၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္ ဇူလိုင္လထုတ္ စစ္ျပန္မဂၢဇင္းတြင္ သခင္ေအာင္ဆန္းနဲ႔ ကဗ်ာတပုဒ္ဟူေသာ ေဆာင္းပါးကို သုေတသီတဦးျဖစ္သူ ေမာင္ေသာ္ကက ေရးသားတင္ျပခဲ့ပါသည္။ သခင္ေအာင္ဆန္း၏ ကဗ်ာမွ William Ernest Henley ေရးသားသည့္ အဂၤလိပ္ကဗ်ာ Invictus ကို မွီျငမ္းျပဳ၍ ေရးသားေၾကာင္းကိုလည္း တင္ျပထားပါသည္။ ဤကဗ်ာကို သခင္ေအာင္ဆန္းသည္ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ အုိးေဝမဂၢဇင္း အတြဲ ၆၊ အမွတ္ ၁၊ ေခါင္းႀကီးပိုင္းတြင္ ေရးသားထည့္သြင္းခဲ့ပါသည္။ ကဗ်ာ၏အမည္မွာ "အႏုိင္မခံ" ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအခါက သခင္ေအာင္ဆန္းသည္ အိုးေဝမဂၢဇင္းတာဝန္ခံ အယ္ဒီတာ ျဖစ္သျဖင့္ ေခါင္းႀကီးပိုင္းကို သခင္ေအာင္ဆန္းပင္ ေရးမည္ ထင္ေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ ထိုေခတ္အခါက မသိနားမလည္သူမ်ားကမူ ယင္းကဗ်ာကို သခင္ေအာင္ဆန္း မေရး၊ အစကနဦး ေရးသားသူမွာ ကဗ်ာဆရာ ပါေမာကၡႀကီး တဦးျဖစ္သည္ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ နာမည္ႀကီး သတင္းစာဆရာႀကီး တဦးျဖစ္သည္ဟူ၍ လည္းေကာင္း ယံုမွားသံသယ ရွိေနၾကေၾကာင္း၊ ေမာင္ေသာ္ကက သူ၏ အထင္မွာမူ ယင္းကဗ်ာကို သခင္ ေဆာင္ဆန္းပင္ ေရးမည္ဟူ၍ တထစ္ခ်ယံုၾကည္ပါေၾကာင္းနဲ႔ သူ၏ ေဆာင္းပါးတြင္ တင္ျပထားပါသည္။ ငါ့အတြက္ က်ဥ္းေျမာင္းလွသည့္ သုဂတိဘံုကို သြားရသည္ပင္ျဖစ္ေစ၊ က်ယ္ဝန္းလွသည့္ ဒုဂတိဘံုသုိ႔ သြားရသည္ပင္ျဖစ္ေစ ငါသည္ ဂ႐ုမစုိက္။ ငါ့အေပၚ အျပစ္အနာအဆာ ပုဒ္ထီး ပုဒ္မေတြလည္း ငါမမႈ။ ဤကမာၻႀကီး၌ နယ္ခ်ဲ႔တုိ႔သည္ ေလာဘေဒါသေမာဟတုိ႔ျဖင့္ မင္းမူေန၏။ ဤေလာဘေဒါသတို႔ကင္းရာ ကုန္ရာျဖစ္ေသာ အျခားမဲ့၌ကား ငါ့အား နားေနစရာေသျခင္းတရားသည့္ ငံ့လင့္လ်က္ရွိေန၏။ ယင္းကဗ်ာကို သခင္ေအာင္ဆန္းကိုယ္တုိင္ပင္လွ်င္ ေရးသားေၾကာင္းကို က်ေနာ္ ရဲရဲႀကီးေထာက္ခံ တင္ျပလိုပါသည္။ ဤသို႔တင္ျပရာ၌ သခင္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ က်ေနာ္တုိ႔ ထိုအခ်ိန္အခါက ရင္းႏွီးစြာ ေတြ႔ဆံုၾကရလ်က္ စာေပေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ၾကသည္ကိုလည္း တင္ျပလိုပါသည္။ က်ေနာ္သည္ ၁၉၃၀/၃၁ ခုႏွစ္က ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ေကာလိပ္သို႔ ေရာက္လာခဲ့ပါသည္။ သခင္ေအာင္ဆန္းမွာမူ ၁၉၃၃ ခုႏွစ္တြင္ တကၠသုိလ္သုိ႔ ေရာက္လာခဲ့ပါသည္။ သူသည္ ဝိဇၨာဘြဲ႔ကို ၁၉၃၇ ခုႏွစ္တြင္ ဆြတ္ခူးပါသည္။ က်ေနာ္က ၁၉၃၇ တြင္ မဟာဝိဇၨာဘြဲ႔ကို ဆြတ္ခူးပါသည္။ သခင္ေအာင္ဆန္းနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ စာေမးပြဲ ေအာင္ၾကစဥ္အခါက ျမန္မာ့အလင္း သတင္းစာတြင္ ဝိဇၨာတန္းေအာင္စာရင္း ထြက္ေပၚလာပါသည္။ ယင္းေအာင္စာရင္းလည္း ယခုတုိင္ က်ေနာ္ထံတြင္ ရွိေနပါေသးသည္။ က်ေနာ္သည္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ အသင္းတြင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ဖူးသည့္အားေလ်ာ္စြာ ၁၉၃၃-၃၄ ခုႏွစ္တြင္ ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢအသင္း၏ အမႈေဆာင္တဦးျဖစ္လာခဲ့ပါသည္။ ထိုႏွစ္က က်ေနာ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရေသာ တာဝန္မွာ ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢအသင္းမဂၢဇင္းဟူ၍ပင္ ႐ုိး႐ိုးေခၚေနပါေသးသည္။ ၁၉၃၅-၃၆ ခုႏွစ္ သခင္ေအာင္ဆန္း သမဂၢမဂၢဇင္းရဲ႕ တာဝန္ခံအယ္ဒီတာျဖစ္လာသည့္အခါမွသာ ယင္းမဂၢဇင္းကို "အိုးေဝမဂၢဇင္း" ဟူ၍ အမည္ေျပာင္းလာပါသည္။ သမဂၢအသင္း မဂၢဇင္း စတင္ထုတ္ေဝသည့္ႏွစ္မွာ ၁၉၃၀-၃၁ ခုႏွစ္ ျဖစ္ၿပီး သခင္ေအာင္ဆန္း အယ္ဒီတာအျဖစ္ တာဝန္ယူစဥ္ မဂၢဇင္းမွာ အတြဲ ၆၊ အမွတ္ ၁ သို႔ ေရာက္လာပါသည္။ သမဂၢအသင္း၏ အမႈေဆာင္မ်ားကို ႏွစ္စဥ္ဓာတ္ပံု႐ုိက္၍ အသင္းအေဆာက္အအံုနံရံတြင္ ခ်ိတ္ဆြဲထားရာ၌ က်ေနာ္ မဂၢဇင္းအယ္ဒီတာအျဖစ္ တာဝန္ယူစဥ္အခါက ဓာတ္ပံုတခုလည္း ထိုအခါက ရွိေနပါသည္။ ထိုအခါက သမဂၢအသင္း၏ ဥကၠ႒မွာ ဦးသိန္းေမာင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဥပေဒတန္းတက္ေနသူျဖစ္ၿပီး သူ႔ကို "ကုလားမသိန္းေမာင္"ဟူ၍ ေခၚၾကပါသည္။ ထိုဓာတ္ပံုတခုကို က်ေနာ္ထံ သိမ္းဆည္းထားခဲ့ဖူးရာ က်ေနာ္၏ပံုမွာ ေနာက္ဆံုးတန္းညာဘက္က လက္ေနာက္ပစ္လွ်က္ ရွိေနၿပီး ေအာက္ေျခတြင္ "ကိုခ်မ္းျမ (မဂၢဇင္းတာဝန္ခံ)" ဟူ၍ စာတန္းထိုးထားပါသည္။ ထိုအခါက ကိုညဳိျမလည္း အမႈေဆာင္တဦး ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ယခုအခါ ယင္းဓာတ္ပံုတစ္ခုသည္ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္မ်ား စာၾကည့္တိုက္တြင္ ရွိေနလိမ့္ဦးမည္ ထင္ပါသည္။ ၁၉၃၅-၃၆ ခုႏွစ္တြင္ သခင္ေအာင္ဆန္းသည္ မဂၢဇင္းတာဝန္ခံအယ္ဒီတာျဖစ္လာၿပီး ၁၉၃၆-၃၇ ခုႏွစ္တြင္ ကိုညဳိျမက မဂၢဇင္းတာဝန္ခံအျဖစ္ ဆက္လက္ထမ္းေဆာင္ပါသည္။ သခင္ေအာင္ဆန္းသည္ ၁၉၃၅-၃၆ ခုႏွစ္ အိုးေဝမဂၢဇင္း တာဝန္ခံျဖစ္လာစဥ္ ယင္းမဂၢဇင္း၏ ေခါင္းႀကီးပုိင္းတြင္ "အႏိုင္မခံ" ကဗ်ာကို ေရးသား ထည့္သြင္းပါသည္။ ဤဘာသာျပန္ကဗ်ာကို သူကိုယ္တိုင္ ဘာသာျပန္ေရးသားေၾကာင္းကိုလည္း က်ေနာ္ ကိုယ္တိုင္သိပါသည္။ က်ေနာ္သည္ သမဂၢအသင္းသုိ႔ အားလပ္သည့္အခ်ိန္တိုင္း သြားေရာက္လည္ပတ္ပါသည္။ ထိုအခ်ိန္အခါက ၁၉၃၆ ခု ဇြန္လတြင္ က်ေနာ္ ျမန္မာစာဌာနတြင္ အခ်ိန္ဝက္နည္းျပ ဆရာအျဖစ္ ခန္႔ထားျခင္းခံရၿပီး မဟာဝိဇၨာတန္းကို တက္ေရာက္သင္ၾကားေနသည့္အခါ ျဖစ္ပါသည္။ သမဂၢသုိ႔ ေရာက္လာသည့္အခါတုိင္း သခင္ေအာင္ဆန္းနဲ႔ ေတြ႔ၾကပါသည္။ တေန႔ေသာ္ သခင္ေအာင္ဆန္းက ကိုခ်မ္းျမ၊ ကပၸတိန္ေအာက္ဖ္သည္ ဆိုးလ္ (Captation of the Soul) ကို ခင္ဗ်ား ဘယ္လိုျပန္မလဲဟု ေမးပါသည္။ က်ေနာ္က ေပါရာဏစကားမွာေတာ့ ကပၸတိန္ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရမ်ဳိးကို ထမုန္သူႀကီးဟူ၍ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မာလိန္မွဴးဆိုရင္ ပိုေကာင္းပါလိမ့္မည္ ထင္တယ္ဟူ၍ ျပန္ေျဖလုိက္ပါသည္။ ဤေဝါဟာရကိုလည္း သခင္ေအာင္ဆန္းက သေဘာမက်သူပါ။ မႀကဳိက္ေသးဘူးဗ်ာ၊ လူတုိင္းနားလည္ႏိုင္မွ ေကာင္းမွာ ဟူ၍ေျပာၿပီး သူ၏မွတ္စုအၾကမ္းစာအုပ္ထဲတြင္ ယင္းကဗ်ာဘာသာျပန္ကို ေရးျခစ္လုိက္၊ ဖ်က္လိုက္လုပ္ေနသည္ကိုပင္ ေတြ႔ရပါသည္။ ကိုေအာင္ဆန္းသည္ သြားေလရာ၌ စာအုပ္တအုပ္ သူ၏လက္ထဲတြင္ ပါလာတတ္ပါသည္။ ထုိအခါက သူ၏လက္ထဲတြင္ လက္ေရြးစင္ အဂၤလိပ္ကဗ်ာေကာက္ႏုတ္ခ်က္ (Selected Poems) တအုပ္ ရွိေနပါသည္။ အႏိုင္မခံကဗ်ာ ကိုေအာင္ဆန္းေရးသားရာ၌ အုိးေဝမဂၢဇင္းေခါင္းႀကီးပိုင္းတြင္ သူ၏ နာမည္မပါ ေၾကာင္းမွာ အဆန္းမဟုတ္ပါ။ ေခါင္းႀကီးပိုင္းကို ေရးသားသူ၏အမည္မွာ မဂၢဇင္းတုိ႔၏ ထံုးတမ္းစဥ္လာအရ ပါေလ့ပါထ မရွိၾကပါ။ ေခါင္းႀကီးပိုင္းကို တာဝန္ခံအယ္ဒီတာမ်ားကသာလွ်င္ ေရးသားၾကရစၿမဲ ျဖစ္ပါသည္။ အျခားကဗ်ာတပုဒ္စ ၂ ပုဒ္စကိုလည္း သခင္ေအာင္ဆန္း ေရးဖူးသည္ကို သိပါသည္။ သို႔ေသာ္ သူ၏အမည္ကို မေတြ႔ရပါ။ "က်ဳပ္တို႔က ေရးမည့္ေရးရင္လည္း နာမည္ရင္းသာ ထည့္မယ္၊ ကေလာင္အမည္ကိုေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ မသံုးဘူးဗ်" ဟူ၍ သူေျပာတတ္သည္ကိုလည္း ၾကားသိရဖူးပါသည္။ တခ်ဳိ႕စာေပသုေတသီမ်ားက ဆိုၾကသည္။ "ကိုေအာင္ဆန္း ကဗ်ာေတြဟာ အလြန္တက္ႂကြတဲ့ တုိက္ပြဲဝင္ကဗ်ာေတြ ျဖစ္လုိ႔ သူ႔နာမည္ကို မထည့္ဘူး၊ လြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲဝင္ေနစဥ္ ဆံုးခန္းတိုင္မေရာက္မီ အဖမ္းအဆီး မခံသင့္ေသးဘူးလုိ႔ သူ ယူဆတယ္ ထင္တယ္တဲ့။" ကဗ်ာဟူသည္ တပုဒ္တေလသာ ေရးဖြဲ႔ေစကာမူ ေျပာင္ေျမာက္ေသာ ကဗ်ာျဖစ္ပါက တပုဒ္တည္းနဲ႔လည္း ေက်ာ္ၾကားခဲ့ရဖူးပါသည္။ ေရွးအခါက ရကန္ဆရာဦးတိုး၊ ဧခ်င္းဆရာ ဦးေဖ်ာ္တုိ႔သည္ ဤအတုိင္းပင္ ျဖစ္ၾကသည္။ ဤကဗ်ာကို သခင္ေအာင္ဆန္းသည္ W.E.Henley ၏ Invictus ကဗ်ာမွတဆင့္ ဘာသာျပန္၍ ေရးဖြဲ႔ထားသည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သူ၏ကိုယ္ပိုင္ဉာဏ္မဟုတ္ဟူ၍ တခ်ဳိ႕ဆိုခ်င္ဆို ၾကလိမ့္မည္။ ကဗ်ာဆရာကို ဤသို႔ အျပစ္ မတင္ထုိက္၊ ေရွးအခါက ရွင္မဟာသီလဝံသ၊ ရွင္မဟာရ႒သာရ တို႔သည္လည္း ဘုရားေဟာ ၅၅၀ ဇာတ္ေတာ္လာ ဝတၳဳ၊ အဌကထာဋီကာမ်ားမွ ဘာသာျပန္ဆိုၿပီး ပ်ဳိ႕ကဗ်ာ တီထြင္ေရးသားၾကသည္ပင္ ျဖစ္ၾကပါသည္။ ယခု က်ေနာ္တို႔သည္ သခင္ေအာင္ဆန္း၏ကဗ်ာကို ဖတ္႐ႈပါလွ်င္ အလြန္္ေလးနက္ေျပာင္ေျမာက္ ေသာ အဖြဲ႔အႏဲြ႔၊ ရဲေသြးရဲမာန္စိတ္ဓာတ္ကို ေသြးသြင္းေသးေသာ စကားလံုးမ်ားကို ေတြ႔ၾကရပါသည္။ ထို႔အျပင္ အဂၤလိပ္ဘာသာမွ ျမန္မာျပန္ဆိုပံုမ်ားသည္လည္း အလြန္ေလးနက္ေပၚလြင္လွသည္။ ျမန္မာဆန္ေသာ ေဝါဟာရမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး အကြက္က်က် သူ႔ေနရာနဲ႔ သူ ထားသိုသံုးစြဲတတ္သည္မွာ မ်ားစြာ ခ်ီးမြမ္းဖြယ္ ျဖစ္ပါသည္။ ေရွးအခါ လူႀကီးမ်ား ေျပာဆိုၾကရာ၌ ကေလး၊ သူ႐ူး၊ သဘင္သည္၊ ကဗ်ာဆရာတုိ႔ မည္သည္ သူတု႔ိေျပာဆိုဖြဲ႔ႏြဲ႔ေသာ စကားမ်ား၌ အတိတ္တေဘာင္မ်ား ပါလာတတ္သည္။ နမိတ္လကၡဏာမ်ားလည္း ပါလာတတ္သည္ဟု ဆိုၾကပါသည္။ အေလာင္းမင္းတရားႀကီး လက္ထက္ေတာ္အခါက စိႏၱေက်ာ္သူဟူေသာ ကဗ်ာဆရာႀကီး တဦးသည္ သူေရးေလသမွ် ကဗ်ာရတုမ်ား၌ အတိတ္နိမိတ္လကၡဏာမ်ား ပါလာတတ္သည္ကို ေတြ႔ၾကရသည္ဟု ဆိုသည္။ ထို႔အတူ ယခု သခင္ေအာင္ဆန္း၏ကဗ်ာ၌လည္း သူကိုယ္တုိင္ ဖတ္ထားေသာ နိမိတ္ေရွ႕ေျပးမ်ားကို မ်က္ဝါးထင္ထင္ ေတြ႔ၾကရပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သခင္ေအာင္ဆန္း၏ကဗ်ာကို က်ေနာ္တို႔ ဖတ္ၾကည့္ၾကပါစုိ႔။ INVICTUS ငါ့အား ဖံုးလႊမ္းထားေသာ လကြယ္သန္းေခါင္၊ ဤေမွာင္မုိက္တြင္းမွေန၍ အႏုိင္မခံ အ႐ႈံးမေပးတတ္ေသာ ငါ၏ စိတ္ဓာတ္ကို ဖန္ဆင္းေပးသည့္ နတ္သိၾကားတို႔အား ငါေက်းဇူးတင္၏။ Out of the Night that covers me, black as the pit from pole to pole. I think what ever Gods may be for My unconquerable soul. ေလာကဓံတရားတုိ႔၏ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ေသာ လက္ဆုပ္တြင္းသို႔ က်ေရာက္ေနရျငားေသာ္လည္း ငါကား မတုန္လႈပ္၊ မငိုေႂကြး၊ ကံတရား၏ ႐ုိက္ပုတ္ျခင္းဒဏ္ခ်က္တုိ႔ေၾကာင့္ ငါ၏ဦးေခါင္းသည္ ေသြးသံတို႔ ျဖင့္ ရဲရဲနီ၏။ ညႊတ္ကား မညႊတ္။ In the fell clutch of circumatance I have not winced nor cried aloud. Under the bludgeoniñG of chance My head is bloody, but unbowed. Beyond the place of wrath and tears, Loom but the horror of the shade. ဤေလာဘေဒါသတုိ႔ ႀကီးစိုးရာဌာန၏ အျခားမဲ့၌ကား ေသျခင္းတရားသည္ ေၾကာက္မယ္ဖြယ္ရာ ငံ့လင့္ လ်က္ ရွိ၏။ သုိ႔ေသာ္ ငါ့အား မတုန္လႈပ္သည္ကိုသာ ေတြ႔ရအံ့။ ေနာင္ကိုလည္း ဘယ္ေတာ့မွ မေၾကာက္သည္ကုိသာ ေတြ႔ရအံ့။ And yet the menace of the years finds and shall find me unafraid. သုဂတိသုိ႔ သြားရာတံခါးဝသည္ မည္မွ်က်ဥ္းေျမာင္းသည္ ျဖစ္ေစ၊ ယမမင္း၏ ေခြးေရပရပုိက္၌ ငါ့အျပစ္ တုိ႔ကို မည္မွ်ပင္မ်ားစြာ မွတ္သားထားသည္ျဖစ္ေစ၊ ငါကား ဂ႐ုမျပဳ။ It matters not how strait the gate, how charged with punishments in the scroll. ငါသာလွ်င္ ငါ့ကံ၏ အရွင္သခင္ျဖစ္၍ ငါသာလွ်င္ ငါ့စိတ္၏အႀကီးအကဲ ျဖစ္သတည္း။ I am the moster of my fate. I am the captain of my soul. အထက္ပါ ကဗ်ာ၌ သခင္ေအာင္ဆန္းသည္ ေျမာက္ဝင္႐ိုးစြန္းမွသည္ ေတာင္ဝင္႐ိုးစြန္းတုိင္ေအာင္ တူးထားေသာ တြင္းက်ဥ္းတခုကို သူ႔အျမင္၌ ခံစားမိသည္။ ကမာၻလံုးႀကီးတခုကို ေရွ႕၌ထားၾကည့္ပါလွ်င္ အေပၚေျမာက္ဝင္႐ုိးစြန္းမွ ေအာက္ေတာင္ဝင္႐ိုးစြန္းအထိ တူးေဖာ္ထားေသာ က်င္းတစ္ခုကို သူျမင္သည္။ အခ်ိန္ကာလမူ မုိက္ေမွာင္ေနေသာ လကြယ္သန္းေခါင္အခါျဖစ္သည္။ သို႔ျငားေသာ္လည္း သူသည္ မေၾကာက္၊ ဤမေၾကာက္စိတ္ကို ဖန္ဆင္းေပးသည့္ နတ္သိၾကားမ်ားကို သူေက်းဇူးဆိုမိသည္။ ဤေနရာ၌ (Great men think alike) ဟူေသာ အဂၤလိပ္စကားပံုတခုကို က်ေနာ္သတိရမိသည္။ ပညာရွိႀကီးမ်ား၏ ေတြးဆပံုသည္ တဦးနဲ႔ တဦးတူၾကသည္။ ဦးပုည၏ "ေလွခံ အလွဴခံေမတၱာစာတြင္ ဥမင္တြင္း၌ က်င္းခုနစ္ေတာင္ နက္ေအာင္တူး၍ လကြယ္ေန႔တြင္ မုိက္ေငြ႔လူလူ၊ ဖြားေတာ္မူသည္။ ငၾကဴ”ဟူ၍ ေရးသားထားဖူးပါသည္။ ကဗ်ာ၏ဒုတိယအပုိဒ္ "In this fell clutch" ကို ဘာသာျပန္၍ ဖြဲ႔ႏြဲ႔ပံုမွာ ဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္မ်ားနဲ႔ မ်ားစြာ ညီညြတ္တိက်လွသည္။ ၾကမ္းၾကဳတ္ေသာ လက္ဆုပ္တြင္းဟူ၍ ဘာသာျပန္ပံုမွာ မ်ားစြာဆီေလ်ာ္သည္။ Circumstance ကို သူသည္ ေတြ႔ႀကံဳေနရေသာ ဘံုဘဝကို ဆိုလိုေပသည္။ ဤစကားလံုးကိုပင္ "ေလာကဓံတရား၏" ဟူ၍ ျပန္ဆိုလုိက္ပံုမွာ ျမန္မာတို႔၏ လက္သံုးစကား "ရွင္၊ ေသ၊ ျဖစ္၊ ပ်က္၊ ရ၊ ကန္၊ ဆံ၊ ကဲ၊ ပူဆင္းရဲ" ၏ သေဘာကို ေလးနက္စြာ သူတင္ျပထားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ "Bludgeoning of chance"ကို သူျပန္ဆိုလိုက္ပံုက ကံတရား၏ ႐ုိက္ပုတ္ျခင္းအနက္ကို သူတိုတိုတုတ္ တုတ္ျဖင့္ တင္ျပျခင္းျဖစ္သည္။ အမွန္စင္စစ္ Bludgeoning ဟူသည္မွာ ပုလိပ္တုိ႔ ကိုင္စြဲေသာ နံပါတ္တုတ္ျဖင့္ ႐ုိက္ျခင္းကို ကဗ်ာက ဆိုလုိျခင္းျဖစ္ပါသည္။ Chance ဟူသည္မွာ အခြင့္အေရးတုိက္ဆုိင္ျခင္းကို သူ ဆိုလိုေပသည္။ အေၾကာင္းတခု၏ တုိက္ဆုိင္မႈေၾကာင့္ ငါ့အား နံပါတ္တုတ္ျဖင့္ ႐ိုက္ျခင္းခံရသည္ ျဖစ္၍ ငါ၏ေခါင္းသည္ ေသြးခ်င္းခ်င္း နီရဲေန၏။ ငါ့ကား ဦးေခါင္းကို မညႊတ္၊ မငံု႔ဟူ၍ သူဆိုလိုေပသည္။ ဤစကားကိုေထာက္လွ်င္ သူသည္ ေနာက္မ်ားမၾကာမီ ျဖစ္ေပၚလာမည့္အေၾကာင္း နိမိတ္မ်ားကို သူ ျမင္ထားေလသေလာ မသိ။ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ေရနံေျမ၌ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုဘဟိန္း၊ ကိုဘေဆြတုိ႔အား အဂၤလိပ္အစိုးရက ဖမ္းဆီးထားေလမႈေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား အတြင္းဝန္႐ံုးကို ဝိုင္း၍ ဆႏၵျပၾကရာတြင္ ေက်ာင္းသား ၃၀ ခန္႔ ေသြးေျမက်ရသည္။ ပုလိပ္တို႔၏ နံပါတ္တုတ္ဒဏ္ေၾကာင့္ ေသြးခ်င္းခ်င္းနီကာ ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ရသည္။ သို႔ေသာ္ သူတုိ႔သည္ ဦးေခါင္းမွ ေသြးခ်င္းခ်င္းနီေအာင္ က်ခဲ့ရေသာ္လည္း ဦးေခါင္းကို မညႊတ္ ဟူေသာ အျဖစ္ကို သူသည္ ၂ ႏွစ္ေက်ာ္ကာလကပင္ ႀကဳိတင္၍ နိမိတ္ေရွ႕ေျပး ျမင္ထားေလသေလာဟူ၍ ထင္ျမင္ရသည္။ ဤအႏုိင္မခံကဗ်ာကို ၁၉၃၆ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလတြင္ သူေရး၍ထည့္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္ ေသဆံုးရသည္။ ကဗ်ာဟူသည္ အတိတ္နိမိတ္ကိုေဆာင္လ်က္ ထြက္ေပၚလာစၿမဲတည္း။ ထိုကဗ်ာ၏တတိယအပုိဒ္တြင္ကား (Beyond the place of wrath and tears, Loom But the Horror of the Shade) ဟူေသာ စကားကို သခင္ေအာင္ဆန္းသည္ ဘာသာျပန္ဆုိလုိက္ပံုကား စိတ္ထိခုိက္ျခင္း ျဖစ္ရေလသည္။ ဤအပိုဒ္ကား အတိတ္နိမိတ္ဆန္လွသည္။ သူျပန္ဆိုလုိက္ပံု၌ ေလာဘ၊ ေဒါသတုိ႔၏ ႀကီးစိုးရာဟု ဆိုခဲ့ေသာ္လည္း ဤကမာၻႀကီး၌ နယ္ခ်ဲ႔သည္ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟတုိ႔ျဖင့္ မင္းမူေန၏။ မင္းမူျခင္းေၾကာင့္ ခံစားေတြ႕ႀကံဳေနရေသာ ဒုကၡ၊ က်ဆင္းခဲ့ရေသာ မ်က္ရည္တို႔သည္ အုိင္ထြန္းလ်က္ရွိ၏။ ဤေလာဘ၊ ေဒါသတုိ႔ကင္းရာ ကုန္ရာျဖစ္ေသာ အျခားမဲ့၌ကား ငါ့အား နားေနစရာ၊ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာ ေသျခင္းတရားသည္ ငံ့လင့္လ်က္ရွိ၏ဟူ၍ သူ ဆုိလုိက္ေပသည္။ ဤကား သူ႔အတိတ္၊ ဤကား သူ႔နမိတ္ပင္တည္း။ နယ္ခ်ဲ႕၏ အာဃာတ၊ ရန္ၿငဳိး၊ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာ ဟတုိ႔၏ မင္းမူျခင္းေအာက္မွ မလြတ္ကင္းေသးသမွ် သူ႔ႏုိင္ငံအတြက္ သူ ငိုခဲ့ရ၏။ သူ ပူေဆြးခဲ့ရ၏။ ဤ ပူေဆြး ငိုေႂကြးျခင္း၏ ကင္းရာ ကုနရာ အျခားမဲ့၌ သူ႔အား နားေနရာ (Rest in peace) အရိပ္အာဝါသႀကီးသည္ သူ႔အား ငံ့လင့္လ်က္ရွိသည္ဟူ၍ သူေရးသားခဲ့၏။ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္တြင္ ဤကဗ်ာတြင္ သူေရးသားခဲ့ၿပီးေနာက္ ၁၁ ႏွစ္ေျမာက္ၾကာေသာ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ သူသည္ ငံ့လင့္လ်က္ရွိေသာ အရိပ္အာဝါသႀကီးေအာက္သို႔ သူ ေရာက္ရေလေတာ့သည္။ ဤကား သူသည္ ၁၁ ႏွစ္မတုိင္မီကာလပင္ ျမင္ထားေသာနိမိတ္ဟူ၍ ဆိုရေပမည္ေလာမသိ။ ကဗ်ာစပ္ဆိုၿပီး၍ ၁၁ ႏွစ္ေက်ာ္ကာလသုိ႔ ေရာက္ေလေသာ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ တုိင္းျပည္အတြက္ သူ႔အသက္ကို စေတးျခင္းခံရေတာ့မည္ကို သူမသိ၍ကား မဟုတ္၊ သူ သိပါသည္။ "ဗိုလ္ခ်ဳပ္ သတိထားပါ၊ ယခုတေလာ လက္နက္ေတြ ေပ်ာက္ရွေနတယ္တဲ့၊ ဦးေစာကလည္း သူ႔မ်က္စိက ဒဏ္ရာဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဘက္ေတာ္သားေတြရဲ႕ လက္ခ်က္လုိ႔ စြပ္စြဲေနတယ္တဲ့"ဟူေသာ သတိေပးစကားကုိပင္ သူ ဂ႐ုမစုိက္။ "ေဟ့ လြတ္လပ္ေရးႀကဳိးပမ္းေနတဲ့ ႏိုင္ငံခ်စ္ပုဂၢဳိလ္ဆိုတာ တေန႔ေန႔ ဒီလမ္းကိုပဲ သြားၾကရတာပဲ၊ ဒါ ဟာ အဆန္းလား"ဟူ၍ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ဆိုခဲ့ေသး၏။ သခင္ေအာင္ဆန္း၏ ဘာသာျပန္ဆိုပံုတြင္ လက္ဖ်ားခါရေလာက္ေအာင္ ခ်ီးမြမ္းဖြယ္ သူသံုးစြဲထားသည့္ အပိုဒ္မွာ စတုတၳအပုိဒ္ ျဖစ္ပါသည္။ ၎ကား (It matters not how strait the gate, How charged with punishments in the scroll) ဟူေသာ အပိုဒ္ျဖစ္ပါသည္။ ဤအပိုဒ္၌ သူဆိုလိုသည္မွာကား။ သုဂတိသို႔သြားရာလမ္းသည္ အလြန္ပင္ ခက္ခဲက်ဥ္းေျမာင္းလွသည္။ လူတုိင္းမေရာက္ႏုိင္၊ ခက္ခက္ခဲခဲ ေက်ာ္လြန္ၿပီးမွ ေရာက္ရသည္။ ဒုဂတိဘံု၏တံခါးမွာကား က်ယ္လြန္းလွသည္။ ငရဲဘံုသုိ႔ အသြားမ်ားသျဖင့္ တံခါးဝကျဖင့္ က်ယ္လြန္းလွသည္။ ဤသည္ကိုလည္း သူသည္ တရားသေဘာျဖင့္ ျမင္ျခင္းျဖစ္ သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သူ ဆိုလုိက္သည္။ "ငါ့အတြက္ က်ဥ္းေျမာင္းလွသည့္ သုဂတိဘံုသုိ႔ သြားရသည္ပင္ျဖစ္ေစ၊ က်ယ္ဝန္းလွသည့္ ဒုဂတိဘံုသုိ႔ သြားရသည္ပင္ျဖစ္ေစ၊ ငါသည္ ဂ႐ုမစုိက္ ငါ့အေပၚ အျပစ္အနာအဆာေတြကို ဘယ္လိုပင္ ကုတ္ကပ္ရွာ ေဖြၿပီး ဥပေဒ ပုဒ္ထီးပုဒ္မေတြႏွင့္ ဘယ္လိုပင္ စြဲခ်က္တင္သည္ပင္ျဖစ္ေစ၊ ငါ၏မေကာင္းမႈဟူသမွ်ေတြကို ယမမင္း၏ ေခြးေရပုရပုိက္၌ မည္မွ်ပင္ ေရးမွတ္ထားၿပီး ေပးမည့္အျပစ္ဒဏ္ကိုလည္း ေရးမွတ္စာရင္း ျပထားသည့္ တိုင္ေအာင္ ငါသည္ ဂ႐ုမစုိက္" ဟူ၍ သူဆိုလိုက္ျခင္းျဖစ္ေပသည္။ ဤကဗ်ာကို ထိုေခတ္က လူငယ္ကေလးမ်ားအား နိမ့္က်ေသာစိတ္ဓာတ္၊ သူရဲေဘာေၾကာင္ေနေသာ စိတ္ေပ်ာ့စိတ္ညံ့တို႔ကို ေခ်မႈန္းလ်က္၊ သတိၱေျပာင္ေျမာက္ရေလေအာင္ သူရသတၱိနဲ႔ ရဲရဲေတာက္ လူငယ္မ်ား ေပၚေပါက္လာရေလေအာင္ ရဲေဆးတင္ေပးလုိက္ေသာ ကဗ်ာျဖစ္ေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထိုေခတ္ ထုိအခါက လူငယ္ဟူသမွ် စိတ္ဓာတ္ႀကံ႕ခုိင္လွၿပီး နယ္ခ်ဲ႕ကို ခံတုိက္လိုစိတ္မ်ား တဖြားဖြား ေပၚေပါက္လာလ်က္ ျမင္းခြာတခ်က္ေပါက္က မီးတခ်က္ေတာက္ခဲ့သည္ဟု ဆိုခ်င္ပါ သည္။ ကမာၻစစ္ႀကီးျဖစ္လုနီး၍ သခင္ေအာင္ဆန္းသည္ ဂ်ပန္ျပည္သို႔ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ဝင္အျဖစ္ သြားေရာက္ရမည့္အခ်ိန္ပိုင္းတြင္ ေခတၱပုန္းေအာင္းေနရရာ ထိုအခ်ိန္မွာ ပုလိပ္မင္းႀကီးက သခင္ေအာင္ဆန္းအား ဆုေငြ ၅ က်ပ္ထုတ္၍ပင္ ေၾကညာထားေသာအခါ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအခ်ိန္က က်ေနာ္သည္ သထံုေက်ာင္းေဆာင္၌ အေဆာင္မွဴးအျဖစ္ျဖင့္ အမႈထမ္းေနခ်ိန္ျဖစ္ပါသည္။ ေက်ာင္းမ်ားလည္း ပိတ္ထားခ်ိန္ ျဖစ္၍ မည္သူမွ်မရွိၾကပါ။ ထိုသထံုေက်ာင္းေဆာင္အလယ္ထပ္ အေမွာင္ခန္းတခုအတြင္း၌ သခင္ေအာင္ဆန္းသည္ လာေရာက္ ပုန္းေအာင္းေနသည္ကို က်ေနာ္ အမွတ္မထင္ ေတြ႔ရပါသည္။ သူသည္ အလြန္အဖ်ားတက္ေနဟန္တူပါသည္။ အေစာင့္ဒရဝမ္က လူသံၾကားသည္ဟူ၍ လာေျပာသည့္အခါ က်ေနာ္က တံခါးဖြင့္ၾကည့္သည္တြင္ ပက္ပင္းပါ သူ႔ကို ေတြ႔ရသည္။ သူ႔အား တတ္ႏုိင္သေလာက္ အကူအညီေပးၿပီးေနာက္ တေန႔တြင္ သူ ထုိေနရာမွ ေပ်ာက္သြားျပန္ပါသည္။ ဤအေၾကာင္းကို လြတ္လပ္ေရးရၿပီးခါစအခ်ိန္က ျမဝတီမဂၢဇင္းတြင္ "အိမ့္နိမ့္စံ" ကိုေအာင္ဆန္း ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္ ေဆာင္းပါးတေစာင္ ေရးခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာျပည္ကို ဂ်ပန္မ်ား သိမ္းပုိက္စဥ္အခါက ေတာင္ငူၿမဳိ႕၌ က်ေနာ္သည္ ၁၉၄၂ မွ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ တုိင္ေအာင္ အေရွ႕အာရွလူငယ္မ်ားအသင္း၏ ဥကၠ႒အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါသည္။ ထိုအခါကလည္း တပ္မေတာ္အတြက္ ရန္ကုန္မွ ဗိုလ္ထြန္းလွတုိ႔ ေတာင္ငူခ႐ုိင္အတြင္း စစ္သားစုေဆာင္းရန္လာၾကရာ၊ က်ေနာ္တုိ႔ အာရွလူငယ္အဖြဲ႔ကပင္လွ်င္ စစ္သားေလာင္း ၁၀၀ ခန္႔ကို ေတာရြာမ်ားသုိ႔ ဆင္း၍ စုေဆာင္းေပးၾကရပါသည္။ ကမာၻစစ္ႀကီး ၿပီးေျမာက္သည့္အခါ ဗိုလ္ခ်ဳင္ေအာင္ဆန္းသည္ ေရႊတိဂံုေျခရင္း၌ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ဖဆပလ ျပည္လံုးကၽြတ္ညီလာခံႀကီးကို ေခၚယူစဥ္အခါကလည္း ေတာင္ငူၿမဳိ႕မွ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ က်ေနာ္ တက္ေရာက္လာခဲ့ပါသည္။ ထုိအခါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔ ေတြ႔ရၿပီး သူနဲ႔တကြ ရန္ကုန္သုိ႔ လာ၍ ႏုိင္ငံေရးလုပ္ပါ ဟူ၍ တုိက္တြန္းပါေသာ္လည္း က်ေနာ္က ဝါသနာမပါေၾကာင္းကို တင္ျပ ေတာင္းပန္ခဲ့ပါသည္။ ထုိအခါက မွတ္မွတ္ရရပင္ သူက ေတာင္ငူၿမဳိ႕သို႔ လြတ္လပ္ေရးတရားေဟာရန္ လာခဲ့မည့္အေၾကာင္း လာလွ်င္ က်ေနာ္ထံသို႔ ဝင္လာမည့္အေၾကာင္း မွာၾကားပါသည္။ တခ်ိန္တြင္ သူသည္ ေတာင္ငူၿမဳိ႕သုိ႔ ေရာက္လာစဥ္ သူ မွတ္မိေလသေလာမသိ က်ေနာ္အိမ္သုိ႔ ဆုိက္ဆုိက္ၿမဳိက္ၿမဳိက္ ေရွးဦးစြာ ဝင္လာလ်က္ မ်က္ႏွာသစ္၊ လက္ဖက္ရည္ေသာက္ၿပီးမွ တရားပြဲကို သြားပါသည္။ တရားပြဲမွာ က်ေနာ္၏ ႐ုပ္ရွင္႐ံု "ရင္စီနီမာ"၌ က်ေနာ္ ျပင္ဆင္ထားရာ ထိုေနရာသို႔ က်ေနာ္နဲ႔အတူ ေရာက္လာၾကပါသည္။ ထုိအခါသည္ သူနဲ႔ က်ေနာ္ ေနာက္ဆံုးေတြ႔ၾကရသည့္ အခ်ိန္ျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔ေနာက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သည္ ၾကာၾကာ မေနလုိက္ရေတာ့ပါ။ ေလာဘ၊ ေဒါသတုိ႔၏ ႀကီးစိုးရာ ဤကမာၻ၏အျခားမဲ့၌ ေသျခင္းတရားသည္ ငံ့လင့္လ်က္ရွိ၏ဟူေသာ အတိတ္နမိတ္အတိုင္း ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးႀကီးကို လက္လွမ္းယူေနဆဲအခါ၌ပင္ တုိင္းျပည္အတြက္ သူ႔အသက္ကို စေတးခံ၍ သြားရပါေလေတာ့သတည္း။ ျမေကတု (စစ္ျပန္မဂၢဇင္း၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ၊ ၁၉၈၁)