ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်၊ ထန်းရှောက်ခံရွာမှာ လူတွေအစုလိုက်အပြုံလိုက် သေဆုံးနေတဲ့ ရုပ်အလောင်းတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့  နိုင်ငံတကာပါဝင်တဲ့  လွတ်လပ်တဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတရပ်ကို ခွင့်ပြုပေးဖို့လိုတယ်လို့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) လူ့အခွင့်အရေး ဒုဝန်ကြီးက ပြောပါတယ်။

ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်၊ ငှက်သေးကျေးရွားအုပ်စု၊ ထန်းရှောက်ခံ(တန်းလျှောက်ခံ)ရွာက ရွာသား ၆၀၀ ကျော်ကို အာရက္ခတပ်တော် (AA) က သတ်ဖြတ်တယ်ဆိုပြီး စွပ်စွဲရေးသားချက်တွေဟာ မဟုတ်မမှန် လိမ်လည်လုပ်ကြံဖန်တီးတာသာ ဖြစ်တယ်လို့ မောင်တောခရိုင်အတွင်းရှိ အစ္စလာမ်ဘာသာဝင် အကြီးအကဲတွေ အပါအဝင် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေက ဩဂုတ် ၂၃ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

၂၀၂၄ ခုနှစ် မေ ၂ ရက်နဲ့ ၃ ရက်နေ့တွေမှာ ထန်းရှောက်ခံရွာမှာ စစ်ကောင်စီတပ်နဲ့ AA တို့ တိုက်ပွဲအပြင်းအထန် ဖြစ်ပွားခဲ့တာကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ ရာနဲ့ချီ သေဆုံးခဲ့ရတယ်လို့ အဲဒီထုတ်ပြန်ချက်က ဆိုပါတယ်။

ဒါကြောင့် ထန်း‌ရှောက်ခံရွာအနီးတွေ့ရတဲ့ အရိုးစုတွေဟာ တိုက်ပွဲအတွင်း ကျဆုံးသွားတဲ့ စစ်ကောင်စီ တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေရဲ့ ကြွင်းကျန်တဲ့ အရိုးစုတွေသာဖြစ်ပြီး ရွာသား ၆၀၀ ကျော်ရဲ့ အရိုးစုတွေလို့ စွပ်စွဲ ပြောဆိုတာဟာ လုပ်ကြံဝါဒဖြန့်နေတာသာဖြစ်တယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။

အခုလို လုပ်ကြံဖန်တီးတာဟာ ဒေသတွင်းအတူနေ ရခိုင်နဲ့ ရိုဟင်ဂျာတို့ကြား သဟဇာတ ဖြစ်ဖို့၊ အတူယဉ်တွဲနေထိုင်ဖို့ကို ထိခိုက်ပျက်ပြားစေရုံမက အမုန်းအာဃာတတွေ၊ အထင်အမြင်လွဲမှားမှုတွေနဲ့ အချင်းချင်းကြား မယုံကြည်မှုတွေကိုသာ ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။ ဒါဟာ နိုင်ငံရေး ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိနဲ့ လူမျိုးနှစ်မျိုးကြား မသင့်မြတ်အောင် ရန်တိုက်ပေးတဲ့ လုပ်ရပ်တွေ သာ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။

ဒီလိုထုတ်ပြန်ထားပေမဲ့ ဒေသခံ ရိုဟင်ဂျာဘာသာ‌ရေးခေါင်းဆောင်တွေ အပါအဝင် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေရဲ့ ထွက်ဆိုချက်ဟာ ဖိအားပေးမှုတွေကြောင့်ပဲ ဖြစ်တယ်လို့ ရိုဟင်ဂျာအရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူလည်းဖြစ် NUG ရဲ့ လူအခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ဝန်ကြီးဌာန ဒုတိယဝန်ကြီးလည်းဖြစ်တဲ့ ဦးအောင်ကျော်မိုးက ပြောပါတယ်။

“အမှန်တရားပေါ်ပေါက်ဖို့ အဲဒီနေရာမှာ ဘာတွေဖြစ်ခဲ့တယ် ဆိုတာကို အားလုံးသိနိုင်ဖို့ လွတ်လပ်တဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတရပ်ကို AA အနေနဲ့ ကုလသမဂ္ဂ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းတွေကို ဝင်ရောက်စစ်ဆေး စုံစမ်းခွင့်တွေ ပေးဖို့လိုတယ်။ AA ထိန်းချုပ်နယ်မြေတွေ အတွင်းက ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ ထွက်ဆိုချက်တွေက ဖိအားပေးမှုတွေကြောင့်လို့လည်း ယူဆနေမှုတွေ ရှိတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ ဒါတွေကို ဖြေရှင်းတဲ့နည်းလမ်း အဖြေရှာတဲ့နည်းလမ်းက နိုင်ငံတကာနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တာမျိုး၊ လွတ်လပ်တဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုကို ပူးပေါင်းပါဝင်တာမျိုးပဲ ဖြစ်တယ်။”

ဘူးသီးတောင်ဒေသခံတယောက်ကတော့ ထန်း‌ရှောက်ခံရွာမှာ တိုက်ပွဲမဖြစ်ခင်ကတည်းက အများစုဟာ ဘေးလွတ်ရာကို ရှောင်တိမ်း နေထိုင်ကြပြီလို့ ဆိုပါတယ်။

“ဘူးသီးတောင်တိုက်ပွဲ ရှုံးကတည်းက စကစတပ်ကနေပြီးတော့ မွတ်ဆလင်တွေကို စစ်သင်တန်းပေးတာတွေ ရှိတယ်။ ဒီ ထန်းရှောက်ခံရွာကိစ္စထဲမှာ ပါနေတဲ့ မွတ်ဆလင်တွေက မွတ်ဆလင်ပြည်သူတွေ မဟုတ်ပါဘူး။ စကစက လက်နက်တပ်ဆင်ပြီး စစ်သင်တန်းပေးထားတဲ့ ပြည်သူ့စစ်တပ်သားတွေပါ။ အဲဒီမွတ်ဆလင်ရွာက ဒေသခံတွေက တဖက်ကို စစ်ရှောင်နေတဲ့ သူတွေပါ။ တိုက်ပွဲပြီးတော့မှပဲ ပြန်ဝင်လာကြတာပါ။”

ထန်းရှောက်ခံရွာမှာ ရိုဟင်ဂျာပြည်သူ့စစ်သား ၂၀၀ ကျော် အပါအဝင် စစ်ကောင်စီတပ်သားတွေ ၅၀၀ ဝန်းကျင်နဲ့ တိုက်ပွဲအပြင်းအထန် ဖြစ်ပွားခဲ့တယ်လို့ AA ရဲ့ စစ်သုံ့ပန်းအဖြစ် ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ စကခ ၁၅ ဒုတပ်မမှူး ဗိုလ်မှူးကြီး ကောင်းမြတ်က ဒေသတွင်းမီဒီယာတွေမှာ ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။

ထန်းရှောက်ခံရွာဖြစ်စဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး AA ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဦးခိုင်သုခကို မေးမြန်းရာမှာတော့ ဒီစွပ်စွဲချက်တွေဟာ ကိုယ်ကျိုးရှာတဲ့ လူတစုက သူတို့လုပ်နေကျအတိုင်း အခြေအမြစ်မရှိတဲ့ လုပ်ကြံဖန်တီး စွပ်စွဲချက်တွေသာဖြစ်ပြီး ဒါဟာ စစ်ကောင်စီတပ်သားတွေရဲ့ အရိုးစုတွေသာ ဖြစ်တယ်လို့ AA က ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတခုမှာ ပြောပါတယ်။

“အဲဒီ ထန်းရှောက်ခံရွာမှာ တိုက်ပွဲ ၃ ရက်လောက် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ အကြမ်းဖက် စစ်ကောင်စီဘက်က အနည်းဆုံး ၂၀၀ ဝန်းကျင်လောက် ကျဆုံးခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ အဲဒီနေရာမှာ အလောင်းတွေ့‌တာ။ အလောင်းတွေပုံသွားတဲ့ အခြေအနေမျိုးပါ။ တချို့အလောင်းတွေကို အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီက အလောင်း ၂၀၊ ၃၀ ကို တတွင်း အဲလိုမြှုပ်ထားတာတွေ ရှိခဲ့ပေမဲ့ တချို့ အလောင်း ၁၀၀ နီးပါးက မမြှုပ်နိုင်ဘဲနဲ့ ကျန်ခဲ့တာ ရှိပါတယ်။ အခုစွပ်စွဲပြီးပြောဆိုထားတဲ့ ဓာတ်ပုံတွေဟာ အကြမ်းဖက် စစ်ကောင်စီက ဆောင်းတဲ့ ဦးထုပ်တွေ။ နောက်ပြီး သေနေတဲ့ အလောင်းတွေရဲ့ အရိုးစုတွေမှာ ဝတ်ဆင်ထားတဲ့ စစ်ဖိနပ်တွေ၊ အဲဒါတွေက သက်သေတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီဘက်က ကျဆုံးသွားတဲ့ စစ်သားအလောင်းတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။”

တဖက်မှာလည်း ထန်းရှောက်ခံရွာက ရိုဟင်ဂျာတွေ အစုအလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရတာ မှန်ကန်တယ်လို့ ရိုဟင်ဂျာအရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေနဲ့ အဲဒီဖြစ်စဉ်အတွင်း အသက်ရှင် လွတ်မြောက်လာသူတွေက အခိုင်အမာ ပြောဆိုနေတာတွေ ရှိနေတယ်လို့ NUG လူ့အခွင့်အရေး ဒုဝန်ကြီးက ဆိုပါတယ်။

ထန်းရှောက်ခံရွာဖြစ်စဉ်နဲ့ပတ်သက်လို့ အဲဒီရွာမှာဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဖြစ်စဉ်မှာ အာရက္ခတပ်တော် (AA) က ရိုဟင်ဂျာတွေကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခဲ့တာဟာ စစ်ရာဇဝတ်မှုဖြစ်တယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တခုဖြစ်တဲ့ Fortify Rights ကလည်း ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

ထန်းရှောက်ခံရွာမှာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၃ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်းအရ အိမ်ခြေ ၁၁၄ အိမ်၊ လူဦးရေ ၉၃၃ ယောက်ရှိပြီး လက်ရှိ ကောက်ယူထားတဲ့ စာရင်းအရ ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်အတွင်း နေထိုင်သူ ၇၉၀ ယောက်နဲ့ ပြည်ပထွက်ခွာသွားသူ ၁၃၈ ယောက် စုစုပေါင်း ၉၂၈ ယောက် ရှိတယ်လို့ အာရက္ခတပ်တော် (AA) ဘက်က တုံ့ပြန်ပြောသလို ဘာသာရေးအဖွဲ့တွေရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာလည်း အဲဒီအချက် ပါရှိပါတယ်။

ကေခိုင်