၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ ပညာေရးနဲ႔ တိုင္းရင္းသားအေရးစတဲ့ က႑အသီးသီးမွာ ထူးျခားတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြကို ဒီဗြီဘီက အထူးအစီအစဥ္အျဖစ္ ထုတ္လႊင့္ေပးေနရာမွာ ဒီေန႔မွာေတာ့ ျမန္မာ့ပညာေရးေလာက ျဖစ္ထြန္းတိုးတက္မႈေတြ အေျပာင္းအလဲေတြကို စုစည္းတင္ဆက္ေပးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာ့ပညာေရးက႑မွာ အထူးျခားဆံုးသတင္းလုိ႔ ေျပာရမွာကေတာ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ပိတ္ထားခဲ့တဲ့ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္မွာ ဘြဲ႔ဒီဂရီ သင္တန္းေတြကို ဒီပညာသင္ႏွစ္က စတင္ၿပီး ထူးခၽြန္ ေက်ာင္းသားမ်ား ေရြးခ်ယ္ကာ ျပန္လည္ ဖြင့္လွစ္ခဲ့ပါတယ္။ ထူးခၽြန္ေက်ာင္းသား ၃၀၀ စီ ေရြးခ်ယ္ကာ ဘြဲ႔သင္တန္း ၄ ႏွစ္အျပင္ ပါရဂူဘြဲ႔အထိ သိပၸံနဲ႔ ၀ိဇၨာဘာသာရပ္ စုစုေပါင္း ဘာသာရပ္ ၂၀ သင္ၾကားေပးေနတာ ျဖစ္ၿပီး ၁၉၉၆ ေနာက္ပိုင္း ကတည္းက ပိတ္ထားခဲ့တဲ့ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ ထူးခၽြန္ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြဟာ ဒီဇင္ဘာ ၂ ရက္ေန႔က စၿပီး ေက်ာင္းတက္ေနၾကပါတယ္။ တကၠသိုလ္ေတြ ျပန္ဖြင့္လွစ္ေပးလိုက္တာနဲ႔ တၿပဳိင္နက္တည္း ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းဝင္းအတြင္းမွာ ရိွတဲ့ အေဆာင္ ၇ ခု ထဲက ၆ ခုကိုလည္း ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြ ေနထိုင္ဖို႔ ျပန္လည္ အသံုးျပဳခြင့္ေတြလည္း ေပးခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ထဲ ပညာေရးေလာကမွာ တျခားထူးျခားတဲ့ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈတခုကေတာ့ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အဆင့္ျမႇင့္ဖို႔ ေကာ္မတီတရပ္ ဖြဲ႔စည္းေဆာင္႐ြက္သင့္ေၾကာင္း ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က လႊတ္ေတာ္မွာ အဆို တင္သြင္းခဲ့ၿပီး၊ အဆိုကို မဲခြဲဆံုးျဖတ္ရာမွာ အနိုင္ရတဲ့အတြက္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အဆင့္ျမႇင့္တင္ေရးေကာ္မတီကို ဖြဲ႔စည္းႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၃ ခုနွစ္အတြင္း ပညာေရးအေျခအေနေတြကို အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ရဲ႕ ပညာေရးကြန္ရက္က ေဒါက္တာသိန္းလြင္က ခုလို သံုးသပ္ေျပာၾကားပါတယ္။ “၂၀၁၃ ႏွစ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ပညာေရး ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈက လက္ေတြ႔မွာေတာ့ အေျပာင္းအလဲ မရွိေသးဘူး။ ဒါေပမယ့္ မူ၀ါဒဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးပဲြေတြ ရွိလာတာေတြ႔တယ္။ မူလတန္း အလယ္တန္း အထက္တန္း အေျခခံပညာမွာ ဘာမွ သိသာတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈ မရွိေသးဘူး။ ဆရာေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္းေတြ တိုးျမႇင့္တာ ဘာမွမရွိေသးဘူး။ တကၠသိုလ္မွာလည္း အလားတူပါပဲ။ တကၠသိုလ္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တင္ျပထားတဲ့ ဘာသာရပ္ေပါင္းစံု ပါတဲ့ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရွိတဲ့ တကၠသိုလ္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ လႊတ္ေတာ္က သေဘာတူတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပညာေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈ မရွိတဲ့အတြက္ ေအာင္ျမင္ေအာင္ အေကာင္အထည္ မေဖာ္ႏိုင္ေသးဘူး။ ပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈဟာ ေက်ာင္းသားအားလံုး အက်ဳိးရွိတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္ရမယ္။ လူအနည္းစုအတြက္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈ မျဖစ္သင့္ဘူးဆိုၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကန္႔ကြက္ထားတာရွိတယ္။” ဒီႏွစ္ထဲမွာပဲ ျမန္မာျပည္က တကၠသိုလ္ေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံရပ္ျခားက တကၠသိုလ္ေတြအၾကား ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြ ျမန္မာေက်ာင္းသားေတြကို ပညာသင္ဆု ေပးတာေတြလည္း သိသိသာသာ တိုးျမႇင့္လာခဲ့တာ ျမင္ေတြ႔ရပါတယ္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္နဲ႔ အေမရိကန္က ဂၽြန္ေဟာ့ကင္း တကၠသိုလ္တို႔အၾကား အျပန္အလွန္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအေနနဲ႔ ဂၽြန္ေဟာ့ပ္ကင္းတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားေတြ ရန္ကုန္ ႏိုင္ငံျခား ဘာသာတကၠသိုလ္မွာ ျမန္မာစာသင္တန္း တက္ေရာက္ေရးနဲ႔ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ အီလက္ထရြန္းနစ္ စာၾကည့္တုိက္ (e-library) ဖြင့္လွစ္ေရးကိစၥေတြလည္း ေဆြးေႏြး ႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ တကၠသုိလ္အဖြဲ႔အစည္းေတြျဖစ္တဲ့ ထုိင္းႏုိင္ငံ သက္ဖ္စထရီ ရာဂ်ဘတ္တကၠသို္လ္(Thepsatri Rajabhat)၊ ကုိရီးယားႏိုင္ငံ ဟန္းေကာက္တကၠသို္လ္(Hankok) စတဲ့ ပညာေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားေတြနဲ႔ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာေတြ ေရးထုိးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆယ္စုနွစ္တခုၾကာေအာင္ နိမ့္က်ေနတဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ႕ ပညာေရးအေျခအေန ဟာ ခုခ်ိန္ထိလည္း တိုးတက္မႈ အရိပ္အေယာင္ေတြ ေပ်ာက္ကြယ္လို႔ေနဆဲ၊ အစမ္းသပ္ခံ ပညာေရးစနစ္ ျဖစ္္ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ဘြဲ႔ရပညာတတ္ေက်ာင္းသားေတြ တပံုတပင္ ရွိေနေပမယ့္ အလုပ္အကိုင္ မရွိ ျဖစ္ေနၾကၿပီး ယခင္ကတည္းက စြဲျမဲခဲ့တဲ့ အလြတ္က်က္၊ အလြတ္ေျဖ ပညာေရးစနစ္ဟာ မေျပာင္းလဲေသးတဲ့အတြက္ ပညာေရး နိမ့္က်ေနရတယ္လို႔ ပညာရွင္ေတြက ေထာက္ျပ ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ တကၠသိုလ္က လက္ေထာက္ကထိကေဟာင္းတဦးျဖစ္တဲ့ ဦး၀င္းေမာင္ကေတာ့ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ပညာေရးဟာ ပ်က္စီးသြားၿပီလို႔ ခုလို ဆိုပါတယ္။ “ပညာေရးေလာကႀကီးရဲ႕ အနာဂတ္လံုး၀ မေကာင္းဘူး။ ဆရာ ဆရာမ အမ်ားစုက ေငြေနာက္လိုက္ၿပီး မသမာမႈေတြ ဖန္တီးတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ လုပ္ခြင့္ကိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ သူေတြက အၾကံအဖန္ေတြ အရမ္းမ်ားတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ စိတ္ပ်က္ၿပီး က်ဳပ္ထြက္တယ္။ လက္ရွိမွာလည္း ထူးမျခားနား ဇာတ္ခင္းေနတုန္းပဲလို႔ ျမင္တယ္။ ေနာက္ထပ္တိုးတက္လာဖို႔ဆိုတာလည္း ေလာေလာဆယ္ မျမင္ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဒီဇာတ္လမ္းမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ခဲ့တဲ့ လူႀကီးေတြက အခုထက္ထိ ဒီအတိုင္းပဲ အေတြးအျမင္လည္း မေျပာင္းဘူး၊ အက်င့္အၾကံလည္း ေျပာင္းတယ္လို႔ မျမင္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ဖို႔ ၂၀၁၃ ရဲ႕ ပညာေရးေလာကႀကီးက ဘာမွ မထူးျခားသလို ၂၀၁၄ မွာလည္း ဘာမွ ထူးျခားဦးမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ျမင္ပါတယ္။” ျမန္မာျပည္မွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္အတြင္း ပုဂၢလိကပုိင္ ႏိုင္ငံတကာေက်ာင္းေတြ တိုးဖြင့္လာတဲ့ အေလ်ာက္ ေငြေၾကးတက္ႏိုင္သူေတြကေတာ့ သားသမီးေတြကို အစိုးရေက်ာင္းေတြမွာ မသင္ၾကားေစေတာ့ပဲ သင္ၾကားစရိတ္ ျမင့္မားတဲ့ ႏိုင္ငံျခားေက်ာင္းေတြမွာ ပညာသင္ၾကား ေစတာကိုလည္း ျမင္ေတြ႔ရပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ တကၠသိုလ္ေပါင္း ၁၆၀ ေလာက္ ဖြင့္လွစ္ထားေပမယ့္ အေရအတြက္သာ မ်ားျပားေနၿပီး အရည္အခ်င္းျပည့္၀တဲ့ ဆရာေတြ နည္းကာ သင္ေထာက္ကူ ပစၥည္းေတြ ပံ့ပိုးမႈေတြဟာလည္း ၂၀၁၃ ခုနွစ္မွာ သိသိသာသာ ေျပာင္းလဲတာမ်ိဳး မရွိခဲ့ပါဘူး။ ျမန္မာျပည္မွာရွိတဲ့ အစိုးရေက်ာင္းေတြနဲ႔ တကၠသိုလ္ေတြဟာ အစိုးရဌာနေတြရဲ႕ လက္ေအာက္မွာ ေရာက္ရွိေနၾကလို႔ ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔ ဆရာေတြကေတာ့ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ လြတ္ကင္းတဲ့ ပညာေရးစနစ္မ်ဳိးကို လိုလားေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ခ်ဳပ္ကိုင္မႈေတြ ရွိေနလို႔ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြ ဆုံုးရံႈးရ တာေတြလည္း ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားသမဂၢက ကိုဖုန္းျပည့္ၾကြယ္ကေတာ့ သမဂၢ ဖြဲ႔စည္းခြင့္ တရား၀င္ရဖို႔အပါအ၀င္ ေက်ာင္းသားအခြင့္အေရးေတြ အျပည့္အ၀ရေအာင္ အစိုးရက ျဖည့္ဆည္းေပးဖို႔ လိုေနေသးတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ “၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာကတည္းက ေက်ာင္းသားသမဂၢေတြက ေက်ာင္းေတြထဲမွာ တရား၀င္ ရွိခြင့္မရခဲ့တာေလ။ အခုအခ်ိန္အထိလည္း တရား၀င္ ရွိခြင့္ မရဘူး။ ဒီႏွစ္ ၂၀၁၃ မွာဆို ေက်ာင္းသားသမဂၢေတြ ေက်ာင္းေတြထဲမွာ ေပၚေပါက္လာတာပဲ။ အဲလို ေက်ာင္းသားေတြကို ေက်ာင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာပိုင္ေတြက မႏွစ္ၿမိဳတဲ့ဟာေတြ ရွိတဲ့အတြက္ ဖိႏွိပ္မႈေတြ ရွိတာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔က ေက်ာင္းသားရွိရင္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ ရွိရမယ္လို႔ ယံုၾကည္တယ္။ အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္ကေနၿပီး လြတ္လပ္ရမယ္။ က်ေနာ္တို႔က အဲဒီလို ယံုၾကည္တယ္။” ခုခ်ိန္မွာ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနက တကၠသိုလ္မ်ား ဗဟိုေကာင္စီဖြဲ႔စည္းဖို႔ စီစဥ္ေနေပမယ့္ လည္း ဆရာမ်ားသမဂၢနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားသမဂၢတို႔ကေတာ့ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈနဲ႔ ကင္းလြတ္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ ဆရာမ်ားသမဂၢရဲ႕ အတြင္းေရးမွဴး ေဒါက္တာ စိုင္းခိုင္မ်ိဳးထြန္းက ေျပာပါတယ္။ “သိပ္ၿပီးေတာ့ တက္တက္ႂကြႂကြ မရွိဘူးဆိုတာ က်ေနာ္ဆိုလိုခ်င္တာက အစိုးရပိုင္းမွာ ျပင္ပေလာကနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ အင္မတန္ အားနည္းတာေတြ႔ရတယ္။ အခုေတာ့ ျပန္လည္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လာမယ္ဆိုတဲ့အတြက္ ဒါကို ႀကိဳဆိုရမွာေပါ့ဗ်ာ။ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ ျမင္တာက ပညာေရးမူ၀ါဒေတြ ခ်မွတ္တဲ့အခါမွာ ႏိုင္ငံနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ မူ၀ါဒေတြ ျဖစ္ေအာင္ အားလံုးပါ၀င္ ေဆြးေႏြးညိႇႏိႈင္းၿပီးမွ ျဖစ္ေစခ်င္တယ္။ အခုေတာ့ တကၠသိုလ္ အက္ဥပေဒကိုေတာင္ အတည္ျပဳျပ႒ာန္းျခင္း မရွိတဲ့အခ်ိန္မ်ဳိးမွာ တကၠသိုလ္မ်ား ဗဟိုေကာင္စီ မူၾကမ္းဆိုတာ ထက္ထြက္လာေတာ့ လုပ္ပံုလုပ္နည္းေတြ မွားေနတယ္။” ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ပညာေရးမွာ ၁၉၉၉ - ၂၀၀၀ ၀န္းက်င္ေလာက္က စတင္ၿပီး ေက်ာင္းစာသင္ၾကားခ်ိန္ ျပင္ပက်ဴရွင္ေတြ ေပၚထြန္းခဲ့ပါတယ္။ ခု ၂၀၁၃ မွာလည္း က်ဴရွင္ေတြ ပေပ်ာက္သြားျခင္းမရွိေသးဘဲ အစိုးရက ေပးတဲ့လစာနဲ႔ မေလာက္ငလို႔ ဆရာနဲ႔ ဆရာမေတြဟာ ေက်ာင္းခ်ိန္ျပင္ပမွာ က်ဴရွင္ဖြင့္ၿပီး အသက္ေမြးေနရဆဲလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရကေတာ့ ဒီႏွစ္ထဲမွာ ထူးထူးျခားျခား ဘုန္းေတာ္ႀကီး ပညာသင္ေက်ာင္းေတြက ဆရာနဲ႔ ဆရာမေတြကို လစာေပးတာေတြ လုပ္လာခဲ့ပါတယ္။ တခါ နိမ့္က်ေနတဲ့ ျမန္မာ့ပညာေရးအဆင့္အတန္းကို ျပန္လည္ျမင့္မားလာေစဖို႔ ပညာေရးအသံုးစရိတ္ကိုလည္း ယခင္ အစိုးရအသံုးစရိတ္ရဲ႕ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္း သံုးစြဲေနရာကေန ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းထိ တိုးျမႇင့္လိုက္ၿပီးတဲ့အတြက္ ၂၀၁၃ - ၂၀၁၄ ဘ႑ာေရးႏွစ္ ပညာေရးအသံုးစရိတ္ဟာ က်ပ္ေငြ ၂၂၂,၅၃၃ ဒသမ ၉၉ သန္းအထိ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ လာမယ့္ ၂ဝ၁၄ - ၂ဝ၁၅ ပညာသင္ႏွစ္မွာ ႏိုင္ငံတကာပညာေရးစနစ္နဲ႔ တေျပးညီျဖစ္ေအာင္ လက္ရွိ အေျခခံပညာ ၁၀ တန္း သင္ၾကားေနရာကေန ၁၂ တန္းပညာေရးကို ေျပာင္းလဲ အေကာင္အထည္ေဖာ္ က်င့္သံုးသြားမယ္လုိ႔လည္း ဒီႏွစ္ထဲမွာပဲ ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ အေရွ႕တိုင္းပညာဌာနမွ လက္ေထာက္ကထိက ေဒါက္တာ အာကာမိုးသူကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပညာေရးက႑ ဒီထက္ ပိုတိုးတက္လာဖို႔ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ပညာေရး ဖြဲ႔စည္းပံုတခုလံုးကို ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈေတြ ေလ်ာ့ခ်ပစ္မွ ရမယ္လို႔ ခုလို သံုးသပ္ေျပာပါတယ္။ “ဒီ တကၠသိုလ္ ဗဟိုေကာင္စီ မူၾကမ္းကို အေလာတႀကီး ေဆြးေႏြးတယ္။ ျပည္သူလူထုထံကို စတင္ခ်ျပတယ္လို႔ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ျမင္တယ္။ ကန္႔သတ္မႈေတြ ရွိေနေသးတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ မူ၀ါဒကို အရင္ ခ်ျပတာ။ က်န္တဲ့ မူ၀ါဒေတြ ရွိျခင္း မရွိျခင္း ေမးျမန္းျခင္း မရွိေသးဘူး။ အဲဒါမ်ဳိး သြားေတြ႔တယ္။ တဘက္ျခမ္းပဲ စီးဆင္းေနတာ ေတြ႔တယ္။ အေပၚထပ္ကေန ေအာက္ထပ္ကို စီးဆင္းတာမ်ဳိးသြားေတြ႔တယ္။ အဓိကက ခ်ဳပ္ကိုင္မႈကို လက္လႊတ္ရမွာ။ ခ်ဳပ္ကိုင္မႈကို ေလ်ာ့ခ်ပစ္ရမွာ မဟုတ္ဘူး၊ လက္ကို လႊတ္ရမွာ။” ျမန္မာနိုင္ငံရဲ႕ ပညာေရး ၂၀၁၃ ကာလကို ျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ အေတာအတြင္းမွာ အေျပာင္းအလဲတခ်ဳိ႕ ရွိခဲ့တာကလြဲလို႔ တကယ့္စစ္မွန္တဲ့ အေျခခံက်က် အေျပာင္းအလဲေတြ အမွန္တကယ္ လုပ္ေဆာင္မႈေတြ လိုအပ္ေနေသးတာေၾကာင့္ ေနာင္လာမယ့္ႏွစ္မွာလည္း ျမန္မာ့ပညာေရး တိုးတက္ျမင့္မားလာမလားဆိုကေတာ့ ေမးခြန္းထုတ္စရာေတြ ျဖစ္ေနေၾကာင္း တင္ဆက္ေပးလိုက္ရပါတယ္။