အေမရိကန္သမၼတသစ္ ေဒၚနယ္လ္ထရမ့္က က်ေနာ္တို႔အတြက္ ဘာေတြမ်ား လုပ္ေပးႏိုင္္မလဲ
DVB
·
November 28, 2016
မစၥတာေဒါနယ္လ္ထရမ့္က အံ့ၾသစရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ ၿပိဳင္ဘက္ မစၥဟီလာရီ ကလင္တန္ကို အနိုင္မရေသးခင္ နာရီပိုင္းအလို ဗုဒၶဟူးေန႔မနက္ပိုင္းမွာ The Diplomat မဂၢဇင္းက သူ႔ရဲ႕ အာရွေရးရာမူဝါဒ ဘယ္လိုရွိမလဲလို႔ ေမးျမန္းလာတာကို ေျဖၾကားလိုက္ပံုကေတာ့ အေတာ္သင္းတယ္လို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။
သူက “သံတမန္ေတြကို က်ေနာ္ေျပာခဲ့သလိုပဲ ေျပာပါရေစ။ က်ေနာ္တို႔က က်ေနာ္တို႔ ေျပာခဲ့တာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေလးအနက္ထားပါတယ္။ အဲဒီလိုပဲ က်ေနာ္တို႔ လုပ္မွာေတြမွာလည္း ေပ်ာ့ေပ်ာင္းမႈ ရွိမွာပါ” လို႔ အေျဖေပးသြားခဲ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။
အခုေတာ့ အေမရိကန္နိုင္ငံသားေတြက ထရမ့္ ေရြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္ပြဲေတြမွာ ေျပာခဲ့တာေတြက အေရးမႀကီးပါဘူး။ သူ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏိုင္ရႏိုင္ေျခ နည္းပါးတာေတြကိုလည္း ေမ့ထားလိုက္ၿပီး ၁၉၄၈ က အေမရိကန္သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ သမၼတေလာင္း ေထာမတ္ အီး ဒူးဝီကို ဟာရီထ႐ူးမင္းက အႏိုင္ရလိုက္တဲ့ အေမရိကန္သမိုင္းရဲ႕ အႀကီးဆံုး ေရြးေကာက္ပြဲ စိတ္ပ်က္ဝမ္းနည္းရမွႈအၿပီးမွာ ပထမဆံုး ျပန္ျဖစ္လာတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ စိတ္ပ်က္ဝမ္းနည္းရမႈ အေျခအေနအတြင္း ထရမ့္ေျပာခဲ့တဲ့ စကားေတြဟာ ဘယ္အတိုင္းအတာ အထိ လက္ေတြ႔လုပ္ရပ္ ျဖစ္လာေလမလဲဆိုတာကို အေလာတႀကီး သံုးသပ္ေနရၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ထရမ့္ရဲ႕ အာရွအေပၚ ခ်ည္းကပ္ပံုခ်ည္းကပ္နည္းကိုလည္း အံ့ၾသစရာ မရွိေအာင္ကို လူေတြက စိတ္ဝင္စားခဲ့တယ္လို႔ ေျပာရမယ့္အေျခအေနမွာ ရွိေနပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ထရမ့္ရဲ႕ ကမာၻ႔အျမင္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သမား႐ိုးက်အျမင္ကေတာ့ တကယ္လို႔ သူ႔ရဲ႕ အျမင္ေတြကို တကယ္အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုရင္ ဒုတိယကမာၻစစ္ ကာလအၿပီး အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒနဲ႔ ကြဲလြဲသြားလိမ့္မယ္လို႔ ေလ့လာသူေတြက သံုးသပ္ထားတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခုခ်ိန္ထိေတာ့ ဘယ္ေလာက္ အတိုင္းအတာတခုအထိ ျဖစ္လာႏိုင္မလဲ ဆိုတာကေတာ့ မေသခ်ာလွေသးပါဘူး။ သူ႔ရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးေရး ကာလအတြင္း ေျပာၾကားခဲ့တဲ့ မိန္႔ခြန္းတခုမွာ ထရမ့္က စစ္ေအးတိုက္ပြဲလြန္ကာလ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒဟာ အထိန္းအကြပ္မဲ့ စိတ္မခ်ရ၊ မထိေရာက္တဲ့ မူဝါဒသာျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့တာလည္းရွိတယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။ ထရမ့္ရဲ႕ မဟာမိတ္ေတြအေပၚ၊ လြတ္လပ္တဲ့ ကုန္သြယ္မႈအေပၚမွာ သူ႔ရဲ႕သံသယရွိမႈေတြန႔ဲ ႐ုရွားန႔ဲ တ႐ုတ္လို အာဏာရွင္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ အဆင္ေျပေျပဆက္ဆံမယ့္ သေဘာထားေတြကေတာ့ အမ်ားစိတ္ဝင္စားတဲ့ သတင္းေတြအျဖစ္ ထြက္ေပၚေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခုခ်ိန္မွာေတာ့ တိတိက်က် အကဲျဖတ္ဖို႔ ခက္ခဲေနတဲ့ အေျခအေနမွာပဲ ရွိေနတယ္လို႔ ဆိုရပါမယ္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ တေယာက္ျဖစ္တဲ့ ထရမ့္အဖို႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံျခားေရး မူဝါဒေတြကို အေသအခ်ာ ေလ့လာဆည္းပူး ေဝဖန္သံုးသပ္ႏိုင္ပါ့မလား။ အဲဒီလို အနည္းဆံုး ၿခံဳငံုေလ့လာႏိုင္တဲ့ အေျခအေနေရာ ရွိခဲ့ရဲ႕လား။ အေပၚယံ ျမင္သာတဲ့ ခ်ိိဳ႕ယြင္းအားနည္းခ်က္ေတြ အေပၚမွာပဲ တဘက္က အတိုက္အခံ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ သမၼတေလာင္းကို ထိုးႏွက္တိုက္ခိုက္ႏိုင္႐ံုပဲ ေလ့လာခဲ့ ေဝဖန္သံုးသပ္ခဲ့ေလသလား ဆိုတာကေတာ့ မၾကာမတင္မွာ ေတြ႔လာေတာ့မွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲမဲဆြယ္စည္း႐ံုးေရး ႏိုင္ငံျခားေရးရာ မူဝါဒဆိုင္ရာ အႀကံေပးအရာရွိ ဝါလစ္ဖားရက္စ္ကေတာ့ ထရမ့္ရဲ႕ အဓိကစိုးရိမ္မႈ ၂ ခုကဟာ အိုင္အက္စ္ေတြ ထႂကြ အားေကာင္းလာတဲ့အခ်ိန္မွာ ေပၚေပါက္လာတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြနဲ႔ အီရန္နဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားက ဖန္တီးေနတဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြအရ ႏ်ဴကလီးယား မျပန္႔ပြားေရးကိစၥ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
သူကေတာ့ အဲဒီ ၂ ခုဟာ အေမရိကန္သမၼတရဲ႕ေရွ႕မွာ လုပ္ေဆာင္မယ့္ ထိပ္တန္း အခ်က္ ၂ ခုပဲ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း သံုးသပ္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေျပာင္းလဲေရးဝါဒီ အစၥလာမၼစ္ စစ္ေသြးႂကြေတြရဲ႕ စိန္ေခၚမွႈဟာ ခုခ်ိန္မွာ အေရးတႀကီး လုပ္ရမယ့္ကိစၥထက္ေတာင္ ပိုၿပီး အေရးႀကီးေနတယ္လို႔ သူ ယံုၾကည္ထားတယ္လို႔ သူ႔မိန္႔ခြန္းေတြမွာ မၾကာခဏ ေျပာၾကားခဲ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။
ဖားရက္စ္ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အျငင္းပြားေနတာကို ေဖာ့စ္ခ္သတင္းဌာနကို ဧၿပီလက ျပန္လည္ေျဖၾကားမႈမွာ သူက ထရမ့္က ေမာ္စကိုနဲ႔ ေဘဂ်င္းအေပၚ သေဘာထား ေပ်ာ့ေပ်ာင္းမႈကို ျပေနတာက အစၥလာမၼစ္ဝါဒီေတြရဲ႕ ဂ်ီဟတ္လို႔ေခၚတဲ့ ဘာသာေရးစစ္ပြဲေတြကို သူက ေလာေလာလတ္လတ္ ၿခိမ္းေျခာက္လာေနတဲ့ ၿခိမ္းေျခာက္မႈအျဖစ္ ထရမ့္က ျမင္ခဲ့တယ္လို႔ ေျပာသြားပါတယ္။ အဲဒီကိစၥကို ေျဖရွင္းဖို႔မွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ၿပိဳင္ဘက္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ အကူအညီကိုပါ လိုအပ္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း သူက ယံုၾကည္ထားခဲ့တယ္လို႔လည္း သူက ေျဖၾကားသြားပါတယ္။ သူက အရွင္းလင္းဆံုး ေရးသြားတာကေတာ့…
မစၥတာထရမ့္က က်ေနာ္တို႔အားလံုးရဲ႕ ဘံုရန္သူ အစၥလာမၼစ္ေတြရဲ႕ ဘာသာေရး စစ္ပြဲေတြကို ပိုၿပီး အေလးထားလို႔ ႐ုရွားနဲ႔ တ႐ုတ္တို႔အေပၚ တင္းမာမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ ပိုၿပီး အေလးထားတာက ရွင္းပါတယ္လို႔ သူက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ဖားရက္စ္က ထရမ့္ဟာ လက္ေတြ႔ဝါဒီတေယာက္ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ေထာက္ခံ ေဆြးေႏြးသြားတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ ထရမ့္ဟာ တ႐ုတ္ကို ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယား ရည္မွန္းခ်က္ကို ထိန္းသိမ္းဖို႔ အားေပးတဲ့အေနနဲ႔ စီးပြားေရး အရွိန္ၾသဇာကိစၥမွာ စီးပြားေရး အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြ လုပ္ဖို႔လည္း ဝန္ေလးေနလိမ့္မယ္ မထင္တဲ့အေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ဧၿပီလ ၂၈ ရက္ေန႔ စီအင္အိုင္မွာ ေျပာၾကားခဲ့တဲ့ သူ႔မိန္႔ခြန္းအရ မစၥတာေဒၚနယ္လ္ထရမ့္က သူ႔အေနနဲ႔ အေမရိကရဲ႕ ေနတိုးအဖြဲ႔ႀကီးနဲ႔ အာရွ မဟာမိတ္ေတြကို အစည္းအေဝးႀကီးတခုကို ေခၚယူက်င္းပသြားမွာျဖစ္ၿပီး အဲဒီ အစည္းအေဝးႀကီးကေန ဘ႑ာေရး ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကို ျပန္ၿပီး ဟန္ခ်က္ညီေအာင္နဲ႔ ဘံုစိန္ေခၚခ်က္ေတြကို ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္နိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြကိုလည္း ေဆြးေႏြးေျပာဆိုႏိုင္ၾကမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။
အေမရိကရဲ႕ အေရွ႕ေတာင္အာရွ မဟာမိတ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ကေတာ့ သိတာ အေတာ္နည္းပါတယ္။ စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္း၊ ေစာင့္ၾကည့္စရာေကာင္းတဲ့ ဆက္ဆံေရးကေတာ့ ဖိလိပင္းေတြဟာ တကယ္ေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဆီက ဘာမွ မ်ားမ်ားစားစားရခဲ့တာ မရွိတဲ့အတြက္ ကာကြယ္ေရးအရ ဆက္ဆံေနတာေတြရဲ႕ တခိ်ဳ႕အစိတ္အပိုင္းေတြကို ျဖတ္ေတာက္သြားမယ္လို႔ အတိအလင္း ေျပာၾကားခဲ့တဲ့ ဖိလိပင္းသမၼတ ႐ိုဒရီဂို ဒူတာတီနဲ႔ ဆက္ဆံေရးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒူတာတီက သူ႔ရဲ႕ မူးယစ္ေဆးဝါးႏွိမ္နင္းေရး စစ္ဆင္ေရးကို ေဝဖန္ေျပာဆိုခဲ့တဲ့ အေမရိကန္သမၼတ ဘားရက္အိုဘားမားကို ပစ္ပစ္ခါခါ ဆဲေရးတိုင္းထြာခဲ့တဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ထရမ့္ကေတာ့ ဒီအခ်က္ကို အမိအရဖမ္းၿပီး ဒူတာတီရဲ႕ ေအးစက္ေနတဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ဆက္ဆံေရးကို ေျပေလွ်ာ့ေစသလို တ႐ုတ္နဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို ပိုၿပီး ေႏြးေထြးေအာင္ လုပ္လာမယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။
တဘက္မွာေတာ့ ၾသစေၾတးလ်က ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက စစ္ေရးအရ အေျခခ်ထားမႈအေပၚ လိုလိုလားလား ရွိေနတာကို ေတြ႔ရၿပီး ဒီကိစၥေပၚမွာ အေသအခ်ာ မသိႏိုင္ေသးေပမယ့္ သမၼတ ေဒၚနယ္လ္ထရမ့္အေနနဲ႔ ဒီကိစၥကို ဘယ္လိုစဥ္းစားလိမ့္မယ္ ဆိုတာကိုေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ရမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သမၼတ အိုဘားမားဟာ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ကိစၥမွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းရရွိမႈအေပၚ တုံ႔ျပန္ေဆာင္ရြက္မႈ မေအာင္ျမင္ခဲ့တာကို အျပစ္တင္ခံခဲ့ရသလို အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ မဟာမိတ္ႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွက ထိုင္းႏိုင္ငံနဲ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံေတြအေပၚ ဆက္ဆံေရးဟာ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြက အေျခအေနထက္ ပိုၿပီးရန္လိုလာတဲ့ ဆက္ဆံေရးေတြ အေပၚမွာလည္း သမၼတ အိုဘားမားတေယာက္ အျပစ္တင္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒီလို သူ႔အရင္သမၼတ ဘားရတ္အိုဘားမား လက္ထက္က အေရွ႕ေတာင္အာရွ မဟာမိတ္ေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို သမၼတသစ္ မစၥတာေဒၚနယ္လ္ထရမ့္အေနနဲ႔ ဘယ္လိုကိုင္တြယ္သြားမွာပါလဲ။ သူ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးေရးလုပ္ခဲ့တုန္းက ကတိေပးခဲ့တဲ့ ကတိစကား ၅၀ ေလာက္ထဲက ထိပ္တန္းကတိစကား ၁၀ ခုကိုေရာ ကတိအတိုင္း လုပ္ေဆာင္မွာပါလား ဆိုတာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာရဦးမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ သူ႔ေရွ႕က အက်င့္ပ်က္ ကိုယ္က်ိဳးရွာခဲ့ၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြလို ကမာၻတဝန္း ျဖစ္စဥ္ေတြကို ကိုယ့္အေရးလို ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးေျပာဆိုတာ လုပ္ေလ့မရွိဘဲ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအတြက္ သူ အေကာင္းဆံုး ဘာလုပ္ေပးမယ္ ဆိုတာကိုပဲ အဓိကေျပာဆိုသြားတယ္လို႔ ေလ့လာသူေတြက ေျပာဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕မိန္႔ခြန္းတခုမွာ သူက “က်ေနာ္က ကမာၻ႔သမၼတျဖစ္ဖို႔ ယွဥ္ၿပိဳင္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္က အေမရိကန္သမၼတ ျဖစ္လာဖို႔ ယွဥ္ၿပိဳင္ေနတာပါ။ အဲဒါဟာပဲ က်ေနာ္တို႔ အေလးေပး ဂ႐ုစိုက္ရမယ့္ကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္” လို႔ ေရြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးေရး ကာလကတည္းက ေျပာၾကားထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံတကာကိစၥ၊ ႏိုင္ငံတကာအေရးေတြအေပၚမွာ သူ႔အေနနဲ႔ တိုက္႐ိုက္တာဝန္ရွိလိမ့္မယ္ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ေျပာထားခဲ့တဲ့ အေမရိကန္သမၼတ တေယာက္ဆီက က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီေရးအတြက္ ဘာမ်ား ေမွ်ာ္လင့္လို႔ ရနိုင္ပါမလဲ။ ကိုယ့္ကိစၥ ကိုယ္ တာဝန္ယူနိုင္ၾကဖို႔သာ။
စိုးေနလင္း
