ဆရာသိန္းေဖျမင့္ရဲ႕ “ကၽြန္ေတာ္၏ အခ်စ္ဦး” စာအုပ္က မေမ့ႏိုင္ေသာ အရပ္ဇာတ္မ်ားအခန္းမွာ ဘုတလင္ၿမိဳ႕ရဲ႕အေရွ႕ဘက္ ႏွစ္တိုင္ခရီး ရွိတဲ့ သဖန္းရြာအထိသြားၿပီး အရပ္ဇာတ္ၾကည့္ခဲ့ရတဲ့အေၾကာင္း စီကာပတ္ကံုး ေရးခဲ့ပါတယ္။ သဖန္းရြာအရပ္ဇာတ္က သဖန္းရြာသား လူျပက္တစ္ေယာက္ရဲ႕ ျပက္လံုးကို သေဘာက်လြန္းလို မွတ္မိေနတဲ့အေၾကာင္း တခုတ္တရ ေရးထားတာပါ။ ျပက္လံုးက အေနအထိုင္ အစားအေသာက္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လိုအိမ္ႀကီးနဲ႔ေနမယ္။ အဲဒီ အိမ္ႀကီးတိုက္ႀကီးထဲမွာ ဆင္စြယ္ကုလားထိုင္ႀကီးႏွင့္ ထိုင္မယ္တဲ့။ ဒါနဲ႔ အဲဒီအိမ္ႀကီး တိုက္ႀကီးထဲက ဆင္စြယ္ကုလားထိုင္ႀကီးေပၚ ထိုင္ၿပီး ဘာစားမလဲေမးေတာ့ ႏွမ္းဖတ္ခဲနဲ႔ ထန္းလ်က္ကို တစ္လွည့္စီ ကိုက္စားေနမယ္လို႔ ျပက္တဲ့ျပက္လံုး။ ဆရာ သိန္းေဖျမင့္က သူေရာ ပရိသတ္ေရာ အူလိႈက္သည္းလိႈက္ရယ္ခဲ့ရတာတဲ့။ ကၽြန္ေတာ္လည္း ဆရာသိန္းေဖျမင့္ရဲ႕ “ကၽြန္ေတာ္၏ အခ်စ္ဦး” စာအုပ္ကို ဖတ္ဖူးကတည္းက ဒီအေၾကာင္းအရာေလးကို မွတ္မိေန႐ုံမက မၾကာမၾကာ ခဏခဏ ျပန္ဖတ္ေနမိတယ္။ ဘုတလင္အေရွ႕ဘက္ ႏွစ္တိုင္ခရီးအကြာက သဖန္းရြာဆိုတာ ကၽြန္ေတာ့္မိဘမ်ား ခ်က္ျမႇဳပ္ႀကီးျပင္းရာ ရြာေပပဲ။ ပိုၿပီး အမွတ္တရျဖစ္ေစတာက တိုက္အိမ္ႀကီးထဲ ဆင္စြယ္ကုလားထိုင္နဲ႔ ထိုင္ၿပီး ႏွမ္းဖတ္ခဲနဲ႔ ထန္းညက္တစ္လွည့္စီ ကိုက္စားမယ္လို႔ ျပက္လံုးထုတ္တဲ့ အရပ္ဇာတ္လူျပက္ဟာ ကၽြန္ေတာ့္အဘိုးျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ။ (ဒီအေၾကာင္းေတြကို “လြမ္းဆြတ္တသ မႏၱေလးည” မ်ား ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ရနံ႔သစ္မွာ အခန္းဆက္ေရးျဖစ္ေနပါတယ္။) ေနာက္ ကၽြန္ေတာ့္ဖခင္ ကိုယ္၌ကလည္း ရြာက အရပ္ဇာတ္ရဲ႕ ဇာတ္စီး၊ ဇာတ္စာေရးဆရာ အေပ်ာ္တမ္း လုပ္ခဲ့ဖူးသူပါ။ အဲဒီ သဖန္းရြာ ဆိုတာကလည္း ရြာကေလး ထန္းသီးမႈတ္ေလာက္မွာ အရပ္ဇာတ္က (၂)ဇာတ္ရွိခဲ့ေလေတာ့ တစ္ရြာလံုး ဇာတ္မကဖူးသူမရွိသေလာက္ပါပဲ။ ေရၾကည္ရာ ျမက္ႏုရာဆိုသလို ဒီရြာကေလးကေန မံုရြာ၊ မႏၱလး၊ ရန္ကုန္ေရာက္ၾကၿပီး အေျခခ်ခဲ့ၾကေတာ့ ရြာကတည္းက သေႏၶတည္ေမြးဖြားခဲ့ၾကတဲ့ “ဇာတ္ပိုး” က ေရာက္ရာအရပ္မွာ ပိုလို႔ ႀကီးထြားခဲ့ၾကတာေပါ႔။ အထူးသျဖင့္ ေရခံေျမခံအရ သဘင္မႈယဥ္ေက်းမႈ သုခုမပညာရပ္ေတြ ထြန္းကားတဲ့ မႏၱေလးကို ေရာက္ရွိအေျခခ်ခဲ့ၾကသူမ်ားမွာ အတိုင္းအထက္အလြန္ ျဖစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ မႏၱေလးက ေနထိုင္ရာအရပ္မွာ အရပ္တီး၀ိုင္းေလးေတြ ဖြဲ႕ျဖစ္ၾကတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ ဘုရား၊ ဓမၼာ႐ုံပြဲေတြမွာ အဆင္ေျပရင္ ေျပသလို အရပ္ဇာတ္ေတြ ကျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒီေတာ့ မႏၱေလးမွာ ေရာက္ရွိၿပီးေနာက္ ေမြးဖြား လာခဲ့တဲ့ ကၽြန္ေတာ့္အစ္မမ်ား၊ အေဒၚမ်ား၊ အစ္ကိုမ်ား၊ ဦးေလးမ်ားဆိုရင္လည္း သီဖူ၊ ဆိုဖူး၊ ကဖူး၊ ခုန္ဖူး၊ တီးဖူး၊ မႈတ္ဖူးသူခ်ည္းပါ။ ကနဦးေျပာခဲ့သလိုပါပဲ။ အဲဒီအခ်ိန္ အဲဒီကာလက မႏၱေလးမွာ သဘင္မႈအႏုပညာ အထြန္းကားဆံုးအခ်ိန္ မဟုတ္ပါလား။ အၿငိမ့္အဖြဲ႕ေပါင္း ကလည္း ငါးဆယ္နီးပါး ရွိတယ္။ ဆိုင္းအဖြဲ႕ေတြ “ရာခ်ီ”ရွိတယ္။ အေနာက္တိုင္း တူရိယာေတြနဲ႔ တီးမႈတ္တဲ့ ေခတ္ေပၚတူရိယာ၀ိုင္းေတြကိုက ရွစ္ဖြဲ႕ ကိုးဖြဲ႕ ရွိတယ္။ နန္းေတာ္ေရွ႕ဆရာတင္၊ ၿမိဳ႕မၿငိမ္း၊ ဦးရင္ေလး၊ ဆရာညႇာ၊ ဆရာထာ၊ ဦးဘသိန္း၊ ဦးသက္တင္စတဲ့ သီခ်င္းေရးဆရာႀကီးေတြရဲ႕ သီခ်င္း ေပါင္းမ်ားစြာလည္း ေဟာတစ္ပုဒ္ ေဟာတစ္ပုဒ္ ထြက္ေနတယ္။ ဒီသီခ်င္းေတြကို အၿငိမ့္ေတြ၊ ဇာတ္ေတြ၊ ဆိုင္းေတြ၊ တီး၀ိုင္းေတြက တီးမႈတ္ဆိုၾကတယ္။ အဲလိုသီဆိုတဲ့ သီခ်င္းသစ္ေတြဟာ တစ္ပတ္အတြင္း ရပ္ကြက္တီး၀ိုင္းေလးေတြဆီမွာ ေက်ေက်ညက္ညက္ သီဆိုင္ႏိုင္ၾကၿပီေလ။ ကၽြန္ေတာ္ေမြးေတာ့ နန္းေတာ္ေရွ႕ဆရာတင္မရွိေတာ့ပါဘူး။ ဆရာၿမိဳ႕မၿငိမ္း မရွိေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒီဆရာႀကီးေတြရဲ႕ သီခ်င္းေတြကို ကၽြန္ေတာ့္အိမ္ေဘးက ဦးေလးအိမ္မွာ တီးလံုးတိုက္တဲ့ အရပ္္တီး၀ိုင္းေလးဆီကေန ေမြးကတည္းကၾကားေနရတယ္ ဆိုပါစို႔ရဲ႕။ ေမဃ၀တီ ေတာင္သမန္တုိက္ ထဲရွိတဲ႔ ရပ္ရြာက ကိုးကြယ္တဲ့ေက်ာင္းမွာ အလွဴအတန္းပြဲလမ္းရွိတုိင္း တီးမႈတ္ေနတဲ့ၾကားမွာ ႀကီးျပင္းခဲ့ရပါတယ္။ “ေငြစမ္းေရာင္ ျမဴးယွက္ကူးေန ၾကည္ႏူးေအးျမ သီတာေရ ေအးျမသီတာေရ” ဆုိတဲ့ ထပ္တစ္ရာလမ္းသီခ်င္းဟာ ရပ္ကြက္တီး၀ိုင္းကေလးက အၿမဲတီးမႈတ္ေနေတာ့ ငယ္ငယ္ကတည္းက ရေနပါၿပီ။ “အဲဒီသီခ်င္းက ဆရာၿမဳိ႕မၿငိမ္းေရးစပ္ခဲ့တာေလ” ဆိုတာ အဲဒီကတည္းကသိေနပါၿပီ။ ဘာလို႔သိတာလဲဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ေနတဲ့ ေဒါင္း႐ိုးရပ္ကြက္အေရွ႕ထိပ္မွာက ၿမဳိ႕မဦးရင္ေလးရဲ႕အိမ္ရွိတယ္ေလ။ ၿမဳိ႕မက ဦးရင္ေလးအိမ္မွာ စတည္းခ်ေနခ်ိန္ ဦးရင္ေလးအိမ္မွာ တီးလံုးတိုက္ေနခ်ိန္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကေလးေတြက တီးလံုးတုိက္ေနရင္ စႏၵရားခံုနားအထိ တုိးၿပီးၾကည့္ရမွေက်နပ္မွာ၊ ရပ္ကြက္တီး၀ိုင္းကေလးမွာ အေပ်ာ္တမ္း တီးမႈတ္ၾကတဲ့ အစ္ကိုေတြ၊ ဦးေလးေတြဆိုတာလည္း သီခ်င္းတစ္ပုဒ္တီးလံုးတစ္ပုဒ္ရဖို႔ ခုန ၿမဳိ႕မအသင္းလို တီးလံုးတိုက္ေနရာမ်ဳိးမွာ အထဲထဲ၀င္နားေထာင္ မွတ္သားခဲ့ၾကတဲ့အျပင္ အသင္းသားေတြနဲ႔ကို လက္ဖက္ရည္ဆုိင္မွာ တစ္စားပြဲတည္းထုိင္ၿပီး ေျပာၾကဆိုၾကေတာ့ ၀ါသနာအရင္းခံအရ အစ္ကိုမ်ား၊ ဦးေလးမ်ားနဲ႔ ကေလးတန္မယ့္ လက္ဖက္ရည္ဆုိင္လိုက္ထုိင္ၿပီး နားေထာင္ရတာကလည္း တကယ့္အရသာကိုး ဆရာရဲ႕။ အဲလိုနည္းနဲ႔ သီခ်င္းေတြၾကားဖူး ခဲ့ရတာ။ ရဖူးခဲ့တာ။ သီခ်င္းဗ်ဳပၸတ္နဲ႔ ဂီတ ဗဟုသုတတခ်ဳိ႕သိရွိခဲ့ရတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ့္ညံ့ဖ်င္းခ်က္က ငယ္ငယ္ကၾကားဖူးခဲ့သမွ် အခ်က္ အလက္ေတြကို အကုန္စင္ မွတ္သားေရးခၽြတ္ထားျခင္းမရွိေလေတာ့ စြမ္းသေလာက္ မွတ္ဉာဏ္ေလးနဲ႔ပဲ ျပန္ၿပီး အစေဖာ္ေနရေတာ့ မွတ္မိတာလည္းရွိ မမွတ္မိတာလည္း ရွိေပါ့။ ပိုၿပီးညံ့ဖ်င္းတာက ငယ္ငယ္ကတည္းက တီး၀ိုင္းၾကားႀကီးျပင္း၊ အိမ္မွာတီး၀ိုင္းပစၥည္းေတြ အၿမဲထားလို႔ တေယာ၊ မယ္ဒလင္၊ ပတၱလားမွသည္ ကလယ္ရီနက္၊ ထရန္းပက္၊ ဆိုက္ဆုိဖုန္းဆိုတာေတြကို ထိေတြ႕ကိုင္တြယ္ေနရေသာ္လည္း ဘယ္တူရိယာကိုမွ မတီးတတ္၊ မမႈတ္တတ္ျခင္းပါ။ အလားတူပါပဲ အိမ္မွာအစ္ကိုမ်ားက ဂီတသေကၤတေတြကို သင္ၾကားၾက တတ္ေျမာက္ၿပီးသူက ျပန္လည္ပို႔ခ်ၾကတာ အၿမဲၾကားေနျမင္ေနရေပမယ့္ ဒို၊ ေရ၊ မီ၊ ဖာ၊ ဆို၊ လာ၊ တီ ဆိုတဲ့ သံစဥ္ကိုပါးစပ္က မျဖစ္စေလာက္ ရြတ္ျပတတ္႐ံုကလြဲလို႔ ဂီတသေကၤတေတြကို ပဲပင္ေပါက္ကေလးေတြေလာက္ပဲ သိခဲ့တာပါ။ ကၽြဲပါးေစာင္းတီးဆိုသလိုပါပဲ။ အဲလို ရပ္ကြက္တီး၀ိုင္းေလး၊ အရပ္ဇာတ္ေလးေတြကတဆင့္ ဂီတနဲ႔ သုခုမပညာနဲ႔ထိေတြ႕ၿပီး ထဲထဲ၀င္၀င္လိုက္စားသြားၾကလို႔ ကၽြန္ေတာ့္အစ္ကို အခ်ဳိ႕၊ ဦးေလးအခ်ဳိ႕ဟာ မႏၱေလးက ႏုယဥ္တီး၀ိုင္းလို၊ ဂီတလုလင္တီး၀ိုင္းလို၊ သီရိမြန္လို တီး၀ိုင္းမ်ဳိးေတြမွာ “ပေလယာ” ေတြျဖစ္ကုန္တယ္။ အဲ ထူးျခားတာကေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္အထက္က ကၽြန္ေတာ့္အစ္မဟာ မႏၱေလးပန္တ်ာေက်ာင္းကို တက္ေရာက္ၿပီး ဆရာမႀကီးေဒၚၾသဘာေသာင္းရဲ႕ အားအကိုးရဆံုးလက္ရင္းတပည့္တစ္ေယာက္ျဖစ္သြားကာ ဆရာမႀကီးက ၃၁ လမ္းရွိ သူ႔တုိက္မွာပဲေခၚယူထားၿပီး ပညာကုန္ေပးခံခဲ့ရသူတစ္ေယာက္ ျဖစ္သြားျခင္းပါပဲ။ အစ္မက ဆရာမႀကီးဆီမွာေနေတာ့ ဆရာမႀကီးနဲ႔ ကၽြန္ေတာ့္မိဘမ်ားနဲ႔ ညစဥ္ေတြ႕ျဖစ္ၾကၿပီး ဆရာမႀကီးဆီကတစ္ဆင့္ မႏၱေလးအၿငိမ့္ အေၾကာင္းေတြသာမက သုခုမပညာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ေထြရာေလးပါးစကားေတြအၿမဲၾကားနာခဲ့ရပါတယ္။ ဆိုခဲ့သလိုပါပဲ ကၽြန္ေတာ့္ညံ့ဖ်င္းမႈေၾကာင့္ မွတ္တမ္းမွတ္ရာမရွိခဲ့ပါဘူး။ ၁၃၂၆ ခုႏွစ္သႀကၤန္က မႏၱေလးမွာ စည္စည္ကားကား က်င္းပခဲ့တာကိုး။ ၿမဳိ႕ထဲရပ္ကြက္အႏွံ႕၊ ျပအႏွံ႔ ေရသဘင္အသင္းခ်ည္းပဲ။ ခရစ္ႏွစ္အလိုအရ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္ျဖစ္မယ္ထင္တယ္။ ဌာနဆိုင္ရာေတြက က်ဳံးေဘးမွာ မ႑ပ္ေတြထိုးၾကတယ္။ အဲဒီႏွစ္မွာ မႏၱေလးပန္တ်ာေက်ာင္းကလည္း ထူးထူးျခားျခား ေရသဘင္ပြဲႏြဲၾကတယ္။ ေက်ာင္းေရွ႕မွာ စင္ျမင့္ႀကီးထုိးၿပီး က်ဳံးဘက္မ်က္ႏွာလွည့္ထားတာ။ ကၽြန္ေတာ္ကဘာရွိဦးမလဲ ၆ ႏွစ္သား၊ ၇ ႏွစ္သားေပါ့။ အစ္မက အဲဒီေရသဘင္မွာပါတယ္။ အစ္မ ရယ္၊ ေနာက္ ၾကဴၾကဴသင္းဆိုတဲ့ နာမည္ေက်ာ္အၿငိမ့္ကခဲ့တဲ့ ခင္လွစိန္ရယ္၊ ဘဲေလးၾကည္လို႔ နာမည္ေက်ာ္ခဲ့တဲ့ မ၀င္းေမရယ္။ ျပံဳးခ်ဳိဆိုၿပီး မင္းသားလိုေရာ မင္းသမီးလိုေရာ နာမည္ေက်ာ္ခဲ့တဲ့ လွအံုးမယ္ ရယ္ ပါ၀င္ကျပခဲ့ၾကတာ မွတ္မိေနပါတယ္။ အဲဒီႏွစ္မွာ မႏၱေလးျမဴနီစီပယ္ မ႑ပ္ကေန တိုင္းလံုၿခံဳေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေကာ္မတီက အကအထူးဆု ဆုဖလားႀကီးကို အစ္မရခဲ့တာ မွတ္မိပါတယ္။ ေနာက္ ပန္တ်ာေက်ာင္းက ေက်ာင္းၿပီးေတာ့ ကိုၾကည္၊ ကိုၾကဴးေထာင္တဲ့ ေရႊရတနာအၿငိမ့္မွာ အစ္မက ၀င္ကတယ္။ အၿငိမ့္ကားနဲ႔ မႏၱေလးအနီၤးတစ္၀ိုက္ပြဲေတြဆို လိုက္သြားဖူးတယ္။ ေၾကးတီးဆရာ၊ ဒိုးဆရာ၊ အုပ္စံုဆရာ၊ ေခါင္းေဆာင္မင္းသမီး၊ လူျပက္မ်ား၊ ထမ္းဆင့္ဆိုသူမ်ား နဲ႔ ေတြ႕ထိခဲ့ရ၊ သူတို႔ေျပာစကားဆိုစကားေတြ မွတ္သားခဲ့ဖူးရ၊ ကန္႔လန္႔ကာေနာက္ကြယ္က သဘင္သည္မ်ားရဲ႕ ဘ၀ကို ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္မွာကိုပဲ ဖ်ပ္ခနဲ သိခဲ့ရတာပါ။ ေရႊရတနာမွာ ၆လမွ်ပင္ မျပည့္မီ အၿငိမ့္ကထြက္ၿပီး အစ္မက ဆရာမႀကီး ေဒၚၾသဘာေသာင္းနဲ႔ ရန္ကုန္အိမ္ေတာ္ ဧည့္ခံပြဲတစ္ပြဲ ပါ၀င္ ကျပရာက ျမန္မာအက အေျခခံ အမ်ဳိးသမီး ကဗ်ာလြတ္ အက ၁၂၅ကြက္ကို ႏိုင္ငံေတာ္ အစီအစဥ္နဲ႔ ဓာတ္ပံု၊ ပန္းခ်ီ၊ ႐့ုပ္ရွင္မ်ားနဲ႔ မွတ္တမ္းတင္ မႈကို ပါ၀င္တာ၀န္ယူခဲ့ရပါတယ္။ ၁၉၅၃ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁ရက္ေန႔မွာ စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့တဲ့ မႏၱေလးပန္တ်ာႏွင့္ အႏုပညာေက်ာင္းမွာ ပထမဆံုး အမ်ဳိး သမီးအကနည္းျပဆရာမအျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့ၿပီး ျမန္မာအမ်ဳိးသမီး အေျခခံအက သင္႐ိုးအျဖစ္ ကဗ်ာလြတ္ ၁၂၅ကြက္ကို ေဒၚၾသဘာေသာင္းက တီထြင္ခဲ့မႈအေပၚ ႏိုင္ငံေတာ္က လိုအပ္ခ်က္အရ မွတ္တမ္းတင္ၿပီး သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းအျဖစ္ ျပ႒ာန္းဖို႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေလေတာ့ ဒီေဆာင္ရြက္ခ်က္ၿပီး ေျမာက္သြားရင္ျဖင့္ မႏ္ၲေလးမူက ႏို္င္ငံေတာ္မူ ျဖစ္ရေခ်ရဲ႕ ဆိုၿပီး အခ်ိဳ႕အခ်ိဳ႕ေသာ ပုဂိ္ၢဳလ္မ်ားရဲ႕ ေဒသစြဲႀကီးမႈေၾကာင့္ ဒီအစီအစဥ္ဟာ ဆံုးခန္းတိုင္ မသြားခဲ့ပါဘူး။ ရန္ကုန္ယဥ္ေက်းမႈ ရိပ္ၿမံဳမွာ စတင္ခဲ့တဲ့ အစီအစဥ္ဟာ ေခတ္ၱရပ္ဆုိင္းခဲ့တယ္။ ေနာက္ မႏ္ၲေလးပန္တ်ာေက်ာင္းမွာ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ခဲ့တယ္။ ေဆာင္ရြက္ဆဲမွာပဲ ခုနေျပာခဲ့တဲ့ ““အစြဲ”” မ်ားေၾကာင့္ ေအာက္ေျခမွာတင္ ႐ုတ္ျခည္း ရပ္ဆိုင္းပစ္ခဲ့တယ္။ မႏၱေလးမွာ မွတ္တမ္းတင္ေနေတာ့ ပန္တ်ာေက်ာင္းကို အစ္မနဲ႔အတူ လိုက္သြားရတယ္။ ဒီေတာ့ လက္အခ်ဳိး၊ ေခါင္းအထား၊ ဒူးအခြင္၊ ေျခအကားေတြ ဘယ္ဟာစနစ္က်တယ္ဆိုတာ မ်က္စိရည္၀ေနပါတယ္။ အနားမွာ ဆရာမႀကီးေဒၚၾသဘာေသာင္း ကိုယ္တိုင္ထိုင္ၿပီး လက္ကေလး နည္းနည္းေျမႇာက္လိုက္ဦး၊ ေခါင္းေလးနည္းနည္း ေစာင္းလိုက္ဦး၊ ခါးေလးနည္းနည္းၫြတ္လိုက္ဦး၊ ေအးဟုတ္ၿပီ၊ ဒီအတိုင္း ႐ိုက္ေတာ့လို႔ ေျပာဆိုဆံုးျဖတ္ခဲ့တာ ျမင္ခဲဲ့ရတာကိုး။ အဲလို ဆရာမႀကီး ေရွ႕ေမွာက္ စနစ္တက်လုပ္ခဲ့တာ မၿပီးျပတ္ေသးခင္ လုပ္ငန္းရပ္သြားတာပါ။ မၾကာပါဘူး ဆရာမႀကီး ဆံုးပါးသြားခဲ့ပါတယ္။ တစ္ေလွ်ာက္လံုး ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ ပန္းခ်ီေကာက္ေၾကာင္းေတြ၊ ဓာတ္ပံုေတြဆိုတာ ေတာင္ပံုယာပံု။ မႏၱေလးပန္တ်ာေက်ာင္းအုပ္ႀကီး႐ုံးခန္းထဲမွာ ေတြ႕သူက ေကာက္ ယူသြားၾကတယ္။ (အခု ျပန္ေခတ္စားေနတဲ႔ ကဗ်ာလြတ္အကဆိုတာ ေဒၚၾသဘာေသာင္းရဲ႕ မႏၱေလးမူ “ကဗ်ာလြတ္အက”ကို“ ျဖဳတ္၊ ထုတ္၊ သတ္” လုပ္ၿပီး သူတို႔သေဘာနဲ႔ သူတို႔ ထင္သလိုလုပ္ထားတဲ႔ “ေလွ်ာေမြး”ပါ။) အဲလိုအျဖစ္မ်ဳိး ႀကံဳရေတာ့ အစ္မက သူကိုယ္တိုင္ ပါ၀င္ခဲ့ရမႈအေပၚ ႏွေျမာၿပီး ဒီအလုပ္ကို သူ႔ ခင္ပြန္းသည္ႏွင္႔အတူ ကိုယ္တိုင္ပဲ ျပန္လုပ္တယ္။ ဓာတ္ပံုေတြ ျပန္႐ိုက္တယ္။ ကဗ်ာလြတ္ အကမွတ္တမ္းစာအုပ္တစ္အုပ္ ကိုယ္တိုင္ျပန္လုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ သံုးလိုက္ရတဲ့ ဓာတ္ပံုေတြ၊ အပ္လိုက္ရတဲ့ ပန္းခ်ီပံုေတြ၊ အစ္မတို႔မွာ စီးပြားပ်က္လုဆိုပါေရာ။ စာအုပ္ႀကီးၿပီးေတာ့ အေမလူထုေဒၚအမာရဲ႕ အမွာစာရယ္၊ ဆရာႀကီးဦးေမာင္ေမာင္တင္(မဟာ၀ိဇၨာ)ရဲ႕ အမွာစာရယ္၊ ဆရာႀကီး ဟံသာ၀တီဦး၀င္းတင္ အမွာစာရယ္နဲ႔ ပံုႏွိပ္ ထုတ္ေ၀ႏုိင္ဖုိ႔ ႐ုံးလုပ္ငန္းအဆင့္ဆင့္ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ သမီးေယာက္ဖႏွစ္ေယာက္ ရန္ကုန္ဆင္း ေဆာင္ရြက္ၾကတယ္။ (ေဒၚၾသဘာေသာင္းရဲ႕“ကဗ်ာလြတ္အကသမိုင္း”ကိုုေတာ႔ ေဇာ္ပုလဲ-ခင္၀င္းႏြယ္ က “ဗံုေလးလံုးသံစဥ္ ဂႏၳ၀င္အကေဗဒသစ္ႏွင္႔ ၾသဘာေသာင္း” နာမည္နဲ႔ ပိေတာက္မင္းစာအုပ္တိုက္က ၁၉၉၇ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ေ၀ခဲ႔ဖူးပါတယ္။) သို႔ေသာ္ သက္ဆိုင္ရာ ႐ုံးလုပ္ငန္း ၿပီးစီးလုအခ်ိန္မွာပဲ ယဥ္ေက်းမႈ၀န္ႀကီးဌာနက ကန္႔ကြက္ခံရၿပီး စာအုပ္ကို မထုတ္ေ၀ျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ့္အဖို႔ “အက” ဆိုတာ ကိုယ္တိုင္လက္မွ်ပင္ မခ်ိဳးတတ္ပါဘူး။ ဤမွ်ေလာက္ေလးမွ်သာ ႀကံဳဖူး ဆံုဖူးခဲ့ရတာပါ။ ၾကားဖူးမွတ္ဖူး တာေလး မွတ္မိသေရြ႕မွ်သာ ေရးမိခၽြတ္မိတာပါ။ ၁၉၇၄/၇၅ေလာက္က ထင္ပါရဲ႕။ ကၽြန္ေတာ့္အစ္မက မႏၱေလးဟံသာ၀တီ သတင္းစာတိုက္ေရွ႕က ဗဟိုမ႑ပ္မွာ သီဆိုခဲ့တဲ့ သီခ်င္းေလးတစ္ပုဒ္ရွိပါတယ္။ “ဆရာခ်စ္တိုး၊ ခ်စ္မိုး” ေရးစပ္ခဲ့တာ။ ““သည္ကမ္း သည္ေတာင္၊ သည္ယာ သည္ရြာ၊ သည္ၿမိဳ႕ သည္သို႔ သည္ဓေလ့ ေပ်ာ္ေမြ႕ႏွစ္ၿခိဳက္...စ႐ိုက္ အစဥ္အလာ၊ သည္ေျမမွာေမြး သည္ေျမေသြးပင္၊ သည္ေျမကိုေလွ်ာက္ သည္ေရေသာက္လွ်င္”” ဆိုတဲ့ သႀကၤန္သီခ်င္းေလးလိုပါပဲ။ ကိုယ္ၿမိဳ႕၊ ကိုယ့္လူမ်ဳိးအထိ ေမွ်ာ္မွန္းၿပီး ကိုယ္ဓေလ့၊ ကိုယ့္စ႐ိုက္ကအစ ကိုယ့္အႏုပညာ၊ ကိုယ့္ယဥ္ေက်းမႈေတြ မတိမ္ေကာ မေပ်ာက္ေစခ်င္တဲ့ အ႐ိုးခံ ေစတနာတစ္ခုတည္းပါ။ ဘယ္လို ပုဂိ္ၢဳလ္စြဲ၊ ေဒသစြဲနဲ႔ ေျပာဆို လုပ္ကိုင္ခဲ့ျခင္းမ်ဳိး မဟုတ္ပါဘူးဆိုတာလည္း ႀကံဳတုန္းေျပာပါရေစ။ ဒီအေတြ႕အၾကံဳေတြေပၚ အေျခခံၿပီး မဂၢဇင္းေတြမွာ သုခုမ အႏုပညာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေဆာင္းပါးေတြေရးျဖစ္တယ္။ ဒီေဆာင္းပါးေတြကို အမ်ိဳးအစားတူရာေတြ စုၿပီး ေပါင္းခ်ဳပ္စာအုပ္ေတြ ထုတ္ျဖစ္ပါတယ္။ “မႏၱေလး ကြန္ဆတ္တို” နာမည္ႏွင္႔ “ခ်မ္းေျမ႕ရတနာ စာအုပ္တိုက္”က ထုတ္ေ၀ခဲ႔သလို “မႏၱေလးနရီ” နာမည္နဲ႔ “ဖူလံုစာေပ” ကလည္း ထုတ္ခဲ႔ပါတယ္။ “ ခရမ္းရင္႔ရင္႔ ဆင္ဖိုနီ” နာမည္နဲ႔လည္း “ပုဂံစာအုပ္တိုက္က ထုတ္ခဲ႔တာပါ။ ဒီဗြီဒီမွတ္တမ္းအေနနဲ႔လည္း “ဗံုေလးလံုးသံစဥ္ ဂႏၳ၀င္အကပေဒသာ” ဆိုၿပီး ယဥ္ေက်းမႈ၀န္ႀကီးဌာနႏွင့္ ပညာရွင္ဆိုသူမ်ားရဲ႕ ကန္႔ကြက္မႈေပါင္းစံုၾကားက ထုတ္ေ၀ခဲ့ပါတယ္။ ဆူးငွက္ (မွတ္ခ်က္-စာေရးသူေဖ့စ္ဘြတ္မွ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္)