဲဒီနောက် အစိုးရကတင်သွင်းတဲ့ မြန်မာရွေးကောက်ပွဲကို အတုအယောင်ဖြစ်ပြီး ယုံကြည်စရာမဟုတ်ဘူး ဆိုတဲ့ အဆိုကို သဘောတူညီခဲ့တယ်လို့ လွှတ်တော်က ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။

အာဏာသိမ်းစစ်တပ်က လုပ်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲဟာ တရားမဝင်တဲ့ အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်ပြီး ပြည်သူလူထုတွေအနေနဲ့ ဝိုင်းဝန်းကန့်ကွက်ဆန့်ကျင်ကြဖို့  အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) နဲ့ တော်လှန်ရေး အင်အားစုတွေက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။