ကရင္ျပည္နယ္ ေလာခီးလာေဒသမွာ ဇြန္လ ၂ ရက္ေန႔ကေန ၉ ရက္ေန႔ထိ က်င္းပခဲ့တဲ့ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားရဲ႕ ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္မ်ား အစည္းအေ၀းကေန တႏိုင္ငံလုံး ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရး သေဘာစာခ်ဳပ္ မူၾကမ္းကို ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ခ်က္ေတြနဲ႔ အတည္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ ဒီျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ခ်က္ ၁၅ ခ်က္ကို အစိုးရနဲ႔ ေဆြးေႏြးဖို႔လည္း ၁၅ ဦးပါ အဆင့္ျမင့္ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔လည္း ဖြဲ႔စည္းတာ၀န္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ေဆြးေႏြးညိႏႈိင္းပြဲေတြ စတင္ႏိုင္ဖို႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ငယ္တခု ေစလႊတ္ညိႇႏႈိင္းေနပါတယ္။ ဒီစာခ်ဳပ္ရဲဲ႕ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ခ်က္ေတြထဲမွာ ပါရွိတဲ့ အခ်က္ေတြနဲ႔ အေရးပါမႈ၊ သက္ေရာက္မႈေတြကို ကခ်င္ျပည္နယ္ မိုင္ဂ်ာယန္ၿမိဳ႕အေျချပဳ ဖက္ဒရယ္ဥပေဒ အကယ္ဒမီရဲ႕ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး၊ ေရွ႕ေန ဦးေအာင္ထူးကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။ ေလာခီးလာ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပဲြမွာ အစိုးရဘက္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားဘက္က အလုပ္အဖြဲ႔ ၂ ခုအၾကား မတ္လကုန္က သေဘာတူရရွိထားတဲ့ တျပည္လုံးအပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ မူၾကမ္း Single text ကို ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ခ်က္ေတြနဲ႔ အတည္ျပဳခဲ့ၾကတယ္။ အစိုးရနဲ႔ ေဆြးေႏြးဖို႔လည္း ၁၅ ဦးပါ အဆင့္ျမင့္ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔လည္း ဖြဲ႔ခဲ့တယ္။ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔ေတြရဲ႕ ဒီႏိုင္ငံေရးေျခလွမ္းအေပၚ ဘယ္လိုသုံးသပ္မိလဲ။ “က်ေနာ္ျမင္တာကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အေကာင္းဆုံး ေျခလွမ္းတရပ္လို႔ ယူဆတယ္ေလ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ပထမ တခ်က္က အန္စီစီတီကေနၿပီးေတာ့ မတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔မွာ သေဘာတူထားတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္မူၾကမ္းကို သူတို႔က ဖ်က္ပစ္တာမဟုတ္ဘူး။ ေနာက္တခုက အစိုးရနဲ႔ ေဆြးေႏြးပဲြကို ရပ္ပစ္တာလည္း မဟုတ္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ မတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔က အတည္ျပဳမူၾကမ္းကို လိုအပ္တဲ့ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ခ်က္တခ်ဳိ႔ လုပ္လိုက္ၿပီးေတာ့မွ အစိုးရနဲ႔ အျပဳသေဘာအေျခခံက ႏိုင္ငံေရးအရ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးသြားၿပီးေတာ့မွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျပႆနာကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာေျဖရွင္းမယ္လို႔ အက်ဳိးသင့္အေၾကာင္းသင့္နဲ႔ ေတာင္းဆိုလိုက္တဲ့ ေျခလွမ္းျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒါက ေကာင္းမြန္တဲ့ေျခလွမ္းျဖစ္တယ္လို႔ သုံးသပ္တယ္။ “ေနာက္ တခ်ိန္တည္းမွာ ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႔အစည္း ၁၆ ဖြဲ႔လုံးက တညီတညြတ္တည္းနဲ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်ႏိုင္ၿပီးေတာ့မွ ၁၆ ဖြဲ႔လုံး လက္မွတ္ထိုးမယ္၊ ဒီအခ်က္ေတြကိုေတာ့ျဖင့္၊ အခုျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ခ်က္ေတြကိုေတာ့ျဖင့္ ဒီ ၁၆ ဖြဲ႔လုံးက သေဘာတူ ေတာင္းဆုိတာ ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ ေျခလွမ္းဟာ တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႔အစည္းသမုိင္းမွာ တစုံတရာ ရွားပါးၿပီးေတာ့ တစုံတရာ စည္းလုံးညီညြတ္စြာနဲ႔ လွမ္းလိုက္တဲ့ေျခလွမ္းလို႔ က်ေနာ္တို႔ မွတ္ယူလို႔ရပါတယ္။” အဲဒီ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ခ်က္ ၁၅ ခ်က္ကို ဆရာမ်ားသိမယ္ဆိုရင္ အေရးအႀကီးဆုံး ျပင္ဆင္ခ်က္ေတြက ဘယ္အခ်က္ေတြျဖစ္မလဲ ရွင္းျပပါလား။ “ဒီလိုဗ်။ ပထမဦးဆုံး အေရးႀကီးဆုံး ျပင္ဆင္ခ်က္က ဘာလဲဆိုေတာ့ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္မွာ တင္သြင္းၿပီးေတာ့ အတည္ျပဳခ်က္ ယူတယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥေပါ့ဗ်ာ။ ဒါတခ်က္ေပါ့။ ဆိုလိုတာကေတာ့ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္မွာ တင္သြင္းအတည္ျပဳခ်က္ယူတယ္ ဆုိတာက ဒီသေဘာတူညီခ်က္ကို လႊတ္ေတာ္ကို တင္ရမယ္။ လႊတ္ေတာ္တင္ရမယ္ဆိုတဲ့ အခါက်ေတာ့ ေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာလည္း တဘက္က စစ္တပ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြပါတယ္။ ေနာက္တခါ စစ္တပ္က ကိုယ္စားလွယ္ေတြပဲ ထပ္ပါမယ့္ လႊတ္ေတာ္အတည္ျပဳခ်က္ ယူရဦးမယ္ ဆုိတဲ့အခါက်ေတာ့ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ အဖြဲ႔အစည္းေတြဘက္က နစ္နာသြားတယ္ေလဗ်ာ။ အဲဒီေတာ့ ေနာက္တခုက တကယ္လို႔ အတည္ျပဳခ်က္ယူတဲ့အခါမွာ ‘လႊတ္ေတ္ာကို တင္လိုက္တယ္၊ အတည္မျပဳရင္ ဘာလုပ္မလဲ’ ဆိုတာလည္း မပါဘူးျဖစ္တယ္။ အဲဒီလိုဆိုေတာ့ စာခ်ဳပ္က စာခ်ဳပ္ရဲ႕အဂၤါရပ္နဲ႔ မညီေတာ့ဘူး၊ မေရရာေတာ့ဘူး၊ မတိက်ေတာ့ဘူး၊ ျပႆနာေပၚႏိုင္တဲ့ စာခ်ဳပ္ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေလာခီးလာညီလာခံမွာ ဘာကို ျဖည့္စြက္လိုက္လဲဆုိေတာ့ ‘ျပည္ေထာင္စုသေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္၌ အတည္ျပဳျပ႒ာန္းရာတြင္ မည္သည့္အေၾကာင္းတရားေၾကာင့္မွ် ျငင္းပယ္ျခင္း၊ ကန္႔ကြက္ျခင္း၊ အတည္ျပဳရန္ အခ်ိန္ဆြဲျခင္း လုံး၀မျပဳလုပ္ျခင္းကို ဆိုလိုေၾကာင္းဆုံးျဖတ္သည္’ လို႔ ျပင္လိုက္တယ္။ ဒါက တခုေပါ့ဗ်ာ။ “ေနာက္တခုက ဘာလဲဆိုေတာ့ လုံၿခဳံေရးဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြ။ ‘လုံၿခဳံေရးအရ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းျခင္း’ ဆိုတဲ့ဟာကို အဲဒီမွာ ‘ေပါင္းစည္းျခင္း’ကို ျဖဳတ္လိုက္တယ္။ ဘာေၾကာင့္ ေပါင္းစည္းျခင္းကို ျဖဳတ္လဲဆိုေတာ့ ေပါင္းစည္းတယ္ဆိုတာ အဓိပၸာယ္ ၂ မ်ဳိး ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။ တမ်ဳိးက ဘာလဲဆိုေတာ့ လက္နက္ခ်ၿပီး ေပါင္းစည္းတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ ေနာက္တမ်ဳိးက တုိင္းရင္းသား ေတာ္လွန္ေရးတပ္ေတြဟာ ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတရပ္ အျဖစ္နဲ႔ တရား၀င္ရပ္တည္ခြင့္ အေျခခံက ေပါင္းစည္းတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ႏွစ္ခုလုံး ျဖစ္ႏိုင္တဲ့အခါက်ေတာ့ စာခ်ဳပ္လက္မွတ္ထိုးၿပီးေတာ့မွ ေပါင္းစည္းတာကို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ရင္ အျငင္းပြားႏိုင္တယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြလိုလားတာနဲ႔ အစိုးရလိုလားတာနဲ႔ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္သြားႏုိင္တယ္။ ႏွစ္ဘက္ အျငင္းပြားစရာ ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေပါင္းစည္းျခင္းဆိုတာကို ဖ်က္ၿပီးေတာ့မွ လုံၿခဳံေရးဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားဆိုတာကို ထည့္လိုက္တယ္။  ဒါက တခ်က္ျဖစ္တယ္။” “ေနာက္တခ်က္က ႏွစ္ဘက္ညိႇႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ရမယ့္ ကိစၥေတြရွိတယ္။ ၾကားကာလ အေတာအတြင္းမွာ ႏွစ္ဘက္ညိႇႏႈိင္း ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ ကိစၥေတြရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ ၾကားကာလဆိုတာကို လက္ခံထားလိုက္ၿပီ။ အဲဒါဘာလဲဆုိေတာ့ စာခ်ဳပ္ကုိ အတည္ျပဳ လက္မွတ္ေရးထိုးတဲ့ေန႔ကေန စၿပီးေတာ့မွ ေနာက္ထပ္ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျပႆနာကို ေျဖရွင္းၿပီးေတာ့ လက္ရွိရွိတဲ့ဖြဲ႔စည္းပုံ၊ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ဖ်က္သိမ္းမလား၊ ႐ုပ္သိမ္းမလား၊ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ အသစ္တခု ေပၚလာမလား၊ ေနာက္ထပ္ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနတခုလုံး ေျပာင္းသြားတဲ့အခ်ိန္အထိ ၾကားကာလ အေတာအတြင္းမွာ ႏွစ္ဘက္ညိႇႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ရမယ့္ ကိစၥေတြရွိတယ္။ အဲဒီထဲမွာ ဘာကို ထပ္တိုးလိုက္လဲဆိုေတာ့ ေျမယာနဲ႔ သဘာ၀သယံဇာတ စီမံခန္႔ခြဲေရးဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြျဖစ္တယ္။ ဆိုေတာ့ အရင္တုန္းက မပါဘူး၊ အခုထည့္လိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီကိစၥက ဘာလဲဆုိေတာ့ လက္ရွိတက္ေနတဲ့ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္အတြက္က အသည္းႏွလုံးကို ႐ုိက္ခ်ဳိးလိုက္သလုိျဖစ္သြားတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဒီစာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ထိုးလိုက္မယ္ဆိုရင္ အခုလုုပ္ေနတဲ့ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္က လုပ္ေနတဲ့ ေျမယာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ထင္သလို စီမံခန္႔ခြဲတာေတြ၊ ေျမေတြ သိမ္းတာေတြ၊ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီကို ေရာင္းခ်ပစ္တာေတြ၊ ကုမၸဏီေတြကို လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးတာေတြ၊ လယ္သမားေတြဆီက ေျမအတင္းသိမ္းတာေတြကို လုပ္ခြင့္မရေတာ့ဘဲနဲ႔ ေျမယာကိစၥေတြမွာလည္းပဲ တိုင္းရင္းသား ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ညိႇႏႈိင္းလုပ္ရေတာ့မယ္။ သဘာ၀သယံဇာတ စီမံခန္႔ခဲြတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြမွာလည္း ေရႊတြင္းတူးတာလား၊ သတၱဳတူးတာလား၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ေရာင္းတာလား၊ ေက်ာက္စိမ္းတူးတာလား အကုန္လုံးမွာ ညိႇႏႈိင္းလုပ္ရေတာ့မယ့္ဟာ ျဖစ္သြားၿပီ။ ဒါက အခ်က္တခုျဖစ္တယ္။” စာခ်ဳပ္လက္မွတ္ထိုးၾကတဲ့အခါမွာ သက္ေသအျဖစ္ ကုလသမဂၢ၊ အီးယူ၊ အာဆီယံ၊ ေနာ္ေ၀၊ ဂ်ပန္၊ တ႐ုတ္ စတဲ့ ၇ ႏိုင္ငံက ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ေရွ႔ေမွာက္မွာ လက္မွတ္ထုိးဖို႔ ျပင္ဆင္တယ္လို႔ ၾကားသိရလို႔၊ ႏိုင္ငံအမ်ားအျပား ထည့္သြင္းလာတာ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ။ “ဒီလိုဗ်၊ တကယ္ေတာ့ ျဖစ္သင့္တာက ေနာက္ထပ္ ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈေတြ မျဖစ္ပြားေအာင္ ႀကီးၾကပ္တဲ့ဟာက အဓိက မတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔က အတည္ျပဳမူၾကမ္းမွာ ပူးတြဲေကာ္မတီက အဓိက။ ပူးတြဲဆိုတာ တဘက္က အစိုးရနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္ရွိမယ္။ တျခားတဘက္က တိုင္းရင္းသား ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြရွိမယ္။ သူတို႔ႏွစ္ဖြဲ႔က ျပည္နယ္အလိုက္ ပူးတြဲဖြဲ႔ထားမယ္ေပါ့။ တကယ္က ပူးတဲြက အလုပ္မျဖစ္ဘူးဗ်။ ပူးတြဲေတြ ဖြဲ႔တာ ၾကာၿပီ။ ၁၉၉၄ ေကအိုင္အိုနဲ႔ အစိုးရနဲ႔ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ကတည္းက ပူးတြဲလုပ္ခဲ့ၾကတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ အလုပ္မျဖစ္ဘူးဗ်။ တိုက္ပြဲက ျပန္ျဖစ္တာပဲ။ အဲဒီေတာ့ အခုတခါ ၂၀၁၁ ဒီဘက္ႏွစ္မွာ ဒီကိစၥေတြ ျပန္ေပၚလာၿပီးေတာ့လည္း ပူးတြဲေဆာင္ရြက္မႈေတြ ရွိတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ တိုက္ပြဲေတြ ျပန္ျဖစ္တာပဲ။ ရွမ္းမွာလည္း ျဖစ္တာပဲ။ တအာင္းေဒသမွာလည္း ျဖစ္တာပဲ၊ ကခ်င္မွာလည္း ျဖစ္တာပဲ။ ပူးတြဲသက္သက္က အလုပ္မျဖစ္ေတာ့ဘူး။ တကယ္ျဖစ္သ့င္တာက ဘာလဲဆိုေတာ့ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ အာေခ်းမွာ လုပ္ခဲ့သလိုမ်ဳိးပဲ ႏိုင္ငံတကာက တိုက္႐ုိက္ႀကီးၾကပ္ၿပီးေတာ့ အခြင့္အာဏာရွိတဲ့ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းက တိုက္႐ုိက္ႀကီးၾကပ္သြားတာမ်ဳိးကသာလွ်င္ ျဖစ္သင့္တာ။ ဆိုေတာ့ အဲဒီေလာက္ထိေအာင္ မေတာင္းဆိုေသးဘဲနဲ႔ တုိင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔ေတြက ‘ကဲ ဒီစာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ထိုးတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ျဖင့္ရင္ အစိုးရဘက္က သမၼတ၊ ဒု-သမၼတေတြ ပါရမယ္၊ လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ႀကီး ပါရမယ္၊ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ပါရမယ္၊ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္႐ုံးက ပါရမယ္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မတီ ဒု-ဥကၠ႒ေတြ ပါမယ္၊ အစိုးရဘက္က ပါမယ္။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔ဘက္က ထိပ္သီးေတြခ်ည္းပဲ ပါမယ္။ ၿပီးေတာ့မွ တခ်ိန္တည္းမွာ စာခ်ဳပ္လက္မွတ္ထိုးတဲ့အခါမွာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္း ကုိယ္စားလွယ္ေတြ ပါရမယ္၊ ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ပါရမယ္၊ အာဆီယံ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ပါရမယ္၊ စသျဖင့္ေပါ့ဗ်ာ ႏိုင္ငံတကာက ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ပါရမယ္ဆိုတဲ့ဟာကို ေတာင္းဆုိလိုက္တာပဲ။” ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပဲြမွာ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ခ်က္ေတြက တကယ့္လက္ရွိ ပကတိအေျခအေနနဲ႔ တကယ့္လိုလားခ်က္၊ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ထင္ဟပ္သလား။ ဒါမွမဟုတ္ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ အစိုးရေတြေပၚမွာ မသကၤာမႈေတြ၊ စိုးရိမ္ႀကီးလြန္းတာလား ဆရာ ဘယ္လိုသုံးသပ္သလဲ။ “က်ေနာ္ ျမင္တာကေတာ့ ႏွစ္ခုလုံး ျဖစ္တယ္ဗ်။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ကစခဲ့တဲ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး အေတာအတြင္းမွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားတယ္ ဆုိေသာ္ျငားလည္းပဲ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅ ႏွစ္၊ ၂၆ ႏွစ္ၾကာလာတဲ့အထိ ဘာမွတိုးတက္မႈမရွိဘူး၊ အခြင့္အေရးမရဘူး။ ႏိုင္ငံေရးအရ ဘာတိုးတက္မႈမွ မရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အစိုးရိမ္ႀကီးတာပဲ။ ဒါက လက္ေတြ႔အရ သူတို႔ကိုေပးလိုက္တဲ့ သင္ခန္းစာပဲ။ ဘ၀ကရတဲ့သင္ခန္းစာ။ ရာစုႏွစ္တခုရဲ႕ ေလးပုံတပုံအတြင္း ရခဲ့တဲ့သင္ခန္းစာျဖစ္တယ္။ ဒါ တခုျဖစ္တယ္။ ပကတိလိုအပ္ခ်က္အရ ေတာင္းလားဆိုေတာ့ ပကတိလိုအပ္ခ်က္အရလည္း ျဖစ္တယ္။ ဥပမာဆိုၾကပါစို႔ဗ်ာ၊ ကေန႔ လက္မွတ္ထိုးလိုက္တယ္။ တႏိုင္ငံလုံး ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရး စာခ်ဳပ္ဆိုၿပီး လက္မွတ္ထိုးလိုက္တယ္။ ဒီေန႔လက္မွတ္ထိုးတယ္၊ ကဲ  မနက္ျဖန္ကစၿပီးေတာ့ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာရွိတဲ့ သဘာ၀သယံဇာေတြ ဘယ္လိုစီမံခန္႔ခြဲသြားမလဲ၊ ေျမယာေတြ ဘယ္လုိစီမံခန္႔ခြဲမလဲ။ ဥပမာတခု က်ေနာ္ေျပာမယ္ဗ်ာ၊ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကေနၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ဥပေဒကို ျပ႒ာန္းထားတယ္။ ၂၀၁၄ မွာလည္း ျပင္ဆင္ျပ႒ာန္းတယ္။ အဲဒီေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ ဥပဒအရဆိုရင္ ဗဟုိအစိုးရဟာ တိုင္းရင္းသားျပည္နယ္ေတြမွာ ႀကိဳက္တဲ့ဧရိယာမွာ၊ ႀကိဳက္တဲ့ေဒသမွာ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ သတ္မွတ္လို႔ရတယ္။ သတ္မွတ္ၿပီးေတာ့ အဲဒီေျမယာေတြမွာ သူတို႔ထင္သလို အုပ္ခ်ဳပ္လို႔ရတယ္၊ စီမံခန္႔ခြဲလို႔ရတယ္၊ လုပ္ငန္းရွင္ေတြကို ခ်ထားေပးလို႔ရတယ္၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးလို႔ရတယ္၊ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြကို လာရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံခိုင္းလို႔ရတယ္ဗ်။ အကုန္လုံးေလာက္ကို အစိုးရဆီမွာ ရွိသြားတယ္။ ဥပမာဗ်ာ အခု အစည္းအေ၀းလုပ္တဲ့ ေလာခီးလာဆိုၾကပါစို႔၊ ဒါက ေကအန္ယူက ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ဧရိယာ။ သူတို႔က လိုခ်င္ရင္ လက္ရွိ ဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ စစ္အစိုးရ လိုခ်င္ရင္ ၂၀၁၁၊ ၂၀၁၄ ျမန္မာႏိုင္ငံ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ ဥပေဒအရကိုပဲ အဲဒီေဒသေတြဟာ  အထူးစီးပြားေရးဇုန္လို႔ သတ္မွတ္လို႔ရတယ္။ ကဲ အခု ေက်ာက္စိမ္းေတြ ထြက္ေနတဲ့ဧရိယာဗ်ာ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ၊ ႀကိဳက္တဲ့ေနရာကိုသြားၿပီး ဒါက်ဳပ္တို႔ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ဆိုၿပီး သတ္မွတ္လို႔တယ္။ အဲလိုဆိုရင္ ျပႆနာတက္ၿပီေပါ့။ လက္မွတ္ထိုးတာက တပုိင္းထား၊ လက္ေတြ႔မွာက သူတို႔လက္ရွိတည္ဆဲဥပေဒကို ကိုင္ၿပီးေတာ့ လုပ္ခ်င္တာလုပ္ခြင့္ ပိုၿပီးေတာ့ ရသြားတဲ့အတြက္ကို လက္ရွိ ရွိေနတဲ့အစိုးရက အခြင့္အေရးေတြ ရာႏႈန္းျပည့္ ရသြားၿပီးေတာ့ တိုင္းရင္းသားလူထုနဲ႔ ကိုယ့္ျပည္နယ္ကို ကာကြယ္ေပးတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြ ရာႏႈန္းျပည့္ ဆုံး႐ႈံးမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ျပႆနာက တက္မွာပဲ။” တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းေတြက အခုလို ရပ္တည္လိုက္တဲ့အတြက္ အစိုးရဘက္က ဒီရပ္တည္ခ်က္ကို လက္ခံႏိုင္လား၊ ဘာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္လဲ။ ေဆြးေႏြးပဲြေတြ ဆက္လုပ္မယ့္အစား အမ်ားျပည္သူ ဒုကၡေရာက္ေစမယ့္ တိုက္ပဲြေတြမ်ား ျပန္ျဖစ္ႏုိင္မလား။ ဘယ္လို ေတြးဆမိလဲ။ “က်ေနာ္ထင္တာကေတာ့ ဒီလိုဗ်၊ ရာႏႈန္းျပည့္ကေတာ့ အစိုးရဘက္က မႀကိဳက္ဘူး။ ဒီဥစၥာကို က်ေနာ္ တြက္ၾကည့္တာေလ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆို ခုနေျပာတဲ့ အေျခခံအခ်က္အလက္ေတြအရ။ အဲဒီေတာ့ သူတို႔ထင္သလို ဒီစာခ်ဳပ္ကို ကိုင္ၿပီးေတာ့ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြကို ခ်ဳပ္ကိုင္ျခယ္လွယ္ ဖန္တီးၿပီးေတာ့မွ ေနာက္ဆုံး လက္နက္ခ်ခိုင္းတဲ့အထိ ဦးတည္ေစၿပီးေတာ့မွ သူတို႔ျပည္နယ္ေတြရဲ႕ သဘာ၀သယံဇာတေတြကို လက္၀ါးႀကီးအုပ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနက ေတာ္ေတာ့ နည္းသြားၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ ရာႏႈန္းျပည့္မႀကိဳက္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ‘ကဲ မင္းတို႔လုပ္တဲ့ဟာႀကီးကို ငါတို႔ လုံး၀မႀကိဳက္ဘူးကြ၊ မတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔က အတည္ျပဳမူၾကမ္းအတိုင္း လက္မွတ္ထိုးရင္ထိုး၊ မထိုးတဲ့အဖြဲ႔ေတြ ငါတို႔ အကုန္တိုက္မယ္လို႔လည္း အစိုးရဘက္က ရာႏႈန္းျပည့္ ခပ္တင္းတင္း ခပ္မာမာနဲ႔ ေၾကညာရဲတဲ့အဆင့္ မရွိဘူးလို႔ က်ေနာ္က သုံးသပ္တယ္။ အေျခအေန အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ပဲ၊ ၿခဳံေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ လက္ရွိတက္ေနတဲ့ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ ကိုယ္တိုင္က စီးပြားေရးအရ သူ႔ေျခေထာက္ေပၚ သူရပ္တည္ႏိုင္စြမ္း မရွိေတာ့ဘူး။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစရိတ္က တအားႀကီးလာတယ္၊ ပို႔ကုန္ေတြက မရွိဘူး၊ ႏိုင္ငံျခား၀င္ေငြ က်ဆင္းေနတယ္၊ သြင္းကုန္ေစ်းႏႈန္း အႀကီးအက်ယ္ တက္ေနတယ္၊ ေငြေၾကးအရ ေဖာင္းပြေတာ့မယ္၊ အေထြေထြကုန္ေစ်းႏႈန္း ႀကီးျမင့္ေရးကို ဦးတည္ေနတယ္၊ စစ္စရိတ္ကို အႀကီးအက်ယ္သံုံးႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမရွိဘူး၊ စစ္တပ္အင္အားလည္း က်ဆင္းေနတယ္။ ခု တပ္ရင္းတရင္းမွာ ရာဂဏန္းေတာင္ မရွိေတာ့ဘူး။ ကိုးကန္႔ကို ၁ ေထာင္ေက်ာ္ရွိတဲ့အဖြဲ႔ကို တိုက္တာေတာင္ အဲဒီေလာက္ အႀကီးအက်ယ္ စုတ္ျပတ္ေနတယ္ဆုိတဲ့အခါက်ေတာ့ ဘယ္ေလာက္ပဲ စိတ္ထဲက မႏွစ္သက္သည္ျဖစ္ေစ အျပတ္ဟုတ္လား ေလာခီးလာညီလာခံ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြကို လုံး၀ဆန္႔က်င္ၿပီးေတာ့ ‘မင္းတို႔ အရင္အေဟာင္းနဲ႔ လက္မွတ္ထိုးရင္ထိုး၊ မထိုးရင္ ငါတို႔ဘက္က တိုက္မယ္ကြ’ ဆုိတဲ့ဟာမ်ဳိး သြားဖို႔ေတာ့ အစိုးရဘက္က မလြယ္ဘူးလို႔ က်ေနာ္ သုံးသပ္တယ္ေလ။” ထိပ္သီးအစည္းအေ၀းကေန ေကအန္ယူဒု-ဥကၠ႒ ေနာ္စီဖိုးရာစိန္ ေခါင္းေဆာင္တဲ့ အဆင့္ျမင့္ကိုယ္စားလွယ္ ၁၅ ဦးကို တာ၀န္ေပးတယ္ေပါ့။ အန္စီစီတီ ေခါင္းေဆာင္ေတြလည္း ျပန္ပါလာတာ ေတြ႔ပါတယ္။ ဒီအဖြဲ႔ကို အစိုးရဘက္က အသိအမွတ္ျပဳေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေမးခြန္းထုတ္တာေတြ ၾကားရပါတယ္။ ဒီအေပၚဘယ္လိုျမင္လဲ။ “တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔ေတြကေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ညီလာခံကုိ စနစ္တက် က်င္းပၿပီးေတာ့ စနစ္တက်ပဲ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ၿပီးေတာ့ ဒီအဆင့္ျမင့္ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ကို ဖြဲ႔စည္းေပးလိုက္တာပဲ။ သူတို႔ဘက္ကေတာ့ ေလာခီးလာညီလာခံ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကေန ေနာက္ဆုတ္စရာအေၾကာင္း မရွိဘူးလို႔ က်ေနာ္ယူဆတယ္။ အဲဒီအဖြဲ႔ကို လက္ေတြ႔အရ အသိအမွတ္ျပဳလား၊ မျပဳဘူးလား ဆိုတာကေတာ့ လက္ရွိတက္ေနတဲ့ ဦးသိန္းစိန္ ဦးေဆာင္တဲ့ စစ္အစိုးရနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္က ဘယ္ေလာက္ထိေအာင္ တကယ္စစ္မွန္စြာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို လိုလားသလဲ၊ လူူထုအက်ဳိးစီးပြားကို လိုလားသလဲ၊ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရးကို တကယ္လိုလားသလဲ၊ ဒါ သူတို႔ေပၚမွာပဲ မူတည္တယ္။ သူတို႔ လိုလားရင္ေတာ့ ဒီဘက္ကေတာင္းတဲ့ အခ်က္ေတြက သဘာ၀က်တဲ့ အခ်က္ေတြပဲ။ ကေန႔ အခု သူတို႔ ေလာခီးလာညီလာခံ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို စစ္အစိုးရကိုယ္တိုင္ ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ တျပည္လုံး၊ တကမၻာလုံးကို ခ်ျပစမ္းပါ။ မတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔က အတည္ျပဳမူၾကမ္းနဲ႔ ယွဥ္ၿပီးေတာ့ လူထုေလ့လာခြင့္ ေပးၾကည့္လိုက္စမ္းပါ။ လူထုသေဘာထားေတြ ေကာက္ၾကည့္စမ္းပါ။ အဲလုိဆိုရင္ အေျဖတမ်ဳိးထြက္လာမယ္။ အခုဟာ လွ်ဳိ႕၀ွက္ခ်က္ႀကီးလို လုပ္ထားၿပီး၊ ဒါႀကီးကို ဖုံးထား၊ ဖိထားၿပီးေတာ့မွ ဦးေအာင္မင္း ေျပာခ်င္သလို ေျပာတာကို လူထုက လုိက္စဥ္းစားေနတဲ့ ဘ၀မ်ဳိးနဲ႔ ဆိုရင္ေတာ့ လူထုက မသိဘူးေပါ့ဗ်ာ။ အဲလိုဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ အမွန္တရားက ေပၚမလာဘူးေပါ့။ ေလာခီးလာညီလာခံမွာေတာ့ျဖင့္ရင္ အခု သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ လူထုကို ခ်ျပသြားမယ္ဆိုတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ႀကီးေပၚလာတာ အမ်ားႀကီးေကာင္းတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြကလည္း ဘက္ေပါင္းစုံက ခ်ျပဖို႔ လိုအပ္သလို အစိုးရကိုယ္တိုင္လည္း ခ်ျပၿပီးေတာ့ လူထုသေဘာထားေတြ ေတာင္းမယ္ဆိုရင္ေတာ့ တကယ္စစ္မွန္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလမ္းေၾကာင္းကို ေရာက္သြားႏိုင္တာပဲ။” ျမန္မာႏိုင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္မွာ အမ်ားျပည္သူ ပါ၀င္မႈေပါ့ေနာ္၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ အမ်ဳိးသမီးေတြ ပါ၀င္မႈက လက္ရွိရထားၿပီးသား အေျခအေနေပၚမွာ အားရေက်နပ္မႈရွိၿပီလား။ သူတို႔ရဲ႕ အားေတြ မလိုဘူးလား။ “ဟာ သိပ္လိုတာေပါ့ဗ်ာ၊ သိပ္ေကာင္းတဲ့ေမးခြန္းပဲ။ ရာႏႈန္းျပည့္လိုတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခု ရထားတဲ့ အေျခအေနက်ေတာ့ မေျပာပေလာက္ေအာင္၊ မျဖစ္ေလာက္ေအာင္ကို ရထားတယ္။ တကယ္ေတာ့ အျပည့္ရသင့္တယ္။ ေဆြးေႏြးမႈေတြ မွန္သမွ်ကို မေဆြးေႏြးခင္မွာ လူထုအသင္းအဖြဲ႔ေတြ၊ လူထုေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ညိႇႏႈိင္းတိုင္ပင္သင့္တယ္။ ေဆြးေႏြးၿပီးတဲ့ အခါမွာလည္း ဘာေတြ ေဆြးေႏြးၿပီးတယ္ ဆုိတာကုိ လူထုကို ႏွစ္ဘက္စလုံးက ျပန္ခ်ျပသင့္တယ္၊ အႀကံေပးခ်က္ေတြ ယူသင့္တယ္။ အဲဒီအေပၚမွာ အေျခခံၿပီးေတာ့ အဲဒီ လူထုအသင္းအဖြဲ႔ေတြက လူထုေတြအၾကားမွာ ျပန္လည္ေဆြးေႏြးတာေတြ၊ သေဘာထားယူတာေတြ၊ လိုအပ္တဲ့အပိုင္းေတြမွာ သင္တန္းပို႔ခ်တာေတြ လုပ္သြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ လူထုလႈပ္ရွားမႈႀကီး ျဖစ္လာၿပီးေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးက တကယ္ကို ရသြားမွာပါလို႔ က်ေနာ္ ယုံၾကည္ပါတယ္။” ေလာခီးလာ ထိပ္သီးအစည္းအေ၀းက တျပည္လုံးအပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္မူၾကမ္းကို  ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ခ်က္ေတြနဲ႔ အတည္ျပဳဆုံးျဖတ္ခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အထူးတလည္ ေျပာစရာ က်န္ရွိရင္ ေျပာျပပါ။ “ဒီလိုဗ် ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဟာ လူထုလက္ထဲမွာရွိတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဟာ ဘက္ႏွစ္ဘက္ ေဆြးေႏြးပြဲ တခုတည္းနဲ႔ေတာ့ မၿပီးႏိုင္ဘူး။ ဘက္ႏွစ္ဘက္ ေဆြးေႏြးပြဲက အေရးႀကီးတယ္၊ ေခါင္းေဆာင္ေတြကို တန္ဖိုးထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘက္ ၂ ဘက္ ေဆြးေႏြးပြဲ တခုတည္းနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဘယ္ေတာ့မွ မရႏိုင္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ လူထုလႈပ္ရွားမႈႀကီးတရပ္ ျဖစ္လာၿပီးေတာ့ လူထုကိုယ္တိုင္ ပါ၀င္ပတ္သက္၊ သေဘာထားဆႏၵေပးခြင့္ျပဳ၊ လူထုကိုယ္တိုင္ ျခယ္လွယ္ခြင့္ရတဲ့ အေျခအေန၊ လႊမ္းမိုးခြင့္ရတဲ့ အေျခအေန၊ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ရာမွာ ပါ၀င္ခြင့္ရတဲ့ အေျခအေန ျဖစ္လာေအာင္ လုပ္ၿပီးတဲ့အခ်ိန္က်ရင္ လူထုဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္တယ္။ ေဖာ္ေဆာင္ဖို႔တာ၀န္လည္းရွိတယ္။ ေဖာ္ေဆာင္လို႔ရလိမ့္မယ္လို႔လည္း က်ေနာ္ ယုံၾကည္တယ္လို႔ေျပာရင္းနဲ႔ က်ေနာ္ နိဂုံးခ်ဳပ္ပါတယ္။”