အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ပ်ရဲ့ မတ် ၁၄ ရက် ညပိုင်းမှာထုတ်ပြန်တဲ့ အမိန့်အသစ်ကြောင့် ကမ္ဘာ့သတင်းမီဒီယာအေဂျင်စီ (USAGM) အောက်က ဌာနတချို့ကို ပိတ်လိုက်ရပြီး VOA နဲ့ RFA သတင်းဌာနတွေပါ ရပ်ဆိုင်းလုနီးပါး အခြေအနေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။

ထရမ့်ပ်ရဲ့ညွှန်ကြားချက်ထဲမှာ သတင်းဌာနတွေကို စီမံခန့်ခွဲတဲ့ ကမ္ဘာ့သတင်းမီဒီယာအေဂျင်စီ (USAGM) အပါအဝင် အစိုးရအေဂျင်စီ ၇ ခုရဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို အဆုံးစွန်ဆုံးပမာဏအထိ လျှော့ချဖို့ ပြောထားပါတယ်။

အဲဒီနောက်ပိုင်း VOA မြန်မာပိုင်းရဲ့ အစီအစဉ်တွေ ရပ်နားထားတာ တွေ့ရသလို မတ် ၁၅ ရက်မှာ အချိန်ပြည့်ဝန်ထမ်းတွေဆီကို လစာနဲ့ ခွင့်ခံစားခွင့်ပေးတဲ့စာတွေ ရောက်လာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက်ပိုင်း စာချုပ်ဝန်ထမ်းတွေဆီကိုပါ အလုပ်ရပ်ဆိုင်းစာတချို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ပါတယ်။

RFA မြန်မာပိုင်းကတော့ မတ်လ တတိယ အပတ်အထိ လုပ်ငန်းလည်ပတ်နေပေမဲ့ မတ်လကုန်မှာ ရပ်နားရနိုင်တဲ့အခြေအနေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။

DVB သတင်းဌာနရဲ့ အယ်ဒီတာချုပ် ဦးအေးချမ်းနိုင်က "VOA နဲ့ RFA ကို ထရမ့်ပ်အစိုးရက ရပ်လိုက်တယ်ဆိုတဲ့ သတင်းကြားလိုက်ရတဲ့အခါမှာ ဘာသွားသတိရလဲဆိုတော့ ကျနော်တို့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့ပေါ့နော်။ ကျနော်တို့ ဗမာစစ်တပ်အာဏာသိမ်းတဲ့အချိန်မှာ ကျနော်တို့ DVB ကို စစ်အစိုးရက ချက်ချင်းရပ်လိုက်သလိုပဲ ရုတ်တရက် ချက်ချင်းကို ပျောက်ထွက်သွားတယ်ပေါ့နော်။ အဲလိုပုံစံမျိုး ကျနော်သွားခံစားရတယ်။ သူတို့ဆီမှာလည်း အာဏာသိမ်းသလားလို့တောင် ထင်ရတယ်ပေါ့နော်။ တောကြိုတောင်ကြားအထိကို လေလှိုင်းကနေ တဆင့်ရောက်နိုင်တဲ့ သတင်းမီဒီယာတခုပေါ့နော်။ အခုဆိုရင်တော့ BBC တခုလောက်ပဲ ကျန်တော့တာပေါ့လေ။ Shortwave (လှိုင်းတို) ကနေ”လို့ ပြောပါတယ်။

VOA နဲ့  RFA သတင်းဌာနတွေဟာ မြန်မာဘာသာနဲ့ တိုင်းရင်းသားဘာသာတွေ အပါအဝင် ကမ္ဘာတဝန်း ဘာသာစကားပေါင်းစုံနဲ့ ထုတ်လွှင့်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

လက်ရှိမှာ မီဒီယာထောက်ပံ့မှုတွေကို အမေရိကန်အစိုးရက ရပ်ဆိုင်းနေတဲ့အပြင် ဒီဌာန ၂ ခုပါ အပိတ်ခံရတာကြောင့် သူတို့နဲ့ဆက်နွှယ်နေတဲ့ သတင်းသမားတွေနဲ့ မီဒီယာတွေအပေါ် ထိခိုက်မှုကြီးနိုင်တယ်လို့ ဝါရင့်သတင်းစာဆရာတယောက်က ပြောပါတယ်။

ဦးသီဟစောက "DVB တို့လို သတင်းဌာနတွေ ရှိသေးတယ်ဆိုပေမဲ့ သဘောက ကိုယ့်ဘက်မှာ စစ်ဗိုလ် ၁၀ ယောက်ရှိရင် ၂ ယောက်ကျသွားတယ်ဆိုရင် အားတော့ နည်းတာပေါ့နော်။ အဲလိုပဲ စစ်ဗိုလ် ၂ ယောက်ကျသွားရင် အောက်မှာရှိတဲ့ရဲဘော်တွေ အထိနာတာပေါ့။ အဲတော့ မီဒီယာတွေအပေါ် ထိရောက်မှု သက်ရောက်မှု ရှိမယ်ထင်တယ်။ ပြည်သူတွေအပေါ်နဲ့စာရင် မီဒီယာတွေအပေါ် သက်ရောက်မှု ပိုများမယ်လို့ထင်တယ်” လို့ ပြောပါတယ်။

VOA နဲ့ RFA သတင်းဌာန ၂ ခုလုံးဟာ  ဆယ်စုနှစ်တွေနဲ့ ချီပြီး မြန်မာပြည်သူတွေဆီ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခနဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အရေး အပါအဝင် သတင်းမျိုးစုံကို ရုပ်သံ၊ ဝက်ဘ်ဆိုက်အပြင် ရေဒီယိုကနေ ထုတ်လွှင့်နေတဲ့ အခိုင်အမာ သတင်းဌာနတွေ ဖြစ်ပါတယ်။

VOA က ဘာသာစကားပေါင်း ၄၄ မျိုး၊ RFA က ဘာသာစကားပေါင်း ၉ မျိုးနဲ့ နေ့စဉ် ထုတ်လွှင့်နေခဲ့တာဖြစ်ပြီး အာဏာရှင်ခေတ်အဆက်ဆက် သတင်းအမှောင်ချခံထားရတဲ့ နိုင်ငံတွေက သန်းနဲ့ချီတဲ့ ပြည်သူတွေဟာ အဲဒီသတင်းဌာနတွေကထုတ်လွှင့်တဲ့ ရေဒီယိုလှိုင်းတွေကို အားထား နားဆင်ခဲ့ရပါတယ်။

သတင်းစာဆရာ ဦးမြင့်ကျော်က "တိုက်ပွဲက ရောက်လာမလား၊ ဘယ်လမ်းကြောင်းတွေမှာသွားရင် ဘယ်လမ်းတွေကသွားရင် အန္တရာယ်ရှိမလဲဆိုတဲ့ အဲလိုသတင်းတွေကလည်း ရေဒီယို သတင်းတွေကနေ အဓိကရယူနေရတာ။ နောက်တခုကတော့ တခါတလေမှာ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်လို သတင်းမျိုးတွေ၊ ရာသီဥတု ဒီလိုဟာမျိုးတွေကလည်း ရေဒီယိုကနေ တဆင့် ရယူနေကြတာ။ အခုလို အင်တာနက်ပြတ်တောက်တဲ့ဒေသတွေမှာပေါ့နော်။ ဆိုတော့ အဲဒီဒေသတွေအတွက် ထိခိုက်မှုကတော့ မြို့ပေါ်ကလူတွေထက် ပိုဆိုးတယ်လို့ ကျနော်တော့ မြင်တယ်” လို့ ပြောပါတယ်။ 

ဒါကြောင့် ချင်း၊ ကချင်၊ ရှမ်းမြောက်၊ ကရင်၊ မွန်နဲ့ စစ်ကိုင်း အပါအဝင် အထူးသဖြင့်အင်တာနက် ဖြတ်တောက်ခံထားရတဲ့ ဒေသတွေက ပြည်သူတွေ သတင်းရပိုင်ခွင့် လျော့နည်းလာမှာဖြစ်ပြီး စစ်ကောင်စီရဲ့ ဝါဒဖြန့်ချိရေးတွေ ပိုပြီးအားကောင်းလာနိုင်ဖွယ်ရှိတယ်လို့ သူကထောက်ပြပါတယ်။

အွန်လိုင်းဆိုရှယ်ပလက်ဖောင်းလိုမျိုး သတင်းရယူနိုင်တဲ့နေရာတွေ အမျိုးမျိုးရှိလာပေမဲ့ ဖုန်းလိုင်းနဲ့ အင်တာနက်လိုင်း အားလုံးဖြတ်တောက်ခံရချိန်မှာတော့ မြန်မာပြည်သူတွေဟာ သတင်းချက်အလက် ရယူဖို့အတွက် အင်တာနက်နဲ့ လျှပ်စစ်မီး မလိုအပ်တဲ့ ရေဒီယိုလိုင်းတွေကို အားထားနေရတုန်း ဖြစ်ပါတယ်။

တနင်္သာရီတိုင်းဒေသခံ ဦးသူရက "တနှစ်လောက်တုန်းကဆိုရင် ကျနော်တို့ဘက်မှာ စစ်ကြောင်းကလည်း အပြင်းအထန်ထိုးတဲ့အချိန် လိုင်းတွေအကုန်လုံး ပျက်သွားတဲ့အချိန် ကျနော်တို့အကုန်လုံး ရေဒီယိုလေး ပြန်သုံးကြတယ်။ ကျနော် မနက် ၆ နာရီခွဲမှာ BBC ဖွင့်မယ်။ ဒါမျိုးသုံးခဲ့တယ်။ အခုဆိုရင် ကျနော်ရဲ့ ရွေးချယ်မှုက ၂ ခုမရှိတော့ဘူးပေါ့ဆရာရယ်။ ကျနော် VOA နဲ့ RFA ကို ရွေးချယ်ခွင့်မရှိတော့ဘူး။ ဒါက နှစ်ခုပြီးရင် နောက်ဟာတွေ ဆက်လာမလားပေါ့နော်။ လာခဲ့ရင် ကျနော်တို့က တကယ်ကို သတင်းစီးဆင်းမှုပျက်ပြီ။ တကယ်ကို ဘယ်လိုပြောရမလဲ ဆရာရယ် ပြဿနာတော်တော်တက်နိုင်တဲ့ အနေအထားပဲ” လို့ ပြောပါတယ်။

ငွေကြေးတတ်နိုင်တဲ့သူတွေက စတားလင့်အင်တာနက်နဲ့ နယ်စပ်ဒေသတွေမှာ တခြားနိုင်ငံက ဆင်းကတ်တွေကို သုံးပေမဲ့ စစ်ရှောင်တွေ အပါအဝင် ဒေသခံအများစုက တတ်နိုင်တဲ့ အခြေအနေ မဟုတ်တာကြောင့် ရေဒီယိုကို အားထားရတာလို့ သူက ဆက်ပြောပြပါတယ်။

အွန်လိုင်းမီဒီယာပေါ်မှာ သတင်းရင်းမြစ် အမျိုးမျိုးရှိပေမဲ့ သတင်းတု သတင်းမှားတွေကို တန်ပြန်နိုင်တဲ့ သတင်းဌာနတွေ လျော့နည်းလာတဲ့အတွက် သတင်းမှန်ရရှိရေး အခက်အခဲရှိလာတယ်လို့ ကသာဒေသခံတယောက်ကလည်း ပြောပါတယ်။

လက်ရှိမှာတော့ VOA သတင်းဌာနဟာ ရပ်ဆိုင်းလုနီးနီးဖြစ်နေပြီး မတ် ၁၆ ရက်အထိသာ သတင်းတင်ဆက်ထားတာ တွေ့ရပါတယ်။ RFA ဌာနကတော့ လုပ်ငန်းလည်ပတ်နေသေးပေမဲ့ ဝန်ထမ်းအများစု အလုပ်ရပ်နားခံလိုက်ရပြီလို့ သတင်းတွေ ထွက်နေပါတယ်။

VOA တာဝန်ရှိသူတွေကတော့ သတင်းဌာန ဆက်လက်လည်ပတ်နိုင်ရေး လွှတ်တော်နဲ့ ဆွေးနွေးနေပြီး RFA ကတော့ အမိန့်စာကို ဥပဒေကြောင်းအရ ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းဖို့ စီစဉ်နေတယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။

စိုးသူအောင်