ဗြိတိန်တက္ကသိုလ်တွေက တရုတ်ကျောင်းသားတွေဟာ တရုတ်အစိုးရအတွက် အထိခိုက်မခံတဲ့ ကိစ္စရပ်တွေ ဆွေးနွေးတာကို ဖိနှိပ်တားဆီးဖို့အတွက် သူတို့ရဲ့ အတန်းဖော်တွေကို သူလျှိုလုပ်ဖို့ ဖိအားပေးခံနေရတယ်လို့ အစီရင်ခံစာတခုမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
UK-China Transparency (UKCT) လို့ခေါ်တဲ့ လေ့လာသုံးသပ်ရေးအဖွဲ့က တရုတ်ရေးရာ ပညာရှင်တွေကို စစ်တမ်းကောက်ယူမှုအရ တရုတ်အစိုးရအရာရှိတွေဟာ ကထိကတွေလို သင်ကြားရေးဆရာတွေကိုပါ သူတို့ရဲ့အတန်းမှာ တချို့ခေါင်းစဉ်တွေကို မဆွေးနွေးဖို့ သတိပေးခဲ့တာမျိုးတွေလည်း ရှိတယ်လို့ ဖော်ပြပါတယ်။
ဗြိတိန်တက္ကသိုလ်တွေမှာ ပညာရပ်ဆိုင်ရာ လွတ်လပ်ခွင့်နဲ့ လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့်ကို ထိန်းသိမ်းဖို့ ပိုပြီးတာဝန်ရှိစေမယ့် ဥပဒေသစ်တခု အာဏာတည်ပြီး ရက်ပိုင်းအကြာမှာ ဒီအစီရင်ခံစာ ထွက်ပေါ်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။
လန်ဒန်မှာရှိတဲ့ တရုတ်သံရုံးကတော့ ဒီအစီရင်ခံစာဟာ “အခြေအမြစ်မရှိ၊ အဓိပ္ပာယ်မရှိဘူး” လို့ တုံ့ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲရေးအဖွဲ့ဖြစ်တဲ့ ကျောင်းသားရေးရာရုံး (OfS) ကတော့ လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့်နဲ့ ပညာရပ်ဆိုင်ရာ လွတ်လပ်ခွင့်ဟာ အဆင့်မြင့်ပညာရေးအတွက် “အခြေခံကျတယ်” လို့ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်က အာဏာတည်ခဲ့တဲ့ ဥပဒေသစ်မှာ တက္ကသိုလ်တွေဟာ တခြားနိုင်ငံတွေနဲ့ သဘောတူညီချက်တွေ ရှိနေရင်တောင် ပညာရပ်ဆိုင်ရာ လွတ်လပ်ခွင့်နဲ့ လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့် မြှင့်တင်ဖို့ ပိုပြီးလုပ်ဆောင်သင့်တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
တကယ်လို့ ပျက်ကွက်ခဲ့ရင် တက္ကသိုလ်တွေကို ဒဏ်ငွေ သန်းချီ ချမှတ်ခံရနိုင်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ UKCT အစီရင်ခံစာမှာတော့ တချို့တက္ကသိုလ်တွေဟာ တရုတ်ကျောင်းသားတွေဆီကရတဲ့ ကျောင်းလခအပေါ် ဘဏ္ဍာရေးအရ မှီခိုနေရတာကြောင့် တရုတ်ရဲ့ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု ပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့ တုံ့ဆိုင်းနေကြတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ထိလွယ်ရှလွယ်ဖြစ်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို သုတေသနလုပ်ရာမှာ ပါဝင်တဲ့ တရုတ်ပညာရှင်တချို့ကို တရုတ်အစိုးရက ဗီဇာငြင်းပယ်ခဲ့တယ်လို့လည်း အစီရင်ခံစာမှာ စွပ်စွဲထားပါတယ်။
တချို့ကတော့ ဗြိတိန်မှာ သူတို့လုပ်တဲ့အလုပ်ကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ မိသားစုဝင်တွေ နှောင့်ယှက် ခြိမ်းခြောက်ခံခဲ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အဲဒီ ထိလွယ်ရှလွယ် ခေါင်းစဉ်တွေထဲမှာ တရုတ်နိုင်ငံ ရှင်ကျန်းဒေသက လူမျိုးတုံးသန့်စင်မှု စွပ်စွဲချက်၊ ကိုဗစ်ရောဂါ စတင်ဖြစ်ပွားမှု ဒါမှမဟုတ် တရုတ်နည်းပညာကုမ္ပဏီတွေရဲ့ တိုးတက်လာမှုတွေလိုမျိုး သိပ္ပံနဲ့နည်းပညာကနေ နိုင်ငံရေးနဲ့ လူမှုဘာသာရပ်တွေအထိ ပါဝင်တယ်လို့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ပညာရှင်တချို့ဟာ ဧည့်ပညာရှင်တွေ ဒါမှမဟုတ် တခြားတရုတ်အရာရှိတွေရဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုကို ခံခဲ့ရသလို ကွန်ဖြူးရှပ် အင်စတီကျု (Confucius Institutes) က ဝန်ထမ်းတွေရဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုကိုလည်း ခံခဲ့ရတယ်လို့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
