တောင်အာရှဒေသတခုလုံးဟာ မပြီးဆုံးနိုင်တဲ့ ပြဿနာတွေနဲ့ ပြည့်နှက်နေပါတယ်။ ပါကစ္စတန်မှာ နိုင်ငံရေးအာဏာလွန်ဆွဲပွဲတွေ ရှိနေပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာ ကြားဖြတ်အစိုးရက မတည်ငြိမ်ပါဘူး။ သီရိလင်္ကာကလည်း ခက်ခက်ခဲခဲ ပြန်လည်ထူထောင်နေရတုန်းပါ။ ဒီပြဿနာတွေကြားမှာ မြန်မာ့အရေးဟာ မေ့လျော့ခံထားရတဲ့ ဇာတ်လမ်းတပုဒ်လို ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီစစ်ပွဲဟာ ဒေသတွင်းရဲ့ အနာဂတ်တည်ငြိမ်ရေးကို အဆုံးအဖြတ်ပေးမယ့် ကိစ္စတခု ဖြစ်ပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှာ မြန်မာစစ်တပ်က အာဏာသိမ်းခဲ့ပါတယ်။ ဒီလုပ်ရပ်ကြောင့် ဆယ်စုနှစ်တခုကြာခဲ့တဲ့ ဒီမိုကရေစီကူးပြောင်းရေးခရီးလည်း အဆုံးသတ်သွားခဲ့ရတယ်။ ဒီမိုကရေစီရဲ့ ပြယုဂ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ NLD ပါတီကိုလည်း ဖယ်ရှားပစ်ခဲ့ပါတယ်။ စစ်တပ် ကျောထောက်နောက်ခံပြု USDP ပါတီက ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရှုံးနိမ့်ခဲ့ပြီးနောက် “မဲလိမ်တယ်” လို့ စွပ်စွဲပြီး အာဏာသိမ်းခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို အာဏာသိမ်းမှုနဲ့အတူ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးဟာ တိုင်းပြည်ကို တကျော့ပြန် ရောက်ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ အာဏာမသိမ်းခင် သုံးရက်အလိုမှာကတည်းက ဗိုလ်ချုပ်တဦးက ဒါကို အရိပ်အမြွက် ပြောခဲ့ပြီးသားပါ။
အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာတော့ အခြေအနေတွေ ပိုဆိုးလာခဲ့ပါတယ်။ ဒီမိုကရေစီလိုလားတဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေကို ရက်ရက်စက်စက် ဖမ်းဆီးနှိမ်နင်းခဲ့တယ်။ လမ်းတွေပေါ်မှာလည်း သွေးထွက်သံယိုတွေ ဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။ ဆန္ဒပြပွဲတွေလည်း အများကြီး ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ စစ်တပ်ဟာ ၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေအရ ဗီတိုအာဏာ လက်ဝယ်ရရှိထားသူတယောက် ဖြစ်နေပါတယ်။ အဲဒီဥပဒေအရ စစ်တပ်ဟာ တိုင်းပြည်မှာ သီးခြားကင်းလွတ်ခွင့်ရတဲ့ အဖွဲ့တခု ဖြစ်နေပါတယ်။ လွှတ်တော်ထဲမှာလည်း အမတ်နေရာရဲ့ လေးပုံတပုံကို အလိုအလျောက် ရရှိထားတာပါ။
စစ်တပ်၏ ရှည်လျားသော အရိပ်
၁၉၄၈ ခုနှစ် လွတ်လပ်ရေးရပြီးကတည်းက မြန်မာ့ဗိုလ်ချုပ်ကြီးတွေက သူတို့ဟာ “တိုင်းပြည်စည်းလုံးရေး” အတွက် အရေးကြီးဆုံးအဖွဲ့အစည်းလို့ အမြဲတမ်း ပြောဆိုခဲ့ကြတယ်။ တိုင်းပြည်ပြိုကွဲမယ့် အန္တရာယ်ကနေ သူတို့ကပဲ ကာကွယ်နိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီအကြောင်းပြချက်နဲ့ပဲ ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာ နိုင်ငံရေးကို ချုပ်ကိုင်ခဲ့တယ်။ ၁၉၆၂ မှာ အာဏာသိမ်းပြီး “မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်” ကို ကျင့်သုံးခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ တိုင်းပြည်ဟာ ချမ်းသာမလာဘဲ ပိုပြီးပဲ ဆင်းရဲတွင်းနက်ခဲ့ရပါတယ်။ ၁၉၈၈ လူထုအုံကြွမှုမှာလည်း သွေးထွက်သံယို နှိမ်နင်းခဲ့တယ်။ အဲဒီအရေးအခင်းကပဲ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ဒီမိုကရေစီခေါင်းဆောင်တယောက်အဖြစ် မွေးဖွားပေးခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၀၇ ရွှေဝါရောင် တော်လှန်ရေးလည်း အလားတူ အနှိမ်နင်းခံခဲ့ရပါတယ်။
၂၀၁၅ မှာတော့ NLD ပါတီဟာ ရွေးကောက်ပွဲမှာ အပြတ်အသတ် အနိုင်ရခဲ့တယ်။ အဲဒီနောက် NLD အစိုးရက ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံကို ပြင်ဆင်ဖို့ ကြိုးစားလာပါတယ်။ စစ်တပ်အတွက် အထူးအခွင့်အရေးပေးထားတဲ့ အချက်တွေကို ဖယ်ရှားဖို့ လုပ်လာတဲ့အခါမှာတော့ ၂၀၂၁ မှာ အာဏာပြန်သိမ်းလိုက်ပါတော့တယ်။
အာဏာသိမ်းပြီးနောက် မြန်မာပြည်- စစ်ဖြစ်နေသောနိုင်ငံ
အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် အနာဟောင်းတွေ ပြန်ပေါ်လာသလို အနာသစ်တွေလည်း တိုးလာခဲ့ပါတယ်။ အခုဆိုရင် စစ်ကောင်စီဟာ တိုင်းပြည်ရဲ့ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းကိုတောင် အနိုင်နိုင် ထိန်းချုပ်ထားနိုင်တော့တယ်။ ဒါဟာ သူတို့ရဲ့ တရားဝင်မှုကို မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်နေပါတယ်။
တိုင်းရင်းသားစစ်ပွဲ၏ ပထဝီဝင်
လက်ရှိအချိန်မှာဆိုရင် တိုင်းပြည်နေရာအနှံ့မှာ ခုခံတော်လှန်မှုတွေ ဖြစ်ပွားနေပါတယ်။ မြောက်ပိုင်းမှာ KIA က ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်အတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေပါတယ်။ အနောက်ပိုင်းမှာ AA က ရခိုင်ပြည်နယ်အတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေသလို ချင်းပြည်နယ်နဲ့ ကရင်နီပြည်နယ်တွေမှာလည်း ဒေသခံ တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေက အပြင်းအထန် ခုခံနေကြပါတယ်။ ပြည်မမှာတော့ NUG လက်အောက်က PDF တွေဟာ လူထုထောက်ခံမှုနဲ့အတူ အားကောင်းမောင်းသန် တော်လှန်နေပါတယ်။ စစ်ကောင်စီက လက်နက်ကြီးတွေ၊ လေကြောင်းအင်အားတွေ သုံးနေပေမဲ့ ကျေးလက်ဒေသ အများအပြားကိုတော့ လက်လွှတ်ဆုံးရှုံးနေရပါပြီ။
မြန်မာ့စစ်တုရင်ခုံပေါ်က အင်အားကြီးနိုင်ငံများ
မြန်မာ့အရေးအခင်းဟာ သူ့ရဲ့နယ်နိမိတ်ထဲမှာပဲ ကန့်သတ်မနေတော့ပါဘူး။ အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေရဲ့ အားပြိုင်ကစားကွင်းတခုပါ ဖြစ်လာနေပါတယ်။
တရုတ်နိုင်ငံကတော့ ဒီကိစ္စမှာ အကျိုးစီးပွား အရှိဆုံးပါပဲ။ မြန်မာပြည်ဟာ သူတို့အတွက် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာကို ထွက်နိုင်တဲ့ မဟာဗျူဟာမြောက် တံခါးပေါက်တခု ဖြစ်နေပါတယ်။ ကီလိုမီတာ ၁,၇၀၀ ရှည်တဲ့ စီးပွားရေးစင်္ကြံလမ်းနဲ့ ကုန်းတွင်းဖြတ် လမ်းကြောင်းတခုကိုလည်း သူတို့က ဖောက်လုပ်ချင်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် တရုတ်က စစ်ကောင်စီကို လက်နက်တွေ ထောက်ပံ့နေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တဖက်မှာလည်း သူတို့ရဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေကို ကာကွယ်ဖို့ တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့တွေနဲ့ တိတ်တဆိတ် ဆက်ဆံနေပြန်ပါတယ်။ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့ အများစုကလည်း ပေကျင်းရဲ့ မျက်နှာသာပေးမှုကို ဆုံးရှုံးမှာစိုးလို့ တရုတ်စီမံကိန်းတွေကို ပစ်မှတ်မထားဘဲ ရှောင်ကြဉ်ကြပါတယ်။
အိန္ဒိယအတွက်ကျတော့ မြန်မာပြည်ဟာ ဒီအတိုင်း ကျရှုံးနေတဲ့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတခုဆိုတဲ့ ကိစ္စလောက်ပဲ မဟုတ်ပါဘူး။ သူတို့ရဲ့ ပြဿနာများတဲ့ အရှေ့မြောက်ဒေသ ရှုထောင့်ကနေ ဒီနိုင်ငံကို ကြည့်မြင်သုံးသပ်ပါတယ်။ မကြာသေးခင်က မြန်မာ့နယ်ိနမိတ်ထဲအထိ လေကြောင်းကနေ ဝင်တိုက်ခဲ့တာတွေက အိန္ဒိယရဲ့ လုံခြုံရေးအတွက် ဘယ်လောက်အရေးတကြီး ဖြစ်နေလဲ ဆိုတာကို ပြနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အိန္ဒိယက ဘက်ပေါင်းစုံနဲ့ ဆက်ဆံကစားတဲ့ တရုတ်နဲ့ မတူပါဘူး။ သူတို့က စစ်ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ပဲ အဓိက ဆက်ဆံခဲ့ပါတယ်။ ဒီအချက်က ဒေလီ(အစိုးရ)ကို အားနည်းသွားစေပါတယ်။
ရုရှားကတော့ စစ်ကောင်စီအတွက် အဓိက လက်နက်ရောင်းချသူပါ။ တိုက်လေယာဉ်တွေ၊ ရဟတ်ယာဉ်တွေနဲ့ တင့်ကားတွေကို ရောင်းချပေးနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ယူကရိန်းကိစ္စမှာလိုတော့ ရုရှားနဲ့ တရုတ်ဟာ တသဘောတည်း အပြည့်အဝရှိကြတယ်လို့ မဆိုနိုင်ပါဘူး။ နှစ်နိုင်ငံစလုံးဟာ ကိုယ့်ရဲ့ မဟာဗျူဟာမြောက် အကျိုးစီးပွားကိုပဲ လိုက်နေကြပါတယ်။
အမေရိကန်ကတော့ ဒီလမ်းကြောင်းပေါ်မှာ သတိကြီးစွာနဲ့ လျှောက်လှမ်းနေပါတယ်။ ဒေသတွင်းမှာ တရုတ်ကို တန်ပြန်ဖို့ မဟာဗျူဟာ လိုအပ်ချက်ကြောင့် ပြည်ပရောက် NUG အစိုးရဘက်က ရပ်တည်နေပါတယ်။ သူတို့က ထိုင်းနိုင်ငံကို ဒီကိစ္စမှာ ပိုပြီးတက်ကြွတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်ဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ အခုဆိုရင် ဝါရှင်တန်ဟာ ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ချင်းမိုင်မြို့က သူ့ရဲ့ ကောင်စစ်ဝန်ရုံးကို ပြန်လည်မွမ်းမံနေပါပြီ။ ဒါဟာ ပေကျင်းနဲ့ တောင်အာရှနိုင်ငံတွေကို ရှင်းလင်းတဲ့ မဟာဗျူဟာမြောက် အချက်ပြမှုတခုပါပဲ။ ဒါ့အပြင် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်မှာ သြဇာလွှမ်းမိုးဖို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က ကော့ဇ်ဘဇားကိုလည်း အလားအလာရှိတဲ့ အချက်အချာနေရာတခုအဖြစ် စောင့်ကြည့်နေပါတယ်။
ထိုင်းနိုင်ငံအတွက်တော့ ဒါဟာ အနီးဆုံး အိမ်နီးချင်းဆိုတာထက် ပေကျင်းနဲ့ ဝါရှင်တန်ကြားမှာ ချိန်ခွင်လျှာညှိကစားဖို့ လုပ်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှုထက် သတိကြီးစွာ စောင့်ကြည့်ဖို့ကိုပဲ ရွေးချယ်ထားပါတယ်။
တောင်အာရှက မြန်မာ့အရေးကို ဘာကြောင့် မျက်ကွယ်မပြုနိုင်သလဲ
တောင်အာရှအတွက် မြန်မာပြည်ဟာ အဝေးကပြဿနာတခု မဟုတ်ပါဘူး။ ရှေ့တန်းစစ်မျက်နှာတခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒုက္ခသည်အကျပ်အတည်းက အိန္ဒိယ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံတွေကို သက်ရောက်မှု ရှိနေပါတယ်။ ဒါဟာ သူတို့ရဲ့ လူမှုရေးနဲ့ စီးပွားရေးတွေကို ဝန်ပိစေပါတယ်။ အိန္ဒိယအတွက်ဆိုရင် မဏိပူရ အကျပ်အတည်းကို ပိုဆိုးစေပါတယ်။ ဒါဟာ အိန္ဒိယရဲ့ ‘Act East Policy’ ကိုလည်း သက်ရောက်မှု ဖြစ်စေပါတယ်။ BIMSTEC လိုမျိုး ဒေသတွင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေကိုလည်း ထိခိုက်စေပါတယ်။ အရေးအကြီးဆုံးကတော့ တရုတ်အတွက် မဟာဗျူဟာမြောက် အားသာချက်ကြီးတခု ဖြစ်သွားစေပါတယ်။ တရုတ်ဟာ ‘တောင်တရုတ်ပင်လယ်’ နဲ့ ‘မလက္ကာရေလက်ကြား’ လိုမျိုး အရေးကြီးတဲ့နေရာတွေကို ရှောင်ကွင်းသွားနိုင်ပါပြီ။ ဒါဟာ အိန္ဒိယရဲ့ အိမ်နောက်ဖေးမှာ နောက်ထပ်စစ်မျက်နှာတခု ဖွင့်ပေးလိုက်သလိုပါပဲ။ ဒီအတိုင်း မျက်ကွယ်ပြုထားမယ်ဆိုရင် မြန်မာပြည်ဟာ တောင်အာရှရဲ့ ယူကရိန်းဗားရှင်းတခု ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ နေရပ်စွန့်ခွာမှုတွေ၊ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေနဲ့ အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေရဲ့ အားပြိုင်မှုဇာတ်ခုံတခု ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။
မဟာဗျူဟာမြောက် သင်ခန်းစာ
တောင်အာရှမှာ တည်ငြိမ်ခိုင်မာမှုမရှိတဲ့ အချက်တွေ အများကြီးရှိနေပါတယ်။ ဒါတွေကပဲ ပြည်ပအင်အားစုတွေကို ကစားပွဲတွေ လာကစားဖို့ ဖိတ်ခေါ်နေသလိုပါပဲ။ ဒီအခြေအနေတွေကြောင့် ဒေသတွင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေနဲ့ တာဝန်ယူမှုတွေကနေ ကင်းကွာသွားစေပါတယ်။
မြန်မာ့အရေးဟာ စစ်သားနဲ့ ပြည်သူကြားက ပြည်တွင်းတိုက်ပွဲသက်သက် မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီမိုကရေစီလိုလားသူနဲ့ ဆန့်ကျင်သူကြားက ပြိုင်ပွဲတခုထက်လည်း ပိုပါတယ်။ ဒါဟာ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး အခြေအနေနဲ့ ပြည်တွင်းမတည်ငြိမ်မှုတို့ ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံတဲ့အခါ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အရှိတရားတခုပါပဲ။
တရုတ်အတွက် မြန်မာပြည်ဟာ စင်္ကြံတခုပါ။ ရုရှားအတွက် လက်နက်ဈေးကွက်တခု။ အမေရိကန်အတွက် အရှေ့တောင်အာရှကုန်းမကြီးထဲကို ဝင်ပေါက်တခုဖြစ်သလို အိန္ဒိယအတွက်တော့ သူ့ရဲ့အရှေ့ဘက်ခြမ်းက အားနည်းချက်တခု ဖြစ်နေပါတယ်။
အန္တရာယ်ကတော့ မြန်မာပြည်ဟာ ကျရှုံးနိုင်ငံတခု ဖြစ်လာရုံတင် မကပါဘူး။ ပိုမိုနက်ရှိုင်းတဲ့ ဒေသတွင်း အားပြိုင်မှုတွေအတွက် မီးပွားတခု ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိနေတယ် ဆိုတာပါပဲ။
မဲဟ်ရာဂ်ျ ဘတ်
Ref: Greater Kashmir
