တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေးဖိအားတွေကို တော်လှန်ရေးအတွက် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး မကြီးမားအောင် စဉ်းစားကြဖို့နဲ့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရအဖွဲ့ဝင်တွေအားလုံး အင်အားတွေကို ပြည်တွင်းမှာ လာစုကြဖို့ ယာယီသမ္မတ ဒူဝါ လရှီးလက ပြောပါတယ်။

နိုဝင်ဘာ ၂၆ ရက်ကလုပ်တဲ့ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းအဝေးမှာပြောခဲ့တာဖြစ်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် နိုင်ငံရေးအရရော စစ်ရေးအရပါ မှီခိုမှုရှိနေတာကို လျစ်လျူရှုလို့မရကြောင်း၊ နွေဦးတော်လှန်ရေးဟာ လွတ်လပ်ပြီးခေတ်နောက်ပိုင်း အကြီးကျယ်ဆုံး လူထုတော်လှန်ရေး ဖြစ်တာကြောင့် အရင်တုန်းက လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်တွေအတိုင်း သွားလို့မရတော့ဘူးလို့လည်း ပြောပါတယ်။

ယာယီသမ္မတ ဒူဝါလရှီးလက  “လက်ရှိအခင်းအကျင်းကတော့ ကျနော်တို့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရအဖွဲနဲ့ နိုင်ငံရေးအရ စစ်ရေးအရ တိုက်ရိုက်ချိတ်ဆက်မှုအားနည်းတဲ့ အင်အားစုတွေမှာ ထင်မှတ်မထားတဲ့ စစ်ရေး၊ နိုင်ငံရေးဖိအားတွေ ကြုံနေတာတွေ့ရပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ဖိအားလို့ ပြောတဲ့နေရာမှာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးသဘောထားရလဒ်က ထွက်လာတဲ့ ဖိအားတွေလို့ ပြောနိုင်ပါတယ်။ ဒါတွေကို ကျနော်တို့ လျစ်လျူရှုလို့မရပါဘူး။  ဒါကို မဟာဗျူဟာ အပြောင်းအလဲအနေနဲ့ ရှုမြင်ပြီး တော်လှန်ရေးအတွက် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး မကြီးမားအောင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲဆိုတာ စဉ်းစားကြဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ သေချာတာတခုကတော့ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေကို အကြမ်းဖျင်း ကြည့်လိုက်ရင် စစ်ရေးအရ နိုင်ငံရေးအရ China Dependency (တရုတ်ကို မှီခိုမှု) ရှိနေတယ်ဆိုတာလည်း တွေ့ရတယ်။ ဒါက အရင်ကလည်း ရှိတယ်။ အခုလည်း ရှိတယ်။ အဲဒါက အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီအနေနဲ့လည်း ကြီးကြီးမားမား ရှိနေတာ တွေ့ရတယ်။ ဒါက လက်တွေ့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကို ကျနော်တို့က ငြင်းပယ်လို့မရသလို လျစ်လျူရှုပစ်လို့လည်း မရပါဘူး” လို့ ပြောပါတယ်။

အပြောင်းအလဲတွေ ခပ်စိပ်စိပ်လာနေတယ်ဆိုတာ တွေ့ရပြီး ဒီအပေါ်မှာ တချို့က စိုးရိမ်တာတွေ ရှိနေပေမဲ့ ဒါတွေကို ကောင်းတဲ့အပြောင်းအလဲဖြစ်အောင် အားလုံးဝိုင်းဝန်း ရှေးရှုရမယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။

ယာယီသမ္မတက “ကျနော်တို့အနေနဲ့ မဟာဗျူဟာစဉ်းစားချက်တွေ ရွေးချယ်တဲ့အခါ China Dependency ကနေ အလွှမ်းမိုးမခံရအောင် ဘယ်လို alternative (တခြားရွေးစရာ) စဉ်းစားချက်တွေ ရှိထားမလဲဆိုတာ အင်မတန်အရေးကြီးတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးဟာ လွတ်လပ်ပြီးခေတ်နောက်ပိုင်း အကြီးကျယ်ဆုံးသော လူထုတော်လှန်ရေး ဖြစ်တာကြောင့် ယခင်တုန်းက လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်တွေအတိုင်း သွားလို့တော့ မရတော့ဘူးလို့ ယူဆပါတယ်။ ကျနော်တို့ဟာ ဖောက်ထွက်စဉ်းစားရမယ်၊ လက်တွေ့ကျကျလည်း စဉ်းစားရမယ်။ ပြီးတော့ လူထုကို အထိမနာအောင် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေကိုလည်း သေချာတွက်ချက် စဉ်းစားဖို့ လိုတယ်လို့ ပြောချင်ပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။

အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရရဲ့ ဝန်ကြီးဌာနအသီးသီးက သက်ဆိုင်ရာကဏ္ဍနယ်ပယ်အလိုက် လုပ်ရမယ့် မဟာဗျူဟာ ဆွေးနွေးချက်တွေ လုပ်နေပြီး လာမယ့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်အတွက်လည်း ကြိုတွက်ပြီး ပြင်ထားဖို့လိုသလို ၂၀၃၀ လောက်အထိ အကြမ်းဖျင်းတွက်ချက်ပြီး ချိန်ဆလုပ်ဆောင်တာတွေလည်း ရှိသင့်တယ်လို့ ယာယီသမ္မတက ဆိုပါတယ်။

ပြီးတော့ “ကျနော်တို့သတိချပ်ဖို့လိုတာက အင်အားဆိုတာက ပြည်တွင်းမှာ အခြေစိုက်ရပါတယ်။ ကျနော်တို့ အန်ယူဂျီအစိုးရက ‘အဝေးရောက်အစိုးရ’ဖြစ်လို့မရပါဘူး။ လက်တွေ့ကျကျ မြေပြင်မှာ အင်အားတည်ဆောက်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော့်အနေနဲ့ လေးလေးနက်နက် တိုက်တွန်းချင်တာကတော့ ကျနော်တို့အစိုးရအဖွဲ့ဝင်တွေအားလုံး အင်အားတွေကို ပြည်တွင်းမှာ လာစုကြဖို့ လက်တွေ့ကျကျ လုံ့လထုတ်စေချင်ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝန်းအတွက် အချိန် ယူသင့်သလောက် ယူပြီးပြီလို့လည်း ပြောနိုင်သလို၊ အချိန်ပေးသင့်တာထက်ပိုပြီး ပေးခဲ့ပြီးပြီလို့လည်း ပြောနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် မြေပြင်အင်အားကို စုစည်းဖို့အတွက် ပြည်တွင်းမှာ အင်အားတွေလာစုဖို့ နိုင်ငံပြင်ပကို ရောက်ရှိနေကြတဲ့ အစိုးရအဖွဲ့ဝင်များကို အလေးအနက်ထား တိုက်တွန်းချင်ပါတယ်။ ပြန့်နေတဲ့ အလင်းတွေကို မှန်ဘီလူးနဲ့စုဆုံပြီး မီးတောက်တခု အစထပ်ပျိုးကြဖို့ တိုက်တွန်းလိုပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။

ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးချုပ် မန်းဝင်းခိုင်သန်းကလည်း စစ်ရေးကဏ္ဍဘက် အားစိုက်နေကြသလို နိုင်ငံရေးဘက်မှာလည်း ခပ်စိပ်စိပ် ဆွေးနွေးလာကြတာ၊ ဦးစားပေးလာကြတာကို တွေ့ရပြီး ဝန်ကြီးတွေအားလုံး တော်လှန်ရေးအရွေ့အတွက် ထိရောက်မှုရှိစေမယ့် လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေကို ဦးစားပေး လုပ်ဆောင်ကြဖို့ တိုက်တွန်းပြောဆိုပါတယ်။

အစည်းအဝေးမှာ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက မြေပြင်ကွင်းဆင်းခရီးစဉ် တင်ပြတာ၊ အမျိုးသမီး၊ လူငယ်နှင့် ကလေးသူငယ်ရေးရာဝန်ကြီးဌာနက အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ ဂျန်ဒါတန်းတူညီမျှမှု မူဝါဒတင်ပြတာတို့ကိုလည်း လုပ်ခဲ့တယ်လို့ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။