အမေရိကန်၊ ဂျပန်နဲ့ တောင်ကိုရီးယားတို့က ထိပ်တန်း နျူးကလီးယား သံတမန်တွေဟာ ဇန်နဝါရီ ၁၈ ရက်က ဆိုးလ်မြို့မှာ ၃ နိုင်ငံ အစည်းအဝေး ကျင်းပခဲ့ပြီး ရုရှားနဲ့ မြောက်ကိုရီးယား စစ်ရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။

အစည်းအဝေးအတွင်း ကိုရီးယားဆိုင်ရာ အမေရိကန်လက်ထောက် အထူးကိုယ်စားလှယ် ဘတ်ဂ်ဂျွန်က “ကုလလုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက် အများအပြားကို ချိုးဖောက်တဲ့ မြောက်ကိုရီးယားရဲ့ ဒုံးကျည် ပစ်လွှတ်မှုတွေကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရှုတ်ချကြောင်း” ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

တရားမဝင် နျူးကလီးယားနဲ့ ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည်အစီအစဉ်တွေ ဆက်လုပ်နေတာ၊ ယူကရိန်းနိုင်ငံကို ပစ်လွှတ်ဖို့ ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည်တွေနဲ့ တခြားလက်နက်တွေကို ရုရှားနိုင်ငံကို လွှဲပြောင်းပေးတာ၊ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေနဲ့ ကိုယ့်လူမျိုးအပေါ် ချိုးဖောက်မှုတွေ ဆက်တိုက် ဖြစ်နေတာကြောင့် ဒါတွေအားလုံးကို ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ကြဖို့ တောင်းဆိုကြောင်းလည်း ဆိုပါတယ်။

အမေရိကန်ဟာ မြောက်ကိုရီးယားအပေါ် ရန်လိုတဲ့ရည်ရွယ်ချက် မရှိကြောင်းနဲ့ နှစ်ဖက် စိုးရိမ်စရာကိစ္စရပ်အားလုံးကို ဆွေးနွေးဖို့ ကြိုတင်သတ်မှတ်ချက်တွေ မပါဘဲ မြောက်ကိုရီးယားနဲ့ တွေ့ဆုံနိုင်ဖို့ ပြင်ဆင်ထားပေမဲ့ ကံမကောင်းစွာဘဲ မြောက်ကိုရီးယားဟာ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေး ကမ်းလှမ်းချက်တွေကို ဆက်လက်ငြင်းဆိုခဲ့တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။

ဂျပန် ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်နဲ့ အာရှနဲ့ သမုဒ္ဒရာနိုင်ငံများရေးရာ ဗျူရိုရဲ့ ဒုတိယဝန်ကြီး ဟိရိုယုကိ နာမာဇုကတော့ ဒီလက်နက်တင်ပို့မှုအတွက် ရုရှားက မြောက်ကိုရီးယားကို ဘာတွေ တုံ့ပြန်ပံ့ပိုးပေးနိုင်မလဲ ဆိုတာကိုလည်း အနီးကပ် စောင့်ကြည့်ဖို့လိုအပ်ကြောင်း ပြောပါတယ်။

ကိုရီးယား နှစ်နိုင်ငံ အပြန်အလှန် ဖလှယ်မှုဆိုင်ရာ အေဂျင်စီတွေကို မြောက်ကိုရီးယားဘက်က ဖျက်သိမ်းလိုက်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တောင်ကိုရီးယားသံတမန် ဂင်မ်ဂွန်းက ဒါဟာ မြောက်ကိုရီးယားရဲ့ တံခါးပိတ်ပေါ်လစီပုံစံမျိုး ဖြစ်ပြီး မြောက်ကိုရီးယား ကိုယ်တိုင်ကသာ ထိခိုက်လိမ့်မယ်လို့ ပြောပါတယ်။

ကင်မ်ဂျုံအန်းဟာ မော်စကိုနဲ့ သူ့ရဲ့ တရားမဝင် စစ်ရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအတွက် ဘဏ်လုပ်ငန်း လုပ်ဆောင်နေနိုင်ကြောင်းနဲ့ ဒါဟာ နိုင်ငံတကာစည်းမျဉ်းတွေနဲ့ ဥပဒေတွေကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ကျူးလွန်သူအဖြစ် မြောက်ကိုရီးယားရဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာကို ခပ်ရှင်းရှင်း အတည်ပြုနိုင်လိမ့်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

နိုင်ငံတကာ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ လုံခြုံရေးကို ခြိမ်းခြောက်နေတဲ့ မြောက်ကိုရီးယားရဲ့ မတည်ငြိမ်တဲ့ အပြုအမူတွေကို ကမ္ဘာကြီးက ဘယ်တော့မှ ခွင့်လွှတ်မှာမဟုတ်ကြောင်းလည်း ပြောသွားပါတယ်။

Source/Photo-Reuters