မတ္လ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ လက္ပံတန္း၌ ေက်ာင္းသားဆႏၵျပပြဲ အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြဲခံ လိုက္ရျခင္းအား ဥပေဒ၊ ဥပေဒစိုးမိုးေရးနဲ႔ ဥပေဒစိုးမိုးေရး၏ အေျခခံျဖစ္ေသာ တိုင္းျပည္ အေဆာက္အအံုရႈေထာင့္မ်ားအျပင္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျပႆ    နာမ်ားနဲ႔ပါ ဆက္စပ္သံုးသပ္ရန္ လိုအပ္လာပါသည္။ တႏိုင္ငံလံုး ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္မူၾကမ္း (Final Draft) ကို နွစ္ဘက္သေဘာတူ ေရးၿပီးေၾကာင္း အတည္ျပဳခ်က္ လက္မွတ္ထိုးသည့္ မတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔ ညေနမွာပင္ ဒုတိယဗို္လ္ခ်ဳပ္ႀကီးျမင့္စိုးက ကာခ်ဳပ္၏ မူ ၆ ခ်က္ကို မီးေမာင္းထိုးေျပာသြားခဲ့သည္။ ယင္း၏ အနွစ္သာရမွာ တည္ဆဲဥပေဒမ်ားကို လိုက္နာရန္နဲ႔ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုေဘာင္အတြင္း ၀င္ေရာက္ရန္ ျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းသားသပိတ္ကို ၿဖိဳခြဲျခင္းမွာ ဥပေဒနဲ႔ အညီျဖစ္ေၾကာင္း ျပစ္မႈဆိုင္ရာ က်င့္ထံုးဥပေဒနဲ႔ ၂၀၁၁ ခုနွစ္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေ၀းခြင့္နဲ႔ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ ဥပေဒ တို႔ကို ကိုးကားလ်က္ စစ္အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားက ခုခံေျဖရွင္းခဲ့သည္။ ထိုမွ်မက အျခားအေရးႀကီး ကိစၥရပ္မ်ား၊ ျပႆ  နာမ်ားအားလံုးနီးပါးမွာပင္ လက္ရွိ စစ္အစိုးရသည္ ဥပေဒ၊ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ စသည္မ်ားကို ထပ္ခါတလဲလဲ ကိုးကား သံုးစြဲလာခဲ့သည္။ သို႔ျဖစ္၍ လူထုမ်ားအေနျဖင့္ ဥပေဒ၊ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ၊ ဥပေဒစိုးမိုးေရး စသည္တို႔၏ အေျခခံမ်ားကို မွန္ကန္စြာ နားလည္နုိင္မွသာ ဥပေဒေထာင္ေခ်ာက္ကို ေရွာင္လႊဲနိုင္၊ ဥပေဒအရ ဖိနွိပ္မႈမ်ားကို တုံ႔ျပန္ႏိုင္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈနဲ႔ တိုးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈမ်ားအား ဥပေဒစိုးမိုးေရးအေျခခံမ်ားမွ ခ်ဥ္းကပ္ရာတြင္ အေထာက္အပံ့ ရနိုင္ပါမည္။  ယင္းတို႔နဲ႔ ဆက္စပ္လ်က္ DVB Debate အစီအစဥ္ (၁) တြင္ ေက်ာင္းသားဆႏၵျပမႈအား အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြဲခံခဲ့ရျခင္းအေပၚ ေဆြးေႏြးခဲ့ ၾကပံုရသည္။ ယင္းတြင္ ဦးေဆာင္ေဆြးေႏြးသြားခဲ့သူ ပုဂၢိဳလ္တဦးက  “ဥပေဒဟာ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့အစိုးရနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ခံျပည္သူအၾကားမွာ သေဘာတူညီခ်က္ျဖစ္တယ္။ လူအုပ္စု A ကို ၿဖိဳခြဲျခင္းတဲ့အတြက္ လူအုပ္စု B ကို အမိန္႔ေပးႏိုင္သူတဦးက သြားၿဖိဳခြဲကြာလို႔ ခိုင္းလိုက္တာ။ ဥပေဒနဲ႔ ညီသလားဆိုရင္ ဥပေဒထဲမွာ ေရးထားတဲ့ စကားလံုးေတြနဲ႔ လုိက္တိုက္ရင္ ညီသလို ရွိတယ္။ ဥပေဒရဲ႕ အနွစ္သာရကို ၾကည့္ရင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူအစိုးရနဲ ့အုပ္ခ်ဳပ္ခံသူလူထုအၾကား မွ်မွ်တတရွိတဲ့ ဥပေဒဟု ေျပာလို ့မရ။” ဟူ၍ ေဆြးေႏြးသြားခဲ့သည္။ [caption id="attachment_89102" align="aligncenter" width="606"] ဓာတ္ပုံ - (Soe Zeya Tun/Reuters)[/caption] DVB Debate အစီအစဥ္မွာ တနိုင္ငံလံုးေလ့လာခြင့္ရေအာင္ ထုတ္လႊင့္ျခင္း ျဖစ္သျဖင့္ ဦးေဆာင္ ေဆြးေႏြးခဲ့သူအေနျဖင့္ ဥပေဒနဲ႔ စပ္လ်ဥ္း၍  အနီးစပ္ဆံုးမွန္ကန္သည့္ ဖြင့္ဆိုခ်က္ကို ျပဳမွသာ အက်ိဳးရွိႏိုင္ပါမည္။ သို႔မဟုတ္ ျပႆ   နာအေပၚ လူထု၏ သံုးသပ္မႈ ရႈပ္ေထြးသြားဖြယ္ ရွိသည္။ “အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့အစိုးရနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ခံျပည္သူအၾကားမွာ သေဘာတူညီခ်က္” ဟူသည့္ ဖြင့္ဆိုခ်က္မွာ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ Constitution ကိုသာ ရည္ညႊန္းျခင္းျဖစ္သည္။ ရိုးရိုး ဥပေဒျဖစ္သည့္ Law သို႔မဟုတ္ Act မ်ားကို ဆိုလိုျခင္း မဟုတ္ပါ။ ရိုးရိုးဥပေဒ အားလံုးမွာ အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ား အပါအ၀င္ နိုင္ငံတြင္းရွိ လူတဦးခ်င္းစီတိုင္း လိုက္နာရမည့္ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားသာ ျဖစ္သည္။ သေဘာတူညီခ်က္ မဟုတ္ပါ။ လူ႔သမိုင္းတြင္ ရိုးရိုး ဥပေဒမ်ားက အရင္ ေပၚေပါက္လာၾကျခင္း ျဖစ္ၿပီး ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒက ေနာက္မွ ျဖစ္တည္လာပါသည္။ ကမာၻေပၚ၌ သက္တမ္းအရွည္ၾကာဆံုးဟုဆိုေသာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒသည္ပင္ နွစ္ေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္မွ်သာ ရွိေသးသည္။ ဥပေဒဟူသည္မွာ မည္သည့္အရာ ျဖစ္သည္ကို တကမာၻလံုးက တညီတညြတ္တည္း လက္ခံထားသည့္ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ မရွိပါ။ ဥပေဒပညာရွင္ႀကီးအခ်ိဳ႕၏ ရွင္းလင္းခ်က္မ်ားအေပၚ အေျချပဳလ်က္ မိမိကိုယ္ပိုင္အေတြးအျမင္နဲ႔ အေတြ႔အၾကံဳမ်ားနဲ႔ ေပါင္းစပ္ကာ ေခတ္မီတိုးတက္ေသာ ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံႀကီးမ်ားက လက္ခံသည့္ ဥပေဒ၏ ေယဘုယ် သေဘာကို စာေရးသူအေနျဖင့္ ေအာက္ပါအတိုင္း နားလည္ ဖြင့္ဆိုပါသည္။ “ဥပေဒဟူသည္မွာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းက လက္ခံက်င့္သုံးေသာ ကိုယ္က်င့္တရား၊ စံထားခ်က္၊ ႏိုင္ငံေရးအေတြးအေခၚမ်ားနဲ႔ သက္ဆိုင္ရာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ ပကတိလိုအပ္ခ်က္နဲ႔ အနာဂတ္ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မ်ားကို ထင္ဟပ္ေသာအရာ ျဖစ္သည္။ လူတဦးခ်င္းစီနဲ႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတရပ္လုံး၏ လြတ္လပ္မႈ၊ လုံၿခံဳမႈ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ၊ တည္ၿငိမ္မႈ၊ တိုးတက္မႈတို႔ကို ပ့ံပိုးေဖာ္ေဆာင္ေပးႏိုင္ေရး ဦးတည္ခ်က္နဲ႔ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံ၏ တရားဝင္ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔ကေန၍ တိတိက်က် ေဝါဟာရမ်ားအသုံးျပဳကာ လူတဦးခ်င္းစီ၏ အခြင့္အေရးနဲ႔ တာ၀န္မ်ားကို သတ္မွတ္ေပးထားသည့္အရာ (သို႔မဟုတ္) လူအမ်ား၏ ျပဳမူ က်င့္ႀကံမႈ အေပၚ ထိန္းေက်ာင္း၊ ကန္႔သတ္၊ ခြင့္ျပဳ၊ ျပ႒ာန္းထားသည့္ အရာျဖစ္သည္။” ေက်ာင္းသားဆႏၵျပပြဲကို အၾကမ္းဖက္ ဖိႏိွပ္ ႏွိမ္နင္းရာတြင္ လူအုပ္စုတစုကို ၿဖိဳခြဲလုိ သျဖင့္ အမိန္႔ေပးႏိုင္သူတဦးက အျခားလူအုပ္စုတစုကို ခိုင္းျခင္းမွာ ဥပေဒနဲ႔ ညီသလို ရွိေၾကာင္း ဟူေသာ ဖြင့္ဆိုခ်က္မွာလည္း မမွန္ပါ။ ယင္းသို႔ ဖြင့္ဆိုျခင္းျဖင့္ ဆႏၵျပပြဲကို ၿဖိဳခြဲရန္ စစ္အစိုးရက စြမ္းအားရွင္မ်ားအား အသံုးျပဳျခင္းမွာ ဥပေဒအရ တရား၀င္လိုလို အဓိပၸာယ္သက္ေရာက္သြားေစသည္။ ျပစ္မႈဆိုင္ရာက်င့္ထံုး ဥပေဒပုဒ္မ ၁၂၇ အရ အမ်ားျပည္သူ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို ေနွာက္ယွက္ ဖ်က္ဆီးေသာ လူစုလူေ၀းအား ပုဒ္မ ၁၂၈ အရ ၿဖိဳခြဲရန္ ရဲအရာရွိက အကူအညီေတာင္းႏိုင္သူမွာ အျခားလူအုပ္စု တစုမဟုတ္ပါ။ လူပုဂၢိဳလ္တဦးခ်င္းကိုသာ ရည္ညႊန္းသည္။ ဥပေဒတြင္ (ျမန္မာဘာသာျဖင့္) မည္သည့္အမ်ိဳးသားကို မဆို၊ (အဂၤလိပ္ ဘာသာျဖင့္) Any male person ဟု အတိအက် သံုးထားသည္ကို ေလ့လာျခင္းျဖင့္ ရွင္းပါသည္။ စစ္အစိုးရက စြမ္းအားရွင္ အေနျဖင့္ စနစ္တက် ဖြဲ႔စည္းထားသည့္ လက္ကိုင္တုတ္အဖြဲ႔အား သံုး၍ ျပည္သူလူထု၏ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပမႈမ်ားအား အၾကမ္းဘက္ ၿဖိဳခြဲျခင္းမွာ မည္သည့္ တည္ဆဲဥပေဒနဲ႔မွ် မညီပါ။ ပထမကမာၻစစ္ႀကီးၿပီးသည့္ ေနာက္ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္နဲ႔  ၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားအတြင္း ဂ်ာမနီႏိုင္ငံတြင္ နာဇီပါတီက ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည့္ ရွပ္ညိဳတပ္ဟူ၍ လူသိမ်ားခဲ့ေသာ အရပ္သားတပိုင္း စစ္ေရးအင္အားစု Sturmabteilung (SA) သည္ ဟစ္တလာ အာဏာရလာေရးကို အဓိက ပံ့ပိုးေပးခဲ့သည္။ ၄င္းတုိ႔သည္ နာဇီပါတီက ဦးေဆာင္က်င္းပခဲ့သည့္ တရားပြဲမ်ားအား ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း၊ နာဇီပါတီကို ဆန္႔က်င္သည့္ နိုင္ငံေရးအင္အားစုမ်ားအား အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြဲ ျခင္း၊ အုပ္စုအင္အားကို စနစ္တက် သံုးကာ အတိုက္အခံ လႈပ္ရွားသူမ်ားအား လုပ္ၾကံ သတ္ျဖတ္ျခင္း စသည္တို႔ကို က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုစဥ္က ဟစ္တလာသည္ လူထုအတြင္း အေၾကာက္တရား ဖန္တီးျခင္းအားျဖင့္ မိမိ လိုခ်င္သည့္ အာဏာရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတိုင္ကို လွမ္းကိုင္ ရယူသြားႏိုင္ခဲ့သည္။ ဥပေဒစိုးမိုးေရး ကင္းမဲ့သည့္ ႏိုင္ငံမွန္သမွ်တြင္ အုပ္စိုးသူ အာဏာရွင္မ်ားသည္ အေၾကာက္တရား ဖန္တီးကာ အုပ္ခ်ဳပ္ေလ့ရွိၾကျမဲ ျဖစ္သည္။ [caption id="attachment_89101" align="aligncenter" width="621"] ဓာတ္ပုံ - (Soe Zeya Tun/Reuters)[/caption] လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံနဲ႔ အ၀ွမ္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အဓိကရုဏ္းမ်ားအတြင္း မည္သည့္ေနရာက ေရာက္လာမွန္းမသိေသာ လူစုလူေ၀းမ်ားသည္ စနစ္တက်နဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား က်ဴးလြန္ခဲ့ေၾကာင္း သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚခဲ့သည္မွာ ၾကာပါၿပီ။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ ခန္းမေရွ႕တြင္ အရပ္၀တ္ စြမ္းအားရွင္ဆိုသူမ်ားအား အသံုးျပဳၿပီး ဆႏၵျပေက်ာင္းသားမ်ားအား ၿဖိဳခြင္းခဲ့မႈနဲ႔ လက္ပံတန္းတြင္ ရဲယူနီေဖာင္း၀တ္ထားသူမ်ားက မတန္တဆ အင္အားကို အသံုးျပဳကာ ေက်ာင္းသားမ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္ခဲ့မႈမ်ားကို ေတြ႔လိုက္ရေသာအခါ ဦးသိန္းစိန္ စစ္အစိုးရသည္ စြမ္းအားရွင္အဆင့္ထက္ ပို၍ျမင့္ကာ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံမွာကဲ့သုိ႔ အရပ္သားတပိုင္း စစ္ေရးအင္အားစု Sturmabteilung (SA) မ်ိဳး တခုခု ကို ဖြဲ႔စည္းအသံုးခ်ေနၿပီလားဟု ေလ့လာရန္ လိုအပ္လာသည္။ ဆႏၵျပမႈကို အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြဲျပလိုက္ျခင္းျဖင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားကို သာမက ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေ၀းကာ မိမိတို႔၏ ဆႏၵကို ထုတ္ေဖာ္ရန္ ႀကိဳးစားေသာ လူထုႀကီးတရပ္လံုးအတြင္းတြင္ပါ အေၾကာက္တရားဖန္တီးလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ စစ္မွန္ေသာ ဥပေဒစိုးမိုးမႈ ကင္းမဲ့သည့္ ျပယုဂ္ပင္။ ဥပေဒစိုးမိုးမႈ ကင္းမဲ့ေနသမွ် မည္သည့္အခါတြင္မွ် ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ မရႏိုင္။ အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ား လည္း ဆိတ္သုဥ္းေနပါမည္။ DVB Debate အစီအစဥ္တြင္ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ အခြင့္အေရး ဆံုးရႈံးနစ္နာခဲ့ရမႈမ်ားကို အက်ိဳးအေၾကာင္း အခ်က္အလက္မ်ားနဲ႔ ေထာက္ျပ ေဆြးေႏြးႏိုင္ခဲ့သည့္ ရန္ကုန္တိုင္း လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေဒါက္တာ ေဒၚညိဳညိဳသင္းအား အသိအမွတ္ျပဳရပါမည္။ သို႔ရာတြင္ သူမ၏ သံုးသပ္ခ်က္ ၂ ရပ္ကို ေထာက္ျပေ၀ဖန္လိုသည္။ ပထမ တရပ္မွာ “ရိုးရိုးဥပေဒေရးရာရႈေထာင့္ကေနသာ ၾကည့္လို႔မရ၊ အစိုးရက ႏိုင္ငံေရးအရ ေပးထားတဲ့ ကတိကို ခ်ိဳးေဖာက္တာ ျဖစ္တယ္” ဟူသည္ပင္။ ဤသည္မွာမူ လြဲေနပါသည္။ ေျပာင္းျပန္ ျဖစ္ေနသည္။ နိုင္ငံေရးအရ ေပးထားေသာကတိကို ခ်ိဳးေဖာက္ပါက ဥပေဒေၾကာင္းအရ အေရးယူေဆာင္ရြက္ရန္ ႀကိဳးပမ္းရပါမည္။ အထူးသျဖင့္ နိုင္ငံေရးကတိကို ရိုးရိုးခ်ိဳး ေဖာက္ရံုသာမကဘဲ မတရားအၾကမ္းဖက္မႈႀကီးကို က်ဴးလြန္လိုက္ေသာအခါ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ထိေရာက္စြာ အေရးယူရန္ နည္းလမ္းရွာရမည္ မုခ် ျဖစ္သည္။ ယင္းသို႔ ရွာေဖြ၍ မရနိုင္ေသာအခါက်မွသာ အျခားနည္းမ်ားကို ႀကိဳးပမ္းဖို႔ လိုအပ္လာႏိုင္ပါမည္။ ဒုတိယတခုမွာ ဥပေဒအရ နိုင္ငံသားေတြက အစိုးရကို တရားစြဲလို႔ရသလား ဟူ၍ ပရိသတ္တဦး၏ ေမးခြန္းအား “၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ စာခြ်န္ေတာ္မွာ ေပးထားတဲ့ အခြင့္အေရးကို ယူဖို႔ ဥပေဒပညာရွင္ေတြကို တိုက္တြန္းခ်င္တယ္။”ဟု သူမက ေျဖၾကား သြားခဲ့သည္။ စာခြ်န္ေတာ္၏ သဘာ၀ကို သူမကိုယ္တိုင္ နားမလည္ပါဘဲလ်က္ ဥပေဒပညာရွင္မ်ားအား ဆရာလုပ္ေနသလားဟု စဥ္းစားဖြယ္ျဖစ္သည္။ စာခြ်န္ေတာ္ဟူသည္မွာ မတရားမႈ က်ဴးလြန္ခံရသူ၏ အခြင့္အေရးကို အကာအကြယ္ေပးရန္ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သို႔ ေမတၱာရပ္ခံခ်က္မွ်သာ ျဖစ္သည္။ [2] မတရားမႈက်ဴးလြန္သူ အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားအား အျပစ္ေပးႏိုင္ရန္ တရားစြဲဆိုျခင္းမဟုတ္ပါ။ အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားကို ရိုက္နွက္ဆံုးမလို႔ရတဲ့ ၀ါးရင္းတုတ္က ဘယ္ဟာလဲဟု လူထုက ေမးသည္။ ေဒါက္တာ ေဒၚညိဳညိဳသင္းက က်ဴရိုးကေလးကို ျပေနသကဲ့သို႔ ျဖစ္သည္။ သူမသည္ အနာကို ေတြ႔ပါလ်က္ ေဆးကို မျမင္သည့္ ဘ၀သို ့က်ေရာက္လ်က္ရွိသည္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ အင္ဒီရာဂႏၵီ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့စဥ္က အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရးသမား မ်ားအား မတရားဖမ္းဆီးမႈမ်ား ျပဳခဲ့ေသာအခါ ဖမ္းဆီးခံ မိသားစု၀င္မ်ားက တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သို႔ ေမတၱာရပ္ခံ ေလွ်ာက္ထားေသာအခါ ေရွ႕ေတာ္သြင္းစာခြ်န္ေတာ္ (Habeas Corpus) ကို အသံုးျပဳ၍ အကာအကြယ္ေပးခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုေခတ္တြင္လည္း အလားတူပင္ ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရသည္။ စာခြ်န္ေတာ္မ်ားက နစ္နာသူမ်ား၏ အခြင့္အေရးကို တစံုတရာ အကာအကြယ္ေပးႏိုင္ခဲ့ျခင္းမွာ အိႏၵိယႏိုင္ငံနဲ႔ (ထိုစဥ္က) ျမန္မာနိုင္ငံတို႔တြင္ လြတ္လပ္၊ ဘက္မလိုက္၊ ထက္ျမက္ေသာ တိုင္းျပည္အေဆာက္အအံု (State Institution) ျဖစ္သည့္ တရားစီရင္ေရး အားေကာင္းေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္မူ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံု၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ တရားစီရင္ေရးသည္ အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားကို ေၾကာက္ေနရေၾကာင္း အားလံုးအသိပင္။ စာခြ်န္ေတာ္မွ်ေလာက္နဲ႔ မည္သို႔မွ် ထိေရာက္စြာ အေရးယူႏိုင္ဖြယ္ မရွိပါ။ ဆြန္လြတ္ေရာ္ဂ်ာမႈခင္းတြင္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအရ ျပဌာန္းထားသည့္ စာခြ်န္ေတာ္ကို အသံုးျပဳခဲ့ေသာ္လည္း မည္သည့္ အကူအညီမွ်မရခဲ့။ ဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ အေထာက္အပံ့ စိုးစဥ္းမွ် မျဖစ္ခဲ့။ ဥပေဒစိုးမိုးေရးသည္ ဆဒၵန္ဆင္မင္းနဲ႔ သဏၭာန္တူသည္။ စာခြ်န္ေတာ္မ်ား ထည့္သြင္း ျပ႒ာန္းထားသည့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသည္ ႂကြက္တြင္းမွ်သာျဖစ္သည္။ ဆဒၵန္ဆင္မင္းအား ႂကြက္တြင္းအတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္ရန္ ေဒၚညိဳညိဳသင္းက တိုက္တြန္းေနသည့္ သေဘာရွိသည္။ ဆဒၵန္ဆင္မင္းသည္ မည္သည့္အခါမွ် ႂကြက္တြင္းအတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္မည္ မဟုတ္ပါ။ ယင္းကို နင္းေျခကာ မဟာၿမိဳင္ေတာႀကီးအတြင္းသို႔ ဣေႁႏၵရစြာ ေလွ်ာက္လွမ္း သြားမည္သာ ျဖစ္သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ေဒၚညိဳညိဳသင္း စသူတို႔ ကိုယ္တိုင္မွာမူ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ၾကြက္တြင္းအတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္သြားၾကၿပီးေနာက္ လႊတ္ေတာ္ အတြင္းတြင္ လူထုအတြက္ မည္သည္ကိုမွ် လုပ္၍ကိုင္၍ မရနိုင္ေတာ့ေၾကာင္း အထင္အရွား ျဖစ္သည္။ တခါတရံ ၾကြက္တြင္းအ၀ကေလးသို႔ထြက္လာကာ လူၾကားရံုမွ် တစာစာ ေအာ္ဟစ္ ေျပာဆိုေနရသည့္ဘ၀သို ့သာ က်ေရာက္လ်က္ရွိသည္။ လူထုတြင္ မကုန္ခန္းနိုင္ေသာ စြမ္းရည္မ်ားရွိသည္။ DVB Debate အစီအစဥ္တြင္ ပရိသတ္အတြင္းမွ အေျခခံလူထု အခ်ိဳ႕၏ စြမ္းရည္ကို အရိပ္အေယာင္မွ် ျမင္လိုက္ရသည္။ ပထမ တဦးမွာ ေဒၚခင္လွလွ ျဖစ္သည္။ “ဥပေဒက အေပၚကလား၊ အမိန္႔အာဏာက အေပၚကလား” ဟူ၍ သူမက ေမးျမန္းသြားခဲ့သည္။ ဥပေဒစိုးမိုးေရး၏ အေရးႀကီးဆံုးအေျခခံမူမ်ားအနက္ တရပ္ကို သူမက ေထာက္ျပခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း မည္သူမွ် ရိပ္စားခဲ့မိပံု မရ။ ဥပေဒ (Law)နဲ႔ အာဏာ (Power) ၏ ဆက္စပ္မႈကို နားမလည္ပါက ဥပေဒစိုးမိုးေရးကို မသိျမင္ႏိုင္ပါ။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတိုင္း၊ တိုင္းျပည္တိုင္းတြင္ အာဏာသည္ အေရးႀကီးသည္ မွန္ေသာ္လည္း အာဏာကိုသာ အဓိက ထားလြန္းေနပါက လူထု၏ အခြင့္အေရးမ်ား ထိခိုက္ဆံုးရႈံးပါမည္။ သို႔ျဖစ္၍ အာဏာကို ကန္႔သတ္ရန္ ဥပေဒေပၚလာျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ ဥပေဒစိုးမိုးေရး အယူအဆျဖစ္သည္။ ယင္းအေျခခံတြင္ တိုးတက္ထြန္းကားေသာ ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံႀကီးမ်ားသည္ အာဏာႏိုင္ငံ (Power State) အစား ဥပေဒႏိုင္ငံ (Law State) ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစား တည္ေဆာက္ေနၾကရျခင္း ျဖစ္သည္။ ဥပေဒအေျမာက္အျမား တည္ရွိရံု၊ ေမြးထုတ္ေနရံုမွ်ျဖင့္လည္း ဥပေဒႏိုင္ငံ (Law State) မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ ဒုတိယကမာၻစစ္အတြင္း မူဆိုလိုနီ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ အီတလီႏိုင္ငံတြင္ ဒီမိုကေရစီ နိုင္ငံမ်ားထက္ပို၍ပင္ ဥပေဒအေရအတြက္ အေျမာက္အျမား တည္ရွိခဲ့သည္။ သို႔ရာတြင္ ယင္းဥပေဒမ်ားသည္ အာဏာကို ကန္႔သတ္ျခင္း မဟုတ္၊ အာဏာကို အားေကာင္းေအာင္သာ ပံ့ပိုးေပးခဲ့သည္။ ယခု ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ထိုစဥ္က အီတလီႏိုင္ငံကဲ့သို႔ျဖစ္ေနသည္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအရ တည္ေထာင္ထားေသာ စစ္အစိုးရ၏ လႊတ္ေတာ္က ျပ႒ာန္း လိုက္သည့္ ဥပေဒမ်ားသည္ အာဏာကို မကန္႔သတ္ဘဲ ပိုမိုျပင္းထန္လာေအာင္သာ ပံ့ပိုး ေပးေနသည္။ ဥပေဒစိုးမိုးေရး အေျခခံနဲ႔ ျပဒါးတလမ္း သံတလမ္း ျဖစ္ေနသည္။ စင္စစ္အားျဖင့္မူ ၁၉၄၈ မွ ၁၉၆၂ ခုနွစ္ကာလအတြင္း ဒီမိုကေရစီေခတ္တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေ၀းဆႏၵျပမႈမ်ားအား ရဲအက္ဥပေဒျဖင့္သာ ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ယင္းအတြက္ ေနာက္ထပ္ ဥပေဒတရပ္ ျပ႒ာန္းေပးခဲ့ျခင္း မရွိပါ။ ယခု စစ္အစိုးရလက္ထက္တြင္ ေပၚထြက္လာသည့္ ၂၀၁၁ ခုနွစ္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေ၀းခြင့္နဲ႔ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ ဥပေဒသည္ လူထု၏ အခြင့္အေရးကို ျပ႒ာန္းေပးသေယာင္ျဖင့္ စစ္အစိုးရ၏ ခ်ဳပ္ကိုင္မႈအာဏာကို တည္ေဆာက္ ေပးထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ဥပေဒအသစ္မွန္သမွ်သည္ အေဟာင္းမ်ားထက္ ပို၍ေကာင္းမြန္သည္ဟု ယူဆလွ်င္ တက္တက္စင္ လြဲပါမည္။ အဂၤလိပ္ အစိုးရလက္ထက္က ျပ႒ာန္းခဲ့ေသာ အခ်ိဳ႕ ဥပေဒမ်ားမွာ ေခတ္နဲ႔ မညီေတာ့ဟူသည္မွာ အတိုင္း အတာတခုအထိ မွန္သည္မ်ား ရွိသည္။ သာဓကအားျဖင့္ ၁၉၂၃ ခုနွစ္ ႏိုင္ငံေတာ္လွ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ ဥပေဒ(1923 State Secrets Acet) ကဲ့သို ့ေသာ ဥပေဒမိ်ဳး ျဖစ္သည္။ [caption id="attachment_89100" align="aligncenter" width="627"] ဓာတ္ပုံ - (Soe Zeya Tun/Reuters)[/caption] တခ်ိန္တည္းမွာပင္ ၿဗိတိသွ်ေခတ္နဲ႔ လြတ္လပ္ၿပီးေခတ္က ျပ႒ာန္းခဲ့ေသာ ဥပေဒအေဟာင္းမ်ားသည္ ေနာက္ပိုင္း စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္ ျပ႒ာန္းခဲ့သည့္ ဥပေဒအသစ္ အေတာ္မ်ားမ်ားထက္ အဆမ်ားစြာ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေၾကာင္းေတြ႔ရသည္။ သာဓကအားျဖင့္ ၁၈၇၅ ခုနွစ္ ႏိုင္ငံေတာ္အက်ဥ္းသားမ်ား စည္းမ်ဥ္းဥပေဒ [3]သည္ ၁၉၇၅ ခုနွစ္ နိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး ဥပေဒထက္ အဆမ်ားစြာသာသည္။ ထိုနည္း လည္းေကာင္းပင္၊ ၁၉၂၆ ခုနွစ္ အလုပ္သမားသမဂၢ ဥပေဒ [4] သည္ ၂၀၁၁ ခုနွစ္ အလုပ္သမားအစည္းအရံုးဥပေဒထက္ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၅၃ ခုနွစ္ လယ္ယာေျမ ႏိုင္ငံပိုင္ျပဳလုပ္ေရးဥပေဒသည္ ၂၀၁၂ ခုနွစ္ လယ္ယာေျမ ဥပေဒထက္ လည္းေကာင္း အဆမ်ားစြာ သာသည္။ သက္ဆိုင္ရာ ဥပေဒသစ္မ်ား ျပ႒ာန္းလာသည့္အခ်ိန္အထိ စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္က အဆိုပါ ေကာင္းမြန္သည့္ ဥပေဒမ်ားကို မသံုးဘဲ ပစ္ထား၊ ေဘးဖယ္ ထားခဲ့ျခင္းမွာ ဥပေဒျပသနာ မဟုတ္ ဥပေဒစိုးမိုးေရး ျပႆ      နာ ျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းသားဆႏၵျပမႈအား အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြဲရာ၌ အဓိက အျငင္းပြားေနေသာ ဥပေဒ ၂ ခု ျဖစ္သည့္ ၂၀၁၁ ခုနွစ္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာစုေ၀းခြင့္နဲ႔ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ ဥပေဒ နဲ႔ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ က်င့္ထံုးဥပေဒ တခုခ်င္းစီတို႔အား ခြဲျခားၿပီး သံုးသပ္ႏိုင္သည္။ ပထမတခုအား ဥပေဒျပႆ    နာအျဖစ္ ေတြ႔ျမင္ႏိုင္သည္။ မူလ ရွိၿပီးသား ရဲဥပေဒမ်ားကို မသံုးဘဲ လူထုအေပၚ ဖိနွိပ္သည့္ ဥပေဒသစ္တခုကို ထပ္မံ ျပဌာန္းလိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ယင္းသို႔ ဥပေဒ ျပသနာ တက္ေအာင္ လုပ္ရာ၌ တာ၀န္ရွိသူမ်ားအထဲတြင္ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းသစ္မ်ားသာမက ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုေအာက္သို႔ ေခါင္းလွ်ိဳးကာ လႊတ္ေတာ္အတြင္း ၀င္ေရာက္သြားၾကသည့္ ဒီမိုကေရစီေရးနဲ႔ တိုင္းရင္းသားအင္အားစုအခ်ိဳ ့ပါ ပါ၀င္သည္။ ဒုတိယတခုမွာ ဥပေဒစိုးမိုးေရး ျပႆ  နာျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္ေခတ္က ျပ႒ာန္းခဲ့ေသာ ျပစ္မႈဆိုင္ရာက်င့္ထံုးဥပေဒသည္ သင့္ေလ်ာ္ ေကာင္းမြန္သည့္ ဥပေဒတရပ္ ျဖစ္သည္။ ကမာၻ႔ အႀကီးဆံုး ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံႀကီးဟု လက္ခံအသိအမွတ္ျပဳရေသာ အိႏၵိယႏိုင္ငံမွာပင္ အဆိုပါ ဥပေဒ၏ အခ်ိဳ႕ပုဒ္မမ်ားမွ်ကိုသာ ျဖည့္စြက္ျပင္ဆင္မႈ ျပဳရၿပီး ယေန႔တိုင္က်င့္သံုးဆဲျဖစ္သည္။ ဥပေဒ မေကာင္း၍ မဟုတ္။ ေကာင္းပါလ်က္နဲ႔ စစ္အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားက ၄င္းတို႔ အာဏာ တည္ျမဲေရးအတြက္ အဓိပၸာယ္တလြဲ ဖြင့္ဆို က်င့္သံုးေနၾကသျဖင့္ ဥပေဒစိုးမိုးေရးျပႆ   နာဟု ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။ ဥပေဒျပသနာနဲ႔ ဥပေဒစိုးမိုးေရးျပသနာမွ်ကိုပင္ နားမလည္ေသာ စစ္ေခါင္း ေဆာင္ေဟာင္းသစ္မ်ား ဦးေဆာင္ဖြဲ႔စည္းထားသည့္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ဆိုေသာ အရာသည္ မည္သို႔လွ်င္ ထို႔ထက္ ေကာင္းမြန္ေသာဥပေဒသစ္တရပ္ကို ျပ႒ာန္းႏိုင္ပါအံ့နည္း။ ေက်ာင္းသားဆႏၵျပမႈနဲ႔ စပ္လ်ဥ္း၍ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ဆိုသူမ်ားက လႊတ္ေတာ္ကို လာမထိနဲ႔ဟု ရန္ေတြ႔သူ ေတြ႔ၾကသည္။ အမ်ိဳးသားပညာေရးဥပေဒကို ေက်ာင္းသားမ်ား ဆႏၵအေပၚ အေျခခံ၍ ျပင္ဆင္တင္သြင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းလာမႈအေပၚ ဘာမဟုတ္သည့္ အေၾကာင္းကို ျပကာ ပယ္ခ်ပစ္ဟု အသံကုန္ ဟစ္ေႂကြးသူ ေႂကြးၾကသည္။ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးနု သံုးခဲ့သည့္ ေ၀ါဟာရအရ ဆိုပါမူ ရွက္ဖြယ္လိလိပင္။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို အသက္သြင္း ထားသည့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒနဲ႔ ၄င္းအရ တည္ေဆာက္ထားသည့္ လႊတ္ေတာ္သည္ စင္စစ္အားျဖင့္ ဆင္ေသေကာင္ပုပ္သာ ျဖစ္သည္။ ပင္လယ္ထဲေမ်ာေတာ့မည့္ ဆင္ေသ ေကာင္ပုပ္အား ဆယ္သက္စားမကုန္သည့္ ရိကၡာတံုးႀကီးအျဖစ္ မွတ္ယူကာ ၀မ္းေျမာက္စြာ စားေသာက္ရင္း စီးနင္းလုိက္ပါသြားၾကသည့္ ငွက္မ်ားအျဖစ္သာ ဇာတ္သိမ္းသြားၾကမွာ စိုးရိမ္မိသည္။ သမိုင္းသစ္ကို ဖန္တီးမည့္ စြမ္းအားသည္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုကို ဗဟိုျပဳၿပီး တည္ေဆာက္ထားသည့္ ဥပေဒေဘာင္[5]နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားအတြင္းတြင္လည္းေကာင္း၊ ဆင္ေသေကာင္ပုပ္ လႊတ္ေတာ္အတြင္းတြင္လည္းေကာင္း မတည္ရွိပါ။  အေျခခံလူထုမ်ား အတြင္းတြင္သာ ရွိေၾကာင္း သာဓကအေနျဖင့္ DVB Debate အစီအစဥ္တြင္ ပါ၀င္ ေဆြးေႏြးခဲ့သည့္ သာယာ၀တီ ေဒသခံတဦးကို ေတြ႔ျမင္နိုင္သည္။ ၄င္းက အခ်က္အလက္နဲ႔ စနစ္တက် ေထာက္ျပသြားခဲ့သည္။ [caption id="attachment_89099" align="aligncenter" width="587"] ဓာတ္ပုံ - (Soe Zeya Tun/Reuters)[/caption] “ၿဖိဳခြဲဖို႔ကို မလိုတဲ့ သပိတ္ကို ၿဖိဳခြဲလိုက္တာဘဲ။ ၿဖိဳခြဲမယ့္အေၾကာင္း တရား၀င္ အသိေပးခဲ့တာ လံုး၀မရွိဘူး။ (ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္) မင္းေသြးသစ္က ေဆြးေႏြးပြဲ ပ်က္သြားတဲ့အတြက္ ေလးေယာက္တစု တိုးသြားမယ္၊ ရဲေတြကို ေမတၱာရပ္ခံတယ္၊ ျပန္မတြန္းပါနဲ႔။ ရုန္းရင္းဆန္ခတ္ ျဖစ္သြားမယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔ ဖမ္းစရာရွိရင္ ဖမ္းလိုက္ပါလို႔ ေၾကညာခဲ့တယ္။ သူက ေက်ာင္းသားေတြကိုလည္း ေမတၱာရပ္ခံတယ္၊ ေအာက္ေျခ၀န္ထမ္းရဲေတြနဲ႔ ျပႆ နာ မျဖစ္ပါေစနဲ႔။ ဒီလူေတြက ေပးတဲ့ အမိန္႔အတိုင္း လုပ္ေနၾကရတာ --- တဲ့။ ေက်ာင္းသားေတြက အစကတည္းက ဖမ္းပါဆိုတာကို မဖမ္းဘဲနဲ႔ ရိုက္ၿပီးမွ ဖမ္းတာဟာ ေက်ာင္းသားေတြ ေနာက္မလုပ္ရဲေအာင္ ဦးခ်ိဳးရမယ္ ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ လုပ္တာပဲ။” ၄င္း၏ သံုးသပ္ခ်က္ကို နားေထာင္ၿပီး ေကာင္းလိုက္၊ မွန္လိုက္ေလျခင္းဟု ဥဒါန္းက်ဴးမိသည္။ မည္သည့္အရာမွန္း မိမိတို႔ ကိုယ္တိုင္ နားမလည္သည့္ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးဟူသည္ကို ကိုင္စြဲထားသည့္ ႏိုင္ငံေရးသမားဆိုသူမ်ား ေယာင္၀ါး၀ါး ျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ အေျခခံလူထုမ်ားသည္ ရွင္းလင္းစြာ စဥ္းစားတတ္ၾကသည္။ ၄င္းက ဆက္လက္၍ “အရက္စြဲေနသူတဦးကို ဘုန္းႀကီး၀တ္ေပးလိုက္ေပမယ့္ အရက္ဆက္ေသာက္တယ္။ ဘာေၾကာင့္အရက္ေသာက္သလဲ ေမးေတာ့ ဘုန္းႀကီး၀ိနည္းအရ ေသာက္တယ္လို႔ ေျဖၾကားသလိုမ်ိဳးပဲ။  အဲဒီရဲေတြကို လံုး၀ကို ျပင္လို႔ရမွာ မဟုတ္ဘူး။ အဲဒါကို က်ေနာ္ ေျပာခ်င္တာ။” ဟု ေထာက္ျပသြားခဲ့သည္။ [caption id="attachment_89098" align="aligncenter" width="615"] ဓာတ္ပုံ - (Soe Zeya Tun/Reuters)[/caption] ယင္းသံုးသပ္ခ်က္မွာ အေရးႀကီးဆံုးျဖစ္သည္။ ဥပေဒစိုးမိုးေရး၏ အေျခခံျဖစ္ေသာ တိုင္းျပည္အေဆာက္အအံုမ်ား၏ အစိတ္အပိုင္းတရပ္ ျဖစ္သည့္ ရဲတပ္ဖြဲ႔ကို အရွင္းလင္းဆံုး ေ၀ဖန္သြားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ကမာၻေပၚ၌ အာဏာရွင္အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွ ဒီမိုကေရစီသို႔ အသြင္ကူးေျပာင္းသြားခဲ့သည့္ နိုင္ငံအားလံုးနီးပါးတြင္ တိုင္းျပည္အေဆာက္အအံုမ်ား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး (Institutional Reform) ဟူသည္ကို မူခ်၍ ေဖာ္ေဆာင္ၾကရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံျဖစ္စဥ္မွာ ၄င္းနဲ႔ ရာႏႈန္းျပည့္ ဆန္႔က်င္လ်က္ရွိသည္။ စစ္အာဏာရွင္အဆက္ဆက္က တည္ေဆာက္ထားခဲ့သည့္ တရားစီရင္ေရး၊ တပ္မေတာ္၊ ရဲတပ္ဖြဲ႔၊ ေထာက္လွမ္းေရးနဲ႔ အျခားလံုျခံဳေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားအားလံုးအား လံုး၀မတို႔မထိႏိုင္ရံုသာမက ၄င္းတို႔ ပိုမို ၾကံ့ခိုင္ေအာင္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေအာက္တြင္ တည္ေဆာက္ထားသည္။ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအရ ရဲတပ္ဖြဲ႔နဲ႔ အျခားလက္နက္ကိုင္ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားအားလံုးသည္ တပ္မေတာ္၏ ႀကီးၾကပ္ ကြပ္ကဲမႈေအာက္တြင္ ရွိသည္။ အာဏာပိုင္မ်ားက အစီအစဥ္တက်၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိနွင့္ ၿဖိဳခြဲလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းသားဆႏၵျပမႈ အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြဲခံလိုက္ရသည့္ကိစၥမွာ မတရားမႈႀကီး သက္သက္ျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲမ်ား မရွိပါဘဲလ်က္ပင္ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ ကင္းမဲ့ေန ေၾကာင္း ထင္ရွားေပၚလြင္ေနပါၿပီ။ ယင္းအေပၚ မည္သို႔ ျပန္လည္အေရးယူေဆာင္ရြက္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္းကို တိုင္းရင္းသားေပါင္းစံု လူထုႀကီးတရပ္လံုး စဥ္းစားသင့္ပါၿပီ။ ယင္းကို အေထာက္အပံ့ ျဖစ္ေစရန္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို တင္ျပလိုသည္။ [caption id="attachment_89097" align="aligncenter" width="629"] ဓာတ္ပုံ - (Soe Zeya Tun/Reuters)[/caption] (၁) တိုင္းျပည္အေဆာက္အအံုတစံုလံုးကို ေျပာင္းလဲပစ္ေရးအေျခခံတြင္ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္တခုလံုးအား ေတာ္လွန္ေျပာင္းလဲျခင္း မလုပ္နိုင္သမွ်ကာလပတ္လံုး လက္ပံေတာင္းတြင္ သံဃာေတာ္မ်ား အရွင္လတ္လတ္ မီးေလာင္တိုက္သြင္းခံရသည့္ ျဖစ္ရပ္မ်ိဳး၊ လက္ပံတန္းတြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပေသာေက်ာင္းသားမ်ား အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္းခံရေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ိဳးမ်ား ေနာက္ထပ္ ထပ္မံ ေပၚေပါက္ေနပါဦးမည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ ကင္းမဲ့ေနပါမည္။ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ကို ျပဳျပင္ေရး၊ ဖာေထးေပးေရးနဲ႔ မရ။ လူထုေတာ္လွန္ေရးႀကီးတရပ္ ဆင္ႏႊဲရန္ မလြဲမေသြ လိုအပ္ေနေသးသည္။ (၂) စစ္အာဏာရွင္စနစ္အေျခခံတြင္ တည္ေဆာက္ထားေသာ တိုင္းျပည္အေဆာက္အအံု တစံုလံုးကို ေျပာင္းလဲမႈမျပဳနိုင္သမွ်ကာလပတ္လံုး တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႔မ်ား ေမွ်ၽာ္မွန္းသည့္ တန္းတူေရးနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ မရႏိုင္ပါ။ ေက်ာင္းသားဆႏၵျပမႈ အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြဲခံလိုက္ရသည့္ အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္ လယ္သမား၊ အလုပ္သမားနဲ႔ အျခားလူတန္းစားအလႊာမ်ား၏ လူထုလႈပ္ရွားမႈမ်ားပါ ၿငိမ္သက္သြားမည္ဆိုပါက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ဦးတည္ေသာ ေဆြးေႏြးပြဲ ဟူသည္မ်ားသည္ လူထုဖိအားနဲ႔ ေထာက္ခံမႈမ်ား ရရန္ မလြယ္ေတာ့ပါ။ ဤက႑ႀကီး ၂ ရပ္ ထိရာက္စြာ ေပါင္းစပ္လႈပ္ရွားႏိုင္ေရးအတြက္ နည္းလမ္းမ်ား ရွာၾကံသင့္ပါၿပီ။ [caption id="attachment_89096" align="aligncenter" width="587"] ဓာတ္ပုံ - (Soe Zeya Tun/Reuters)[/caption] (၃) မည္သည့္အရာမွန္း မည္သူမွ် တိတိက်က် မေျပာႏိုင္သည့္ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးဟူေသာ မူ၀ါဒေအာက္တြင္ အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ား၏ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္မႈမွန္သမွ်အား ၀ိုင္း၀န္း ဖံုးကြယ္ထားမႈမ်ားကို ရပ္တန္းက ရပ္သင့္ပါၿပီ။ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူကို အေရးယူ အျပစ္ေပးေရးနဲ႔ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခံရသူမ်ား တရားမွ်တမႈ ရရွိေစေရးအေျခခံတြင္ လူတိုင္းဥပေဒ ေရွ႕ေမွာက္တြင္ တန္းတူေရးဟူသည့္ စစ္မွန္သည့္ ဥပေဒစိုးမိုးေရးမူကို လက္ေတြ႔ ေဖာ္ေဆာင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းသင့္ၿပီ ျဖစ္သည္။ (၄) စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္က က်ဴးလြန္ခဲ့ေသာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈႀကီးမ်ားမွာ ႀကီးမားျပင္းထန္ၿပီး လူသားဆန္႔က်င္မႈနဲ႔ စစ္ရာဇ၀တ္မႈအဆင့္မ်ားအထိပင္ ေရာက္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ဟာ ၂၀၁၀ ခုနွစ္ မတ္လတြင္ ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္း စစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔ၿပီး စစ္ေဆးရန္ပင္ ေတာင္းဆိုခဲ့ဘူးသည္။ စစ္အစိုးရ၏ အတုအေယာင္ဒီမိုကေရစီေရး အေျပာင္းအလဲဟူသည္ေအာက္တြင္ ယင္း လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈႀကီး မွိန္ထားခံလိုက္ရသည္။ အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံ၏ ေနရာေဒသအေျမာက္အျမားတြင္ ပိုမိုျပင္းထန္ေသာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈႀကီးမ်ား ေတာက္ေလွ်ာက္ပင္ ျဖစ္ပြား က်ဴးလြန္လ်က္ရွိသည္။ ဤလႈပ္ရွားမႈႀကီးသည္ ျပန္လည္ ႏိုးၾကားရွင္သန္သင့္ၿပီျဖစ္သည္။ (၅) မတရားဥပေဒမ်ားနဲ႔ မတရား တရားစီရင္ေရးစနစ္ကို ဗဟိုျပဳထားသည့္ Legal Framework ဟုေခၚသည့္ ဥပေဒေဘာင္တစံုလံုးအား ေျပာင္းပစ္နုိင္ရန္ ဥပေဒအင္အားစု အားလံုးသည္ ေက်ာင္းသား၊ လယ္သမား၊ အလုပ္သမား၊ အမ်ိဳးသမီး၊ လူငယ္နဲ႔ တုိင္းရင္းသား လႈပ္ရွားမႈမ်ားအားလံုးနဲ႔ ခိုင္ခိုင္ျမဲျမဲ လက္တြဲသင့္ၿပီ ျဖစ္သည္။ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ဘက္ေပါင္းစံုမွ ေန၍ ကူညီပံ့ပိုးသင့္ၿပီ ျဖစ္သည္။ ယင္းကို အားျဖစ္ေစရန္ ျပည္တြင္းမွတဆင့္ ႏိုင္ငံတကာသို႔ လည္းေကာင္း၊ နိုင္ငံတကာမွေန၍ ျပည္တြင္းသို႔ လည္းေကာင္း ျဖန္႔ၾကက္လႈပ္ရွားမႈမ်ား ရွိလာသင့္ၿပီျဖစ္သည္။ ဦးေအာင္ထူး (လူ႔အခြင့္အေရးေရွ႕ေန) ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳကြန္ရက္တည္ေထာင္သူ                             မတ္လ ၄ ရက္ ၂၀၁၅ ခုနွစ္ [1] https://www.youtube.com/watch?v=jIZk978aZc8 [2] A writ petition is, in effect, a request by the petitioner (the party aggrieved by an order in the trial court) [3] State Prisoners’ Regulation [4] Trade Union Act [5] Legal Framework