တူနီးရှားတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ရာပေါင်းများစွာဟာ ဇူလိုင် ၂၅ ရက်က မြို့တော် တူးနစ်စ်မှာ သမ္မတ ကိုက်စ်ဆေအစ်ဒ်ကို ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြခဲ့ပြီး သူ့အစိုးရဟာ နိုင်ငံကို လေဟာပြင် အကျဉ်းထောင်အဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့တဲ့ "အာဏာရှင်အစိုးရ" အဖြစ် ရှုတ်ချခဲ့ပါတယ်။
သမ္မတ ဆေအစ်ဒ်ရဲ့ အာဏာသိမ်းမှု ၄ နှစ်မြောက် နှစ်ပတ်လည်နေ့မှာ ဆန္ဒပြခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။
ဆေအစ်ဒ် လက်ထက်မှာ တူနီးရှားနိုင်ငံဟာ အာဏာရှင်စနစ်ကို ဆင်းသက်လာပြီး အစုလိုက်အပြုံလိုက် ဖမ်းဆီးမှုတွေနဲ့ သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေကို နှုတ်ဆိတ်သွားအောင် နိုင်ငံရေးအရ လှုံ့ဆော်တဲ့ တရားစွဲဆိုမှုတွေကို လုပ်ဆောင်ခဲ့တယ်လို့ ဆန္ဒပြသူတွေက ပြောပါတယ်။
အကျဉ်းကျခံနေရတဲ့ နိုင်ငံရေးသမား အဗ္ဗဒလ်ဟာမစ်ဒ်ဂျဲလာ့စီရဲ့ ဇနီးဖြစ်သူ မိုနီယာ အီဘရာဟင်မက “ကျမတို့ရဲ့ ပထမဆုံး ရည်ရွယ်ချက်ဟာ ဒီမိုကရေစီကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ဖို့နဲ့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေကို လွှတ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုတာဖြစ်ပါတယ်" လို့ ရိုက်တာကို ပြောပါတယ်။
အကျဉ်းကျခံနေရတဲ့ ရှေ့နေအာမဒ်ဆိုအာ့ဘ်ရဲ့သား ဆေအစ်ဘ်ဆိုအာ့ဘ်က “တူနီးရှားနိုင်ငံဟာ အမိုးဖွင့်အကျဉ်းထောင်အဖြစ်ကို ပြောင်းလဲသွားပါပြီ။ သံတိုင်တွေနောက် ရောက်မနေတဲ့သူတွေက ယာယီလွတ်လပ်တဲ့အခြေအနေမှာ နေထိုင်ကြပြီး ဘာအကြောင်းကြောင့်ပဲ ဖြစ်ဖြစ် ဖမ်းဆီးခံရဖို့ အမြဲအန္တရာယ်ရှိနေပါတယ်”လို့ ပြောပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ ဆေအစ်ဒ်ဟာ ရွေးကောက်ခံပါလီမန်ကို ဖျက်သိမ်းပြီး အတိုက်အခံကို အာဏာသိမ်းမှုလို့ခေါ်တဲ့ အမိန့်ဒီကရီနဲ့ စတင်အုပ်ချုပ်ခဲ့တာပါ။
၂၀၂၂ ခုနှစ်မှာ ဆေအစ်ဒ်ဟာ လွတ်လပ်တဲ့ တရားစီရင်ရေးကောင်စီကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး ဒါဇင်နဲ့ချီတဲ့ တရားသူကြီးတွေကို ထုတ်ပယ်ခဲ့ပါတယ်။
အတိုက်အခံတွေကတော့ လူတဦးတည်း အုပ်ချုပ်မှု ခိုင်မာလာစေဖို့ ရည်ရွယ်တာလို့ ပြောကြပါတယ်။
ဆေအစ်ဒ်ကတော့ သူဟာ တရားစီရင်ရေးမှာ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်း မရှိပေမဲ့ တာဝန်ခံမှုရဲ့ အထက်မှာ ဘယ်သူမှ ဘာရာထူးမှ မရှိဘူးလို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာတော့ ဆေအစ်ဒ်က နိုင်ငံရေးသမားတွေဟာ “သစ္စာဖောက်တွေနဲ့ အကြမ်းဖက်သမားတွေ” ဖြစ်ကြပြီး သူတို့ကို တရားသေလွှတ်ပေးမယ့် တရားသူကြီးတွေက သူတို့ရဲ့ ကြံရာပါတွေပဲလို့ ပြောပါတယ်။
အကြမ်းဖက်မှု ဆန့်ကျင်ရေးနဲ့ ပူးပေါင်းကြံစည်မှု ဥပဒေတွေအောက်မှာ ဒါဇင်ပေါင်းများစွာသော နိုင်ငံရေးသမားတွေ၊ ရှေ့နေတွေနဲ့ သတင်းထောက်တွေဟာ နှစ်ရှည်ထောင်ဒဏ်တွေ ချမှတ်ခံနေရပါတယ်။
တခြားသူတချို့ကတော့ နိုင်ငံမှ ထွက်ပြေးခဲ့ကြပြီး အနောက်နိုင်ငံတွေမှာ ခိုလှုံခွင့်တောင်းခံ နေထိုင်ကြ ပါတယ်။
Source: Reuters
