ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သည့် စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကာလတလျှောက် မြန်မာ့စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများသည် နည်းဗျူဟာ အပြောင်းအလဲများကို တခါတ‌လေ ပြုလုပ်လေ့ရှိကြသည်။ ၎င်းတို့ အာဏာသက်ဆိုးရှည်စေဖို့ အစဉ်တစိုက် အားကိုးလာသည့် မဟာဗျူဟာကတော့ တစ်ခုတည်းသာ ရှိသည်။ ယင်းမှာ အခြားမဟုတ်။ လူထုကြား သွေးခွဲသပ်လျှိုခြင်းနှင့် အုပ်စုဝင်အချင်းချင်းကြား အကြမ်းဖက်မှုများကို မီးရှိန်ထိုးပေးခြင်းတို့ပဲ ဖြစ်သည်။ ထိုကဲ့သို့ ဖန်တရာတေနေပြီဖြစ်သော ပရိယာယ်မှာ ၂၀၂၁ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် အလုပ်မဖြစ်တော့ပေ။ လက်ရှိကာလတွင် မြန်မာပြည်သူလူထုကြားတွင် မည်သည့်အခါမှမရရှိခဲ့ဖူးသော သမိုင်းဝင် ညီညွတ်မှုကြီးကို ရရှိနေပြီဖြစ်သည်။ တိုင်းရင်းသားပေါင်းစုံ၊ နိုင်ငံရေးအင်အားစုများ ပေါင်းစည်းကာဖြင့် ဘုံရန်သူ စစ်အုပ်စုကို ဆန့်ကျင်တွန်းလှန်နေကြပြီ ဖြစ်သည်။

ယူကရိန်းပြည်သူများလို မြန်မာပြည်သူများသည် ရဲရင့်ကြသည်။ စိတ်မာန် တက်ကြွကြသည်။ ညီညွတ်ကြသည်။ ဒီမိုကရေစီတိုက်ပွဲအတွက် အသက်ကိုပင် ပဓာနမထား၊ စွန့်လွှတ်စွန့်စားဖို့ အသင့်ရှိကြသည်။

သို့တိုင် ယူကရိန်းပြည်သူတွေနှင့် မတူသည်မှာ မြန်မာပြည်သူတွေအနေနဲ့ မည်သည့်နိုင်ငံ၏ အကူအညီကိုမှ မရရှိခြင်းဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတကာ အကူအညီသာရရှိပါက ယခု လွတ်မြောက်ရေးတိုက်ပွဲကို လပိုင်းအတွင်း အောင်ပွဲဆင်နွှဲနိုင်မည် ဖြစ်သည်။ ယူကရိန်းကို ပေးအပ်နေသော အကူအညီ၏ ပမာဏ အနည်းငယ်ကိုပဲ ရမည်ဆိုလျှင်ပင် မြန်မာ့စစ်အာဏာရှင် ဖြုတ်ချရေးတိုက်ပွဲအတွက် များစွာအကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိသွားမည် ဖြစ်သည်။

မတရားသဖြင့် စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် မြန်မာပြည်တွင် တခါမှမကြုံဖူးသော ညီညွတ်မှုကြီးကို ကျွန်ုပ်တို့ ရရှိလာပါသည်။ ဤသည်ကို ကျွန်ုပ်တို့သုံးဦးလုံး၏ ကိုယ်စားပြုအဖွဲ့အစည်းများကို ကြည့်ခြင်းဖြင့် သက်သေထူနိုင်ပါသည်။ တစ်ယောက်သည် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့က ဖြစ်ပြီး ကျန်နှစ်ဦးက အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရနှင့် ၈၈ မျိုးဆက်အဖွဲ့အသီးသီးတို့မှ ဖြစ်ကြသည်။ ယင်းအဖွဲ့အစည်းများမှာလည်း ယနေ့လူမျိုးပေါင်းစုံပါဝင်သော ခုခံတွန်းလှန်မှုကြီးတွင် ကျရာအခန်းကဏ္ဍမှ ဦးဆောင်ပါဝင်နေကြပါသည်။

၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီ အာဏာသိမ်းပြီး မရှေးမနှောင်းမှာပင် ရွေးကောက်ခံလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ၊ နိုင်ငံရေးပါတီများ၊ အရပ်ဘက်အဖွဲ့များ၊ တိုင်းရင်းသား လူနည်းစုအဖွဲ့များ၊ CDM ဝန်ထမ်းများ စသည့် လူထုလူတန်းစား အလွှာစုံများသည် လက်ချင်းချိတ်ဆက်ကာ တော်လှန်ရေးလမ်းညွှန်မှု ပေးနိုင်ရန် ကြားကာလအုပ်ချုပ်မှုကို ဖော်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။ သို့ဖြင့် CRPH၊ NUCC တို့ ပူးပေါင်းကာ NUG ကို လအနည်းငယ်အတွင်း ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြသည်။

တော်လှန်ရေးမှာ တဖြည်းဖြည်းနှင့် ညီညွတ်ခိုင်မာ အားကောင်းလာခဲ့သည်။ တော်လှန်ရေး အင်အားစုများအကြား ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုများတဆင့် စည်းလုံးခိုင်မာလာသည်။ ဘာသာပေါင်းစုံ၊ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးပေါင်းစုံ၊ မျိုးဆက်အသီးသီး၊ ဒေသအသီးသီး၊ အလွှာအသီးသီးမှ လူပုဂ္ဂိလ်အသီးသီးတို့ အတူတကွ ပူးပေါင်းလုပ်ကိုင်လာကြသည်။ ဤသည်နှင့်အတူ လွတ်လပ်မှု၊ တရားမျှတမှု၊ တန်းတူညီမျှမှုတို့ကို အာမခံပေးသော ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်ချဖို့ရန်အတွက် ဖက်ဒရယ်ပဋိညာဥ်ကို ရေးဆွဲခဲ့ကြပေသည်။

စစ်အုပ်စု၏ မြန်မာပြည်သူများအပေါ် တိုက်ခိုက်မှု

တဖက်တွင်လည်း ကိုယ့်ပြည်သူအပေါ် ကမ်းကုန်အောင် ယုတ်မာရက်စက်နေသည့် စစ်အုပ်စုကို ရင်ဆိုင်ကြရပါသည်။ ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၃ ဧပြီ ၁၀ ရက်နေ့ မနက်ပိုင်းက ဖြစ်ပွားခဲ့သော ပဇီကြီးရွာ ဖြစ်စဥ်ကိုပဲ ကြည့်ပါ။ နားကွဲလုမတတ် ဆူညံကျယ်လောင်သော ပေါက်ကွဲမှုများက မြန်မာပြည်အလယ်ပိုင်းရှိ ပဇီကြီးရွာကို ငရဲခန်းတမျှ ဖြစ်သွားစေခဲ့ပါသည်။ ဂျက်ဖိုက်တာများ၊ ရဟတ်ယာဥ်များက ဝေဟင်တွင် ဝဲကာ အောက်တွင်ရှိသော ရွာသားလူအုပ်ကြီးထဲသို့ အညှာအတာကင်းမဲ့စွာ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။ လူသေအလောင်းတစ်ရာကျော်မှာ ဟိုသည်အနှံ့ ပြန့်ကျဲသွားသည်။ ထိုတိုက်ခိုက်မှုက တနိုင်ငံလုံးကို အံ့သြမှင်တက်မိစေခဲ့သလို ဝမ်းနည်းကြေကွဲမဆုံးရှိ‌စေတော့သည်။ အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု၏ ရက်စက်မှုများက ဒီတင်မရပ်။ နောက်ထပ်တစ်ကြိမ် အဲ့ဒီနေရာကို ပြန်လာကာ လေကြောင်းမှ ထပ်မံပစ်ခတ်ပြန်သည်။ ကယ်ဆယ်ရေးသမားများကို ရည်ရွယ်ချက်ထားကာ ပစ်ခတ်ခြင်းဖြစ်သလို ၎င်းတို့၏ အကြမ်းဖက်မှုများအတွက် မည်သည့်သက်သေအထောက်အထားမှ မကျန်အောင် ဖျက်ဆီးပစ်ရန် ဖြစ်သည်။

ထိုအဖြစ်ဆိုးသည် သီးခြားဖြစ်ရပ်တစ်ခုတော့ မဟုတ်ပါ။ အာဏာသိမ်းကာလ ၂ နှစ်ခွဲအတွင်း စစ်တပ်သည် အရပ်သားထောင်ပေါင်းများစွာကို ပစ်သတ်ခဲ့သလို နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် အပါအဝင်  လူသောင်းဂဏန်းအထိ ဖမ်းဆီးအကျဥ်းချထားသည်။ ပြည်သူလူထု၏ နေအိမ် ထောင်ပေါင်းများစွာကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးပစ်သလို အရပ်သားများကိုလည်း လေကြောင်းမှ အကြိမ်‌ပေါင်း တစ်ရာထက်မနည်း တိုက်ခိုက်ခဲ့ပါသည်။ စစ်အုပ်စုအတွက်ကတော့ လက်ရှိအချိန်တွင် မြေပြန့်၊ တောင်တန်း မရွေးပါ။ သူတို့၏ မတရားမှုကို ဆန့်ကျင်သူမှန်သမျှ ချေမှုန်းစရာ ပစ်မှတ်များအဖြစ် သတ်မှတ်ထားပေတော့သည်။

မြန်မာပြည်သူများသည် စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါသည်။ သို့သော် စစ်တပ်၏ အင်အားသုံး အကြမ်းဖက်ဖြိုခွင်းမှုများကို မခံနိုင်သည့်အဆုံး မိမိကိုယ်ကိုယ် ခုခံကာကွယ်သည့်အနေဖြင့် လက်နက်ကိုင်ခုခံမှုကို စတင်လိုက်ကြရပါတော့သည်။ ပြည်သူ့အစိုးရ ပြန်ရရန်ဆိုသည့် လူထုလှုပ်ရှားမှုမှာ ခဏချင်းအတွင်းမှာပင် တနိုင်ငံလုံးအဆင့် တော်လှန်ရေးအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိသွားခဲ့ပါတော့သည်။ ဤမှတဆင့် စစ်တပ် ချုပ်ကိုင်မှုမပါသော တိုင်းရင်းသားလူမျိုးပေါင်းစုံ ပါဝင်သည့် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီစနစ် လမ်းကြောင်းဆီ တက်လှမ်းခဲ့ကြပါသည်။ စင်စစ်တော့ ဤလမ်းသည် ၁၉၄၈ လွတ်လပ်ရေး အစောပိုင်းကာလကတည်းက ဗမာပြည်ကို လွတ်မြောက်စေခဲ့သော ရည်ရွယ်ချက် ပန်းတိုင်တစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။

လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရန် ဖြစ်လာပြီးနောက် နိုင်ငံတဝန်းမှ ရောက်ရှိလာသော လူငယ်များကို EAOs တော်တော်များများက အကူအညီပေးခဲ့ကြသည်။ သင်တန်းပေးလေ့ကျင့်စေခဲ့ကြသလို ပြည်သူကို အကာအကွယ်ပေးကာ စစ်အုပ်စုကို ဖြုတ်ချမည့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်များ ဖွဲ့စည်းရာတွင်လည်း အကူအညီများ ပေးအပ်ခဲ့ကြသည်။

အရှိန်အဟုန်ကောင်းလာသည့် လက်နက်ကိုင်တော်လှန်မှု

NUG ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနသည် အကြီးဆုံး တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် နှစ်ဖွဲ့ဖြစ်သော KIA နှင့် KNU တို့နှင့် နီးကပ်စွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေသလို ကရင်နီ၊ ချင်း အပါအဝင် အခြားတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ အနည်းဆုံး ၈ ဖွဲ့လောက်နှင့်လည်း မဟာဗျူဟာကျကျ လက်တွဲဆောင်ရွက်နေသည်။ စစ်ဆင်ရေးများ၊ ကွပ်ကဲမှုများ ပြုလုပ်နိုင်ရန် ပူးတွဲဗဟိုကွပ်ကဲရေး တည်ထောင်ထားသည်။

ဒါ့အပြင် စစ်တပ်ကို တလျှောက်လုံး ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်လာပြီး လက်ရှိတော်လှန်ရေးတွင်လည်း တက်ကြွစွာ ထောက်ပံ့ကူညီနေသည့် အခြားသောတိုင်းရင်းသားအဖွဲ့များနှင့်လည်း နက်ရှိုင်းသော နားလည်မှု၊ အားကောင်းသော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတို့ ရရှိထားပြီးဖြစ်ပါသည်။

PDF များ၊ ဝါရင့် EAO အဖွဲ့များနှင့် မဟာမိတ်ပြုမှုများသည် မြန်မာပြည်သူများ၏ ဒီမိုကရေစီတိုက်ပွဲအတွက် သန္နိဋ္ဌာန်ခိုင်မာမှု၊ ခံနိုင်ရည်ရှိမှုတို့ကို ပြသနေသော သက်သေအထောက်အထားတစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။ ပိုအရေးကြီးသည်မှာ ယခုလို မကြုံစဖူး ညီညွတ်မှုသည် အောင်ပွဲကိုရောက်စေရန် အခွင့်အလမ်း တံခါးတချပ်လည်း ဖြစ်သည်။ အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီမှာ စစ်ရေး၊ နိုင်ငံရေး ဘက်ပေါင်းစုံတွင် အရေးနိမ့်လျက်ရှိနေပြီ။ စစ်အုပ်စုအတွက် ဒီတကြိမ်သည် သူတို့၏တည်ရှိမှုကို စမ်းသပ်စိန်ခေါ်လာသည့် တိုက်ပွဲတစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။ ပြည်သူများအတွက်မှာလည်း ကင်ဆာရောဂါဆိုးသဖွယ်ဖြစ်သော စစ်တပ် မရှိတော့သည့်၊ အမှောင်ခေတ်များ မရှိတော့သည့် တောက်ပသော အနာဂတ်တိုင်းပြည်ကို တွေ့မြင်ဖို့ရန်အတွက် ဒီတကြိမ်သည် နောက်ဆုံးနှင့် အကောင်းဆုံး အခွင့်အလမ်းတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပေသည်။

ပြည်သူလူထု၏ ပူးပေါင်းပါဝင် ကူညီမှုကြောင့် တော်လှန်ရေးမှာ ရှေ့သို့ ချီတက်နေဆဲ ဖြစ်သည်။ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့များမှာ ပြည်သူလူထု၏ ပူးပေါင်းကူညီမှုကြောင့် တိုင်းပြည်၏ ကျေးလက်ဒေသ အများစုတွင်  ကောင်းစွာ လှုပ်ရှားလုပ်ကိုင်နိုင်နေပြီ ဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် ဗမာလူမျိုး အများစု နေထိုင်ရာလည်းဖြစ်၊ သမိုင်း၊ ဗျူဟာနှင့် လူမှုစီးပွားဘဝအရလည်း အရေးပါရာ ဖြစ်သည့် စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ မကွေးတိုင်းတို့တွင် ဖြစ်သည်။

အလားတူပင် EAOs များမှာလည်း ၎င်းတို့ ထိန်းချုပ်ရာ ဒေသများတွင် ပို၍အားကောင်းခိုင်မာသော အုပ်ချုပ်မှုများ လုပ်ဆောင်လာကြသည်။ ယင်းသို့ NUGs နှင့် EAOs တို့၏ ထိန်းချုပ်ရာ နယ်မြေများကို ပေါင်းလိုက်ပါက နိုင်ငံတဝက်ကိုပင် စိုးမိုးထားနိုင်ပြီ ဖြစ်သည်။ ဒါကို အကြမ်းဖက် စစ်ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်ကိုယ်တိုင် ဝန်ခံထားပြီးလည်း ဖြစ်ပါသည်။

ဘုံရန်သူ၊ ဘုံပန်းတိုင် တူညီစွာဖြင့် မြန်မာပြည်သူတရပ်လုံးသည် အောင်ပွဲခံနိုင်ရန် ခိုင်မြဲစွာ လုပ်ဆောင်နေကြပြီ ဖြစ်သည်။ တသံတည်းညီ၊ တချီတည်းရုန်း စိတ်ဓာတ်ဖြင့် ဆက်လက် ချီတက်နေကြပါသည်။

နိုင်ငံခြားတွင် အိမ်အကူလုပ်နေသူများပင် သူတို့၏ ချွေးနှဲစာများကို တော်လှန်ရေးအတွက် ထည့်ဝင်လှူဒါန်းကြပါသည်။ မီးလောင်မြေဖြစ်သည့် အညာဒေသက အမယ်ကြီးအိုများကိုယ်တိုင်ပင် ၎င်းတို့၏ နားကပ်များကို ချွတ်ကာ တော်လှန်ရေးအောင်မြင်ရန်အတွက် လှူဒါန်းနေကြပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ တော်လှန်ရေးကို တူမီးသေနတ်များ၊ သတ္တုအပိုင်းအစများနှင့် လုပ်သော လက်လုပ်သေနတ်များနှင့်သာ စတင်ခဲ့ရသည်။ အခြားတစ်ဖက်တွင်မူ ရန်သူ အကြမ်းဖက် စစ်ကောင်စီသည် ရုရှားဆီက ဝယ်ယူထားသော နောက်ဆုံးပေါ် ဂျက်ဖိုက်တာများ၊ အော်တိုမက်တစ် လက်နက်များကို အသုံးပြုကာ ပြည်သူအပေါ် တိုက်ခိုက်နေသည်။ သို့တိုင် အကြမ်းဖက်စစ်တပ်ကို မရှုမလှဖြစ်အောင် ကျွန်ုပ်တို့ စွမ်းဆောင် နိုင်ခဲ့ပါသည်။

ယခုအခါမှာ ယူကရိန်းသည် ၎င်းတို့၏ ဆုံးရှုံးသွားသော နယ်မြေကို ပြန်လည်ရရှိရန်အတွက် ပြန်လည်ထိုးစစ်ကို ပြင်ဆင်နေပြီ ဖြစ်သည်။ မြန်မာပြည်သူများသည်လည်း စစ်အုပ်စုက လုယက်ခိုးယူထားသော ၎င်းတို့၏ တိုင်းပြည်ကို ပြန်လည်ရရှိရန် တိုက်ပွဲဝင်နေကြပါသည်။

မြန်မာ့တိုက်ပွဲနှင့် ယူကရိန်းတိုက်ပွဲ

သို့သော် မိမိတို့၏ တော်လှန်ရေး မြန်မြန်အောင်ပွဲခံနိုင်ဖို့ဆိုလျှင် နိုင်ငံတကာမှ အကူအညီရရှိဖို့ လိုသည်။ ဤတွင် ကျွန်ုပ်တို့ကို ယူကရိန်းပြည်သူများနှင့် နှိုင်းယှဥ်လို့မရပေ။ ကျွန်ုပ်တို့ မြန်မာပြည်သူတွေမှာ နိုင်ငံတကာဆီမှ မည်သည့်ရုပ်ဝတ္ထု ထောက်ပံ့မှုမှ မရရှိသေးကြောင့် ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ယူကရိန်းကို ပေးအပ်နေသော အကူအညီ၏ ၁ ရာခိုင်နှုန်းလောက်သာ ကျွန်ုပ်တို့ ရရှိမည်ဆိုပါက မြန်မာ့တော်လှန်ရေးမှာ အများကြီး ပြောင်းလဲသွားမည် ဖြစ်သည်။ လပိုင်းအတွင်း အောင်ပွဲကို ရယူနိုင်မည် ဖြစ်သည်။

လက်ရှိတော်လှန်ရေးမှာ မြန်မာ့သမိုင်းတွင် မကြုံဖူးလောက်အောင် ထူးခြားပြီး နိုင်ငံတကာ အကူအညီကို ကျွန်ုပ်တို့ ရရှိသင့်ပါသည်။ ပြည်သူတရပ်လုံး၏ စည်းလုံးညီညွတ်မှု၊ ဒီမိုကရေစီအပေါ် မယိမ်းမယိုင် သက်ဝင်ယုံကြည်မှု၊ တော်လှန်ရေးအပေါ် စိတ်ပိုင်းဖြတ်မှုများနှင့်အတူ ဤတစ်ကြိမ်သည် မြန်မာပြည်၏ နှစ် ၇ဝ ကြာ စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်စေရန်၊ ငြိမ်းချမ်းလွတ်လပ်သော ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စုဖြစ်စေရန် အကောင်းဆုံးနှင့် နောက်ဆုံးအကြိမ်ပဲ ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတကာဆီက အကူအညီရသည် ဖြစ်စေ၊ မရသည်ဖြစ်စေ မြန်မာပြည်သူများသည် စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို အမြစ်ဖြတ်မည်ဆိုသည့် ၎င်းတို့၏သန္နိဋ္ဌာန်ကို တရွေးသားမျှ ယိမ်းယိုင်သွားမည် မဟုတ်ပါ။ သို့သော် နိုင်ငံတကာ အထောက်အပံ့ ရရှိမည်ဆိုပါက စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို အချိန်တိုအတွင်း အမြစ်ဖြတ် အောင်ပွဲခံနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး  ငြိမ်းချမ်းသာယာသော ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုသစ်သည်လည်း လျင်မြန်စွာ ပေါ်ထွက်လာမည် ဖြစ်သည်။ ထိုမျှမက နိုင်ငံတွင်းမှာရော ဒေသတွင်းမှာပါ တည်ငြိမ်မှုတို့ ပြန်လည်ရရှိလာမည် ဖြစ်ပေသည်။

ဆောင်းပါးအမည်- ယူကရိန်းနည်းတူ မြန်မာပြည်သူတွေလည်း နိုင်ငံတကာအကူအညီ ရသင့်ပါသည်။

Ref: USIP

ဘာသာပြန်သူ- နွေဦးဇင်

( The United States Institute of Peace အဖွဲ့ရဲ့ အင်တာနက်စာမျက်နှာ www.usip.org  မှာ  ဗိုလ်ချုပ်ဂွန်မော်၊ ဦးရည်မွန်နဲ့ ကိုမင်းကိုနိုင်တို့ ရေးသားထားတဲ့  “ Like Ukraine, Myanmar Deserves International Aid” ဆောင်းပါးကို ဘာသာပြန်ဆို ဖော်ပြသည်။ )