က်ိဳကၠဆံ၊ ဟိုက္ပါ့ခ္နဲ႔ ဘုရင့္ ဟစ္တိုင္ (သုတကေဖး)
DVB
·
August 21, 2018
ဟစ္တိုင္ဆိုတာ ျမန္မာမွာသာမက ကမၻာမွာလည္း ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ အေမရိကန္မွာဆိုလည္း အိမ္ျဖဴေတာ္ေရွ႕မွာ စုေဝးခြင့္၊ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ခြင့္ ဟစ္တိုင္ရွိတယ္။ ဘယ္ႏိုင္ငံမွာမဆို ဟစ္တိုင္ကို လူစည္ကားရာေနရာ ပန္းၿခံေတြ၊ လူအမ်ားျမင္သာတဲ့ ေနရာေတြမွာ ထားေပးခဲ့ၾကတာ။ လႊတ္ေတာ္အေဆာက္အုံေရွ႕လို ေနရာ၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမေရွ႕လို ေနရာမ်ိဳးေတြဟာ အသင့္ေတာ္ဆုံးပါပဲ။ ဗမာဘုရင္ေတြေခတ္ကေတာင္ ဟစ္တိုင္ကို နန္းေတာ္အျပင္မွာ ထားတာမဟုတ္ဘူး။ နန္းေတာ္ထဲမွာ ထားတာ။ ဒါမွလည္း ျပည္သူ႔အသံကို ဘုရင္ၾကားသိရမွာေပါ့။ ျမန္မာအဘိဓာန္ရဲ႕ ဖြင့္ဆိုခ်က္ကိုၾကည့္…
“ျပည္သူတို႔က ဘုရင္အား ေလွ်ာက္တင္လိုရာကို လာေရာက္ေႂကြးေၾကာ္ရန္ သတ္မွတ္ေပးေသာေနရာ…" တ့ဲ။ ဒီဖြင့္ဆိုခ်က္ဟာ ျပည့္စုံမႈရွိမရွိကိုေတာ့ မေျပာလိုဘူး။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာဘုရင္ေခတ္က ဟစ္တိုင္အေၾကာင္းေတာ့ အနည္းငယ္ေျပာမွ သင့္မယ္ထင္တယ္။
ဘုရင္ေတြေခတ္က ဟစ္တိုင္ဟာ ဇာတ္ပြဲထဲကလို နန္းၿမိဳ႕ျပင္ကေန “ကယ္ေတာ္မူပါဘုရား” လို႔ ဟစ္ေအာ္ ေႂကြးေၾကာ္ရတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘူး။ ဇာတ္ကတာနဲ႔ တျခားစီ။ ဟစ္တိုင္ထားတဲ့ေနရာက ဘုရင္ထြက္လာရင္ ျမင္ႏိုင္မယ့္၊ ၾကားႏိုင္မယ့္ေနရာ ျဖစ္ရတယ္။ အမ်ားဆုံးကေတာ့ မွန္နန္းေဆာင္ရဲ႕ အဝင္ေလွကားေရွ႕က ျမက္ခင္းျပင္နားမွာ ထားေလ့ရွိတယ္။ အျမင့္ကေတာ့ အဲဒီေခတ္က လူေတြရဲ႕ အရပ္တရပ္သာသာေလာက္ ရွိတယ္ဆိုေတာ့ အမ်ားဆုံးရွိ ၇ ေပနဲ႔ ၈ ေပေလာက္ေပါ့။ လုံးပတ္က သာမန္အိမ္တိုင္ေလာက္ပါပဲ။ ထူးျခားတာက ေဆးအနီသုတ္ထားတာပဲ။ ဟစ္တိုင္ဆိုေပမယ့္ ျမန္မာအဘိဓာန္က ဖြင့္သလို ဘယ္ကလာ ဟစ္ေအာ္ေႂကြးေၾကာ္လို႔ ရလိမ့္မတုန္း။ ဘုရင္က အဲ့သေလာက္ နားၿငီးမခံဘူး။ ေအာ္တယ္ဆို႐ုံေလး ေအာ္ရတာ။
ဒီအေၾကာင္းကို ကင္းဝန္မင္းႀကီးနဲ႔ ျမန္မာဘုရင့္လက္က်န္ မူးမတ္အခ်ိဳ႕တို႔ရဲ႕ စကားဝိုင္းမွာ ၾကားနာခဲ့ရဖူးတဲ့ ပခုကၠဴဆရာမင္း ေျပာျပခ်က္ကို ဆရာေဇယ်က မွတ္တမ္းျပဳခဲ့ဖူးတယ္။ မင္းတုန္းမင္းႀကီးလက္ထက္က ေမာ္လၿမိဳင္သူေဌးတေယာက္က သုံးထပ္ေက်ာင္းေဆာက္ဖို႔ သစ္အတြက္ ေမွ်ာစာမရလို႔ အဖမ္းခံထားရတယ္။ ဒီေတာ့ ေမွ်ာစာရဖို႔ ခက္ေနေတာ့ ဘုရင္ဆီ ဟစ္တိုင္ကေန ေအာ္ဖို႔အေၾကာင္း ျဖစ္လာတယ္။ ဒီေတာ့ ဟစ္တိုင္ကေအာ္လိုေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားရတယ္။ ခြင့္ရၿပီဆိုမွ ေနာက္ရက္ေစာေစာ ၿဗဲတိုက္ကို သြားရတယ္။
ၿဗဲတိုက္ေရာက္ေတာ့မွ ၿဗဲတိုက္အရာရွိနဲ႔ လက္သုံးေတာ္သားတေယာက္က ေခၚသြားၿပီး ဟစ္တိုင္ေနာက္နားမွာ ရပ္။ ဘုရင္ထြက္အလာ ေစာင့္ေပါ့။ ဘုရင္ထြက္လာတာနဲ႔ ကယ္ေတာ္မူ ဆိုၿပီး ေအာ္႐ုံေအာ္ရတာ။ အမ်ားစုက မသိေလေတာ့ တအားႀကံဳးဟစ္ေတာ့ အနားက လက္သုံးေတာ္သားက လက္ႏွစ္ဖက္နဲ႔ လည္ပင္းညႇစ္ေခၚသြားသတဲ့။ ဒီေတာ့မွ လက္သုံးေတာ္သားက “ခင္ဗ်ားတို႔ မေၾကာက္ၾကပါနဲ႔၊ ဟစ္တိုင္မွာ ေအာ္တယ္ဆိုတာ ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ႕ သံေၾကာင္သံက်ားေတြ ေရႊနားေတာ္ၾကားေအာင္ အဆုံးမေအာ္ရဘူး။ ေအာ္တယ္ဆို႐ုံေလး ေအာ္ရတယ္” လို႔ေျပာၿပီး လာရင္းကိစၥကို ေရးမွတ္၊ ပုရပိုက္နဲ႔လက္ခံ၊ နာခံေတာ္လက္အပ္၊ သူကမွတဆင့္ ညီလာခံမွာ တင္ေပးရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါ... ဗမာဘုရင္ေခတ္က ဟစ္တိုင္ပါ။
အဂၤလန္ႏိုင္ငံမွာလည္း ဟစ္တိုင္ရွိတယ္။ ဟိုက္ပ့ါခ္ဥယ်ာဥ္ထဲမွာ ရွိတာ။ ဟိုက္ပါ့ခ္ဥယ်ာဥ္က လန္ဒန္ၿမိဳ႕လယ္ေကာင္မွာ ရွိတာ။ ဟစ္တိုင္အစ ဟိုက္ပါ့ခ္ကလို႔ေတာင္ အဆိုရွိတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ဟိုက္ပါ့ခ္မွာ ဟစ္တိုင္အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့တာ ၁၈၆၆ ေနာက္ပိုင္းမွပါ။ အဲ့ဒီႏွစ္က ဟိုက္ပါ့ခ္ဥယ်ာဥ္ထဲမွာ ျပဳျပင္ေရးသမားေတြက စုေဝးၾကေတာ့ ရဲနဲ႔ ပဋိပကၡ ျဖစ္လာတယ္။ ရဲက ဟိုက္ပါ့ခ္တံခါးကို ပိတ္ထားတဲ့အတြက္ လူစုလူေဝးက ဟိုက္ပါ့ခ္တံခါးေတြ ႐ိုက္ခ်ိဳး ေတာင္းဆိုလာတယ္။ ေနာက္ဆုံးေတာ့ အာဏာပိုင္ေတြက ဟိုက္ပါ့ခ္ဥယ်ဥ္ထဲမွာ “ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားတို႔ သစ္ပင္” လို႔ သတ္မွတ္ေပးခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီကေန တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ဟစ္တိုင္ျဖစ္လာခဲ့တာပဲ။
ဗမာဘုရင္ေတြလက္ထက္က ဟစ္တိုင္နဲ႔ေတာ့ မတူေပဘူး။ ဗမာဘုရင္ဟစ္တိုင္က တဦးခ်င္း ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ မတရားမႈေတြကို ေရႊနားေတာ္ၾကား ေပါက္ၾကားေအာင္ တင္တာ။ အဂၤလန္ကေတာ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြကို လြတ္လပ္စြာ စုေဝးခြင့္ ေဟာေျပာခြင့္ ေပးတာ။ အဂၤလန္ရဲ႕ ဟိုက္ပါ့ခ္ဟစ္တိုင္ကို နမူနာယူၿပီး ဦးႏုက ဖဆပလေခတ္က ၿမိဳ႕လယ္ေကာင္ လူစည္ကားရာအရပ္ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမေရွ႕ရွိ ဗႏၶဳလဥယ်ာဥ္မွာ ဟစ္တိုင္ထားေပးခဲ့တယ္။ ၁၉၅ဝ ခုႏွစ္ေလာက္ကေပါ့။ လြတ္လပ္စြာေဟာေျပာခြင့္ ေပးခဲ့တယ္။
ဘယ္ႏိုင္ငံက ဟစ္တိုင္မွာမဆို လြတ္လပ္စြာေဟာေျပာခြင့္ ေပးသလို သူ႔အနားမွာ လုံၿခံဳေရးဝန္ထမ္းကို ထားေပးရတယ္။ လုံၿခံဳေရးဝန္ထမ္းက သူ႔အတြက္ျဖစ္သလို အေႏွာင့္အယွက္ေပးမယ့္လူကိုလည္း ထိန္းသိမ္းဖို႔အတြက္ပဲ။ သူ႔အေျပာက တပါးသူကို ထိခိုက္ေစတယ္ဆိုရင္ သူ႔ကို ထိန္းသိမ္းမွာပဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဗႏၶဳလပန္းၿခံထဲရွိ ဟစ္တိုင္ကို ပထမဆုံး စတင္အသုံးျပဳတဲ့သူက မိတၳီလာက ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ပဲ။ သူက အလံနီ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေပါ့။ အဲ့ဒီေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ အမည္က ကိုေက်ာ္စိုးလို႔ ေခၚတယ္လို႔ ဦးဝင္းေဖက ဗြီအိုေအ အင္တာဗ်ဴးမွာ ေျပာခဲ့တာ မွတ္သားရဖူးတယ္။
ဒါေပမယ့္ ၾကာရွည္ခံခဲ့ဟန္ မတူပါဘူး။ ဖဆပလ ၂ ျခမ္းကြဲၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း တိမ္ျမဳပ္သြားခဲ့ဟန္ရွိတယ္။ အေသခ်ာဆုံးကေတာ့ ၁၉၆၂ ေနာက္ပိုင္း စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းကတည္းက အစဥ္အလာေကာင္းတခု ေပ်ာက္ကြယ္သြားခဲ့တာ။ ဦးသိန္စိန္အစိုးရ လက္ထက္မွာ ျပည္သူ႔ဟစ္တိုင္ဆိုၿပီး ေပၚလာခဲ့ေပမယ့္ လူသူေဝးရာေနရာကို သတ္မွတ္ေပးလိုက္ေတာ့ ဟစ္တိုင္ရဲ႕ သေဘာသဘာဝနဲ႔ အႏွစ္သာရဟာ ေပ်ာက္သြားတယ္လို႔ ေဝဖန္သံေတြ ထြက္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။
က်ိဳကၠဆံရယ္ ဟိုက္ပါ့ခ္ရယ္ ဘုရင့္ဟစ္တိုင္ရယ္ကို ယွဥ္ၾကည့္ေတာ့ ဟုိက္ပါ့ခ္နဲ႔ ဘုရင္ရင့္ဟစ္တိုင္တို႔က ဟစ္တိုင္ဆိုတဲ့ သေဘာသဘာဝ၊ ရည္ရြယ္ခ်က္တို႔နဲ႔ ကိုက္ညီေနတယ္။ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ျပည္သူလူထုရဲ႕ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆို၊ ထုတ္ေဖာ္ပိုင္ခြင့္တို႔ဟာ ဖြားဖက္ေတာ္ေတြသာ ျဖစ္တယ္။ တခ်ိန္ကရွိခဲ့တဲ့ ဗႏၶဳလပန္းၿခံထဲက ဟစ္တိုင္ကေတာ့ ဒီမိုကေရစီအျပင္ ဟစ္တိုင္ရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ သေဘာသဘာဝေတြနဲ႔ ကိုက္ညီ႐ုံမက ျပည္သူလူထု မ်က္ေမွာက္နဲ႔ အနီးဆုံး၊ လူစည္ကားရာမွာ ရွိေနတာကို ေတြ႔ရတယ္။ က်ိဳကၠဆံကေတာ့ ဘုရင့္ေခတ္က ဟစ္တိုင္ေလာက္ေတာင္ အဆင့္မမီ။ ဟန္ျပေလာက္သာျဖစ္တယ္လို႔ ေဝဖန္ၾကတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ပေဒသရာဇ္ကာလေတြမွာ ကတည္းက ျမန္မာတို႔အစဥ္အလာ ဟစ္တိုင္ဆိုတာ ရွိခဲ့ေၾကာင္း မွတ္သားဖြယ္ တင္ျပလိုက္ပါတယ္။
ဆရာေ႒း
ဓာတ္ပံု - Flicker
