စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့လက်ရှိအခြေအနေဟာ အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်မှု အလျော့ပါးဆုံးအချိန်ရောက်နေကြောင်းနဲ့ စီးပွားရေး၊ ဘဏ္ဍာရေး အချက်အလက်တွေ အကုန်လုံးက စစ်အာဏာရှင်အရေးနိမ့်တော့မယ်ဆိုတဲ့ လားရာတခုတည်းကိုပဲ ညွှန်ပြနေတယ်လို့   ဩစတြေးလျ စီးပွားရေးပညာရှင် ပါမောက္ခ ရှောင်တာနယ်က DVB နဲ့ သီးသန့် အင်တာဗျူးမှာ  ပြောပါတယ်။

ပါမောက္ခ ရှောင်တာနယ်ဟာ  ၂၀၂၁ စစ်အာဏာမသိမ်းခင်က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဦးဆောင်တဲ့ NLD အစိုးရလက်ထက်မှာ စီးပွါးရေးအကြံပေးအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့သူဖြစ်ပြီး စစ်အာဏာရှင်က သူ့ကို နိုင်ငံတော်လျှို့ဝှက်ချက်အက်ဥပဒေဖေါက်ဖျက်မှုနဲ့ တရားစွဲဆို ထောင်သွင်း အကျဉ်းကျခဲ့ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံ အကျဉ်းထောင်တွင်း အဖမ်းခံခဲ့ရတဲ့ အတွေ့အကြုံတွေ၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့ပုံ၊ မြန်မာစစ်အာဏာရှင်တွေအပါ်ရှုမြင်ပုံ၊ မကြာသေးခင်ကမှ အသစ်ထွက်ရှိတဲ့ ရှောင်တာနယ်ရဲ့ စာအုပ်အကြောင်းနဲ့ မြန်မာ့နွေဦးတော်လှန်ရေးနဲ့ပတ်သက် အကြောင်းအရာ တွေကို DVB ဗျူရိုအကြီးအကဲ ဒေါ် မွန်မွန်မြတ်က တွေ့ဆုံမေးမြန်းထားပါတယ်။ 

(မေးမြန်းချက် အပြည့်အစုံ) 

မေး။ ။ အရင်ဆုံး မြန်မာပြည်မှာ ထောင်ကျခဲ့တဲ့ အတွေ့အကြုံအကြောင်းပြောပြပါလား။

ရှောင်တာနယ်။ ။ “ဟုတ်ပါတယ်။ အဖမ်းခံရပုံကတော့ တကယ်ကြောက်စရာပါပဲ။ အဲ့လိုဖြစ်မလားဆိုတာ အာဏာသိမ်းတဲ့ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ကတည်းက စိုးရိမ်နေခဲ့တာ အဲဒီရက်တွေတောက်လျှောက်ပဲ။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၆ ရက်နေ့မှာ ကျနော်အဖမ်းခံရတာ။  ဆိုတော့ တော်တော်လေး တုန်လှုပ်နေတာ။ အဲဒီလိုနဲ့ နောက်ဆုံးနေ့ပေါ့၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၆ ရက်နေ့ မနက်ပိုင်း၊ ဟိုတယ်က တယောက်က ပြောတယ်၊ အပြင်ထွက်ရမယ့်အချိန်ပေါ့နော်၊ ဒါပေမဲ့အရမ်းနောက်ကျနေပါပြီ၊ ဟိုတယ်ထဲမှာ စစ်ထောက်လှမ်းရေးတွေ၊ ရဲတွေနဲ့ ပြည့်နေပြီ၊ တကယ်ကို ကြောက်စရာကောင်းတဲ့ အခိုက်အတန့်ပါ၊ ဒါပေမဲ့လည်း သာမန်မြန်မာပြည်သူတွေ ကြောင့် နည်းနည်းတော့ စိတ်သက်သာရာရတယ်။ စစချင်းမှာ ဟိုတယ်ထဲက လူတွေက ကျနော့်ဘက်က ဝန်းရံပေးကြတယ်။ သူတို့တတ်နိုင်သမျှ ကျနော့်ကို နှစ်သိမ့်ပေးကြတယ်။ စိတ်သက်သာရာရအောင် လုပ်ပေးကြတယ်။ ဒါကြောင့် သိတဲ့အတိုင်းပဲ၊ မြန်မာပြည်မှာ သာမန်ပြည်သူတွေရဲ့ အံ့မခန်း ရဲရင့်မှုကို ကျနော်မကြာခဏ ကြုံရတယ်။ ဒါကတော့ ကြုံရတာတွေထဲက ပထမဆုံးပေါ့။ အဲဒီနောက် ဒီလိုပုံစံတောက်လျှောက်ကြုံရပါတယ်။”

မေး။ ။ “စာအုပ်တွေကြောင့်သာ ထောင်ထဲမှာ ရှင်ရပ်တည်နိုင်ခဲ့တာလို့ သိရပါတယ်။ စာအုပ်တွေက ရှင့်အသက်ကို ကယ်ခဲ့သလိုပဲပေါ့။ ထောင်ထဲက ဘ၀ကို စာရေးဆရာ George Well ရဲ့ စာအုပ်ထဲက အသုံးအနှုန်းနဲ့ ပြောမယ်ဆိုရင် ဘယ်လိုပြောမလဲ။”

ဖြေ။ ။ “ဟုတ်ပါတယ်၊ တကယ်ဆိုးဆိုးဆိုးပါ၊ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းနဲ့ ရိုးရိုးသားသားပြောရရင် ထောင်တွေက တော်တော်ဆိုးပါတယ်။ အင်းစိန်ထောင်ကတော့ ပိုဆိုးတာပေါ့ဗျာ၊ နေပြည်တော်က ထောင်ကလည်း တကယ်ဆိုးတာပဲ။ အကျဉ်းသားတွေကိုလည်း ဆိုးဆိုးရွားရွားဆက်ဆံတယ်။ ပတ်ဝန်းကျင်ကလည်း မကောင်း၊ အစားအသောက်ကလည်း ဆိုး၊ ဘဝကို သက်သောင့်သက်သာရှိစေတဲ့ အရာမှန်သမျှ အဲဒီမှာ မရှိဘူး။ ရှိသမျှအရာအားလုံးကို ဆိုးဆိုးရွားရွားတွေချည်းပဲ။ ဒါပေမဲ့ ဒီလိုပဲ ရှိတာတွေနဲ့ ဖြတ်သန်းရတာပေါ့ဗျာ၊ အဲဒီထဲမှာ ခင်ဗျားပြောသွားသလိုပဲ စာအုပ်တွေကလည်း ဒီလိုဖြတ်သန်းတဲ့ နည်းလမ်းတမျိုးပေါ့၊ ဒီလိုမကြုံရခင်ကတည်းက ကျနော့်တဘဝလုံး စာအုပ်တွေပဲ စွဲလမ်းခဲ့တာဆိုတော့လေ။ အဲဒီတော့ စာအုပ်တွေပါ မရှိတဲ့အချိန်ကတော့ အဆိုးဆုံးအချိန်တွေပါ့ဗျာ။ စာအုပ်လေးဘာလေးရလာတော့ စိတ်သက်သာရာရတာပေါ့။”

“ဒါပေမဲ့ ကျနော်အစောက ပြောခဲ့သလိုပဲ ကျနော် ပတ်ဝန်းကျင်က မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့  ထောက်ပံ့မှု၊ ကူညီမှုကလည်း၊  အများကြီးပဲ အဲဒီလိုလူတွေ၊ တကယ်ပြောရရင် သူတို့က ကျနော့်ထက် ပိုဆိုးတဲ့အခြေအနေမှာရှိတဲ့ကြားက ကူညီကြတာက တကယ့်ကို စိတ်သက်သာစရာ ဖြစ်ခဲ့ရတာပေါ့။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုဗျာ၊ ဩစတြေးလျ တနိုင်ငံလုံးနဲ့ အစိုးရတရပ်လုံးက ကျနော့်နောက်မှာရှိတယ်၊ ကျနော့်ကို လွှတ်ဖို့ ဖိအားပေးကြမယ်ဆိုတာ ကျနော်သိတယ်၊ မြန်မာပြည်က လူတွေအတွက်ကျ ဒီလိုကျောထောက်နောက်ခံမှမရှိတာလေ။ သူတို့မှာလည်း သူတို့မိသားစုတွေ၊ မိတ်ဆွေတွေရှိတယ်ဆိုပေမဲ့ အဲဒီမိသားစုတွေ၊ မိတ်ဆွေတွေကလည်း ခြိမ်းခြောက်မှုအောက်မှာ နေနေရတာလေ၊  အဲဒါကြောင့် ကျနော့်အခြေအနေက ဆိုးတယ်ဆိုပေမဲ့လည်း ထောင်ထဲမှ ကျနော်တွေ့ခဲ့တဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေ ဘယ်လောက်ရဲရင့်တယ်၊ ဘယ်လောက်စာနာတတ်တယ်ဆိုတာက ကျနော့်ကို ကျားကန်ပေးထားသလိုပဲ။ သူတို့တွေအတွက်လည်း တော်တော်အခြေအနေဆိုးနေတဲ့ကြားထဲက ကျနော့်ကို ကူညီဖို့ဆိုတဲ့ ရက်ရောတဲ့ စိတ်ဓာတ်မျိုး သူတို့တွေမှာရှိကြတယ်။ ကျနော်ရှင်သန်ခဲ့တဲ့ နည်းလမ်းတွေ အကုန်လုံးကို ပြန်စဉ်းစားကြည့်ရင် ထောင်ထဲက ကျနော့်အဖော်တွေက တကယ်ကို အရေးပါတယ်ဆိုတာ တွေ့ရပါတယ်။”

မေး။ ထောင်ထဲမှာတုန်းက ရှင့်ကို ကူညီခဲ့ကြသူတွေရဲ့ နာမည်တချို့ကို ရှင့်စာအုပ်ထဲမှာ ဖော်ပြထားတယ်။ ဥပမာ ကိုရာကွတ်တို့ ပိုင်ရဲသူတို့လိုမျိုးပေါ့။ မြန်မာပြည်က နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေနဲ့ ရှင်နဲ့ကြားက စာနာရိုင်းပင်းမှုတွေ အကြောင်းပြောပြပါလား။

ဖြေ။ “ဟုတ်ပါတယ်။ စာနာရိုင်းပင်းမှု (solidarity) ဆိုတဲ့စကားလုံးကို ခင်ဗျားသုံးသွားတာ ကျနော်သဘောကျပါတယ်။ တကယ်မှန်တဲ့ စကားလုံးပါ။ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေကြားမှာ အံ့ဩစရာ စည်းလုံးညီညွတ်မှုမျိုးရှိပါတယ်။ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပြောရရင်တော့ အကျဉ်းသားတွေ ကြားမှာပေါ့။ ကျနော်ရင်ဆိုင်ခဲ့ရတဲ့ အကျဉ်းသားတွေအားလုံးဆီက ကောင်းတာတွေပဲ ကြုံခဲ့ရတယ်လို့တောင် ပြောလို့ရပါတယ်။ ထောင်တွေထဲမှာ နေခဲ့ရတဲ့ အချိန်တိုင်းမှာပေါ့။ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေကြားမှာဆိုရင်တော့ ဒီစိတ်ဓာတ်က အင်မတန်ကို အားကောင်းပါတယ်။ လူတွေက တယောက်နဲ့ တယောက် အရမ်း ရက်ရောကြတယ်၊ တခါတလေ တယောက်နဲ့တယောက် တင်းမာတာလေးတွေ ရှိတတ်ပေမဲ့ ပုံမှန်ဘဝမှာ ရှိကြတာထက် နည်းတယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်။”

“လူတွေက အတူတူရင်ဆိုင်ဖို့လိုတယ်ဆိုတာ နားလည်ကြတယ်လို့ ကျနော်တော့ထင်တာပဲ။ သူတို့တယောက်နဲ့ တယောက်ကူညီရမယ်၊ ထောက်ပံ့ရမယ်ပေါ့။ နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးနဲ့ပေါ့၊ စားစရာ ဝေစားတာ၊ စာအုပ်ကို မျှဖတ်တာ၊ တယောက်နဲ့ တယောက်နဲ့စောင့်ရှောက်တာမျိုး၊ လိုအပ်နေတဲ့အချိန်မှာ ရှိပေးတာမျိုးပေါ့။ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖိအားရော၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အခြေအနေရော အရမ်းကို ကြမ်းတမ်းခက်ခဲတယ်လေ။ အဲဒီတော့ အကျဉ်းသားတွေကြားမှာ စည်းလုံးညီညွတ်မှုက အရမ်းအားကောင်းတာပေါ့။ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားအားလုံးကြားမှာ သူတို့ဟာ မှန်တဲ့ဘက်မှာရှိနေတယ်၊ သူတို့ကို ထောင်ချတာ၊ အကျဉ်းချထားတာဟာ လုံးဝ တရားမမျှတဘူးဆိုတဲ့ အချက်အပေါ် နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်းကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ယုံကြည်ထားတာကလည်း တစိတ်တဒေသ အကူအညီရတယ်လို့  ကျနော်တော့ထင်တယ်။ သူတို့က မှန်တာလုပ်နေတာ၊ မှားတဲ့သူတွေက အကျဉ်းထောင်သံတိုင်တွေရဲ့ မှားတဲ့အခြား  တဖက်မှာ ရှိနေကြတယ်ဆိုတာပေါ့။ ဒါကလည်း တစိတ်တပိုင်း ပါတယ်လို့ ထင်တယ်။ အကျဉ်းသားတွေကြားထဲက စိတ်ဓာတ်ကို ထောင်စောင့်တွေနဲ့ တခြားသူတွေက ချိုးဖျက်ပစ်ဖို့ဆိုတာ အင်မတန်ခက်ခဲပါတယ်။”

မေး။ တကယ်တော့ ကျမ ရှင့်ကို အတိတ်ဆိုးတွေကို ပြန်အမှတ်မရစေချင်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ရှင့်ကို စစ်ကြောမေးမြန်းခဲ့တဲ့ မြန်မာစစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေ အရာရှိတွေကြားမှာရှိတဲ့ နိုင်ငံခြားသား မုန်းတီးတဲ့စိတ်အကြောင်း ရေးထားတာကို ဖတ်ရတော့ ကျမလည်း သိချင်မိတယ်။ သူတို့ကြားထဲမှာရှိတဲ့  နိုင်ငံခြားသားမုန်းတီးစိတ်က ဘယ်အဆင့်လောက်ထိရှိသလဲ။ သူတို့ရှင့်ကို စစ်ကြောရေးလုပ်တုန်းက ဘယ်လိုကြုံခဲ့ရသလဲ ပြောပြပါဦး။

ဖြေ။ ။ “ဟုတ်တယ်၊ အရမ်းကို ပြင်းထန်တာပေါ့။ ကျနော့်ကိုထောင်ချတဲ့ ကိစ္စတခုလုံးကိုက သူတို့ အမြဲတမ်း ဖြန့်ဖြူးချင်တဲ့ ဇာတ်လမ်းတပုဒ်အပေါ် အခြေခံထားတာလေ။ ဟုတ်တယ်မလား၊ မြန်မာနိုင်ငံက နိုင်ငံခြားသားတွေထိန်းချုပ်မှုအောက်ရောက်သွားပြီတို့၊ သူတို့ကသာ အမျိုးသား အချုပ်အခြာအဏာပိုင်မှုကို အာမခံချက်ပေးနိုင်တာတို့ စသဖြင့်ပေါ့။ အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းဘာတွေ ဖြစ်ခဲ့သလဲဆိုတာ ပြန်ကြည့်ရင် မြန်မာ့သမိုင်းမှာ အခုအချိန် လောက် တကယ့်အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်မှု လျော့ပါးတာ ဘယ်တုန်းကမှ မရှိခဲ့ဘူး။ ကျနော်ပြောရဲတယ်၊ တိုင်းပြည်ဟာ အဘက်ဘက်မှာ အားနည်းသွားပြီ။ မြန်မာနိုင်ငံဟာ ကမ္ဘာ့အလယ်မှာ တင့်တင့်တယ်တယ် ရပ်တည်နိုင်သလားဆိုတဲ့ မေးခွန်းကို ပြန်ကြည့်ရင်လည်း အခုအချိန်ဟာ မြန်မာ့သမိုင်းမှာ အယုတ်လျော့ဆုံး အမှေးမှိန်ဆုံးအချိန်လို့တောင်ဆိုလို့ရတယ်။”

“ဒါပေမဲ့ သူတို့က ဒီနိုင်ငံခြားသားမုန်းတီးရေးလုပ်ငန်းစဉ်ကို ဆက်တွန်းနေကြတုန်း။ ကျနော်ထင်တာကတော့ တော်တော်နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်းရှိတာဗျ။ အခုအုပ်ချုပ်နေတယ်လို့ ဆိုပေမဲ့ တကယ်ထိထိရောက်ရောက်လည်း မအုပ်ချုပ်နိုင်တဲ့  ခင်ဗျားပြောတဲ့ထိပ်ဆုံးက ဗိုလ်ချုပ်ကြီးတွေကနေ ဟိုးအောက်ခြေအထိ ဆိုပါတော့။ သူတို့ကြားမှာ အရမ်းသိသာတာဗျ။ ဒီမေးခွန်းအတွက် ကောင်းတဲ့ဘက်ကို ဖြေပေးရရင် နိုင်ငံခြားသားမုန်းတီးရေးတို့ဘာတို့က အကျဉ်းသားတွေကြားမှာကျတာ့ လုံးဝကို မတွေ့ရတာ၊ မျိုးနွယ်မတူ၊ လူမျိုးမတူ၊ ဘာသာမတူ စသဖြင့် အကျဉ်းသားအားလုံးမှာ ကျနော်တို့ အစောပိုင်းကပြောတဲ့ စည်းလုံးညီညွတ်မှုမျိုး တွေ့ရတယ်။ ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး အကျဉ်းသားတွေကြားမှာ လုံးဝ ကွဲလွဲတာမရှိဘူးဗျ။ သေချာတာကတော့ လူငယ်တွေကြားမှာပေါ့ဗျာ။ ဒါပေမဲ့ အာဏာမသိမ်းခင်ကလည်း၊ မြန်မာပြည်က ကျနော့်ရဲ့ ငယ်ရွယ်တဲ့ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေကြားမှာ၊ အဲဒီ နိုင်ငံခြားသား မုန်းတီးရေးတို့၊ အဲဒီလိုဟာမျိုးတွေဗျ၊ လုံးဝမရှိဘူးဗျ၊ လူငယ်မျိုးဆက်ကြားမှာပေါ့။  ဆိုတော့ ဒါက စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတယ်ဗျ၊ SAC စစ်ကောင်စီထဲမှာကိုက ဒါကပြဿနာကြီး ဖြစ်နေပုံရတယ်။ ဒါပေမဲ့ မြန်မာလူငယ်တွေ၊ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေကြားမှာကတော့ ဒါမျိုးပြဿနာရှိတယ်မထင်ဘူးဗျ။”

မေး။ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေကြားမှာ မျက်ကန်းမျိုးချစ်စိတ်မတွေ့ရဘူးဆိုတာ ရှင်းပြပေးလို့ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ အဲဒါက သိပ်စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းပါတယ်။ နောက်တခုက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ ရှင်နဲ့ တရားရုံးထုတ်တဲ့အခါတွေမှာ ဆုံတယ်လို့ ရှင်ရေးထားတာ ဖတ်ရတယ်။ သူဘယ်လိုနေလဲ။ သူက ရှင့်အတွက် အတော်လေးအားတက်စရာ ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ခံစားရလား။ သူရောထောင်ထဲမှာ ဘယ်လိုအခြေအနေတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရသလဲ။

ဖြေ။ ။ “ထိန်းသိမ်းဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ ကာလတလျှောက်လုံး (ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်)က အများကြီး အားပေးခဲ့ပါတယ်။ ကျနော် တနှစ်ပတ်လုံး အပတ်တိုင်း သူနဲ့တွေ့ရပါတယ်။ ၂၀၂၁ နှစ်လယ်ပိုင်းကနေ  နှောင်းပိုင်း၊ အဲဒီကမှ ၂၀၂၂ နှစ်လယ်ပိုင်းအထိ ရုံတင်စစ်ဆေးတဲ့ကာလ တလျှောက်လုံးပေါ့။ အင်္ဂါနေ့ဆိုရင် သူနဲ့တွေ့ရပါတယ်။ ကျနော်တို့ တော်တော်ကြာကြာ စကားပြောခွင့်ရပါတယ်။ အထူးသဖြင့်  ရုံးချိန်းရှိတဲ့ ကြာသပတေးနေ့ မနက်ပိုင်းဆိုရင်ပေါ့။ သူဟာ တကယ့်ကို အထောက်အကူပြုတဲ့  ထောက်တိုင်ကြီး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ကျနော်တို့သိထားတဲ့ သူ့အကျင့်သီလတွေ လုံးဝမြင်သာတဲ့ဟာတွေက အင်မတန်အားကောင်းပါတယ်။  အဲ့ထက်ပိုတာက စိတ်ဓာတ်ခွန်အားပြည့်ဝမှုပါ။ သူက ပျော်အောင်လည်းနေတတ်တယ်လေ၊ ပြီးတော့ ဒီစစ်တပ်နဲ့ ဒီအာဏာသိမ်းမှုကို မြန်မာပြည်သူတွေက တွန်းလှန်၊ တုံ့ပြန်တာကိုသိရတော့ အရမ်းမျှော်လင့်၊ အရမ်းတက်ကြွ၊ အရမ်းဂုဏ်ယူတာ။ ကျနော်တို့သိထားတဲ့ သူ့အကျင့်သီလတွေ ကောင်းကွက်တွေအားလုံးက လုံးဝအမြဲ မြင်သာထင်သာရှိနေတာ၊ အဲဒါကြောင့်  ကြာသပတေးနေ့တိုင်း သူနဲ့တွေ့ခွင့်ရဖို့ မျှော်နေရတာ၊ အသိဉာဏ်ပညာကလည်း လုံးဝကို ထက်မြက်နေတုန်းပဲ။ အဲဒါကြောင့် ကျနော့်မှာ သူ့ကို ခဏခဏ မေးခွန်းတွေမေးရတယ်၊ အချက်အလက်တွေ စိစစ်ဖို့ ဂူးဂဲလ်တို့ ဘာတို့လည်း မရှိတဲ့အခါကျတော့လေ၊ ကြာသပတေးနေ့တိုင်းပေါ့၊ တခုမဟုတ် တခု သူ့ကို မမေးဖြစ်တဲ့ ကြာသပတေးနေ့ဆိုတာ မရှိသလောက်ပဲ။ အဲဒါကြောင့် အရမ်းထက်တာ၊ ကျနော့်အတွက်သာမကဘဲ ကျနော်တို့နဲ့အတူ ရုံးတင်ခံရသူတွေအတွက် ခံစားချက်ပိုင်းအရရော စိတ်ဓာတ်ပိုင်းအရရော တကယ်ကို အထောက်အပံ့ပေးနိုင်ခဲ့တာပါ။  အဲဒါကြောင့် ကျနော်ထင်တယ် အာဏာမသိမ်းခင်၊ အထိန်းသိမ်းမခံရခင် ကတည်းက လေးစားရင်းစွဲ ရှိခဲ့တဲ့ဟာက ပိုပြီးတော့တောင် တိုးလာတယ်ဆိုရမယ်။ ကျနော်မှာ သူ့ကို အရမ်းလေးစားတယ်ဆိုတာကလွဲရင် တခြားခိုင်းနှိုင်းစရာကို မရှိတော့တာ၊ ဒါက အမြဲရှိနေမယ့် အရာပါ။”

မေး။ ။ ဒေါ်စုနဲ့ဆုံတွေ့ခဲ့ရတဲ့အကြောင်းတွေ ရှင့်ဆီကကြားရတာ သိပ်ဝမ်းသာပါတယ်။ သူ့ရဲ့ ဉာဏ်ပညာနဲ့ အတုယူစရာကောင်းတဲ့ စိတ်ဓာတ်ကို အကျဉ်းထောင်ထဲမှာရှိတုန်း ရှင်မြင်တွေ့ခွင့်ရခဲ့တာပေါ့။ အဲဒါကလည်း ကျမတို့အတွက် အားတက်စရာပါပဲ။ သိပ်မကြာခင်မှာ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေအားလုံးကို ပြန်လွှတ်ပေးနိုင်မယ့် အရိပ်အရောင်မျိုး  တခုခုများ ရှင်မြင်မိသလား။ စစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေဆီမှာ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေကို လွှတ်ပေးချင်တဲ့စိတ်ဆန္ဒ နည်းနည်းလေးလောက်များ ရှင်မြင်မိသလား။

ဖြေ။ ။ “အင်း၊ ကျိန်းသေပေါက် ဖြစ်စေချင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောရရင် သူတို့ဆီက မျှော်လင့်ထားတာတော့ မရှိပါဘူး။၊ စာနာထောက်ထားလို့ ဘာညာဆိုတာမျိုး ဒီလူတွေမှာ ရှိမယ်မထင်ပါဘူး။ သူတို့အသုံးဝင်တယ်လို့ ထင်တဲ့အခါကျရင်တော့ ဒီလိုအခွင့်အလမ်း ရှိလာနိုင်ပါတယ်။  တနည်းနည်းနဲ့ပေါ့လေ၊ ကျနော်လွတ်လာတာလည်း ဒီလိုမျိုးပုံစံပဲလေ၊ ဟုတ်တယ်မလား။ သူတို့ တခုခုရဖို့ရှိတယ်ထင်ရင်၊ ကျနော့်ကို လွှတ်ပေးတုန်းကလည်း နိုင်ငံတကာဖိအားနဲ့  သူတို့လုပ်ဖို့ လိုလာတဲ့အခါပေါ့။ ဒါကြောင့် အခွင့်အရေးရလာရင်တော့ အခုဖြစ်ဖြစ်၊ နောင်ဖြစ်ဖြစ် လွှတ်ချင်လွှတ်မှာပေါ့လေ၊။ ဒါပေမဲ့ သူတို့က သနားကရုဏာ ရှိတဲ့လူမျိုးတွေ မဟုတ်ဘူးဗျ။ အကျိုးသင့်အကြောင်းသင့် ပြောလို့ ရတဲ့လူတွေ၊ ဆင်ခြင်တုံတရားရှိတဲ့ လူမျိုးတွေလည်း မဟုတ်ဘူး။ အချိန်တော်တော်များများမှာ သူတို့အတွက် အကောင်းဆုံးအကျိုးရှိမဲ့ဟာမျိုးတောင်  လုပ်တတ်တဲ့သူတွေ မဟုတ်ဘူး။ အဲဒီဟာကတော့ ကျိန်းသေတယ်ဗျ၊ ဒီတော့ သူတို့က မှန်ရာကို လုပ်မယ်လို့တော့ ကျနော် မမျှော်လင့်ထားပါဘူး။”

မေး။ ဟုတ်ပါပြီ။ ဒီကနေ့ မြန်မာ့နွေဦးတော်လှန်ရေးရဲ့ အနေအထားကို ဘယ်လိုမြင်သလဲ။ အဓိပ္ပာယ်ပြည့်ဝတဲ့ နိုင်ငံရေးသဘောတူညီမှုတွေ ရှိလာမယ့် အလားအလာ ဒါမှမဟုတ် ပဋိပက္ခတွေ ပိုများလာမယ့် အလားအလာတွေများ ရှိသလား။

ဖြေ။ ။ “ကျနော်အရမ်းကို စိတ်အားတက်ကြွမိပါတယ်။ စစ်ကောင်စီက လုပ်တဲ့ကိစ္စတွေ အတွက်လည်း တုန်လှုပ်ချောက်ချားမိတယ်ပေါ့ဗျာ။ ပျော်စရာတော့မဟုတ်ဘူးပေါ့။ ကျနော့် အကဲဖြတ်ချက်ကို ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ ပဋိပက္ခဇာတ်လမ်းဆိုတာ ကျေနပ်ပျော်ရွှင်စရာကိစ္စတော့ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ ဒါပေမဲ့ စိတ်အားတက်ကြွမိတာကတော့ စစ်ကောင်စီက စစ်မြေပြင်မှာ အရေးမလှ ဖြစ်နေတာပဲ။ ပြီးတော့ စီးပွားရေး အချက်အလက်တွေကို ကြည့်မလား၊ ဘဏ္ဍာရေးအချက်အလက်တွေကို ကြည့်မလား၊ အကုန်လုံးက လားရာတခုတည်းကို ညွှန်ပြနေတယ်။ စစ်အစိုးရ အရေးနိမ့်တော့မယ်ဆိုတဲ့ လားရာကိုပဲ ညွှန်ပြနေတယ်။”

“ကျနော့်အမြင်တော့ သူတို့တွေက ဆောက်တည်ရာမရ ဖြစ်နေတာ၊ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံခြားငွေအတွက်ပေါ့လေ၊ ဒီအခိုက်အတန့်ကို အာရုံစိုက်ကြည့်မယ်ဆိုရင် စစ်အစိုးရဟာ နိုင်ငံခြားငွေလုံးဝကို လိုအပ်နေတယ်ဆိုတာ သိနိုင်တယ်။ သူတို့ကို တွန်းလှန်တိုက်ခိုက်နေတဲ့ နိုင်ငံသားတွေအပေါ်မှာ တခုတည်းသော အသာစီးရမှုဖြစ်တဲ့ လေယာဉ်ပျံနဲ့ အဆင့်မြင့်လက်နက်တွေ ဝယ်ဖို့ သူတို့ လိုအပ်နေတယ်။ ဒီလိုလုပ်နိုင်ဖို့ နိုင်ငံခြားငွေ လိုတယ်။ သူတို့မှာ မလုံလောက်တော့ဘူးလေ၊ သူတို့ရဲ့ စီးပွားရေးမူဝါဒကို ကြည့်မယ်ဆိုရင်လည်း၊ ဘယ်လို မူဝါဒလဲ၊  တကယ်တော့ သူတို့မှာ နာမည်တပ်ပြောလောက်စရာ စီးပွားရေးမူဝါဒကို မရှိတာပါ။ ဒါပေမဲ့ သူတို့လုပ်နေတာတွေကိုကြည့်ရင် နိုင်ငံခြားငွေ ရနိုင်သမျှရအောင် ကြိုးစားနေတာပဲ တွေ့ရလိမ့်မယ်။ ဘဏ်မူဝါဒ၊ ငွေလဲနှုန်းမူဝါဒ၊ ပို့ကုန်မူဝါဒ၊ သွင်းကုန်မူဝါဒ၊ ဘယ်ဟာပဲဖြစ်ဖြစ် ဒီစစ်အစိုးရက နိုင်ငံခြားငွေ ရနိုင်သမျှ များများရအောင် လုပ်တာပဲတွေ့ရလိမ့်မယ်။ ဒီလိုအသည်းအသန် ဖြစ်နေတာကိုက သူတို့အခြေအနေကို ဖော်ပြနေတယ်။

“သူတို့က စစ်ရေးအရ နောက်ကောက်ကျနေရုံသာမကဘူး၊ စီးပွားရေးအရကြည့်ရင်လည်း ဒီစစ်အစိုးရက တကယ်ကို အသည်းအသန်ဖြစ်နေတယ်ဆိုတာ ထင်ရှားနေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျနော်အားတက်ရပါတယ်။ မြန်မာပြည်မှာ အခြေအနေတွေက တော်တော်ဆိုးနေပေမဲ့၊ သာမန်ပြည်သူအများစုရဲ့ နေရေးစားရေးတွေက တော်တော်ကြီးကို ခက်ခဲ ကျပ်တည်းနေတာ မှန်ပေမဲ့၊ စစ်ကောင်စီက ရှုံးနေပြီဆိုတာကို ဖော်ပြနေတဲ့အချက်တွေ အများကြီးရှိနေပါပြီ။ မြန်မာနိုင်ငံ ပြင်ပကရော မြန်မာနိုင်ငံတွင်းက အတိုက်အခံ လှုပ်ရှားမှုတွေကိုလည်း ကျနော်တော်တော်လေးအားရပါတယ်။ ပြင်ပမှာရှိတဲ့ အတိုက်အခံ လှုပ်ရှားမှုက လူတော်တော်များများနဲ့ တွေ့ခွင့်ရတော့ တော်တော်ကို နှစ်ထောင်းအားရ ဖြစ်မိပါတယ်။ ဒီမျိုးဆက်သစ်က တော်တော်ကြီးကို အထင်ကြီးစရာကောင်းပါတယ်၊ ရန်ပုံငွေရှာဖို့ ပြည်တွင်းကသူတွေကို ထောက်ပံ့ဖို့ သူတို့လုပ်တဲ့ တချို့ကိစ္စတွေဆိုရင်၊ လုံးဝကို ဆန်းသစ်ပါတယ်၊ လုံးဝ ဖန်တီးမှုအားကောင်းပါတယ်။”

“ဒီမျိုးဆက်သစ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမားတွေ၊ စစ်အစိုးရကို တော်လှန်နေကြသူတွေရဲ့ စီးပွားရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး နားလည်သိရှိမှုက ပထမတန်းအဆင့်ရှိတယ်လို့ ကျနော် ထင်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်အနည်းငယ်တုန်းက လုပ်ဖို့ကြိုးစားတဲ့ဟာတွေ၊ အစိုးရဖြစ်ခဲ့စဉ်က လုပ်ခဲ့တဲ့ဟာတွေ၊ သူတို့က လက်ခံကျင့်သုံးပြီးတော့ ကောင်းမွန်တဲ့ စီးပွားရေးမူဝါဒတွေ ဘာတွေ ပြောနေစရာမလိုဘူး၊ သူတို့မှာ ရှိနေနှင့်ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင်ကိုမှ တိုးချဲ့လိုက်သေးတယ်၊ ဆန်းသစ်တဲ့ နည်းလမ်းတွေ သုံးပြီး ဘဏ္ဍာရေးနည်းပညာ(fintech) ကို သုံးပြီး လုပ်နေကြတာတွေ၊ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးတွေရဲ့ အိမ်ကို ရောင်းစားတာမျိုး အံ့ဩစရာ၊ မထီလေးစားလုပ်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေ၊ ခြုံပြောရရင်တော့ ကျနော့်အတွက် တော်တော်အထင်ကြီးစရာကောင်းတယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီဘက်က ကြည့်မယ်ဆိုရင်တော့ တော်တော်လေးကို အကောင်းမြင်စရာရှိပါတယ်။”

မေး။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ် ရှောင်။ နောက်ဆုံးမေးခွန်းအနေနဲ့  ထောင်ကထွက်လာကတည်းက ရှင်ရေးခဲ့တဲ့ စာအုပ် “Unlikely prisoner” နဲ့ပတ်သက်တဲ့အကြောင်းပါ။ အခုဆို စာအုပ်မိတ်ဆက်ပွဲတွေကိုလည်း နေရာအနှံ့မှာ သွားလုပ်နေတာဆိုတော့လေ။ ဒီလိုလုပ်ဖို့အတွက် စေ့ဆော်ခဲ့တဲ့အကြောင်းတွေက ဘာတွေဖြစ်မလဲ။

ဖြေ။ ။ “စေ့ဆော်တဲ့အကြောင်းတရားတွေက အများကြီးရှိပါတယ်။ ပထမဆုံးအချက်က မြန်မာ့ဇာတ်ကြောင်းကို ပြောပြချင်တာ၊ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ အတိဒုက္ခကို ပြောပြချင်တာ။ လက်တလောမှာ ကမ္ဘာကြီးက မြန်မာ့အရေးကို စောင့်ကြည့်မနေကြဘူးလေ။ သိတဲ့အတိုင်းပဲ ယူကရိန်းအရေးမှာတင် အာရုံစိုက်နေကြတာ၊ ဂါဇာအရေး စသဖြင့်ပေါ့။ ဒါပေမဲ့ မြန်မာ့အရေးကို လုံးလုံးလျားလျားကြီး မျက်ကွယ်ပြုထားတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ကျနော့်မှာ မတူကွဲပြားတဲ့ အခြေအနေ တခုရှိတယ် ထင်တာပဲ။ အတွင်းလူတပိုင်း အပြင်လူတပိုင်း ဖြစ်နေတယ် ဆိုနိုင်မလား၊ နိုင်ငံခြားသားလည်းဖြစ်တော့၊ ပိုပြီး အာရုံစိုက်မှုရှိမယ် ထင်တယ်။ အထူးသဖြင့် ဩစတြေးလျ၊ အမေရိက၊ ယူကေ၊ အဲဒီလိုနေရာတွေပေါ့လေ။ အဲဒါကိုပဲ ကျနော် သွားတာ၊ အဲဒီလိုလေး အလင်းပြနိုင်မလားပေါ့လေ၊ လူတွေက ကျနော်ကနေတဆင့် သိကြမလားပေါ့လေ၊ စာအုပ်ခေါင်းစဉ်က ပေးနိုင်တာကလည်း သက်လတ်ပိုင်း စီးပွားရေးပါမောက္ခ တယောက်ပေါ့လေ၊  ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရလည်း အရမ်းခံ့ညား တောင့်တင်းတဲ့အထဲ မပါဘူး၊ ဩစတြေးလျလိုနိုင်ငံမျိုးမှာ အကျဉ်းသားအနေနဲ့ ဖမ်းဖို့က နောက်ဆုံးမှ စဉ်းစားခံရမယ့်လူမျိုး။”

“အဲဒီတော့ ကျနော့်အခြေအနေ၊ ကျနော့်ဇာတ်လမ်းက မြန်မာပြည်က စစ်ကောင်စီက ဘယ်လောက်ဆိုးဝါးသလဲဆိုတာကို ဖော်ပြနိုင်မယ်လို့ ထင်တယ်၊။ ပြင်ပကလူတွေက ကျနော့်အခြေအနေကို မြင်ကြလိမ့်မယ်လို့ ထင်တယ်။ သူ့လို လူမျိုးမှာကိုတောင်  ဒီလိုလုပ်ကြရင် ငါတို့ကိုဆိုလည်း လုပ်မှာပဲပေါ့လေ။ အဲဒါကြောင့် ကျနော့်ဇာတ်ကြောင်းက ဒီစာအုပ်နဲ့ အတူ ပျံ့နှံ့ပြီးတော့ မြန်မာ့ဇာတ်လမ်းကိုလည်း ပိုသိနိုင်ကြမယ်၊ နိုင်ငံတကာက အာရုံပိုစိုက်လာမယ်လို့ မျှော်လင့်တာပါ၊ မြန်မာပြည်သူတွေအတွက်လည်း အထောက်အကူ တချို့ ရလာမလားပေါ့လေ။ ပြီးတော့ တခြားစေ့ဆော်တဲ့ အကြောင်းတရားတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဒီစာအုပ်မိတ်ဆက်ပွဲ တွေကနေ ရန်ပုံငွေရှာနိုင်တယ်လေ။ ဒါရဲ့ တစိတ်တဒေသဟာ တော်လှန်ရေးအတွက်လည်း ဖြစ်တာကိုး။ ပြီးတော့ စိတ်ဓာတ်တက်ကြွအောင်လည်း ဖန်တီးပေးနိုင်တယ်လေ။ စာအုပ်မိတ်ဆက်ပွဲတွေမှာဆိုရင်တွေ့ရတဲ့ လူတွေရဲ့ စိတ်ဓာတ်ရေးရာက အရမ်းကောင်းတယ်လေ။ လူတွေ အတူဆုံကြတယ်၊ အတူလာဖို့ အကြောင်းပြချက်တခု ဖန်တီးပေးရာရောက်တယ်။ သူတို့ကို စိတ်အားတက်စေသလို ကျနော့်ကိုလည်း သူတို့က စိတ်ခွန်အား ပြန်ပေးနိုင်တယ်။ သူတို့အတွက်လည်း အလားတူ ရောင်ပြန်ဟပ်မယ် မျှော်လင့်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ ပြောနေကြတဲ့ အကြောင်းခြင်းရာက အရမ်းလေးနက်တဲ့ဟာ ဖြစ်ပေမဲ့ သူတို့တွေက ပျော်ပျော်ရွှင်ရွှင်နဲ့ အကောင်းမြင်စိတ်နဲ့ ဖြတ်သန်းကြတယ်။ မြန်မာပြည်ထဲက အခြေအနေက တော်တော်ဆိုးပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီစာအုပ်က ကျနော်ဖြတ်ကျော်နိုင်အောင် လုပ်ပေးခဲ့တဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေအတွက် ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ဖော်ပြမှုတရပ်လို့လည်း ပြောလို့ရပါတယ်။ သူတို့ကို ပြန်ကူညီနိုင်မယ့် နည်းလမ်းတရပ်လို့ မျှော်လင့်မိပါတယ်။”

မေး။ အခုလို အချိန်ပေးဖြေကြားခဲ့တဲ့အတွက် သိပ်ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ ရှင့်ကိုအခုလို သက်ရှိထင်ရှား ပြန်တွေ့ခွင့်ရတာ သိပ်ဝမ်းသာပါတယ်။

ဖြေ။ “ဟုတ်ကဲ့ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ အခုလို ထပ်တွေ့ရတာ ဝမ်းသာပါတယ်။ ခင်ဗျားတို့က တကယ် ထောက်ခံပေးခဲ့ကြသူတွေပါ။ ကျနော် ထောင်ထဲမှာရှိစဉ် ကာလတလျှောက်လုံးလည်း ဒါကို သိခဲ့ပါတယ်။ အခုလို ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ တွေ့ခွင့်ရတာလည်း ဝမ်းသာပါတယ်။”