၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပဲြဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ဒီမုိကေရစီအေရြ႕ အေျပာင္းအလဲအတြက္ အလြန္အင္မတန္ အေရးႀကီးေပမယ့္ ေကာ္မရွင္နဲ႔ အစိုးရက ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ လႈံ႔ေဆာ္မႈ အလြန္အင္မတန္ အားနည္းလြန္းတာေၾကာင့္ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ မေကြးတိုင္း အတြင္းေရးမႉး ဦးေနမ်ုိးေက်ာ္က ေ၀ဖန္လိုက္ၿပီး လႈံ႔ေဆာ္မႈေတြ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ တိုက္တြန္းပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္က အေျခခံမဲစာရင္းေတြ ေၾကညာရာမွာ မေကြးတိုင္းအတြင္းမွာလည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးအဖုံဖုံ မွားယြင္းမႈေတြ ႀကဳံရတယ္လို႔ သူက ေထာက္ျပၿပီး ႏိုင္ငံတ၀န္းလုံး ႀကဳံေနရတဲ့ အေျခခံမဲစာရင္းအမွားဟာ သမား႐ုိးက် အမွားမဟုတ္ဘဲ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ ေဆာင္ရြက္တဲ့ အမွားအျဖစ္ ႐ႈျမင္ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ မဲဆႏၵရွင္ေတြကလည္း စိတ္၀င္စားမႈ နည္းပါးတာ ေတြ႔ရေၾကာင္းနဲ႔ မဲစာရင္းၾကည့္႐ႈရာမွာ ႏိုးၾကားလာေအာင္ လႈ႔ံေဆာ္သူေတြကိုပါ ေကာ္မရွင္တာ၀န္ရွိသူေတြက တားျမစ္မႈေတြ ႀကဳံရတယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။ ဦးေနမ်ဳိးေက်ာ္ကို ဒီဗြီဘီက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။ အေျခခံမဲစာရင္းေတြ ထုတ္ျပန္ရာမွာ ေနရာေဒသအႏွံ႔ မွားယြင္းမႈေတြ၊ လိုတာေတြ၊ ပိုတာေတြ ၾကားသိ ျမင္ေတြ႔ရပါတယ္။ မေကြးတိုင္းက အေျခခံမဲစာရင္း အေျခအေနကို ေျပာျပပါ။ “မေကြးတိုင္းမွာလည္း ဗမာျပည္မွာ ခုလက္ရွိ ၈ ရက္ေန႔မွ ၂၁ ရက္ေန႔အတြင္း ဒီထဲမွာ ေၾကညာတဲ့ မဲစာရင္း ေၾကညာမႈကေတာ့ တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္ ၁၀ ခုမွာ မေကြးတိုင္းလည္း ပါပါတယ္။ မေကြးတိုင္းမွာလည္း ထုံးစံအတိုင္း တႏိုင္ငံလုံးမွာ သတင္းႀကီးေနသလို မေကြးတိုင္းရဲ႕ မဲစာရင္းမွားယြင္းမႈေတြဟာ ေတာ္ေတာ္ႀကီးႀကီးမားမား ရွိပါတယ္။ အနည္းဆုံး ေက်းရြာေတြမွာဆို လူ ၃၀ ကေန ၆၀၊ ၇၀ အတြင္းကို မဲစာရင္းမွားတာရွိတယ္။ ဒါ ရပ္ကြက္ကေလးေတြ၊ ေက်းရြာေလးေတြမွာကိုပဲ။ မေကြးတိုင္း တတိုင္းလုံးနီးပါး မဲစာရင္းမွားယြင္းမႈဟာ ရာခိုင္ႏႈန္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ မဲစာရင္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့မွ တိုင္းအလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႔ အေနနဲ႔ေရာ၊ မဲစာရင္းစိစစ္ေရး အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ေရာ မဲစာရင္းမွားယြင္းမႈနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျပင္တာေတြ၊ ျဖည့္တာေတြ၊ ဖ်က္တာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သက္ဆိုင္ရာ ၿမိဳ႕နယ္အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႔ေတြက မဲစာရင္းကူးယူမႈလုပ္တဲ့ အလုပ္မွာကို စတင္ၿပီးေတာ့မွ ေကာ္မရွင္ေတြရဲ႕ ေကာင္းမြန္တဲ့ ဆက္ဆံမႈကို မေတြ႔ရဘူး။ ေကာင္းမြန္စြာ အျပန္အလွန္ကူညီမႈကို မေတြ႔ရဘူး။" “နံပါတ္ ၁ အခ်က္က ၿပီးခဲ့တဲ့ ေမလ ၂၅ ရက္ေန႔မွာ တိုင္းေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ခြဲနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ တိုင္းအလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႔၊ က်ေနာ္ ဦးေဆာင္တက္ေရာက္ပါတယ္။ အျခားေသာ တိုင္းအဆင့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံစဥ္တုန္းက မဲစာရင္းေၾကညာမယ္ဆုိတာကို တိုင္းေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ခြဲဥကၠ႒ ဦးၾကည္စိန္က ထုတ္ေျပာပါတယ္။ ဒါကို က်ေနာ္တို႔ကို ေခၚယူရွင္းလင္းတာျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ ေကာ္မရွင္က ေၾကညာအသိေပးၿပီးတဲ့ေနာက္ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအလွည့္မွာ က်ေနာ္တို႔ တင္ျပပါတယ္။ မဲစာရင္းမိတၱဴ ရယူလိုတယ္လို႔၊ ဒါမွသာ မဲစာရင္း မွန္ကန္တိက်မႈက တရားမွ်တ သန္႔ရွင္းလြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြတခုကို အေထာက္အကူျပဳမယ္။ ဒါေၾကာင့္ မဲစာရင္းမိတၱဴ ရယူမွသာလ်င္ ႐ုံးလုပ္ငန္းသေဘာအရ ျပည္သူလူထု မဲဆႏၵရွင္ေတြကို ျပင္ဖို႔၊ ျဖည့္ဖို႔၊ ဖ်က္ဖို႔  အကူအညီေပးႏိုင္လိမ့္မယ္ဆိုတာကို မဲစာရင္းမိတၱဴ လုံး၀မေပးႏိုင္ပါဘူးလို႔ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ျငင္းပါတယ္။ ဒီလို မျငင္းသင့္ဘူး။ ဒါဟာ လြတ္လပ္သန္႔ရွင္း တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြတခုအတြက္ အေထာက္အကူျဖစ္တဲ့ အလုပ္တခုကို ႏိုင္ငံေရးပါတီတခု၊ အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြကေသာ္လည္းေကာင္း ကူညီဖို႔ ေဆာင္ရြက္တာကို ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ဒါကို ေပးသင့္တယ္ဆို သူတို႔က လုံး၀မေပးဘူး။" “အဲဒီေတာ့ သူတို႔က ဘာေျပာလိုက္လဲဆိုေတာ့ ဓာတ္ပုံ႐ုိက္ခြင့္ေပးမယ္လို႔ ႏႈတ္အားျဖင့္ မီဒီယာေတြေရွ႕မွာ ေျပာလိုက္ပါတယ္။ အစည္းအေ၀းမွာ မီဒီယာအားလုံးပါတယ္။ ေျပာလိုက္ေသာ္လည္းပဲ ၈ ရက္ေန႔ကေန ၂၁ ရက္ေန႔အထိ အခု လက္ရွိေပ့ါေနာ္ ေၾကညာဆဲကာလအတြင္းမွာ စတင္ေၾကညာတဲ့ ၈ ရက္၊ ၉ ရက္၊ ၁၀ ရက္ သုံးရက္မွာဆိုရင္ လုံး၀ က်ေနာ္တို႔ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ရဲ႕ အဖြဲ႔၀င္ေတြက သက္ဆိုင္ရာ ရပ္ကြက္၊ ေက်းရြာ ေကာ္မရွင္ ႐ုံးေတြမွာ ကပ္ထားတဲ့ မဲစာရင္းေတြကို သြားၿပီးေတာ့မွ ဓာတ္ပုံမိတၱဴ  ဖုန္းနဲ႔ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကင္မရာနဲ႔ေသာ္လည္းေကာင္း မိတၱဴ႐ုိက္တဲ့အခါမွာ လုံး၀ တခ်ဳိ႕ ရပ္ကြက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးေတြ၊ ေကာ္မရွင္လူႀကီးေတြက ႐ုိက္ခြင့္မေပးဘဲ တားခဲ့မႈေတြက ဥပမာ- မင္းတုန္းမွာဆိုရင္ စာနဲ႔ကို ထြက္တားတာမ်ဳိးရွိတယ္။ ေစတုတၳရာမွာဆိုရင္ စာနဲ႔ ထြက္တားတာမ်ဳိးရွိတယ္။ တားပုံတားနည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ သူတို႔ တားပါတယ္ခင္ဗ်။ တခ်ဳိ႕က ႏႈတ္အားျဖင့္ ေကာ္မရွင္ကေနမွ သက္ဆိုင္ရာ ၿမိဳ႕နယ္ေကာ္မရွင္က လုံး၀ ဓာတ္ပုံ႐ုိက္ကူးခြင့္ ေပးမထားတဲ့အတြက္ပါ။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ႐ုိက္ကူးခြင့္မျပဳပါနဲ႔ဆိုတာ တားတဲ့အတြက္ ပထမပိုင္း ၃၊ ၄ ရက္မွာ ေတာ္ေတာ္အခက္အခဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ က်ေနာ္တို႔ေတြက တိုင္းေကာ္မရွင္မွာ ႏႈတ္ကတိ၊ ႏႈတ္အားျဖင့္ မီဒီယာေရွ႕မွာ ေျပားထားၿပီး ျဖစ္တဲ့အတြက္၊ ေနာက္တခုက ဒါဟာ မဲဆႏၵရွင္ေတြရဲ႕ စာရင္းကို မိတၱဴရယူတာဟာ ေရြးေကာက္ပဲြတခုကုိ ကူညီရာေရာက္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဥပေဒကို က်ဴးလြန္ခ်ဳိးေဖာက္တာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ႐ုိက္ကူးတာပါဆုိေတာ့ မေကြးတတိုင္းလုံးနီးနီးက ဒီမဲစာရင္း မိတၱဴေတြကုိ ႐ုိက္ကူးၿပီးေတာ့မွ အခုဆိုရင္ မဲစာရင္းမိတၱဴေတြရယူဖို႔ ႀကိဳးပမ္းဆဲကာလျဖစ္တယ္။ ဇြန္ ၂၁ ရက္ေန႔မွာေတာ့ အတတ္ႏိုင္ဆုံးေပါ့ေနာ္ ေ၀းလံေခါင္ဖ်ားတဲ့ ေနရာေတြကို မသြားႏိုင္တာကလြဲရင္ တတိုင္းလုံးနီးပါးက မဲစာရင္းမိတၱဴကို ဓာတ္ပုံ႐ုိက္ကူးၿပီးေတာ့ ရယူႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတယ္။" “နံပါတ္ ၂ အခ်က္က မဲစာရင္းမွားယြင္းမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မေကြးတိုင္းရဲ႕ မွားယြင္းမႈက တျခားေဒသေတြလိုပဲ နာမည္မွားတာ၊ သကၠရာဇ္မွားတာ၊ လူ ၁ ေယာက္တည္းကို မဲစာရင္းမွာ အႀကိမ္ႀကိမ္။ အစဥ္လိုက္ကိုပဲ ၁ ကေန ၇ အထိကို တေယာက္တည္းနာမည္ ပါေနတာမ်ဳိးျဖစ္တယ္။ ေနာက္တခုက ကြယ္လြန္ၿပီးသားလူေတြ ပါေနတာေတြရွိတယ္။ အသက္မျပည့္ေသးတဲ့သူေတြ ပါေနတာရွိတယ္။ အဲေတာ့ မွားပုံမွားနည္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔က ကြန္ျပဴတာနဲ႔ ႐ုိက္တဲ့သူရဲ႕ အမွားလို႔ က်ေနာ္တို႔က မသုံးသပ္ႏိုင္ဘူး။ ကြန္ျပဴတာ႐ုိက္တဲ့သူက အဲဒီေလာက္ႀကီးထိ မမွားႏိုင္ပါဘူး။ ဥပမာအားျဖင့္ မေကြးၿမိဳ႕မွာဆုိရင္ ၃၀ ရက္ ၆ လဆိုတဲ့ ေမြးသကၠရာဇ္ဟာ ေအာင္ေစတနာရပ္ကြက္လိုမ်ဳိးမွာဆိုရင္ ေတာက္ေလွ်ာက္ တျခားရပ္ကြက္ေတြမွာလည္း ဒီအတိုင္းပဲ။ တေယာက္ ႏွစ္ေယာက္ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ စာမ်က္ႏွာ ၄၊ ၅၊ ၁၀ မ်က္ႏွာကို အဲဒီေလာက္ႀကီး မွားေနတာဆိုရင္ ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ဟာ လက္မွတ္ထိုးၾကည့္ကာနီးမွာ ဒီမွားယြင္းမႈကို သူတို႔ သိရမယ္ဗ်။ ဒါေတြကိုလည္း ကပ္ထားတယ္။ အဲဒီေတာ့ မေကြးတိုင္းမွာ မဲစာရင္းမွားယြင္းမႈကေတာ့ အေတာ္ႀကီးတယ္။" “ေနာက္ တတိယအခ်က္ကေတာ့ မဲစာရင္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ လာၾကည့္တဲ့ ျပည္သူရဲ႕ ႏိုးၾကားမႈ အလြန္္မတန္ အားနည္းတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ မေကြးတိုင္းမွာ မဲစာရင္းေၾကညာထားတဲ့ ရပ္ကြက္၊ ေက်းရြာ၊ ၿမိဳ႕နယ္၊ ၿမိဳ႕ေပၚရပ္ကြက္ေတြေပါ့။ ရပ္ကြက္၊ ေက်းရြာေတြ အားလုံးမွာရွိတဲ့ ေကာ္မရွင္႐ုံးေတြေရွ႕မွာ မဲစာရင္းလာၾကည့္တဲ့သူေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ႏိုးၾကားမႈ၊ ေရြးေကာက္ပဲြအေပၚမွာ စိတ္၀င္စားမႈကေတာ့ အလြန္အင္မတန္ အားနည္းတယ္။ အဲဒီ အားနည္းမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေထာက္ျပေ၀ဖန္ခ်င္တဲ့ အခ်က္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က ဒီ ၈ ရက္ေန႔မွာ ေကာ္မရွင္ဘက္က ေၾကညာေတာ့မယ္ ဆိုတဲ့အခါမွာ ၅ ရက္ ၆ လ ၂၀၁၅ ေန႔က စၿပီး မေကြးတတိုင္းလုံး ၿမိဳ႕နယ္အလုပ္အမႈေဆာင္ေတြက ဦးေဆာင္စီစဥ္ၿပီးေတာ့မွ ကားေတြနဲ႔၊ ေဆာင္းေဘာက္စ္ေတြနဲ႔ ‘မဲစာရင္းသြားၾကည့္ၾကဖို႔၊ ဒါဟာ မဲဆႏၵရွင္ေတြအတြက္ အလြန္အင္မတန္ အေရးႀကီးတယ္။ မဲစာရင္း တိက်မွန္ကန္မွသာ ေရြးေကာက္ပဲြ တရားမွ်တ လြတ္လပ္လိမ့္မယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ မဲစာရင္းသြားၾကည့္ဖို႔၊ မဲစာရင္းၾကည့္ဖို႔’ ေဆာ္ၾသမႈ လုပ္ခဲ့စဥ္တုန္းကလည္း ေကာ္မရွင္ေတြဟာ အဲဒီမဲစာရင္းၾကည့္ဖို႔ ေဆာ္ၾသတဲ့ ကားေတြကို လိုက္လံတားဆီးမႈေတြ ျပဳခဲ့တယ္။ တားဆီးမႈမွာ ၃ မ်ဳိး ၃ စားရွိတယ္။ ၄ ရက္ေန႔မွာ သက္ဆိုင္ရာ ေကာ္မရွင္ေတြက  ၿမိဳ႕နယ္အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႔ေတြ ေခၚၿပီးေတာ့မွ တခ်ဳိ႕ၿမိဳ႕နယ္က တားပုံတားနည္းက လုံး၀ ဒါကိုမထြက္ဖို႔ (လႈံ႔ေဆာ္မႈမလုပ္ဖို႔) ျပင္းျပင္းထန္ထန္ တားတယ္။ ဥပမာ မင္းတုန္းၿမိဳ႕နယ္တို႔လို၊ ေစတုတၳရာၿမိဳ႕နယ္တို႔လို၊ ပခုကၠဴၿမိဳ႕နယ္တို႔လို၊ ဂန္႔ေဂါခ႐ုိင္တို႔လို၊ ေအာင္လံၿမိဳ႕နယ္တို႔လို ဒါက ျပင္းျပင္းထန္ထန္တားတယ္။" “ေနာက္တခုက က်ေနာ္တို႔က ေကာ္မရွင္ကို မဲစာရင္းၾကည့္႐ႈဖို႔ ေဆာ္ၾသမယ္ဆိုတာကို အေၾကာင္းၾကားစာေပးတဲ့အတြက္ ‘ဒီစာေတြကိုတဲ့ တိုင္းေကာ္မရွင္ကို ဆက္လက္တင္ျပၿပီးေတာ့မွ ခဏေစာင့္ေပးပါဦး’ တဲ့၊ ဒုတိယတဆင့္က ညင္သာတဲ့ တားဆီးမႈမ်ဳိးနဲ႔ ခြင့္မျပဳဘဲ တားတယ္။ တတိယအဆင့္ကေတာ့ ‘သူတို႔လည္း ထြက္ၿပီးေတာ့ ေၾကညာမွာျဖစ္ပါတယ္’ တဲ့ ‘ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ သူတို႔မထြက္ခင္မွာ အန္အယ္လ္ဒီခ်ည္းပဲ ထြက္တာမ်ဳိး မေဆာင္ရြက္ပါနဲ႔၊ အားလုံးသိႏိုင္ေအာင္လို႔ ေဆာ္ၾသ ေၾကညာေပးပါမယ္’ ဆိုၿပီးေတာ့ ႏွစ္သိမ့္တဲ့နည္းနဲ႔ လုပ္တာရွိတယ္။ အမွန္တကယ္ေတာ့ သူတို႔တေတြဟာ အဲဒီ ၈ ရက္ေန႔ မတိုင္ခင္ ညေလး တႀကိမ္သာလွ်င္ လွည့္လည္ေအာ္တာမ်ဳိးရွိတယ္။ တခ်ဳိ႕ၿမိဳ႕နယ္ကေတာ့ ဥပမာ-က်ေနာ္တို႔ မင္းဘူး၊ စကုမွာေတာ့ အခုရက္ပိုင္းေလးေတြကို ၁ ရက္၊ ၂ ရက္ ျပန္ထြက္တာကလြဲလို႔ရွိရင္ မဲစာရင္း ေဆာ္ၾသမႈက ေကာ္မရွင္ႀကီးတရပ္ အေနနဲ႔ လုံး၀ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိဘူး။ ၿခိမ့္ၿခိမ့္သဲ တက္တက္ႂကြႂကြ ႏိုးႏိုးၾကားၾကား လူထုကို ျဖစ္ေအာင္လို႔ စြဲေဆာင္မႈမရွိဘူး။ ဒါေတြဟာ မဲစာရင္းၾကည့္ဖို႔အတြက္ အလြန္အင္မတန္ အခက္အခဲပဲ။ အဲဒီအတြက္ ေဆာ္ၾသေပးတဲ့ အန္အယ္လ္ဒီလို အဖြဲ႔အစည္းမ်ဳိးေတြကို ရပ္ေက်းေတြမွာလည္း ဥပမာအားျဖင့္ လက္ကိုင္စပီကာေတြနဲ႔ ေျပာဖို႔ိဆိုရင္လည္း မေျပာနဲ႔တို႔။" “ဥပမာအားျဖင့္ ငဖဲၿမိဳ႕နယ္တြင္းက ဆီစာဆိုတ့ဲရြာမ်ဳိးသည္ ၿမိဳ႕နယ္အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႔ ကားနဲ႔ေရာက္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ေကာ္မရွင္ဦးစီးမႉးေပါ့ေနာ္ အဲဒီလူေတြကိုယ္ႏႈိက္က ဖုန္းနဲ႔ဆက္ၿပီးေတာ့ ‘ျပန္လာခဲ့ပါ၊ လုံး၀ဆက္မသြားပါနဲ႔’ ဆိုၿပီးေတာ့ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ဳိးေတြ ရွိတယ္ဗ်။ အဲဒီေတာ့ ေျပာရရင္ေတာ့ ျပည္သူလူထု မဲစာရင္းသြားၾကည့္ဖို႔ အားနည္းတာဟာ ေကာ္မရွင္မွာ တာ၀န္ရွိတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြရဲ႕ ေဆာ္ၾသမႈ အားနည္းတယ္။ အဲဒီထဲမွာမွ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြက ဒီကေန႔ ေကာ္မရွင္ေတြက သူတို႔႐ုံးေတြမွာသြားရင္ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြလည္း ဒီေရြးေကာက္ပြဲမွာ ၀င္ေရာက္ကူညီမယ္ ေျပာေသာ္လည္းပဲ မေကြးတိုင္းမွာေတာ့ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ VOTER EDUCATION ေတြ၊ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ မဲစာရင္းၾကည့္ဖို႔ ေဆာ္ၾသမႈေတြ ဒါေတြဟာလည္း မရွိသေလာက္ အားနည္းမႈရွိတယ္။ အဲဒီထဲမွာမွ ျပည္သူလူထုအေနနဲ႔ကလည္း လုပ္ငန္းခြင္၀င္ေနရတာေတြ ရွိသလို ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အစိုးရရဲ႕ လႈံ႔ေဆာ္မႈ အားနည္းတဲ့အတြက္ လူထုက မဲစာရင္းၾကည့္မႈမွာ လုံး၀ ႏိုးၾကားျခင္းမရွိဘူး။" ပါတီေတြ၊ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြက မဲစာရင္းေတြ ကေမာက္ကမ ျဖစ္တာေတြ ျမင္တဲ့အခါမွာ ေကာ္မရွင္ကို သြားေရာက္တင္ျပတဲ့ အခ်ိန္ ၁၄ ရက္ရတဲ့ အတြင္းမွာေရာ မဲစာရင္းအမွားအယြင္း ျပင္ဆင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လိုလုိလားလားရွိလား ေကာ္မရွင္က။ ဘာေတြႀကဳံရလဲ။ “ရာခိုင္ႏႈန္းအားျဖင့္ ေျပာရရင္ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ကပဲ ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးတယ္။ အဲဒါ လက္ရွိ။ မေန႔ကပဲ ဗဟိုမဲစာရင္းစိစစ္ေရးေကာ္မတီက ေဒၚခင္ေမႊးတို႔ အဖြဲ႔ေတြ က်ေနာ္တို႔ မေကြးတိုင္းမွာ လာတဲ့အတြက္ ဒီအတိုင္းပဲ ေျပာလိုက္ၿပီးသားျဖစ္တယ္၊ အခ်က္အလက္ေတြကို။  ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီ ေစတုတၳရာလို ေဒသေတြမွာဆို ပထ၀ီသေဘာအရ ရပ္ေက်းနဲ႔ ၿမိဳ႕နဲ႔ အလြန္အင္မတန္ ဆက္သြယ္ေရးေ၀းတယ္။ အဲလိုပဲ တခ်ဳိ႕ၿမိဳ႕နယ္ေတြ မင္းဘူး၊ စကုလို၊ မေကြးလို ေနရာမ်ဳိးကေတာင္မွ ၿမိဳ႕နဲ႔ အရမ္းေ၀းတဲ့ ရြာေတြရွိတယ္။ အဲဒီရြာေတြ အပါအ၀င္ ေက်းလက္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ျပင္ဖို႔၊ ျဖည့္ဖို႔၊ ဖ်က္ဖို႔နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ပုံစံ ၃ တို႔၊ ပုံစံ ၄ (ဂ) တို႔၊ ပုံစံ ၄ တိုိ႔ အဲဒီပုံစံေတြကို ရပ္ေက်းေကာ္မရွင္႐ုံးေတြမွာ အဆင္သင့္ရွိမေနဘူး။ ဒါဟာ အလြန္အင္မတန္ကို ခြင့္မလႊတ္ႏိုင္စရာ ပံ့ပိုးမႈပဲ ေကာ္မရွင္ရဲ႕။ အဆင္သင့္ရွိမေနဘူး၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဘယ္လိုနည္းနဲ႔ တခ်ဳိ႕ေဒသက ေျဖရွင္းသလဲဆိုရင္ ၿမိဳ႕နယ္ေကာ္မရွင္ႀကီးကိုသာ သြားၿပီးေတာ့ ျပင္ပါ၊ ျဖည့္ပါ၊ ဖ်က္ပါတဲ့။ ၿမိဳ႕နယ္ေကာ္မရွင္ႀကီးက သူတို႔ ရပ္ကြက္၊ ေက်းရြာ ေကာ္မရွင္ေတြကို လွမ္းအေၾကာင္းၾကားထားတာက မဲစာရင္းမွားယြင္းမႈရွိလို႔ ျပင္ဖို႔၊ ျဖည့္ဖို႔၊ ဖ်က္ဖို႔ ရွိတဲ့အရာေတြကို စာရင္းျပဳစုၿပီးသာ ၿမိဳ႕နယ္ေကာ္မရွင္႐ုံးကို သတင္းပို႔ပါဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္မ်ဳိးနဲ႔ ညႊန္ၾကားထားတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ သက္ဆိုင္ရာ မဲဆႏၵရွင္ေတြက သူ႔သက္ဆိုင္ရာ ေကာ္မရွင္႐ုံးေတြမွာ တိုက္႐ုိက္ ခ်က္ခ်င္း ေျဖရွင္းေပးတာမ်ဳိးကို ေကာ္မရွင္ဘက္က လုံး၀ အားနည္းတယ္။ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အေနနဲ႔ တလမ္း၀င္ တလမ္းထြက္၊ တရြာ၀င္ တရြာထြက္ သြားေနတယ္။ သြားေနရင္းနဲ႔ ဒီမွားယြင္းမႈေတြကို ၾကည့္ရတာတဘက္၊ မဲစာရင္းမိတၱဴရေအာင္ ႀကိဳစားရတာတဘက္၊ အဲဒီရရွိၿပီးသားထဲက မွားယြင္းမႈသိေနတယ္ ဆိုတာေတြကို ေကာ္မရွင္႐ုံးေတြကို သြားၿပီးေတာ့မွ ျပင္ဖို႔၊ ျဖည့္ဖို႔၊ ဖ်က္ဖို႔အတြက္ ဒီပုံစံေတြနဲ႔ ခ်က္ခ်င္းလုပ္ဖို႔ သြားတဲ့အခါမွာ သူတို႔ဆီက ၀န္ထမ္းလိုအပ္ခ်က္ေတြ၊ ႐ုံးပိတ္ေနတာေတြ၊ ေဖာင္ေတြ မရွိတာေတြ ဒီလိုျပႆနာေတြနဲ႔ဆုိေတာ့ မေကြးတိုင္းမွာ တကယ္တမ္း မဲစာရင္းေၾကညာမႈနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ေတာ့ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲႀကီးတခု က်င္းပဖို႔ ျပင္ဆင္တာနဲ႔ မတူဘူးဗ်။ လုံး၀ သိမ္ငယ္ ေသးသိမ္တယ္။ ေသးသိမ္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြလို ေတြ႔ေနရတယ္။” ေရြးေကာက္ပဲြမဲစာရင္း မွန္ကန္ေရးကုိ နယ္ပယ္အႏွံ႔ လုပ္ေဆာင္ေနရာမွာ အန္အယ္လ္ဒီပါတီက ျပဴးၿပီးထြက္ေနတယ္။ က်န္တဲ့ပါတီေတြ၊ အာဏာရပါတီေတြ၊ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြကေရာ မဲစာရင္းေပၚမွာ ဘယ္ေလာက္ေဆာင္ရြက္ခ်က္ရွိသလဲ။ ဘယ္ေလာက္ မွန္ေစခ်င္ၾကလဲ။ “ဟုတ္ကဲ့၊ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ အဓိက ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲတခု သန္႔ရွင္းတရားမွ်တ လြတ္လပ္ဖို႔ဆိုရင္ နံပါတ္ ၁ အေျခခံအခ်က္ကေတာ့ မဲစာရင္းတိက်မွန္ကန္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္။ အဲဒီေတာ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြဟာ မဲစာရင္း တိက်မွန္ကန္မႈတခုကိုေတာင္မွပဲ အေရးဂ႐ုစိုက္ၿပီး လုပ္တာမ်ဳိးမဟုတ္ဘူးဆိုရင္ ႏိုင္သာႏိုင္ခ်င္တယ္၊ တရားမွ်တလြတ္လပ္သန္႔ရွင္းတဲ့၊ ဂုဏ္သိကၡာရွိတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲတခုဆိုတဲ့ အႏွစ္သာရတခုအေပၚမွာ တန္ဖိုးမထားဘူးလို႔ က်ေနာ္က ေျပာခ်င္တယ္။ ေနာက္ထပ္တခ်က္က ေရြးေကာက္ပြဲတခုရယ္လို႔ျဖစ္လာရင္ က်င္းပတဲ့ ေကာ္မရွင္ရယ္၊ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္မယ့္ ႏုိင္ငံေရးပါတီရယ္၊ မဲဆႏၵေပးမယ့္ ျပည္သူရယ္ ဒီသုံးဦး သုံးဖလွယ္လုံးက သန္႔ရွင္းဖို႔၊ မွ်တဖို႔ လြတ္လပ္ဖို႔လိုတဲ့ အထဲမွာ ဒီထဲမွာ အေရးအႀကီးဆုံး အင္အားစုက မဲေပးမယ့္ျပည္သူပဲ။ အဲဒီေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲတခုကေန အႏိုင္ရၿပီး အစိုးရျဖစ္ခ်င္ပါတယ္ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြဟာ အမွန္တကယ္ ဒီမိုကေရစီကို တန္ဖိုးထားတယ္။ အမွန္တကယ္ မဲဆႏၵရွင္ေတြရဲ႕ တန္ဖိုးေတြကို သိတယ္ဆိုရင္ မဲစာရင္းမွာ ကိုယ့္ပါတီကို (သို႔မဟုတ္ရင္) အစိုးရျဖစ္ေအာင္ ေရြးခ်ယ္မယ့္ အခ်ဳပ္အျခာရဲ႕ မူလပိုင္ရွင္ျဖစ္တဲ့ မဲဆႏၵရွင္ျပည္သူရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္မႈမျပဳဘူးဆိုရင္ ျပည္သူကုိ ေလးစားတန္ဖိုးထားတယ္ဆိုတာ ဒါဟာ စကားေပၚမွာပဲ ရွိမယ္လို႔ က်ေနာ္ အဲလို ေျပာခ်င္တယ္ဗ်။” ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပဲြ၊ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပဲြေတြမွာ အခုလိုမ်ဳိး မဲစာရင္းေတြ ေနရာအႏွံ႔ အလြန္အမင္း မွားယြင္းမႈမ်ဳိးေတြက မၾကားခဲ့ရဖူးဘူး။ အခုမွားယြင္းမႈက ဘာအတြက္ ရည္ရြယ္ဦးတည္ေနတယ္၊ လုပ္ေဆာင္တယ္လို႔ သုံးသပ္ႏုိင္မလဲ။ “အဓိကကေတာ့ မဲဆႏၵေပးမယ့္သူေတြကိုလည္း ေရြးေကာက္ပဲြတခုအေပၚမွာ အယုံအၾကည္ ကင္းမဲ့သြားေလာက္ေအာင္လို႔အထိ အစိုးရက ရည္ရြယ္တယ္၊ မရည္ရြယ္ဘူး က်ေနာ္ မစြပ္စဲြေသာ္လည္းဘဲ ေရြးေကာက္ပဲြျဖစ္စဥ္ေတြအေပၚ စိတ္ပ်က္သြားေစခ်င္တယ္လို႔ က်ေနာ္ ယူဆတယ္။ ေနာက္တခုက ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြေပါ့၊ အဓိကအားျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ အတိုက္အခံ အန္အယ္လ္ဒီပါတီဟာ မဲစာရင္း စိစစ္မႈမွာကိုပဲ အလုပ္ေတြ ႐ႈပ္ေနေအာင္လို႔ လုပ္ထားတယ္လို႔ေတာင္ က်ေနာ္က အဲလို ေျပာခ်င္တယ္ဗ်။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂ မွာလည္း သန္းေခါင္စာရင္းေတြ ေကာက္ထားၿပီးသား။ အခုလက္ရွိလည္း မဲစာရင္းေကာက္ယူမႈဟာ ရပ္ကြက္၊ ေက်းရြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးေတြနဲ႔ လူ၀င္မွဳႀကီးၾကပ္ေရး အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ ေကာက္တာဟာ ဒီေလာက္မွားယြင္းစရာအေၾကာင္း မရွိဘူးဗ်။ အဲဒီေတာ့ သန္းေခါင္စာရင္းနဲ႔ တိုက္ၾကည့္ရင္ေတာင္မွပဲ ဒီေလာက္ လြဲေခ်ာ္စရာ အေၾကာင္းမရွိဘူး၊ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္ၿပီးသားလူေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့။ အဲဒီေတာ့ ဒီတႀကိမ္ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ မဲစာရင္းထုတ္ျပန္မႈ အမွားအယြင္းေတြဟာ က်ေနာ္ ႐ုိး႐ုိးသားသားေလးပဲ ေထာက္ျပခ်င္တဲ့ အခ်က္ကေတာ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိမွားတဲ့ အမွားတခုလို႔ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တယ္။” မဲစာရင္းမွားယြင္းမႈေတြကို ျပင္ဆင္ႏိုင္ဖို႔ ေျမျပင္ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြထဲမွာ အေတြ႔အႀကဳံထဲက ဘာေျပာစရာရွိဦးမလဲ။ “ေျမျပင္ေဆာင္ရြက္ခ်က္ ထူးျခားတာတခ်က္က ဘာလဲဆိုေတာ့ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပဲြဟာ အေထြေထြေရြးေကာက္ပဲြႀကီးျဖစ္တယ္။ ပါတီစုံဒီမိုကေရစီ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲႀကီး ျဖစ္သလို သူမ်ားေတြ တည္ၿငိမ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ က်င္းပတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြနဲ႔ မတူတာဟာ ဒီတႀကိမ္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီအေရြ႕ အေျပာင္းအလဲအတြက္ အလြန္အင္မတန္ အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာ လက္ရွိအစိုးရလည္းသိတယ္၊ ေကာ္မရွင္လည္းသိတယ္၊ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္မယ့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြလည္း သိတယ္၊ မဲေပးမယ့္ ျပည္သူေတြလည္းသိတယ္၊ ႏိုင္ငံတကာကလည္း သိတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီေလာက္ တိုင္းျပည္ရဲ႕အေျပာင္းအလဲျဖစ္မယ့္ ေရြးေကာက္ပဲြ ျဖစ္စဥ္ႀကီးတခုကို က်င္းပဖို႔အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္စဥ္ process တခုလုံးနဲ႔ ပတ္သက္္လုိ႔ စစၿပီး မဲစာရင္းျပဳစုၿပီးေတာ့မွ မဲစာရင္းေၾကညာတဲ့ အစကစ၊ ေရြးေကာက္ပြဲ ကမ္ပိန္းရာသီေတြ၊ ေရြးေကာက္ပဲြက်င္းပတဲ့ အေျခအေနေတြထိ၊ အဲဒီေတာ့ ဟိုဘက္က က်င္းပတဲ့အေျခအေနေတြ ခဏထားပါေတာ့ ကမ္ပိန္းရာသီအတြက္။ အခု ေရြးေကာက္ပဲြျဖစ္စဥ္ process ရဲ႕ ပထမဆုံးအစ ဒီ မဲစာရင္းေၾကညာမႈေတြကမွစလို႔ အဲဒီေလာက္ အေရးႀကီးတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲႀကီးကို ျပည္သူလူထု ႏိုင္ငံေရးႏိုးၾကားမႈ ျဖစ္ဖို႔အတြက္၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြကလည္း ဒီမိုကေရစီစံေတြအေပၚမွာ ခိုင္ခိုင္မာမာ ရပ္ၿပီးေတာ့မွ ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ ၿပိဳင္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ေကာ္မရွင္ကလည္း လုံး၀ transparency ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ တကယ့္ကို free and fair ျဖစ္တယ္ဆိုတာကုိ ျပႏိုင္ဖို႔အတြက္ဟာ အလြန္အင္မတန္ အေရးႀကီးတဲ့ စံတန္ဖိုးေတြျဖစ္တယ္။" "အခုအခ်ိန္မွာ အဲဒီအခ်က္အလက္ေတြ၊ အဲဒီစံတန္ဘုိးေတြေပၚမွာ ရပ္ၿပီးေတာ့မွ လုပ္တဲ့ေနရာမွာ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြဘက္ကလည္း အားနည္းမႈေတြရွိသလို ျပည္သူလူထုေတြရဲ႕ ႏိုးၾကားမႈေတြကလည္း အားရစရာ မေကာင္းသလို အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ ေကာ္မရွင္ရဲ႕၊ အစိုးရရဲ႕ ေရြးေကာက္ပဲြျဖစ္စဥ္တခုအေပၚမွာ လႈံ႔ေဆာ္မႈ အားနည္းတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ဆိုရင္ ၿမဳိ႕နယ္ႀကီးေတြမွာ အခုလို မဲစာရင္းေၾကညာတဲ့ ရက္ေတြမွာဆိုရင္ gate show ႀကီးေတြ bill board ႀကီးေတြနဲ႔ ပ႐ုိဂ်က္တာေတြကေနမွ ဒါကို သီခ်င္းေတြနဲ႔ အ႐ုပ္ေတြနဲ႔ေပ့ါဗ်ာ၊ ဒါေတြ ျပရမယ္။ အသံလႊင့္ဌာနေတြကေနမွ ၿခိမ့္ၿခိမ့္သဲ ေျပာရမယ္။ ေက်းရြာေတြထိ လမ္းဆုံလမ္းခြေတြမွာ မဲစာရင္းသြားၾကည့္ဖို႔ရာ အလြန္အင္မတန္ ႏိုင္ငံသားတေယာက္အတြက္၊ မဲဆႏၵရွင္တေယာက္အတြက္ အင္မတန္ အေရးႀကီးတယ္ဆိုတဲ့ ဟာေတြကို ေျပာရပါလိမ့္မယ္ဗ်။ ဒါေတြကို လုံး၀ က်ေနာ္တို႔ မေတြ႔ရဘူး။ ေရြးေကာက္ပဲြျဖစ္စဥ္တခုကို ၿခိမ့္ၿခိမ့္သဲ က်င္းပဖို႔အတြက္ ဒီလိုအပ္ခ်က္ေတြက အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အဲဒါကိုက ေရြးေကာက္ပဲြတခုကို စိတ္၀င္စားဖို႔အတြက္ အဓိကက်တဲ့ ျပည္သူေတြအတြက္ လိုအပ္ခ်က္တခု ျဖစ္ေနတယ္။ ဒီလႈံ႔ေဆာ္မႈလုပ္ဖို႔အတြက္ သက္ဆိုင္ရာ တာ၀န္ရွိသူေတြြမွာ တာ၀န္ရွိတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ သူတို႔ေတြဟာ က်ေနာ္တို႔နဲ႔ ေတြ႔စဥ္မွာတုန္းကေတာ့ ‘ဗီႏိုင္းေတြကိုေတာ့ ဘယ္ရြာေတြကို ေပးထားပါတယ္၊ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြကို ဘယ္ႏွခ်ပ္ ေ၀ထားပါတယ္’ ေျပာေသာ္လည္းပဲ က်ေနာ္တို႔ အခုသြားတဲ့ေနရာေတြမွာ ဒါေတြကို ထင္ထင္ရွားရွား မေတြ႔ရဘူး။ က်ေနာ္တို႔ တခ်ဳိ႕မဲစာရင္းေၾကညာတဲ့ ေကာ္မရွင္႐ုံးေတြဆိုရင္ မေကြးၿမိဳ႕ဆိုရင္ မင္းဂံႀကီးဆိုတဲ့ ရပ္ကြက္ဆိုရင္ အဲဒီ စေၾကညာတဲ့ ၈ ရက္ေန႔မွာကို ႐ံုးလုံး၀ပိတ္ထားတယ္၊ ေကာ္မရွင္႐ုံးကို။ က်ေနာ္တို႔ သြားၿပီးေတာ့မွ မဲစာရင္းသြားၾကည့္တယ္။ သက္ဆိုင္ရာ ရပ္ကြက္ေကာ္မရွင္ေတြကို က်ေနာ္တို႔ အႀကံဉာဏ္ေပးဖို႔ သြားတဲ့အခါမွာ လုံး၀ ႐ုံးပိတ္ထားတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေကာ္မရွင္ကိုေတာ့ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေၾကာင္းၾကားလိုက္ပါတယ္။ ေျပာခ်င္တာက ဒီလိုေနရာေတြဟာ ဗမာျပည္အနယ္နယ္အရပ္ရပ္မွာ အမ်ားႀကီး ရွိႏိုင္တယ္။"