ႏုိ၀င္ဘာ ၈ ရက္ေန႔ ေရြးေကာက္ပဲြမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြ႔ဲခ်ဳပ္ဟာ မဲအျပတ္အသတ္ အႏိုင္ရခဲ့ပါတယ္။ ဒီရလဒ္ဟာ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ျပႆနာ အရပ္ရပ္ကို ေျဖရွင္းဖို႔အတြက္ ျပည္သူလူထုက တာ၀န္အပ္ႏွင္းလိုက္တာျဖစ္တယ္လို႔ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ (ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္းက) ဦးမင္းကိုႏုိင္က ေျပာပါတယ္။  ဦးမင္းကိုႏိုင္ကို ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းခဲ့ပါတယ္။ ႏို၀င္ဘာ ၈ ရက္ေန႔ သမိုင္း၀င္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က အျပတ္အသတ္ အႏိုင္ရခဲ့တယ္။ ဒီရလဒ္က မဲေပးခဲ့ၾကတဲ့ ျပည္သူေတြဆႏၵက ဘာကို ညႊန္းဆိုတာလဲ။ "ဓမၼနဲ႔ အဓမၼ အားၿပိဳင္တာပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔ျပည္သူေတြက ဓမၼဆိုတဲ့ တရားမွ်တမႈဘက္က အျပည့္အ၀ရွိတယ္ဆိုတာ ျပသလိုက္တာပါပဲ။" ေရြးေကာက္ပဲြအႀကိဳနဲ႔ က်င္းပခဲ့တဲ့ အေျခအေနကို ၾကည့္ရင္ လြတ္လပ္သန္႔ရွင္း တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြလို႔ ကံေသကံမ ေျပာႏိုင္လား။ "ဒါက က်ေနာ္တို႔က အျပဳခံစိတ္နဲ႔ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ သူတို႔လုပ္ေပးတာႀကီးက လြတ္လပ္ရဲ႕လား၊ တရားမွ်တရဲ႕လားလို႔ ေမးရတာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔က အျပဳခံစိတ္နဲ႔ မၾကည့္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔ကိုယ္တိုင္ကိုက ဒါကို တရားမွ်တေအာင္ ငါတို႔ ႐ုန္းကန္မယ္၊ အားစိုက္မယ္။ လြတ္လပ္ေအာင္ ငါတို႔ပဲ ႀကိဳးစားမယ္ဆိုၿပီး အားလုံးညီလို႔ ဒီရလဒ္ထြက္လာတာဗ်။ တကယ္လုိ႔သာ က်ေနာ္တို႔ သူတို႔လုပ္ေပးတဲ့အတိုင္း ပစ္ထားၿပီးေတာ့ မဲတျပားတည္း သြားထည့္႐ုံေလာက္နဲ႔ေတာ့ မရဘူး။ အားလုံးက ၀ိုင္းၿပီးေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္သင့္တာ ေစာင့္ၾကည့္တယ္၊ ထိန္းသင့္တာကိုထိန္းတယ္၊ ေဖာ္ထုတ္သင့္တာကို ေဖာ္ထုတ္တယ္၊ ေတာင္းဆိုသင့္တာကို ေတာင္းဆိုတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါေတြအားလုံးဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကလို႔၊ လူလည္းညီခဲ့ၾကလို႔ ဒီအေျခအေန ရလာတာ။" ေရြးေကာက္ပဲြမွာ အန္အယ္လ္ဒီနဲ႔အတူ ရခိုင္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္ေတြမွာလည္း တိုင္းရင္းသားပါတီေတြ ႏိုင္တာေတြ႔တယ္။ အမ်ဳိးသားကာကြယ္ေရးနဲ႔ လုံၿခဳံေရးေကာင္စီ (ကာလုံ) အဖြဲ႔ အလားအလာက ဘယ္လိုျဖစ္ႏုိင္သလဲ။ "အဲဒီအဖြဲ႔ထဲမွာေတာ့ တကယ့္ ဒီမိုကေရစီကို တန္ဖိုးထားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ လူထုေရြးခ်ယ္လိုက္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ေရာက္သြားတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ဗ်ာ သိတဲ့အတိုင္းပဲ၊ ၁၁ ဦးရွိတယ္ဗ်ာ၊ ၆ ဦးကေတာ့ သူက တပ္ကပဲ ခန္႔ထားတဲ့လူေတြ ျဖစ္ေနတယ္ဗ်ာ။ အဲဒါေၾကာင့္ မဲခြဲလို႔ရွိရင္ေတာ့ လူထုကိုယ္စားလွယ္ေတြက ၅ ေယာက္ပဲ ရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ လူထုေရြးထားတာ မဟုတ္တ့ဲသူေတြဘက္က ၆ ေယာက္ကေတာ့ အၿမဲ အသာစီးရေနမွာပဲ။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒီေရြးေကာက္ပြဲဟာ ၿပီးျပည့္စုံတဲ့ ေျပာင္းလဲျခင္းကို ေရာက္တာမဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔က လက္ဂ်စ္တယ္ေမစီ (Legitimacy) ေခၚတဲ့ တရား၀င္ျဖစ္မႈ၊ အမ်ားကေန ႏွင္းအပ္လိုက္တယ္ဆိုတဲ့ အခြင့္၊ အဲဒီဟာေတြကုိ သက္ေသျပၿပီးေတာ့ ဆက္သြားရမွာဗ်။" ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏိုင္ရခဲ့တဲ့ အန္အယ္လ္ဒီနဲ႔ တိုင္းရင္းသားေတြဟာ လာမယ့္ ဧၿပီလဆန္းမွာ အစိုးရသစ္လႊတ္ေတာ္မွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သင့္သလား၊ မဲအမ်ားစုရတဲ့ အေနနဲ႔ သီးျခားစီ သြားသင့္သလား၊ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။ "ဒါက ဉာဏ္အေျမာ္အျမင္ရွိတဲ့သူတိုင္း နားလည္ၿပီးသားပါ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔သြားမွာကိုက ဒီမိုကရက္တစ္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကိုးဗ်။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဒီမိုကေရစီေရးလည္း ေျပာေနတဲ့အခ်ိန္မွာ တဘက္က ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ျဖစ္ေရးကလည္း တတြဲတည္း ပါေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္ကေတာ့ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ပါလာတဲ့အခါမွာ သူတို႔နဲ႔ အျပည့္အ၀ကို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရမယ္လို႔ က်ေနာ္ယုံၾကည္တယ္။ ျဖစ္လည္း ျဖစ္ၾကမွာပါ။ ဒီအေနအထားဟာ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာလည္း ဆက္ၿပီးေတာ့ မဟာမိတ္၊ ဒီစကားထက္ပိုၿပီးေတာ့ အႏွစ္သာရ ျပည့္စုံေစခ်င္ေသးတယ္။ တကယ့္ရဲေဘာ္ရဲဘက္စိတ္နဲ႔ လက္တြဲၾကပါလိမ့္မယ္။" အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္တို႔၊ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ (ၿငိမ္းပြင့္) တို႔က အရင္က လႊတ္ေတာ္ျပင္ပႏိုင္ငံေရး လုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ အခု အန္အယ္လ္ဒီက အတိုက္အခံပါတီ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ အႏိုင္ရပါတီ၊ အာဏာရပါတီ ျဖစ္ေတာ့မယ္။ ဆုိေတာ့ လႊတ္ေတာ္တြင္း ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပ ႏိုင္ငံေရးကို အရင္လိုပဲ ခ်ိတ္ဆက္မလား။ "က်ေနာ္တို႔က ႏိုင္ငံနဲ႔ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ပဲ ၾကည့္ၾကမွာပဲေလ။ ႐ုိး႐ုိးသားသား အျမင္မတူတဲ့အခါေတြ က်ရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ျငင္းခုန္ရင္ ျငင္းခုန္ၾကမွာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ပုံသဏၭာန္က မိတ္ဘက္ပံုသဏၭာန္ပဲ ရွိၾကလိမ့္မယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ဗ်ာ ျပည္သူလူထုေရြးထားတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ကိုယ္တိုင္က ဘယ္ေလာက္လုပ္ခြင့္ရၿပီးလို႔လဲ ဆိုတာလည္း တဘက္မွာ ေမးခြန္းရွိေသးတယ္ဗ်။ အဲဒီေတာ့ သူတို႔က ရသင့္ရထိုက္တဲ့ အာဏာေတြ၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ အျပည့္အ၀ ရလာၿပီဆိုတဲ့ အခ်ိန္က်ရင္ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာလည္း ဖက္ဒရယ္နဲ႔ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံျဖစ္ဖို႔ ႀကိဳးစားသလို လႊတ္ေတာ္အျပင္ကလည္း ဒီဦးတည္ခ်က္ပဲ သြားၾကရမွာပဲ။ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္ကေတာ့ ျမင္ပါတယ္ ႀကီးမားတဲ့ ျပႆ   နာ မရွိပါဘူးလို႔။ တခ်ဳိ႕ကိစၥေတြမွာေတာ့ က်ေနာ္တို႔ မတူညီရင္လည္း ညိႇၾကတာေပါ့၊ ေဆြးေႏြးၾကတာေပါ့။" ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က သမၼတကို သူက ကိုင္တြယ္ထိန္းေက်ာင္းမယ္လို႔ ေျပာဆိုခ်က္အေပၚ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံတခ်ဳိ႕က မီဒီယာေတြမွာ စိုးရိမ္တယ္ဆိုတဲ့ ေ၀ဖန္ခ်က္ေတြ ထြက္ရွိတယ္။ ဒီအေပၚ ဦးမင္းကိုႏိုင္ သေဘာထားက ဘယ္လိုရွိသလဲ။ "ေအး၊ အဲသလိုေျပာေတာ့ ဒါက ထူးျခားတဲ့ျဖစ္စဥ္လို ျဖစ္ေနတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တခ်က္ ျပန္ေထာက္ျပဦးမယ္ေလ၊ သူ႔တေယာက္တည္း (ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္) ကိုပဲ သမၼတမျဖစ္ေအာင္လို႔ လုပ္ထားတဲ့ ထူးျခားျဖစ္စဥ္ကိုလည္း ေျပာၾကဦးေလ။ ဆိုလိုတာက ဒါဟာ အေၾကာင္းမဲ့ျဖစ္လာတာ မဟုတ္ဘူး။ သူ႔တေယာက္တည္းကို ကန္႔သတ္ၿပီးေတာ့ ခ်ထားခဲ့လို႔ ေျပာလာတဲ့ ထူးျခားျဖစ္စဥ္ ျဖစ္ေနတယ္။" ၁၉၉၀ ျပည့္ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္တုန္းက တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက ပထမဆုံး အသိအမွတ္ျပဳေပမယ့္ ေနာက္ပုိင္းမွာ စစ္အစိုးရကို ေထာက္ခံတယ္။ အခုအေျခအေနက အဲဒီပုံစံမ်ဳိး ျပန္သြားမလား။ ႏိုင္ငံတကာ အေျခအေနက ေျပာင္းလဲေနၿပီလား။ "ဒီလိုဗ်ာ က်ေနာ္တို႔က က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံအေၾကာင္း ေျပာၾကရင္ ႐ုတ္တရက္ေျပာရင္ ေဒသတြင္းအေၾကာင္းလိုပဲ ျဖစ္ေနတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ Regional ေခၚတဲ့ ေဒသတခုလုံးဆိုင္ရာ အေၾကာင္းထဲကေန ေျပးမလြတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ အိမ္နီးခ်င္းအေၾကာင္းေတြလည္း ေျပာရမယ္၊ အာဆီယံေတြရဲ႕ အေနအထားကိုလည္း ေျပာၾကရမွာပဲ။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဒီဘက္ ၁၉၈၈ ကစၿပီးေတာ့ လႈပ္ရွားလာကတည္းကေတာ့ ေျပာရရင္ေတာ့ အိမ္နီးခ်င္းေတြနဲ႔ အာဆီယံေတြရဲ႕ က်ေနာ္တို႔တိုင္းျပည္အေပၚမွာ ထားခ့ဲတဲ့ သေဘာထား၊ သူတို႔ရဲ႕ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြက အင္မတန္မွ ျပန္သုံးသပ္စရာ ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ သေဘာမတူတာေတြလည္း အင္မတန္ရွိတယ္ေပါ့။ ဒီစစ္အစိုးရ သက္ဆိုးရွည္ေရးအတြက္ ရပ္တည္ေပးခဲ့ၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ၊ ေဒသတြင္း အဖြဲ႔အစည္းေတြ အမ်ားအျပားရွိပါတယ္။ ဒီကေန႔ကေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္အစိတ္နဲ႔ေတာ့ အင္မတန္ ကြာျခားသြားၿပီဗ်။ ေျပာၾကရင္ေတာ့ ကမၻာႀကီးရဲ႕ အေနအထားကိုက ခြင့္မျပဳေတာ့ဘူးဗ်၊ အဲလို အာဏာရွင္ဘက္ကို ဆက္ၿပီးေတာ့ သက္ဆိုးရွည္ခ်င္တယ္ဆိုရင္။ က်ေနာ္တို႔က လက္တြဲၾကမယ္ဆိုတာက တကယ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔ ယုံၾကည္တဲ့သူေတြ လက္တြဲၾကရမယ္။ အဲဒီေတာ့ ျပန္ခ်ဳပ္လိုက္ရင္ေတာ့ အိမ္နီးခ်င္းေတြမွာရွိတဲ့ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံေတြေရာ၊ ေဒသတြင္းက ႏိုင္ငံေတြ၊ အဖြဲ႔အစည္းေတြကေရာက က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ မွန္ကန္တ့ဲ အေျပာင္းအလဲကိုပဲ သူတို႔ ယုံယုံၾကည္ၾကည္ လိုက္ပါဖို႔သင့္တယ္။ က်ေနာ္တို႔အတြက္ ဒီအင္အားက ကိုယ့္ကုိယ္ကိုယ္ ယုံၾကည္ဖုိ႔ လိုတယ္ဗ်။" လြန္ခဲ့တဲ့ ေအာက္တိုဘာလလယ္က တျပည္လုံးအပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ကို တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ၈ ဖြဲ႔က အစိုးရနဲ႔ လက္မွတ္ထိုးတယ္။ ခု ႏိုင္ငံေရးမူေဘာင္ ေရးဆြဲခ်ိန္ေပါ့။ အႏုိင္ရပါတီက အျပတ္အသတ္ ႏုိင္ခဲ့ေလေတာ့ ဒီၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္က ဘယ္လိုအလားအလာရွိမလဲ။ "သူက ဘာမဆိုေပါ့ေနာ္ ေနာက္လာမယ့္ အခင္းအက်င္းမွာရွိတဲ့ အေျပာင္းအလဲအားလုံး၊ လုပ္ငန္းစဥ္အားလုံး ႏိုင္ငံေရးမူေဘာင္လည္းပါမယ္၊ အဲဒီအကုန္လုံးဟာ ေဟာဒီ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြရဲ႕ရလဒ္နဲ႔ မလြဲမေသြ ခ်ိတ္ဆက္ထားရမယ္။ ဒါမွသာလွ်င္ က်ေနာ္တို႔က မွန္ကန္တဲ့ အေျပာင္းအလဲေရာက္မယ္။ ေခ်ာေမြ႔တဲ့ အေျပာင္းအလဲေရာက္မယ္။ ဒီေရြးေကာက္ပဲြရလဒ္ကို ပစ္ပယ္ၿပီး၊ ျငင္းဆန္ၿပီး၊ ေမ့ေလ်ာ့ၿပီးေတာ့ သြားတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ဳိးက ဘယ္လုပ္ငန္းစဥ္မ်ဳိးမွ အလုပ္ျဖစ္မွာလည္း မဟုတ္ဘူး၊ ဒီလိုသြားလို႔လည္း မရဘူး။" ဗမာျပည္ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္မွာ တပ္မေတာ္မပါဘဲ မျဖစ္ဘူးလို႔ ေထာက္ျပခ်က္ရွိသလို ျပည္သူက အခရာက်တယ္ဆိုတဲ့ ေျပာေဟာခ်က္ရွိတယ္။ လက္ရွိအခင္းအက်င္းမွာ ျမန္မာျပည္က အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ဘယ္လိုမ်ဳိးေခါင္းေဆာင္ေတြက အေရးပါေနလဲ။ "နံပါတ္ ၁ က လူေတြရဲ႕ စိတ္အခံေတြကို ေျပာင္းလဲၾကဖို႔ဗ်။ ဆိုလိုတာက ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မယ္၊ အခြင့္ထူးခံမယ္ဆိုတဲ့ အေတြးနဲ႔ဆိုရင္ေတာ့ ဘယ္အင္အားစု၊ ဘယ္အဖြဲ႔အစည္းကိုမွ ဆက္ၿပီးေတာ့ လက္တြဲလို႔ ဒါ လက္ေတြ႔မွာ မျဖစ္ႏို္င္ဘူးဗ်။ ခုန စိတ္ထားေတြ ေျပာင္းပစ္ရမယ္။ အဓိကက ဘာလဲဆိုေတာ့ ျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရး၊ က်ေနာ္တို႔ ေျပာခဲ့၊ ေအာ္ခဲ့၊ ေတာင္းခဲ့တာလည္း ၾကာၿပီဗ်ာ၊ ဒီကေန႔ထိလည္း တကယ္မရဘူး။ မရဘူးဆိုတာ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အေၾကာယူထားတဲ့ ကိစၥမ်ဳိးမွာ သာယာတာမ်ဳိး၊ လက္မလႊတ္ခ်င္တာမ်ဳိးကို မရဘူးဗ်။ တခ်ိန္မွာျဖင့္ရင္ အားလုံးဟာ တန္းတူညီမွ်တဲ့ အခြင့္အေရးပဲ ရွိရမယ္ဆုိတဲ့ ပန္းတုိင္လည္းရွိရမယ္။ ၾကားကာလတခုမွာ ဘယ္ေလာက္ထိ ဒါေတြကို ေလွ်ာ့ေပးသြားမယ္ဆိုတာလည္း ရွိရမယ္။ အဲဒီေတာ့ အဲဒါေတြ အားလုံးဟာ ေကာင္းၿပီ တခ်ိန္က မျဖစ္ခဲ့ဘူး။ ဒီေန႔ျဖစ္ကိုျဖစ္ရမယ္၊ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရမလဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အၿမဲတမ္းေျပာတယ္။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲက ရလိုက္တာ Legitimacy ဗ်ာ၊ တရား၀င္ျဖစ္မႈဗ်ာ။ အမ်ားစုကေန တခဲနက္ႀကီး ေထာက္ခံေပးလိုက္တယ္။ ျပည္လုံးကြ်တ္ ေထာက္ခံေပးလိုက္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ ျဖစ္ေနတယ္ဗ်ာ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေနရာမွာ တျခားပုဂိဳၢလ္ျဖစ္လည္း က်ေနာ္ ဒီစကားေျပာမွာပဲ။ ျပည္သူတရပ္လုံးက ျပည္လုံးကြ်တ္ တခဲနက္ ေထာက္ခံေပးလိုက္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္မႈကိုေတာ့ အသိအမွတ္ျပဳပါ။ အဲဒီေရြးေကာက္ပဲြရလဒ္ကိုေတာ့ ေလးစားပါ။ အဲဒီအေျခခံနဲ႔ သြားရင္ေတာ့ ရတယ္။" ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က သမၼတ၊ ကာခ်ဳပ္နဲ႔ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ နာယကတို႔ကို ေတြ႔ဆုံဖို႔ လြန္ခဲ့တဲ့ရက္ပိုင္းက ေတာင္းဆိုတယ္။ အေၾကာင္းျပန္ခ်က္ေတြကို ၾကည့္ရသေလာက္ အေျခအေနေတြက ေကာင္းမေနဘူးလား။ ဘယ္လိုသုံးသပ္မိလဲ။ "က်ေနာ္တို႔ျပည္သူေတြလည္း အသည္းတထိတ္ထိတ္နဲ႔ တကယ့္စြန္႔စားခန္းကို ၾကည့္ေနရသလိုပဲ။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ျပည္သူေတြက ပရိသတ္မဟုတ္ဘူးဗ်၊ တကယ္က်ေတာ့။ ဒီရဲ႕ျဖစ္လာမယ့္ ေကာင္းက်ဳိးဆိုးေမြ အကုန္လုံးကို က်ေနာ္တို႔ျပည္သူေတြက ခံစားၾကရမွာ။ ဆုိတဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီပုဂိဳၢလ္ေတြ ဘယ္လိုပုံစံေတြ႔မယ္ဆိုတာေတာ့ ျပည္သူေတြက မသိဘူး။ ဆိုလိုတာက ေလးပြင့္ဆိုင္ေတြ႔မွာလား၊ တေယာက္ခ်င္းေတြ႔မွာလား ဆိုတာကိုေရာ။ ျပည္သူေတြ လိုခ်င္တာက ရလဒ္ကိုဗ်ာ။ အဲဒီရလဒ္က နံပါတ္ ၁ လုံေလာက္တဲ့ အခ်ိန္အတြင္းမွာ ထြက္ရမယ္၊ မဟုတ္လို႔ရွိရင္ အခ်ိန္ေႏွာင္းသြားတာမ်ဳိး လုံး၀မရဘူးေနာ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ထြက္လာတဲ့ရလဒ္၊ သေဘာတူညီခ်က္ေပါ့ေနာ္ အဲဒါကလည္း ျပည္သူအားလုံး ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာရွိၿပီးေတာ့ ဒါဆိုရင္ေတာ့ ငါတို႔ ညီညီညြတ္ညြတ္နဲ႔ ေနာက္ထပ္႐ုန္းကန္ၾကမယ္၊ လိုက္ပါၾကမယ္ဆိုတာမ်ဳိး ျဖစ္လာရမယ္။ အဲဒီေတာ့ ျပည္သူေတြ စိတ္ပ်က္သြားေလာက္တဲ့ အခ်ိန္ဆြဲမႈမ်ဳိး မျဖစ္ရဘူး။ ျပည္သူေတြ လက္မခံႏိုင္ေလာက္တဲ့ ရလဒ္ပ်က္ျပယ္တာမ်ဳိးလည္း မျဖစ္ရဘူး။ ဒါ အေရးႀကီးဆုံးပဲဗ်။" အခု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေခၚထားတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲေတြကေန ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို သမၼတျဖစ္ခြင့္ပိတ္ထားတဲ့ ပုဒ္မျပင္ဆင္ေရးကိစၥေတြ ေဆာင္ရြက္လို႔ မရႏိုင္ဘူးလား။ "က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာက သမၼတဟာ ဘယ္သူျဖစ္ရမယ္ဆိုတာက တပိုင္းဗ်။ သမၼတ တေယာက္ရဲ႕လုပ္ပုိင္ခြင့္၊ သူ႔မွာ ရွိသင့္ရွိထိုက္တဲ့ အာဏာ အျပည့္ရွိရဲ႕လားဆိုတာကို က်ေနာ္က နံပါတ္ ၁ အရင္ေျပာခ်င္တာ။ ဒီဖြဲ႔စည္းပုံက ခင္ဗ်ားလည္း သိတဲ့အတိုင္းပဲ။ ခုနေမးထားတဲ့ ကာကြယ္ေရးနဲ႔ လုံၿခဳံေရးေကာင္စီ ၁၁ ဦး အဲဒါက သမၼတထက္ တကယ္အျမင့္မွာ ရွိေနတာေနာ္။ က်န္တဲ့ကိစၥေတြက ျဖစ္လာမယ္လို႔ ေျပာၾကတာပဲ ရွိေသးတယ္။ အခုဟာက စာထဲမွာ ခ်ည္ၿပီးတုပ္ၿပီး ေရးထားတယ္။ သမၼတအထက္မွာရွိေနတယ္ ဒီ ၁၁ ဦး။ ၁၁ ဦးမွာ ၆ ဦးက စစ္တပ္ကေန ခန္႔တဲ့လူ။ ေဟာ ဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီမွာတင္ကိုက သမၼတဟာ တစုံတရာရဲ႕ေအာက္မွာ ရွိေနတယ္ဆိုတာ ခင္ဗ်ားတို႔ေပၚတယ္။ ေနာက္တခုဗ်ာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ သမၼတကေနၿပီးေတာ့ မတိုက္ပါနဲ႔၊ ရပ္ထားပါလို႔ ေျပာတဲ့အခ်ိန္မွာ စစ္တပ္က သြားတိုက္ေနတယ္ဗ်ာ။ ဆိုေတာ့ အဲဒီလိုမ်ဳိး နာခံမႈမရွိတဲ့ စစ္တပ္နဲ႔ အေပၚမွာရွိေနရမယ့္ သမၼတကိုေတာ့ အရင္ျပင္သင့္တယ္။ ဆိုေတာ့ သမၼတရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ အျပည့္အ၀ရွိတဲ့ စနစ္ေရာက္မွ ဘယ္သူျဖစ္သင့္တယ္ဆိုတာကို က်ေနာ္က ပိုၿပီးေတာ့ စိတ္၀င္စားတယ္။" အန္အယ္လ္ဒီက အျပတ္အသား အႏိုင္ရေပမယ့္ တပ္က မီးစိမ္းမျပရင္ ေရွ႕မတိုးႏိုင္၊ ေနာက္မဆုတ္ႏိုင္ လိပ္ခဲတည္းလည္း ျဖစ္ႏိုင္တာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေျဖရွင္းစရာနည္းလမ္း ဒီထက္ေကာင္းတာ ဘာေတြရွိလဲ။ "ဒီလိုဗ်ာ ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထိုက္တဲ့ တရားတခု၊ တိုင္းျပည္တခုမွာ ျဖစ္ကိုျဖစ္ရမယ့္ အေျပာင္းအလဲတခုကို လူပုဂိဳၢလ္တဦးတေယာက္ရဲ႕သေဘာထားေၾကာင့္ ေႏွာင့္ေႏွးတယ္တို႔၊ ၾကန္႔ၾကာတယ္ ဆုိတာကေတာ့ မျဖစ္သင့္ဘူးဗ်။ အဲဒါေၾကာင့္ေျပာတာေပါ့၊ လူတေယာက္ေပၚမွာပုံၿပီးမွ စဥ္းစားရတဲ့ စဥ္းစားနည္းေတြက သိပ္ခက္ခဲတယ္ဗ်။ အဲဒီေတာ့ လိုခ်င္တာကေတာ့ စုေပါင္းဦးေဆာင္မႈ၊ စုေပါင္းတာ၀န္ခံမႈ ျဖစ္လာေအာင္ ဘက္ ၂ ဘက္ ျဖစ္ေနရင္လည္း အဲဒီ ဘက္ ၂ ဘက္ကေနၿပီးေတာ့ အတူလက္တြဲၿပီးေတာ့ တာ၀န္ယူႏိုင္တဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္တခုမ်ဳိးကုိ ရေအာင္ေတာ့ ရွာသင့္ေနၿပီ၊ ညိႇႏႈိင္းေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့။ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာက ဒီယဥ္ေက်းမႈကို တကယ္အမွန္ေတာ့ မေရာက္ေသးပါဘူး။ အခုမွ က်ေနာ္တို႔ ႀကိဳးစားေနတာ၊ ႀကိဳးစားဆိုတဲ့ေနရာမွာ ခုနေျပာသလို ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္က ဒါက ခိုင္မာတဲ့ သက္ေသပါ။ ေလးစားရမယ့္ကိစၥပါ။" ၁၉၉၀ ျပည့္ ပါတီစုံေရြးေကာက္ပြဲတုန္းကလည္း အန္အယ္လ္ဒီ ႏိုင္ခဲ့တယ္။ အာဏာမရဘဲ ပါတီေခါင္းေဆာင္ေတြ ဖမ္းခံရၿပီး ပါတီကို ခ်ည့္နဲ႔ေအာင္ လုပ္ခံရတယ္။ အခုလည္း ႏိုင္တာကေရာ စိတ္ခ်ရပါ့မလားလို႔ အမ်ားျပည္သူ စိုးရိမ္မႈေတြအေပၚ ဘယ္လိုေျပာခ်င္ပါသလဲ။ "ဒါေတြအားလုံးက ဒီတိုင္းျပည္မွာ အေရးပါတဲ့ အေျပာင္းအလဲအေပၚမွာ ၾသဇာေညာင္းေနၾကတဲ့၊ အင္အားကိုယ္စီ ရွိေနၾကတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြေပၚမွာပဲ မူတည္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အတိတ္ကဟာက အင္မတန္ခါးသီးၿပီးေတာ့ ႐ုပ္ဆိုးအက်ည္းတန္လွပါတယ္။ အဲဒီလူေတြက ဒီေန႔မွာ သမိုင္းမွာ ၀န္္ခံသည္ျဖစ္ေစ၊ မ၀န္ခံသည္ျဖစ္ေစဗ် အဆိုးရြားဆုံး တရားခံေတြထဲမွာ ပါတယ္ဗ်။ အဲဒီလို ျပဳမူခဲ့တဲ့လူေတြအားလုံး။ ျပည္သူက ေရြးလိုက္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြကို လႊတ္ေတာ္ထဲ ပို႔ရမယ့္အစား ေထာင္ထဲပို႔တယ္ဆိုတာက အင္မတန္ ႐ုိင္းစိုင္းၾကမ္းတမ္းပါတယ္။ အခု က်ေနာ္တို႔ျဖစ္ရမွာက လူမွန္ေနရာမွန္ ျဖစ္ရမယ့္ေခတ္ကို ေရာက္ပါၿပီ။" ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းက ျပည္ခိုင္ၿဖဳိးပါတီက မဲအမ်ားဆုံးႏိုင္တယ္။ အခုပဲြမွာ အတိုက္အခံ အန္အယ္လ္ဒီက ႏိုင္တယ္။ ဒီေတာ့ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီအေနနဲ႔ ပါတီစုံစနစ္ ရွင္သန္အားေကာင္းေအာင္ ပါတီႀကီးတရပ္အေနနဲ႔ ဘယ္လိုေရွ႕ဆက္လွမ္းသင့္သလဲ။ "ဒီလိုပါ၊ ဘယ္ေရြးေကာက္ပဲြပဲျဖစ္ျဖစ္ေပါ့ဗ်ာ။ ႏိုင္တဲ့သူ၊ ႐ႈံးတဲ့သူ ရွိမွာပဲ။ ႏိုင္တဲ့သူက ဘာကုိရသြားတာလဲဆိုေတာ့ တာ၀န္ဗ်၊ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ကို ရသြားတာ။ ႐ႈံးတဲ့သူက ဘာလဲဆိုေတာ့ ျပန္လည္သုံးသပ္ခြင့္ကို ရရမယ္ဗ်။ အဲဒီလိုေတာ့ ရွိရလိမ့္မယ္။ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္တယ္ဆိုတာ ပ်က္ေနတာေတြကို သူျပင္ရမွာေပါ့ဗ်ာ။ ေကာင္းတာကို ပိုၿပီးေကာင္းေအာင္လုပ္ရမယ္၊ ဒါ လူတိုင္းသိၿပီးသားကိစၥ။ အဲဒီေတာ့ ႐ႈံးတဲ့လူတိုင္းဟာ ငါ ဘာေၾကာင့္႐ႈံးတာလဲ ဆိုတာကိုေတာ့ က်က်နန သုံးသပ္ရမယ္။ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာဗ်ာ ေဘာလုံးပဲြမွာ အုပ္စုပြဲက ထြက္သြားတဲ့ အသင္းလိုေပါ့ဗ်ာ။ သူမ်ားေတြ ဆက္ကန္ေနလိမ့္မယ္။ သူတို႔ရဲ႕ အားနည္းခ်က္၊ အားသာခ်က္ေတြကိုလည္း ကိုယ္က ပရိသတ္အေနနဲ႔ၾကည့္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္လည္း ဘာေၾကာင့္႐ႈံးရသလဲဆိုတာ သုံးသပ္ေပါ့။ ဒီအခြင့္အေရးကိုမွ မသုံးတတ္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ အနာဂတ္မရွိဘူးေနာ္။" အရပ္ဘက္ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြကို ႏိုင္ငံရဲ႕ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု အေျဖရွာရာမွာ ဘယ္လိုအခန္းက႑က ပါ၀င္ၾကဖို႔ တိုက္တြန္းခ်င္လဲ။ "သူက ၂ ပိုင္းရွိတယ္ဗ်ာ။ တကယ့္ႏိုင္ငံေရးေပၚလစီကိစၥေတြ သပ္သပ္ရွိမယ္။ တပိုင္းက သဘာ၀အေလ်ာက္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ျဖည့္တာရွိမယ္။ ဆိုလိုတာက သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္တို႔ ဘာတို႔လိုဟာမ်ဳိးေတြ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ တမ်ဳိးသားလုံးနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ ဧရာ၀တီ အစ္႐ႉးလိုဟာမ်ဳိး။ အဲဒါေတြ အကုန္လုံးက အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ အားေကာင္းေမာင္းသန္မႈေၾကာင့္ပဲ ထိန္းႏိုင္ခဲ့၊ သိမ္းႏိုင္ခဲ့ၾကတာပဲ။ တခုပဲရွိတယ္၊ သူ႔မွာ အားလုံးၿပီးျပည့္စုံတဲ့ ကြန္ရက္ႀကီးကေတာ့ မရေသးဘူးဗ်၊ ႀကိဳးလည္းႀကိဳးစားေနၾကတာပဲ။ ဒါေၾကာင့္မို႔လည္း အားနည္းခ်က္ဆိုတာကေတာ့ သဘာ၀က်က် ရွိေနတုန္းပဲ။ ဒါေပမယ့္ ေသခ်ာတာကေတာ့ သူက ဒီေခတ္လူငယ္ေတြေပါ့ေနာ္၊ သူတို႔က လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ခ်င္တယ္၊ အမိန္႔ေပးတာကို မႀကိဳက္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ အလုပ္ျဖစ္ေအာင္ေတာ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခ်င္တဲ့စိတ္ေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီလူငယ္အမ်ားးစုက အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြထဲမွာ ရွိၾကတယ္။ ကိုယ္တိုင္ေထာင္ထားတာလည္း ရွိတယ္။ က်ေနာ္က အင္အားနည္းတာ၊ မ်ားတာကို ပဓာန မေရတြက္ဘူး။ သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ကိုင္ႏိုင္စြမ္းေတြေပါ့ အဲဒါေတြကိုက်ေတာ့ အားလုံးဆုံခ်က္တေနရာ ရွိသင့္တယ္။ က်ေနာ္ေျပာတာ ဆုံခ်က္ပဲ၊ ဗဟိုဦးေဆာင္မႈ မဟုတ္ဘူး။ ဟုိအေပၚကေန ထိန္းခ်ဳပ္ထားတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘူး။ အဲဒီအတြက္ လူငယ္ေတြဟာ ကြန္ယက္ေတြကို ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ ဖြဲ႔သင့္ၾကတယ္။ အဲဒီကြန္ရက္ဟာ ၿပိဳင္တူ႐ုန္းထဖို႔၊ တေနရာက မ လိုက္တာနဲ႔ ပိုက္ကြန္ႀကီးတခုလုံး ပါလာတာမ်ဳိးေပါ့။ အဲဒီပုံစံမ်ဳိးနဲ႔ သြားရင္ရတယ္။" ျမန္မာျပည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္မွာ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြေတြဟာ လပိုင္းအတြင္း သူ႔အစီအစဥ္အတိုင္း က်င္းပေတာ့မယ္။ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ပါတီက ပုဂိဳၢလ္ေတြ၊ ျပည္သူလူထုေတြ၊ ဒီျဖစ္စဥ္က ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအတြင္းမွာ ပထမဆုံး ေပၚတာေပါ့ေနာ္၊ ဒီျဖစ္စဥ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဘာေျပာစရာရွိမလဲ။ ဘာေတြေဆာင္ရြက္ဖို႔ရွိမလဲ။ "ခင္ဗ်ားေမးခြန္းထဲမွာ မပါတဲ့ဟာကိုပဲ က်ေနာ္က ေထာက္ျပရမယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္။ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို ခ်န္လွပ္ၿပီးေတာ့ စဥ္းစားတာမ်ဳိးက ဘယ္အေရးႀကီးတဲ့ အစ္႐ႉးမွာမွ မျဖစ္သင့္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ခ်င္သလား၊ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္နဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ပါ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ။ သူက ေနာင္အခါမွာ အာဏာသုံးရပ္ကို ပါရေတာ့မယ္ေလ။ အဲဒီလူေတြနဲ႔ သေဘာတူညီမႈ မရွိဘဲနဲ႔ ဘယ္လိုလုပ္ၿပီးေတာ့ လက္ေတြ႔က်မလဲ။ က်ေနာ္ေျပာတာ အဲဒါပဲ။ အဲဒီေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္တာ မေကာင္းဘူးလားေမးရင္ ေကာင္းတယ္။ သို႔ေသာ္ ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထိုက္၊ ပါသင့္ပါထိုက္တဲ့ တရားေတြေတာ့ ပါရလိမ့္မယ္။ ဒါမွလည္း အရွည္ေကာင္းမွာေပါ့ဗ်ာ။ အခုလတ္တေလာ ငါရွိတုန္းမွာ ငါက တပိုင္းထားမယ္၊ က်န္တာ ငါမသိဘူးဆိုလို႔ မရဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ အခုလာမယ့္ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးပြဲေတြဟာ အခ်ိန္မီအတြင္းမွာ ျဖစ္လည္းျဖစ္ရမယ္။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ေတြအတြက္ သေဘာတူညီခ်က္ေတြေတာ့ ထြက္လာရမယ္။ က်ေနာ္ေျပာတဲ့ဟာက ၿပီးျပည့္စုံတဲ့ဟာ မျဖစ္ေသးရင္ေနပါ။ သက္ျပင္းခ်ခ်င္ၿပီဗ်ာ လူေတြ၊ ျပည္သူလူထုႀကီးက သက္ျပင္းခ်ခ်င္ၾကၿပီ။ ၿပီးေတာ့မွ ယုံၾကည္စိတ္နဲ႔ ေနာက္ထပ္လိုက္ပါဖို႔ ျပည္သူလူထုက ေစာင့္ေနၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ တိုင္းျပည္မွာ အေရးႀကီးတဲ့ပုဂိဳၢလ္မ်ား၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အားလုံးဟာ ျပည္သူလူထုအေပၚမွာ အေျမာ္အျမင္တရား ထားၿပီးေတာ့ အျမန္ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ အေရးႀကီးတဲ့ကိစၥေတြကို ေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ ေျဖရွင္းၾကဖို႔ က်ေနာ္ အားလုံးကိုယ္စား တိုက္တြန္းခ်င္တယ္။"