ဧရာဝတီမြစ်ဆုံစီမံကိန်းကို အာဏာသိမ်း စစ်တပ်က အတင်းအကျပ် ပြန်လည်စတင်ဖို့ လုပ်ဆောင်နေပြီး စီမံကိန်းတွေကို ကန့်ကွက်ပါက ကန့်ကွက်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်နဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေကို အရေးယူမယ်ဆိုပြီး ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။

စစ်အုပ်စု ခွင့်ပြုထားတဲ့ စီမံကိန်းတွေကို အထောက်အထားမခိုင်လုံဘဲ ကန့်ကွက်ရင် အရေးယူမယ်လို့ မြန်မာစစ်တပ်လက်အောက်ခံ အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီရုံးက ထုတ်ပြန်လိုက်တာပါ။

စစ်အုပ်စုက ခွင့်ပြုပေးထားတဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို အထောက်အထားခိုင်လုံမှုမရှိဘဲ လုပ်ငန်း အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေဖို့နဲ့ မတရားအကျိုးအမြတ် တစုံတရာရယူဖို့ ကန့်ကွက်တာဖြစ်ကြောင်း စိစစ်ပေါ်ပေါက်ပါက ကန့်ကွက်တဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ် ဒါမှမဟုတ် အဖွဲ့အစည်းကို သက်ဆိုင်ရာ တည်ဆဲဥပဒေနဲ့အညီ အရေးယူမယ်ဆိုပြီးတော့ ဖော်ပြထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါဟာ မြစ်ဆုံစီမံကိန်းကို တရုတ်နဲ့ ပူးပေါင်းပြီး ပြန်လည်စတင်မယ်လို့ ဒုစစ်ခေါင်းဆောင် စိုးဝင်း ထုတ်ပြောလာပြီးတဲ့ နောက်ပိုင်း ဒီအမိန့်ကို ထုတ်ပြန်လာတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ရဲ့ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးချုပ်ရုံး ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဦးနေဘုန်းလတ် ကတော့ ဒီစီမံကိန်းကို ပြည်သူလုထုက လက်ခံမှာ မဟုတ်တဲ့အတွက် ကြိုပြီးတော့ ခြိမ်းခြောက်တဲ့ကိစ္စရပ် ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

NUG ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ၊ ဦးနေဘုန်းလတ်က “မြစ်ဆုံစီမံကိန်း ဆိုတာကလည်း အမှန်တိုင်းပြောရရင် ဒီသဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို အများကြီးထိခိုက်မှာ ဖြစ်သလို ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အသက်သွေးကြောဖြစ်တဲ့ ဧရာဝတီမြစ်ကိုလည်း အများကြီး ထိခိုက်နိုင်တဲ့ ကိစ္စလေနော်၊  အဲဒီအတွက်ကြောင့် ပြည်သူလူထုကလည်း အများကြီး လက်ခံမှာ မဟုတ်ဘူး။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ပြည်သူလူထုအနေနဲ့ ကန့်ကွက်မှုတွေ နောက်ပြီးတော့ ကမ်ပိန်းလုပ်တာတွေ ဒါတွေက ဖြစ်လာနိုင်တာပေါ့နော်။ အဲဒီတော့ အဲဒီဟာတွေကို ကြိုပြီးတော့ ခြိမ်းခြောက်တဲ့အနေနဲ့ ဒီသူတို့ လုပ်ချင်တာလုပ်တာကို ဘယ်သူမှ မကန့်ကွက်နဲ့ပေါ့နော်၊ ကန့်ကွက်တဲ့သူတွေဆိုရင် ဥပဒေနဲ့အညီ အရေးယူမယ် ဘာညာဆိုပြီးတော့ သူတို့ လှမ်းပြီးတော့ ခြိမ်းခြောက်တာမျိုးတွေ လုပ်လာတာမျိုးတွေလည်း ရှိပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။

စစ်အုပ်စု ဒုခေါင်းဆောင် စိုးဝင်းရဲ့ ဒီဇင်ဘာ ၁၆ ရက် ကချင်ပြည်နယ်ခရီးစဥ်မှာ မြစ်ဆုံစီမံကိန်း  ပြန်လည်စတင်ဖို့ ဆည်ရဲ့ ဒီဇိုင်းကို တရုတ်နဲ့ ညှိနှိုင်းနေပြီလို့ ပြောဆိုခဲ့တာပါ။

အဲဒီစီမံကိန်းဟာ စစ်ကိုင်းငလျင်ပြတ်ရွေ့ကြောနဲ့ နီးကပ်တဲ့အတွက် အရင် ငလျင်ပြင်းအား ၇ ဒသမ ၁ ကို အခြေခံပြီး တွက်ချက်ခဲ့တာကနေ အခုထပ်ပြင်ဆင်ပြီး တွက်ချက်သွားမယ်လို့လည်း ပြောကြားခဲ့ပြီး ဆည်အမျိုးအစားကတော့ Concrete Face Rockfill Dam (CFRD) ကွန်ကရစ်မျက်နှာ ကျောက်ဖြည့် တမံအမျိုးအစား ဖြစ်တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။

အရှေ့တောင်အာရှနှင့် ရေအရင်းအမြစ်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ Brian Eyler ကတော့ မြစ်ဆုံဆည်ကို ဘယ်လို နည်းပညာတွေသုံးပြီး တည်ဆောက်သွားပါမယ် ဆိုတာတွေက အဓိက စိုးရိမ်ချက်ကို ပျောက်မသွားစေဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

အရှေ့တောင်အာရှနှင့် ရေအရင်းအမြစ်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ ဘရိုင်ရန်အိုင်လာက “ငါးတွေနဲ့ နုန်းမြေတွေ ဧရာဝတီမြစ်အထက်ပိုင်းကို ဖြတ်သန်းစီးဆင်းနိုင်အောင် ကူညီပေးနိုင်မဲ့ အလားအလာရှိတဲ့ နည်းပညာသစ်တွေ ရှိလာမယ် ဆိုရင်တောင်မှ လူတွေ နေရာ ရွှေ့ပြောင်းရတာ၊ အိုးအိမ်စွန့်ခွာရတာ၊ ဘိုးဘွားပိုင် သင်္ချိုင်းမြေတွေနဲ့ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အထွတ်အမြတ်နေရာတွေ ရေလွှမ်းမိုးခံရမဲ့ အခြေအနေတွေကတော့ ပြောင်းလဲသွားမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါတွေဟာ ဆယ်စုနှစ်ကြာ စီမံကိန်းကို ရပ်တန့်စေခဲ့တဲ့ အဓိကအကြောင်းအရင်းတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်”လို့ ပြောပါတယ်။

သြဂုတ် ၂၇ ရက်မှာလည်း စစ်ခေါင်းဆောင်က လျှပ်စစ်စွမ်းအားဒုဝန်ကြီး ဦးဆောင်တဲ့ ဧရာ၀တီမြစ်ဆုံ-မြစ်ညာမြစ်ဝှမ်း ရေအားလျှပ်စစ်စီမံကိန်း ဦးဆောင်အဖွဲ့ကို ၁၃ ယောက်နဲ့ ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး အဆိုပါအဖွဲ့ဟာ တရုတ်ယူနန်ပြည်နယ်မှ SPIC Yunan International Power Investment Co.,Ltd (SPICYN) နဲ့အတူ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မယ်လို့ သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။

ဧရာဝတီမြစ်ဆုံစီမံကိန်းကို ၂၀၀၂ ခုနှစ် စစ်အာဏာရှင်ဟောင်း ဦးသန်းရွှေ လက်ထက်ကတည်းက လေ့လာကာ တရုတ် CPI ကုမ္ပဏီနဲ့ အကျိုးတူလုပ်ကိုင်ခဲ့ပြီး ဒေသခံနဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးအဖွဲ့တွေက ကန့်ကွက်မှုကြောင့် ဦးသိန်းစိန်အစိုးရ လက်ထက် ၂၀၁၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာက ရပ်နားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

မြတ်သဇင်