
ယခုအခါ ကမ္ဘာကြီး၌ ဒီမိုကရေစီမှာ အာဏာရှင်အုပ်စုများ၏ တိုက်ခိုက်မှုကို ကြုံတွေ့နေရပြီ။ မကြာသေးသော ရက်ပိုင်းမှာပင် တောင်ကိုရီးယားတွင် အာဏာရှင်စနစ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ ကြိုးပမ်းမှုများရှိခဲ့သည်။ သို့သော် မအောင်မြင်ခဲ့။ တောင်ကိုရီးယား ပြည်သူအပေါင်းတို့က ဒီမိုကရေစီနှင့် လူ့အခွင့်အရေးကို အချိန်မီ ကာကွယ်နိုင်ခဲ့ကြသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ တောင်ကိုရီးယား အမျိုးသားလွှတ်တော်ကလည်း အာဏာသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည့် သမ္မတယွန်းဆွခ်ယိုးလ်ကို ဖြုတ်ချဖို့ မဲပေးနိုင်ခဲ့ကြသည်။
ထိုဖြစ်ရပ်က တောင်ကိုရီးယားတွင် ဒီမိုကရက်တစ်အုပ်ချုပ်မှုနှင့် အပြန်အလှန် ထိန်းကျောင်းမှု မည်မျှအားကောင်းသလဲဆိုတာ လှစ်ဟပြလိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ထိုမျှမက တတိုင်းပြည်လုံးကို တုန်လှုပ်စေခဲ့သော သမ္မတ၏လုပ်ရပ်တွေအတွက် လွှတ်တော်ရဲ့ သင့်လျော်ကောင်းမွန်သော တုံ့ပြန်မှုတရပ်ကိုလည်း ပြသနိုင်ခဲ့ပေသည်။
အကယ်၍ သမ္မတယွန်းရဲ့ ဒီဇင်ဘာ ၃ ရက်ညက မာရှယ်လောအမိန့်သာ တည်မြဲခဲ့မယ်ဆိုလျှင် နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုအားလုံး ရပ်နားကြရတော့မည်။ ထို့အပြင် လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့်၊ လွတ်လပ်စွာ စည်းရုံးခွင့်လို အခြေခံအခွင့်အရေးများလည်း ရပ်ဆိုင်းသွားတော့မည်။ ဒါက လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ တရားဥပဒေအရ အုပ်ချုပ်ခြင်းကို တိုက်ခိုက်ခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။
သမ္မတကတော့ ယခုလို ကြေညာရခြင်းမှာ အစိုးရအဖွဲ့ဝင်တွေကို ဖြုတ်ချဖို့ အတိုက်အခံတွေရဲ့ ကြိုးပမ်းမှု၊ အစိုးရရဲ့ ဘတ်ဂျက်ကိစ္စမှာ ကဖျက်ယဖျက်လုပ်မှု၊ မြောက်ကိုရီးယား ကွန်မြူနစ်အင်အားစုတွေရဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေကြောင့်မို့ စသဖြင့် အကြောင်းအမျိုးမျိုးပြခဲ့သည်။ သို့သော် သူ့အကြောင်းပြချက်တွေက သဘာဝမကျ။ ယုတ္တိမတန်။
“ကျနော်တို့ အစိုးရအဖွဲ့ ကြုံတွေ့နေရသည့် နိုင်ငံရေးကသောင်းကနင်းဖြစ်ရပ်တွေဟာ စစ်ပွဲလို ကြီးမားလှပါတယ်” ဆိုသည့် သူ၏မိန့်ခွန်းပါ ပြောကြားချက်များက ပိုလို့ပင် ရယ်စရာကောင်းလှတော့ သည်။
သို့သော် တောင်ကိုရီးယားပြည်သူတွေက သူ့ရဲ့ ဒီဇင်ဘာ ၃ ရက်ညက လံကြုတ်ဇာတ်လမ်းကို ချက်ချင်းဆိုသလို ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ခဲ့ကြပါသည်။ ပြည်သူထောင်ပေါင်းများစွာက အေးခဲသော ရာသီဥတုကိုပင် အန်တုကာ အမျိုးသားလွှတ်တော်ရှိရာဆီ နေအိမ်တွေကနေ ချီတက်ခဲ့ကြသည်။ ထိုအချိန်တွင် စစ်တပ်ရဲ့ အထူးတပ်ဖွဲ့ဝင်များကလည်း အမျိုးသားလွှတ်တော်သို့ ရောက်ရှိနေကြပြီ ဖြစ်သည်။ သူတို့က နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များကို ဖမ်းဆီးကာ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့်ကို မရုပ်သိမ်းနိုင်အောင် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များကို တားမြစ်ကြမည် ဖြစ်သည်။
ပြည်သူတွေကလည်း ချက်ချင်းဆိုသလိုပင် စစ်သားများကို လွှတ်တော်တွင်းသို့ ဝင်မလာစေဖို့ ပိတ်ဆို့ထားကြသည်။ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များက စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့်ကို ရုပ်သိမ်းပေးဖို့ မဲပေးကြရာတွင် အချိန်ရစေရန် ပြည်သူတွေက လက်ချင်းချိတ်ပြီး ကာကွယ်ခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်သည်။ လက်နက်ကိုင်များနှင့်လည်း ရုန်းရင်းဆန်ခတ်မျိုးပင် ဖြစ်ခဲ့ကြသေးသည်။
လူသိများခဲ့သည့် ဗီဒီယိုတခုတွင် အန်ဂွီယောင်း အမည်ရှိ အတိုက်အခံပါတီ ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ်က သူ့ကို ချိန်ရွယ်ထားသည့် သေနတ်ကို စစ်သားတယောက်ဆီက လုယူ၊ တွန်းထုတ်နေသည်ကို တွေ့မြင်ရသည်။ ပါးစပ်ကလည်း “ရှင် မရှက်ဘူးလား” ဟု တတွင်တွင် အော်ဟစ်နေသည်။ အမျိုးသားလွှတ်တော်သို့ ရောက်ရှိလာတာနဲ့ လူအုပ်ကြီးမှာ စစ်ယာဉ်တန်းများကို ပိတ်ဆို့ထားကြသည်။ လူတယောက်ဆိုလျှင် သံချပ်ကာကားရှေ့ တည့်တည့်ရပ်ကာ “ငါ့ခန္ဓာကိုယ်ကိုသာ တက်နင်းသွားလိုက်” ဆိုပြီး အော်ဟစ်နေခဲ့သည်။ ဒီအဖြစ်အပျက်က ၁၉၈၉ တီယန်နန်မင်ရင်ပြင်တွင် တရုတ်တင့်ကားတွေကို ခဏတာ ရပ်တန့်စေခဲ့သူတယောက်၏ အဖြစ်နှင့် ဆင်တူနေသည်။ တီယန်နန်မင်ရင်ပြင်အရေးအခင်းနှင့် မတူတာကတော့ တောင်ကိုရီးယားတွင် တခြားပြည်သူများကပါ လျင်လျင်မြန်မြန် ပူးပေါင်းလာခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။
နောက်ဆုံးမှာတော့ အမျိုးသားလွှတ်တော်ထဲသို့ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ပေါင်း ၁၉၀ ရောက်ရှိသွားကြသည်။ သမ္မတရဲ့ အာဏာရပါတီက ကိုယ်စားလှယ်တွေ အပါအဝင် အားလုံးက မာရှယ်လော (စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့်) ကို ရုပ်သိမ်းဖို့ တညီတညွတ်တည်း မဲပေးခဲ့ကြသည်။ နာရီအနည်းငယ်အကြာမှာတော့ ယွန်းရဲ့ လမ်းကြောင်းပြောင်းကာ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့်ကို ရုပ်သိမ်းကြောင်း ကြေညာလိုက်ရတော့သည်။ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကျင့်သုံးဖို့ သမ္မတ၏ ကြိုးပမ်းမှုမှာ ၆ နာရီသာ ကြာခဲ့ပေသည်။
အမျိုးသားလွှတ်တော်တွင် ရောက်ရှိနေကြသည့် တောင်ကိုရီးယားပြည်သူများအနေဖြင့် ယခုလို ခြိမ်းခြောက်မှုများက ၎င်းတို့ ခက်ခက်ခဲခဲ တိုက်ယူထားရသော လွတ်လပ်မှုများကို ထိပါးလာနေပြီကို သဘောပေါက်ထားကြသည်။
သမ္မတ ယွန်း၏ စစ်အုပ်ချုပ်ရေး အမိန့်ကြေညာချက်မှာ ၁၉၈၀ ကာလတွေက ကိုရီးယားပြည်သူတွေရဲ့ အနာဟောင်းကို ပြန်ပြောင်းသတိရစေသည်။ ၁၉၇၉ တွင် အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင် ချွန်ဒူးဝမ်၏ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအောက်တွင် အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုများ ကျူးလွန်ခဲ့သည့် သမိုင်းဆိုး ရှိခဲ့ဖူးသည်။ ဒီမိုကရေစီ လိုလားသော ကျောင်းသားများကို ဂွမ်ဂျူး၏ အနောက်တောင်ဘက်ရှိ မြို့လေးတမြို့တွင် အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် မတရားသဖြင့် ဖမ်းဆီးနှိပ်စက်ခြင်း၊ ကွပ်မျက်ခြင်းများလည်း ကျူးလွန်ခဲ့ပေသည်။
“၁၉၇၉ မှာ ကျနော် စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို မီလိုက်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အဲဒီလို အဖြစ်အပျက်မျိုး ထပ်မဖြစ်စေဖို့ စစ်ယာဉ်တန်းရှေ့မှာ ၃ နာရီခွဲကြာကြာ ကျနော် ရပ်ခဲ့ပါတယ်။”
Lee Hyundai-Gyu အမည်ရှိ အသက် ၆၃ နှစ်အရွယ် အငြိမ်းစားကျောင်းဆရာတဦးက ဒေသခံ သတင်းထောက်တယောက်ကို အခုလို ပြောသည်။
အသက် ၇၀ တန်း အဘွားကြီးတယောက်ကလည်း တကယ်လို့ စစ်တပ်က ပစ်ခတ်ရင် သူတို့လို လူကြီးတွေကပဲ လူတန်းရှေ့မှာ ရပ်နေဖို့၊ အနာဂတ်မျိုးဆက်ကို ကာကွယ်ဖို့ ပြောနေတာကို ကျွန်ုပ်တို့ နားစွန်နားဖျား ကြားခဲ့ရသည်။ အသက် ၂၉ နှစ်အရွယ် Kang Seon gyong ကလည်း ထိုနေ့ညက တညလုံးမအိပ်ဘဲ အမျိုးသားလွှတ်တော်ရှေ့မှာ ရောက်ရှိနေသူ ဖြစ်သည်။ “မနက်ခင်းမှာ သွားစရာ အလုပ်ရှိနေရင်တောင် ကျနော် ဒီနေရာမှာပဲ ဆက်ရှိနေမှာပါ။ စစ်သားတွေနဲ့ စစ်ယာဉ်တန်းတွေ ဒီကို ထပ်ဝင်လာခဲ့ရင်ပေါ့။ တကယ်လို့ ကျနော် ဒီမှာမရှိဘူးဆိုရင် ဒီမိုကရေစီ ကျရှုံးသွားမှာလေ။”
ယွန်းရဲ့ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့်မှာ သမ္မတ ချွန်လက်ထက်ကလိုပင် ကြောက်စရာ၊ လန့်စရာ ကောင်းသည်။ အရပ်သားများ၏ စုဝေးခွင့်၊ ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြခွင့်ကို ရပ်ဆိုင်းထားမည် ဖြစ်သလို မီဒီယာကိုလည်း စစ်တပ် လက်အောက်ကို သွတ်သွင်းလိုက်တော့မည်။ ပြီးနောက် သတင်းတု၊ သတင်းမှား၊ မှားယွင်းတဲ့ ဝါဒဖြန့်ချိရေးများ ပြုလုပ်ကာ ပြည်သူ့ထင်မြင်ချက်များ ထင်ယောင်ထင်မှားဖြစ်အောင် ပြုလုပ်တော့မည်ဖြစ်သည်။
သို့သော် ဒီတကြိမ်မှာတော့ ဥပဒေပြု လွှတ်တော်အမတ်များနည်းတူ မီဒီယာတွေကလည်း စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့်ကို မလိုက်နာခဲ့ကြပေ။ နာမည်ကြီး သတင်းကွန်ရက်များ၊ သတင်းဌာနများက ၎င်းတို့၏ သတင်းထောက်များကို အမျိုးသားလွှတ်တော်သို့ ချက်ချင်းပို့လွှတ်ခဲ့ကြသလို တညလုံး Live လွှင့်ခဲ့ကြသည်။ သမ္မတယွန်းရဲ့ ကြေညာချက် ထွက်ပေါ်လာပြီးနောက် ဂွမ်ဂျူးရှိ အကြီးဆုံး သတင်းဌာနကြီး ၆ ခုက ၎င်းတို့၏ သတင်းလွှင့်အခန်းများကို အကာအရံများ ချထားခဲ့ကြသည်။
တောင်ကိုရီးယားရဲတပ်ဖွဲ့၏ အကြီးအကဲဖြစ်သူ Cha-ji-ho က နောက်ပိုင်းတွင် အမျိုးသားလွှတ်တော်၌ သက်သေခံခဲ့သည်။ စစ်တပ်က ဒီဇင်ဘာ ၃ ရက်တွင် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များကို နေရာချထားပေးဖို့၊ အဓိက အတိုက်အခံ ၁၅ ဦးကို ထိန်းသိမ်းထားဖို့ သူ့ကို တောင်းခံခဲ့ကြောင်း ထွက်ဆိုခဲ့သည်။ စစ်အုပ်ချုပ်ရေး မကြေညာခင် နာရီပိုင်းအလိုကပင် သမ္မတယွန်းက သတင်းမီဒီယာဌာနများကို ဝင်ရောက်စီးနင်းဖို့ အမိန့်ပေးခဲ့ကြောင်း ရဲချုပ်က ထွက်ချက်ပေးခဲ့သည်။
နောက်ထပ် ရဲအရာရှိတယောက်ကလည်း သတင်းထုတ်လွှင့်သူတွေ၊ သမဂ္ဂတွေနဲ့ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်တွေကို ဖမ်းဆီးဖို့ သူ့ကို အမိန့်ပေးကြောင်း ထွက်ဆိုခဲ့သည်။ စစ်သားများက အမျိုးသားရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် ရုံးခန်းတွေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲအရာရှိ ၅ ဦးရဲ့ ဖုန်းတွေကို သိမ်းဆည်းခဲ့ကြသည်။
အထူးစုံစမ်းဆေးရဲတပ်ဖွဲ့ကတော့ သမ္မတယွန်းရဲ့ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဟောင်း Kim Youg Hyun ကို ဒီဇင်ဘာ ၈ ရက်နေ့တွင် ဖမ်းဆီးကာ နိုင်ငံတော်ပုန်ကန်မှုဖြင့် စွဲချက်တင်ခဲ့သည်။ ဒီဇင်ဘာ ၁၁ ရက်နေ့တွင် ရဲချုပ် Cha ji ho ကို အလားတူစွဲချက်ဖြင့် စွဲချက်တင်ခဲ့သည်။
ဒီဇင်ဘာ ၃ ရက်နေ့က ပဲ့တင်သံတွေဟာ ငြင်းပိတ် ဖုံးကွယ်မရတော့ပေ။ ကမ္ဘာတလွှားတွင် ဒီမိုကရေစီမှာ အာဏာရှင်တွေ၏ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနေကြရသည်။
အာဏာရှင်တွေအနေနဲ့ တသွေး တသံ တမိန့်ဖြင့် အုပ်ချုပ်နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းလာကြသည်။ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတွင် မအောင်မြင်ခဲ့သော အာဏာသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းမှုကတဆင့် ဒီမိုကရေစီတန်ဖိုးတွေကို တွက်ဆမိလာသည်။ အာဏာကို ထင်ရာစိုင်း အလွဲသုံးစားပြုမှုများကို အပြန်အလှန် ထိန်းကျောင်းမှုစနစ်ဖြင့် ကာကွယ်နိုင်ကြောင်းကိုလည်း ထိုဖြစ်ရပ်က မီးမောင်းထိုးပြလိုက်သည်။ သို့သော် ယခုလို အာဏာအလွဲသုံးစားလုပ်ခြင်းကို ကာကွယ်ဖို့ဆိုရင် ပြည်သူတွေကစလို့ ဆန့်ကျင်ရှုတ်ချပြီး ဒီမိုကရေစီကို စောင့်ရှောက်ကြဖို့လိုသည်။ သို့မှသာ ဒီမိုကရေစီ အောင်ပွဲခံနိုင်လိမ့်မည် ဖြစ်သည်။ မည်သို့ဆိုစေ မိမိတို့၏ အသက်နှင့် လုံခြုံရေးကို ပဓာနမထားဘဲ တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့သော တောင်ကိုရီးယားပြည်သူတွေမှာ သူရဲကောင်းများအဖြစ်သာမက ဒီမိုကရေစီကာကွယ်မှု၏ ရှေ့တော်ပြေးများအဖြစ်ပင် ချီးကျူးဂုဏ်ပြုထိုက်ပေတော့သည်။
Ref: The Diplomat
(The Diplomat ၏ In south Korea, Democracy prevails ဆောင်းပါးကို ဘာသာပြန်ဆိုထားသည်။)