ဒီတပတ္ ေဆြးေႏြးမယ့္ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ မၾကာခင္က ထြက္လာတဲ့ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ ဘတ္ဂ်က္ႏွစ္အတြက္ ျမန္မာျပည္အတြက္ လ်ာထားတဲ့ ဘတ္ဂ်က္စာရင္းေတြ ထြက္လာပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဘယ္ဝန္ႀကီးဌာနေတြက ဘယ္လိုသံုးစဲြမလဲ။ ဘတ္ဂ်က္ေတြဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ဘယ္ Issue ကို သြားေနလဲ ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဆြးေႏြးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတပတ္ ေဆြးေႏြးမယ့္သူေတြကေတာ့ ဦးေအာင္သူၿငိမ္းနဲ႔ ေဒါက္တာထြန္းျမင့္တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ) “ဘတ္ဂ်က္ေတြကေတာ့ ထြက္လာၿပီေပါ့။ ဒီႏွစ္ ထူးျခားတာကေတာ့ တႏွစ္လံုးစာ မဟုတ္ဘူး။ ဘတ္ဂ်က္ရီးယား ေျပာင္းထားေတာ့ မီနီဘတ္ဂ်က္ေပါ့။ ၆ လစာ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒီဘတ္ဂ်က္ေတြဟာ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ေနာက္ႏွစ္မွာ ဘာေတြလုပ္မလဲဆိုတာ ထင္ေပၚေစတယ္။ ဆရာ့အေနနဲ႔ ဒီဘတ္ဂ်က္မွာ ထူးထူးျခားျခား ဘာေတြကို သတိျပဳရမလဲ။ ဒီဘတ္ဂ်က္ရဲ႕ သက္ေရာက္မႈ၊ အစိုးရရဲ႕ ေပၚလစီ ဘာေတြရွိလဲ ဦးေအာင္သူၿငိမ္း အေနနဲ႔ ေဆြးေႏြးေပးပါဦး။” ဦးေအာင္သူၿငိမ္း (အယ္ဒီတာ) “ဒီႏွစ္ဘတ္ဂ်က္က ဧၿပီကေန စက္တင္ဘာအထိ ၆ လစာပဲ ဆဲြထားပါတယ္။ ဘတ္ဂ်က္ႏွစ္ အသစ္မေျပာင္းခင္မွာ ၾကားကာလ ျဖတ္သန္းတဲ့ သေဘာမ်ဳိးေပါ့။ ဒီဘတ္ဂ်က္မွာ အစိုးရသံုးေငြက နည္းနည္းေလး ပိုမ်ားတာ ေတြ႔ရတယ္။ အရင္တုန္းက တႏွစ္လံုးစာသံုးတဲ့ ဘတ္ဂ်က္က ဘယ္ေလာက္ရွိလဲဆိုေတာ့ သန္းေပါင္း ၂ ေသာင္းနဲ႔ ၅၀၀ ေလာက္ ရွိပါတယ္။ အခု လက္ရွိဘတ္ဂ်က္မွာက်ေတာ့ အသံုးစရိတ္ ၆ လစာ သန္း ၁ ေသာင္းနဲ႔ ၅၀၀ ေက်ာ္ဆိုေတာ့ တြက္ၾကည့္ေတာ့ ၅၁ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ ရွိတယ္။ ဒါက ေငြတိုးႏႈန္းတက္လာတဲ့ သေဘာမ်ဳိးနဲ႔ဆုိရင္ေတာ့ ဒီေလာက္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ သမၼတကလည္း ဝန္ထမ္းေတြကို လစာတိုးေပးထားတဲ့အတြက္ အသံုးစရိတ္က နည္းနည္းေလး တိုးလာတဲ့သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္တယ္။ စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းတာ တခုကေတာ့ ဘတ္ဂ်က္လိုေငြျပမႈေပါ့။ အဲဒါက တိုးလာတယ္။ တိုးလာတာက ဘတ္ဂ်က္လိုေငြျပမႈက ဂ်ီဒီပီရဲ႕ ၆ ဒသမ ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္အထိ ရွိတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ ပညာရွင္ေတြ ေျပာတာက ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္ဆို ပိုေကာင္းတယ္။ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း အထက္ တက္လာတယ္ဆိုရင္ နည္းနည္းစိုးရိမ္စရာေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာတာေတြ ရွိပါတယ္။ ေရရွည္မွာက်ေတာ့ တတ္ႏိုင္သေလာက္ Balance Budget Policy ရေငြနဲ႔ သံုးေငြ မၽွေအာင္ သံုးႏိုင္ရင္ေတာ့ ပိုေကာင္းတဲ့အေနအထား ရွိပါတယ္။” ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ) “ဆရာထြန္းျမင့္ကိုလည္း ေမးပါရေစ။ အခုဘတ္ဂ်က္ ထြက္လာတယ္။ ဦးစားေပးကေတာ့ စီမံဘ႑ာက ထိပ္ဆံုးကေပါ့။ ဒုတိယကေတာ့ လၽွပ္စစ္နဲ႔ စြမ္းအင္ေပါ့။ တတိယကေတာ့ တပ္မေတာ္ အသံုးစရိတ္ေပါ့။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း ေဝဖန္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီး ဦးစိုးဝင္း ေျပာတာကေတာ့ အခုဘတ္ဂ်က္သည္ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ လူမႈေရးဘက္ကို ဦးတည္တယ္ဆိုေတာ့ အခု Allocation လုပ္ထားတာနဲ႔ ဘယ္ဘက္ကို ဦးတည္ေနလဲ၊ အျပင္မွာ ေတာ္ေတာ္ေဝဖန္တာကေတာ့ တပ္အသံုးစရိတ္က ၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ရွိေနတာေပါ့ေနာ္။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ဆရာ ျဖည့္စြက္ေဝဖန္ေပးပါဦး။” ပါေမာကၡ ေဒါက္တာထြန္းျမင့္ (Carleton College-USA) “ဒီကိစၥကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဘာနဲ႔တူလဲဆိုေတာ့ ဆင္းရဲသားနဲ႔ ခ်မ္းသာတဲ့ သူေဌးနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ဆင္းရဲသားကေတာ့ ထန္းလက္ကာတဲနဲ႔ ေဆာက္ထားၿပီးေတာ့ အုတ္တံတိုင္းႀကီးေတြနဲ႔ သံတန္းႀကီးေတြနဲ႔ မွန္ေတြနဲ႔ က်န္တဲ့နံရံႀကီးကို ခတ္ခ်င္တဲ့သေဘာ ေဆာင္တာေပါ့ဗ်ာ။ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ လံုၿခံဳေရးကိစၥ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ထိန္းသိမ္းေရးကိစၥ၊ လံုၿခံဳေရးကိစၥ ဆိုတာက အေရးႀကီးပါတယ္။ သို႔ေသာ္ အဲဒါကို ဦးစားေပးၿပီး လုပ္တယ္ဆုိရင္ တဲနဲ႔ ဆင္းရဲသား၊ ေဆာက္လိုက္တဲ့ အုတ္တံတိုင္းက သံတိုင္ေတြနဲ႔ မွန္ေတြနဲ႔ ေဆာက္တဲ့ သေဘာတရားကို ေရာက္တယ္ေပါ့။ တတိယေနရာေလာက္က ယူထားတဲ့ကိစၥကေပါ့။ ဒီလိုေျပာလိုက္ရင္ ေစာဒကတက္စရာ အေၾကာင္းတခု ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံက ကမာၻ႔ပထဝီ အေနအထားအရ အိႏိၵယနဲ႔ တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံႀကီးႏွစ္ႏိုင္ငံၾကားထဲမွာ ေနရတယ္။ အေရွ႕ဘက္က ထိုင္း၊ သူကလည္း တပ္က ေကာင္းတယ္ဆိုေတာ့ ႏိႈင္းယွဥ္ၿပီးေတာ့ ေျပာၾကမွာေပါ့။ ဒီႏိုင္ငံေတြက သံုးေနေတာ့ က်ေနာ္တို႔လည္း ဒါကို သံုးရမယ္လို႔ ေစာဒကတက္ေကာင္း တက္ႏိုင္တယ္။ သို႔ေသာ္ အဲဒီလို တကယ္တမ္း စိုးရိမ္တယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ၊ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ထိန္းသိမ္းခ်င္တယ္၊ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ သဘာဝသယံဇာတေတြကို ထိန္းသိမ္းခ်င္တယ္ဆိုရင္ တပ္မေတာ္ကို ေမးစရာရွိတာက ဒါဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ ဘာေၾကာင့္ ဧရာဝတီျမစ္ကို ဖ်က္ဆီးလုေအာင္ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ျမစ္ဆံုဆည္ကို က်ေနာ္တို႔ ေပးလိုက္ရပါတယ္။ အဲဒီပေရာဂ်က္ကို ေပးခဲ့ရတယ္။ နံပါတ္ႏွစ္က တ႐ုတ္ဘက္က ေက်ာက္ျဖဴ၊ ရခိုင္ဘက္ကေန ယူနန္ထိ ေျပးေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ရင္ခဲြခံထားရသလိုပံုစံ ျဖစ္ေနတဲ့ ဓာတ္ေငြ႔ပိုက္လိုင္းႀကီးကို ဘာေၾကာင့္ လုပ္ခိုင္းထားသလဲ။ လုပ္ခံထားသလဲ။ ေနာက္တခုက စစ္ကိုင္းတုိင္းမွာ ရွိေနတဲ့ ေၾကးစင္ေတာင္ဆိုရင္ ျပားသြားပါၿပီ။ သဲကႏၲာရ ျဖစ္ေတာ့မွာပါ။ အခု လက္ပံေတာင္းေတာင္ ပေရာဂ်က္ႀကီးတခုလံုးကို တ႐ုတ္ကုမၸဏီေတြကို ဝင္ၿပီးလုပ္ခိုင္းထားတာက ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ၊ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ လုပ္ႏိုင္စြမ္းအားေတြကို ထိေရာက္မႈရွိသလား၊ မရွိဘူးလားဆိုတာ သူတို႔ ေမးၿပီး ေျဖၿပီးေတာ့ စဥ္းစားရေတာ့မယ္။ ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယ အေနအထားေလာက္ကို ယူထားတာ တိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ၊ ခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ လံုၿခံဳေရးကိစၥကို ပိုၿပီးစိုးရိမ္ရမွာ ျဖစ္တယ္။” အျပည့္အစုံကို ႐ုပ္သံဖုိင္တြင္ ၾကည့္႐ႈႏုိင္ပါသည္။