ျပည္နယ္မ်ားရွိ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖဲြ႔မ်ားနဲ႔ တိုင္းရင္းသားပါတီမ်ားက ဖက္ဒရယ္စနစ္ကို ျပည္ေထာင္စုအစုိးရထံမွ  ေတာင္းဆိုေနရာ သယံဇာတခြဲေဝေရးလည္း ပါပါသည္။ ၁၉၆၂ ခုနွစ္ အာဏာသိမ္းစစ္အစုိးရသည္ ရုိးသားစြာေတာင္းဆိုေသာ တိုင္းရင္းသားတို႔၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ကုိ ျပည္နယ္ခြဲထြက္ဖို႔ ၾကိဳးစားေနသည္။ တိုင္းျပည္ေခ်ာက္ထဲမက်ခင္ လက္ ၂ လံုးေလာက္သာ လိုေတာ့သည္ဟု အေၾကာင္းျပကာ အာဏာသိမ္းလိုက္ေလသည္။ စင္စစ္ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုဆိုသည္မွာ တုိင္းျပည္မွ သီးျခား ခြဲထြက္ခြင့္ ေတာင္းျခင္း မဟုတ္ေပ။ ျပည္နယ္မ်ားအဖို႔ ျပည္ေထာင္စုမွ ခြဲထြက္ေရးမွာ အလြန္ပင္ပန္းလွပါသည္။ ဆိုဗီယက္ယူနီယံ ၿပိဳကြဲၿပီး ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ကို ခါခ်လိုက္သည့္အခ်ိန္က အခ်ိဳ႕ ျပည္နယ္ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ကေသာင္းကနင္း ျဖစ္ကုန္ၾကသည္။ ေနာက္တက္လာေသာ သမၼတ ယဲ့လ္ဆင္က ျပည္နယ္မ်ား ခြဲထြက္လိုက ခြဲထြက္ႏိုင္သည္ဟု ေၾကညာလိုက္ေသာအခါ ျပည္နယ္မ်ား ခြဲထြက္ကုန္ၾကသည္။ ထိုအခါ ယခင္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရျဖစ္ေသာ ရုရွားနုိင္ငံက အကူအညီမေပးနိုင္ေသာေၾကာင့္ နုိင္ငံမ်ား၏ စီးပြားေရးက်ဆင္းလာသည္။ ဆိုဗီယက္ယူနီယံ ခ်က္ခ်င္း ၿပိဳကြဲသြားသည္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထိုအခ်ိန္က အေမရိကန္နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဟင္နရီကစ္ဆင္ဂ်ာက ဆိုဗီယက္ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးသမၼတ ေဂၚဘာေခ်ာ့ဗ္ကို “အေျပာင္းအလဲ ခြင့္ျပဳလိုက္သည္က လ်င္ျမန္လြန္းသည္။ သူတို႔ စီးပြားေရးကို သူတို႔ မတည္ေဆာက္နုိင္မီ ခြဲထြက္ခြင့္ျပဳလိုက္သျဖင့္ ထိုနုိင္ငံမ်ားမွာ အခက္အခဲ ေတြ႔ၾကရသည္။ မစၥတာ ေဂၚဘာေခ်ာ့စ္ အေနျဖင့္ တဆင့္ခ်င္း တဆင့္ခ်င္း ေျပာင္းလဲသင့္သည္” ဟု ေဝဖန္ေထာက္ျပသည္ကို ဖတ္ရႈ ခဲ့ရပါသည္။ ယခု ဒီမုိကေရစီလမ္းေၾကာင္းေပၚ စတင္ေလွ်ာက္လွမ္းေနေသာ ျမန္မာနိုင္ငံ၌ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုအသီးသီးက ဖက္ဒရယ္စနစ္ က်င့္သံုးရန္ တညီတညြတ္တည္း ေတာင္းဆိုေနၾကသည္။ ဖက္ဒရယ္တြင္ တန္းတူခြင့္နဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္မွာ အေရးအႀကီးဆံုး ျဖစ္၏။ ထုိထဲတြင္ သယံဇာတခြဲယူခြင့္လည္း ပါဝင္ေလသည္။ လက္ရွိ ျဖစ္ေပၚေနေသာ လူမ်ိဳးစုလက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားနဲ႔ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရတို႔၏ စစ္ပြဲ၌ သယံဇာတထြက္ရွိရာ ေနရာမ်ားကို သူပိုင္ကိုယ္ပိုင္ အျငင္းပြားကာ တိုက္ပြဲျဖစ္ေနသည္က မ်ား၏။ ဥပမာ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဖားကန္႔ေဒသရွိ ေက်ာက္စိမ္းတြင္းမ်ား ျပႆနာျဖစ္ပါသည္။ ၆၂ ခုနွစ္မွာ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းၿပီးကတည္းက ျပည္နယ္အသီးသီးမွ သယံဇာတမ်ားကို ျပည္မအစိုးရက လက္ဝါးႀကီးအုပ္ခဲ့သည္။ ျပည္မအစိုးရက ခြဲေဝေပးသည္ကုိသာ ျပည္နယ္အစိုးရမ်ားက အသံုးခ်ရေလသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဖားကန္႔ေဒသမွ ေက်ာက္ စိမ္းတြင္းမ်ားဆိုလွ်င္ တခ်ိဳ႕ေက်ာက္စိမ္းထြက္ေကာင္းေသာ တြင္းမ်ားကို စစ္တပ္မွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ား ပိုင္သည္ဟုပင္ ေျပာဆိုၾကသည္။ တခ်ိဳ႕ကို ခရိုနီစီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ႀကီးမ်ားက ပိုင္ေလသည္။ စက္တင္ဘာ ၂၉ ရက္ေန႔က ထုတ္ေသာ ရိုက္တာသတင္းတခုတြင္ “ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္း အေရာင္းအဝယ္လုပ္ငန္းအားလံုး၏ ထက္ဝက္ခန္႔မွာ အခြန္အခ နည္းနည္း သို႔မဟုတ္ အခြန္စည္းက်ပ္မႈ မရွိပဲ နယ္စပ္မွ တရားမဝင္ျဖတ္၍ တရုတ္နိုင္ငံတြင္းသို႔ ေရာင္းခ်လ်က္ရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာအစုိးရနွင့္ ျပည္သူမ်ားမွာ အခြန္ဘီလီယံေပါင္းမ်ားစြာ နစ္နာ ဆံုးရံႈးေနသည္” ဟု ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ၂ဝ၁၁-၂ဝ၁၂ ဘ႑ာေရးနွစ္ အတြင္း ျမန္မာနိုင္ငံသည္ ေက်ာက္စိမ္းပမာဏ ကီလိုဂရမ္ ၄၃ သန္းေက်ာ္ တူးေဖာ္နိုင္ခဲ့သည္။ ထိုေက်ာက္စိမ္း မ်ားကို ၁ ကီလိုဂရမ္လွ်င္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁ဝဝ နႈန္းခန္႔ျဖင့္ တန္ဖိုးၿဖတ္ပါက စုစုေပါင္း အေမရိကန္ေဒၚလာ ၄.၃ ဘီလီယံ (ေဒၚလာသန္းေပါင္း ၄၃ဝဝ) အထိ တန္ဖိုးရွိပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ ထိုဘ႑ာေရးနွစ္၌ အစိုးရ ရရွိေသာ အေမရိကန္ေဒၚလာမွာ ၃၄ သန္းသာ ရွိသည္ဟု ရိုက္တာသတင္းဌာနက ေဖာ္ျပထား၏။ ထိုသုိ႔ အမွန္တကယ္ရရွိေသာ ေက်ာက္စိမ္းတန္ဖိုးကို ေလ်ာ့ေလ်ာ့ေပ့ါေပ့ါ တြက္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုကိစၥကို သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာန သို႔ ရိုက္တာသတင္းဌာနက စံုစမ္းေမးျမန္းရာ ေျဖၾကားျခင္း မရွိခဲ့ေပ။ ဟားဘက္စ္အမည္ရွိ နုိင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းတခုက ၂ဝ၁၁ ခုနွစ္အတြင္း ျမန္မာ့ ေက်ာက္ စိမ္း အေရာင္းအဝယ္လုပ္ငန္း၏ တန္ဖိုးမွာ စုစုေပါင္း အေမရိကန္ေဒၚလာ ၈ ဘီလီယံအထိ ရွိသည္ဟု ဆိုပါသည္။ ထုိေက်ာက္စိမ္းအားလံုးလိုလိုမွာ တရုတ္နုိင္ငံထဲသို႔ တရားမဝင္ ေရာက္ရွိေနၾကျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ တရားဝင္ ဆိုလွ်င္ ထိုေမွာင္ခိုလမ္းေၾကာင္း သြားၿပီးသည့္ အၾကြင္းအက်န္မ်ားကို ေနျပည္ေတာ္တြင္ ေရာင္းခ်ၿပီး ထိုေရာင္း ခ်သည့္ အခြန္တန္းဖိုးကိုသာ အစိုးရက ရရွိေလသည္။ ဖားကန္႔မွ ထြက္ေသာ ေက်ာက္စိမ္းမ်ားသည္ စစ္တပ္အုပ္ ခ်ဳပ္ေသာေဒသ၊ ေကအိုင္ေအ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ေဒသမ်ားမွ ထြက္ကာ တရုတ္သုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဖားကန္႔ေဒသေက်ာက္စိမ္းကုန္သည္မ်ား၏ အဆိုအရ အႀကီးဆံုးေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို တရုတ္ကုမၸဏီမ်ားနဲ႔ ၄င္းတို႔၏ လက္ခြဲကုမၸဏီမ်ားက လုပ္ကိုင္ေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ တရုတ္ကုမၸဏီမ်ား ယခင္စစ္အစိုးရနဲ႔ ခရိုနီမ်ားကသာ ရရွိသြားျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုပါသည္။ ဖားကန္႔ေဒသေက်ာက္စိမ္းလုပ္ကြက္မ်ားကို တရုတ္ကုမၸဏီမ်ားက အမ်ားစု ပိုင္ဆိုင္သလို တပ္မေတာ္၏ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းျဖစ္ေသာ  ဦးပိုင္လီမိတက္က ပိုင္ဆိုင္သည္ဟု ဆိုပါသည္။ ထို႔ျပင္ ယခင္စစ္အစိုးရနွင့္ ပုလဲနံပသင့္ကာ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းခဲ့ေသာ ခရိုနီ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားကလည္း ပိုင္ဆိုင္ေၾကာင္း သိရွိရေလသည္။ ဖားကန္႔ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္ရာေဒသသည္ ဒုစရိုက္မႈအမ်ားဆံုး ျဖစ္ေလသည္။ ထိုေဒသ တြင္ ဘိန္းျဖဴအေရာင္းအဝယ္အျဖစ္ဆံုး၊ ဘိန္းျဖဴအေပါဆံုး ျဖစ္၏။ ေက်ာက္စိမ္းတြင္း အလုပ္သမားမ်ားမွာ ဘိန္းျဖဴသံုး၍ အလုပ္လုပ္လွ်င္ အလုုပ္ပိုတြင္သည္ဟု ဆိုသည္။ ရသမွ်ေငြမ်ားကို ဘိန္းျဖဴအတြက္ ကုန္သြားၾကသည္ခ်ည္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဖားကန္႔ေဒသ ေရာက္သူမွန္သမွ်မွာ ဘိန္းျဖဴနွင့္ မကင္းၾကေပ။ ဘိန္းျဖဴမသံုးဟု အစက တင္းခံေနၾကေသာ္လည္း ဘိန္းျဖဴမသံုးလွ်င္ အလုပ္လုပ္၍ မရေတာ့ေပ။ ဘိန္းျဖဴကို ေဆးထိုးအပ္နွင့္ သံုး ရင္း တေယာက္မွ တေယာက္ ကူးစက္ကာ HIV ပိုးအမ်ားဆံုးရွိေသာ ေဒသမွာလည္း ဖားကန္႔ေဒသျဖစ္ေန ေတာ့သည္။ ဖားကန္႔ေဒသကို ဒုစရိုက္နယ္ေျမဟု ေခၚဆိုရသည္မွာ ထုိကဲ့သုိ႔ HIV ကူးစက္မႈမ်ားသလို ဘိန္းျဖဴ အသံုးျပမႈလည္း မ်ား၏။ ထို႔ျပင္ အားၾကီးသူက အားနည္းသူကို အနိုင္ယူေသာ ဥပေဒမဲ့ေဒသလည္း ျဖစ္ေနပါ သည္။ တရုတ္တို႔အဖို႔ ေက်ာက္စိမ္းသည္ သူတို႔၏ အမြန္အျမတ္ ရတနာျဖစ္၏။ လာဘ္လာဘ ေကာင္းသည္။ ထိုကဲ့သုိ႔ အထြတ္အျမတ္ျဖစ္ေသာ ေက်ာက္စိမ္းမွာ ျမန္မာနိုင္ငံ ဖားကန္႔ေဒသတခုတည္း၌ပင္ အရည္ အေသြးေကာင္းေသာ ေက်ာက္စိမ္းမ်ားရရွိေလသည္။ ထိုကဲ့သုိ႔ ေက်ာက္စိမ္းမ်ားကို တရားမဝင္နည္းျဖင့္ တရုတ္ နိုင္ငံထဲသို႔ ကားႀကီး၊ ကားငယ္ျဖင့္ တင္သြင္းေနပါေတာ့သည္။ ေက်ာက္စိမ္း တရုတ္နုိင္ငံထဲ မည္မွ်ေရာက္သည္ ကို တရုတ္ အစိုးရက စာရင္းဇယားျဖင့္ မေၾကညာပါ။ သို႔ေသာ္ အဖိုးတန္ ျဒပ္သတၱဳတမ်ိဳးအျဖစ္ ၂ဝ၁၂ တြင္ ေဒၚလာ ၂၃၉ သန္းဖိုး တင္သြင္းခဲ့သည္ဟု ေၾကညာခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ အမွန္တကယ္ထက္ အဆမ်ားစြာ ေလ်ာ့နည္းပါသည္။ အမ်ားစုေသာ ေက်ာက္စိမ္းမ်ားမွာ တရုတ္ ျပည္ထဲ ေရာက္ေနေသာေၾကာင့္ ျမန္မာအစိုးရအဖို႔ ဘီလီယံနွင့္ခ်ီကာ အခြန္ေလ်ာ့နည္းေနပါေတာ့သည္။ ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရးအတြက္ ေငြအရင္းအနွီးမ်ားစြာ လိုအပ္သည့္အတြက္ တရုတ္ကုမၸဏီ၊ တရုတ္လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက ေငြအရင္းအနွီးအမ်ားအျပားထည့္ကာ ပိုင္ဆုိင္ေန ၾကေလသည္။ ရိုက္တာ သတင္းအရ ဆိုလွ်င္ ဦးပိုင္ကုမၸဏီ၌ ျမန္မာခရိုနီအရင္းရွင္ႀကီးတဦးက ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းကို အႀကီးအက်ယ္ လုပ္ကိုင္ ပိုင္ဆိုင္ထားသည္ဟု ဆိုပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေက်ာက္စိမ္းသည္ ကခ်င္ျပည္နယ္မွ ထြက္၏။ ကခ်င္ျပည္သူမ်ား၏ နယ္ေျမမွ ထြက္ေသာေၾကာင့္ ထိုေက်ာက္စိမ္းတြင္းမ်ားမွ ထြက္ေသာ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားကို ထိုကခ်င္ျပည္သူမ်ား ပိုင္ဆိုင္သင့္ပါသည္။ ကခ်င္ျပည္သူမ်ားက သူတို႔ေဒသ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ ထုိအက်ိဳးအျမတ္မ်ားကို သံုးစြဲလိုပါသည္။ ကခ်င္ျပည္သူမ်ားအတြက္ သူတို႔ေဒသမွ ထြက္ေသာသယံဇာတမ်ားကို ျပည္မအစိုးရနဲ႔ တန္းတူရပိုင္ခြင့္ ရွိေလ သည္။ ျပည္တြင္းစစ္ႀကီး ျဖစ္ရသည့္အေၾကာင္းအရင္းတြင္ ထိုအခ်က္လည္း ပါသည္။ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္လိုလွ်င္ တန္းတူခြင့္အတြက္ အေလးအနက္စဥ္းစားရေပမည္။ ရခုိင္ျပည္နယ္မွ ထြက္ေသာ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔နဲ႔ ကမ္းလြန္ေရနံကို ရခိုင္ျပည္သူမ်ားကလည္း သက္ဆိုင္ေလ သည္။ သို႔ေသာ္ ရခိုင္ျပည္သူမ်ားမွာ တန္းတူပုိင္ဆိုင္ခြင့္ မရရွိခဲ့ပါ။ ထိုျပႆနာမ်ားကို ျပည္မအစုိးရက  အေလးအနက္ထား စဥ္းစားရမည္။ ကခ်င္၊ ရွမ္း၊ ကရင္၊ ခ်င္း၊ မြန္ စသည့္စသည့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား၏ ေဒသထြက္ သယံဇာတမ်ားမွ အက်ိးု အျမတ္ကို ထိုေဒသခံ ျပည္သူမ်ားအား အေလးအနက္ထား စဥ္းစားၿပီး ေဆာင္ရြက္မွသာလွ်င္ အမ်ိဳးသား စည္း လံုးညီညြတ္ေရးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမွာ အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႔နိုင္ပါသည္။ ထက္ျမက္