အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီ ဖွင့်လှစ်တဲ့‌ စာသင်ကျောင်းတွေမှာ ကျောင်းသားလူငယ်တွေ ကျောက်တက် ပညာသင်ဖို့ မသင်ဖို့နဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျောင်းသားမိဘတွေ၊ စစ်ကျွန်ပညာရေး သပိတ်မှောက် ကျောင်းသားတွေ၊ အကြမ်းဖက်စစ်တပ်ကို ဆန့်ကျင်တဲ့အနေနဲ့  ကျောင်းမတက်ဘဲနေကြဖို့ လှုံဆော်တိုက်တွန်းကြသူတွေအကြား အတွေးအမြင်မတူ ကွဲပြားနေကြ ပါတယ်။

စစ်ကောင်စီက ဒီနှစ်အတွက် အခြေခံပညာကျောင်းတွေမှာ ကျောင်းသူ ကျောင်းသားတွေကို ကျောင်းအပ်စတင်လက်ခံနေပြီး အခုအချိန်ထိ ကျောင်းသား ၃ သိန်းဝန်းကျင် လာအပ်ကြတာကြောင့် မနှစ်ကထက် ပိုများနိုင်တယ်လို့ သတင်းတွေထွက်နေတာပါ။

အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီဖွင့်လှစ်တဲ့ စာသင်ကျောင်းတွေမှာ ကျောင်းတက်စာသင်တာက ဖက်ဆစ်သန္ဓေပဲ စွဲကပ်လာလိမ့်မယ်လို့ အခြေခံနဲ့ အဆင့်မြင့်ပညာရေး အထွေထွေသပိတ်ကော်မတီ ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင်တယောက်က ပြောပါတယ်။

အခြေခံနဲ့ အဆင့်မြင့်ပညာရေး အထွေထွေသပိတ်ကော်မတီ ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင် ဦးဖြိုးဝေအောင်က “ကျနော်တို့လည်း ဒီဘက်မှာ ကြားကာလကျောင်းတွေ၊ ဖက်ဒရယ်ကျောင်းတွေ ဖွင့်ပေးနေတယ်။ အကြမ်းဖက် ဖက်ဆစ်စစ်တပ်ကဖွင့်တဲ့ စစ်ကျွန်ပညာရေးကျောင်းတွေထက် ပိုကောင်းတဲ့ ပညာရပ်တွေကို  တတ်မြောက်အောင် သင်ကြားပေးနေတဲ့ CDM ဆရာ၊ ဆရာမတွေနဲ့ သင်ကြားရမှာပါ။ ကျနော်ပြောလိုက်တဲ့အထဲမှာ ဖက်ဆစ်စစ်တပ်ရဲ့ စစ်ကျွန်ပညာရေးလို့ ပြောခဲ့တယ်။ ကျနော်တို့ရဲ့ မိဘတွေထဲမှာ တချို့ ဖုန်းတောင်ဝယ်မကိုင်နိုင်တဲ့ ရရစားစားမိဘတွေ ရှိကြတယ်။ ကလေးရဲ့ ပညာရေးအတွက် ဒီဘက်မှာ တော်လှန်သောအဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ ကြားကာလသင်ကြားရေးတွေကို အပ်နှံချင်သော်လည်း မိမိတို့ရဲ့လက်ရှိအခြေအနေအရ မအပ်နှံနိုင်ရှာကြဘူး။ အဲဒါနဲ့ပဲ စစ်ကျွန်ပညာရေးအောက် ခေါင်းလျှိုးဝင်ရောက်ခဲ့ကြရတဲ့ လက်လုပ်လက်စားမိဘတွေရှိကြတယ်။ မိမိတို့ ကလေးတွေ ပညာမသင်ခဲ့ရတာ သုံးနှစ်လောက်ရှိပြီဆိုတဲ့စိတ်နဲ့ စစ်ကျွန်ပညာရေးအောက်ကို ခေါင်းငုံ့ဝင်ရောက်နေတဲ့မိဘတွေ ရှိတယ်။ သပိတ်မမှောက်နိုင်သရွေ့တော့ စစ်ကျွန်ပညာရေးရဲ့ ဆိုးယုတ်မှုတွေကို ခံစားနေရဦးမှာပဲ။ နောင်လာမယ့် အနာဂတ်ကလေးတွေအတွက်တော့ ခင်ဗျားတို့ ဘဝတွေ၊ ခင်​ဗျားတို့ ကလေးတွေရဲ့ အနာဂတ်တွေကို အထိုက်အလျောက်တော့ စတေးသင့်ရင် စတေးရမယ်။ ဒါဟာ ကလေးတွေကို အဆုံးစွန်သော ချစ်ပြခြင်းလို့ ကျနော်ကတော့ မှတ်ယူတယ်” လို့ပြောပါတယ်။

ဒီလို လုပ်နေကြသရွေ့တော့ စဉ်းစားတွေးခေါ်တာတွေ လုပ်လို့မရနိုင်တဲ့ စစ်ကျွန်ပညာရေးဟာ သက်ဆိုးရှည် ဦးမော့နေဦးမယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။

ရန်ကုန်ဒေသခံ ကျောင်းသားမိဘတယောက်က “ကိုဗစ်တုန်းကတော့ ကျောင်းမလွှတ်ကြတာတွေ ရှိတာပေါ့။ ပြီးတော့ အာဏာသိမ်းပြီးစတုန်းက ဒီတော်လှန်ရေးကြီး မြန်မြန်ပြီးမယ်လို့လည်း မျှော်လင့်ကြတော့ ကျောင်းမထားခဲ့ကြဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကြာလာတော့ ကလေးတွေကို အပြင်မှာ မလေလွင့်အောင်ရယ်၊ ပတ်ဝန်းကျင်မှာလည်း ကျောင်းအပ်ကြတော့ အပ်ဖြစ်သွားတာ။ ဘယ်လောက်ပဲ ကျောင်းအပ်ကြတယ်လို့ ပြောပြော ကျောင်းအပ်ဖို့ အဆင်မပြေတဲ့ ဒေသတွေတော့ ရှိနေကြဦးမှာပဲ” လို့ ပြောပါတယ်။

တော်လှန်ရေးပြီးသွားရင် အခု တက်ထားတဲ့ အတန်းတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုဖြစ်လာဦးမယ် ဆိုတာတော့ မတွေးထားဘူးလို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။ 

ဦးဖြိုးဝေအောင်ကတော့ အခြေအနေအကြောင်းကြောင်းကြောင့် ကျောင်းမတက်နိုင်ကြတဲ့ ကလေးတွေအတွက် အရေးတော်ပုံအောင်မြင်ပြီးချိန်မှာ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရက ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားတာတွေ ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

“ဖုန်းကောင်းကောင်းတလုံးရှိလို့ တော်လှန်ရေးကျောင်းတက်နေရသူထက် မလျော့သော အခွင့်အရေးတွေနဲ့ မိဘပြည်သူတို့ရဲ့ သားငယ်၊ သမီးငယ်လေးတွေကို အရေးတော်ပုံပြီးတဲ့နောက် ကျောင်းထားနိုင်ဖို့ ပြင်ဆင်ထားကြပါတယ်။ NUG က အရေးတော်ပုံပြီးချိန်မှာ ကျောင်းသားတယောက်ရဲ့ စံစွမ်းရည်ကို အခြေခံတဲ့ အတန်းကူးပြောင်းပေးတဲ့စနစ်၊ အတန်းကျော်စနစ်ကိုကျင့်သုံးပြီး အသက်နဲ့ညီမျှတဲ့ အတန်းကို တင်ပေးမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို  အတန်းတင်ပေးရာမှာ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူတွေရဲ့ လိုအပ်ချက်ကို သိနိုင်ဖို့ အရည်အချင်း စစ်ဆေးတာတွေကိုလည်း လုပ်မှာဖြစ်ပါတယ်” လို့ပြောပါတယ်။

၂၀၂၁-၂၂ ပညာသင်နှစ်အတွက် အခြေခံပညာကျောင်းတွေမှာ မေ ၂၆ ရက်က စတင်ကျောင်းအပ်လက်ခံနေရာမှာ  စတင်လက်ခံတဲ့နေ့မှာပဲ နေပြည်တော်မှာ ကျောင်းအပ်သူ အရေအတွက်ဟာ အရင်နှစ် ပညာသင်နှစ်ထက် များပြားလာတယ်လို့ ကျောင်းသားမိဘတွေထံက သိရပါတယ်။ 

နေပြည်တော်မှာနေတဲ့ ၈တန်းကျောင်းသားတဦးရဲ့ မိဘဖြစ်သူက "မနှစ်တုန်းကတော့ မအပ်ခဲ့ပါဘူး။ ကိုဗစ်နဲ့ ဘာနဲ့ဆိုတော့၊ အခုဆို သူကျောင်းမတက်ရတာ ကြာနေပြီ။ အပြင်က‌နေသင်ဖို့တို့ ဘာတို့ကျ‌တော့ အမတို့က မတတ်နိုင်ဘူး။ အဲ့လောက်လည်း မသိဘူးလေ။ သူ့ပညာရေးအတွက်ပဲ ကျောင်းပြန်ထားဖြစ်တာပါ။”လို့ပြောပါတယ်။

ကျောင်းအပ်စတင်လက်ခံတဲ့ နေပြည်တော်အတွင်းက အခြေခံပညာကျောင်းတွေမှာလည်း ကျောင်းအပ်နှံသူ များပြားခဲ့သလို မနှစ်ကအတိုင်း ကျောင်းမအပ်တဲ့ မိဘတချို့လည်း ရှိနေပါသေးတယ်။

"အစ်ကိုတို့လည်းကလေးကို ပညာတတ်ကြီး ဖြစ်စေချင်တာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ ဒီပညာရေးစနစ်ကြီးနဲ့တော့ မကြီးပြင်းစေချင်ဘူး။ ပြီးတော့ ကျောင်းတက်ချင်ရက်နဲ့ မတက်ရတဲ့ ဒေသတွေက ကလေးတွေကိုလည်း အားနာတယ်။ အဲဒါကြောင့် ကျောင်းမအပ်ဖြစ်တာပါ။ လာမယ့်နှစ်တွေအတွက်တော့ မပြောတတ်‌သေးပေါ့” လို့ မိဘတဦးက ပြောပါတယ်။

မွန်ပြည်နယ်၊ ရေးမြို့နယ်မှာတော့ လုံခြုံရေးအခြေအနေ စိုးရိမ်တာကြောင့် မိဘတွေက ကလေးတွေကို ကျောင်းမအပ်ရဲကြဘူးလို့ ကျောင်းသားမိဘတချို့က ပြောပါတယ်။

ရေးမြို့နယ်နေ ကျောင်းသားမိဘတဦးက “ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ကလည်း စစ်အာဏာရှင်ကို အာဏာဖီဆန်လို့ ကျောင်းသားအများစု ကျောင်းကို မတက်ရောက်နိုင်ခဲ့ဘူး။ အခုပညာသင်နှစ်မှာတော့ ကလေးရဲ့ ပညာရေးတွေ ထပ်ပြီး မဆုံးရှုံးစေချင်ဘူး”လို့ပြောပါတယ်။

မန္တလေးတိုင်း မိတ္ထီလာခရိုင်ထဲက ဝမ်းတွင်း၊ သာစည် မလှိုင်၊ မိတ္ထီလာမြို့နယ် ၄ ခုမှာ မေလ ၂၆ ရက်က ကျောင်းအပ် စတင်လက်ခံသည့်နေ့ တနေ့တည်းမှာ ကျောင်းသားကျောင်းသူ ၃၀၀၀၀ လောက် လာရောက်အပ်နှံ သွားတယ်လို့ ပညာရေးဝန်ထမ်းတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။

မိတ္ထီလဒေသခံ ကျောင်းသားမိဘတစ်ဦးက"တတ်နိုင်သူတွေကတော့ အစိုးရကျောင်းမထားလည်း အပြင်မှာ စာသင်ပေးထားကြတယ်။ ကျနော်တို့က ငွေကြေးမတတ်နိုင်တော့ အပြင်မှာလည်းမထားနိုင်ဘူး။ ဒီနှစ်တော့ ကျောင်းအပ်လိုက်တယ်။ တက်ဖြစ်မယ် မတက်ဖြစ်ဖူးတော့ မသိသေးဘူး။ အပ်ထားလိုက်တာပါ"လို့ ပြောပါတယ်။

ကျောင်းသား ကျောင်းသူပေါင်း ၁၆၀,၀၀၀ လောက်ရှိတဲ့  မိတ္ထီလာခရိုင်မှာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁-၂၂ ခုနှစ် ပညာသင်နှစ်တုန်းက  ကျောင်းအပ်သူ ၁၃၀၀၀၀  လောက်ရှိခဲ့ပြီး ကျောင်းတက်သူ ၁၀၀,၀၀၀ လောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။

တိုက်ပွဲတွေပြင်းထန်ဖြစ်ပွားနေတဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ မကွေးတိုင်း၊ ကရင်နီပြည်နယ်၊ ချင်းပြည်နယ် စတဲ့ ဒေသတွေမှာတော့ စစ်ကောင်စီတပ်တွေက စာသင်ကျောင်းတွေ၊ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေ အပါအဝင်  ရွာလုံးကျွတ်မီးရှို့ဖျက်ဆီးနေတာကြောင့် ရွာသူရွာသားတွေ စစ်ဘေးရှောင်နေကြရပြီး ကလေးငယ်တွေ ပညာသင်ယူခွင့်ဆုံးရှုံးနေကြတာပါ။ 

မနှစ်က အခြေခံပညာစာသင်ကျောင်းတွေ ပြန်ဖွင့်ချိန်မှာ ကျောင်းလာအပ်တဲ့ ကျောင်းသား ဦးရေ ၄၇ သိန်းကျော်ရှိပြီး ကျောင်းတက်သူ ၃၃ သိန်းရှိတယ်လို့ စစ်ကောင်စီ ပြန်ကြားရေးဒုဝန်ကြီး ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ပြောဆိုထားပါတယ်။

စစ်ကောင်စီရဲ့ ပညာရေးဌာနက ကျောင်းအပ်နှံရေးသီတင်းပတ်ကို   မေလ ၂၆ ကနေ ဇွန် ၁ ရက်နေ့အထိ ပြုလုပ်မှာဖြစ်ပြီး ဇွန် ၂ ရက်နေ့ ကျောင်းဖွင့်မှာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးက (NUG) ကတော့ စစ်ကောင်စီအုပ်ချုပ်ရေးယန္တရားလည်ပတ်ဖို့အတွက် စာသင်ကျောင်းတွေပြန်ဖွင့်တာနဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ ပညာရေးလုပ်ဆောင်မှုတွေကို အသိအမှတ်မပြုတဲ့အကြောင်း ထုတ်ပြန်ကြေညာထားပါတယ်။

စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ပထမဆုံး ပြန်လည်ကျင်းပတဲ့  ၂၀၂၁-၂၀၂၂ ပညာသင်နှစ်  တက္ကသိုလ်ဝင်စာမေးပွဲမှာတော့  နိုင်ငံတဝန်း ကျောင်းသား ၁၀ သိန်းလောက်ရှိတဲ့အထဲ ၂၈၀,၀၀၀  လောက်သာ ဝင်ရောက်ဖြေဆိုခဲ့တယ်လို့ စစ်ကောင်စီလက်အောက်ခံ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

အခုလို စစ်ကောင်စီကစီစဉ်ကျင်းပတဲ့ တက္ကသိုလ်ဝင်စာမေးပွဲကို မဖြေဆိုပဲ စစ်ကျွန်ပညာရေးကို သပိတ်မှောက်ခဲ့တဲ့ ကျောင်းသူကျောင်းသား ၇ သိန်းကျော်ကို သမိုင်းတွင်မယ့် ကျောင်းသားတွေအဖြစ် အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရအနေနဲ့ အသိအမှတ်ပြု၊ အလေးပြု၊ ဂုဏ်ပြုတယ်လို့ NUG ပညာရေးဝန်ကြီး ဒေါက်တာဇော်ဝေစိုးက ပြောကြာထားပါတယ်။