“မကောင်းမှုဟူသည်ဆိတ်ကွယ်ရာမရှိ”ဆိုသော မြန်မာ့ဆိုရိုးစကား ရှိသည်။ ထိုစကား မှန်နိုင်ဖွယ်ရာရှိသည်ဟု ထင်သည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုမူ နိုင်ငံတော်လုပ်ကြံမှုတွင် ကျဆုံးခဲ့ရသော ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် နိုင်ငံခေါင်းဆောင်ကြီးတို့ ကျဆုံးခဲ့ရသည်မှာ နှစ်ပေါင်း ၇၄ နှစ်ပင် ပြည့်ခဲ့သော်လည်း လုပ်ကြံသူတို့နှင့် ပတ်သက်သော သံသယတို့ကား တိုးပွားနေဆဲဖြစ်သည်။

တချိန်က လျှို့ဝှက်ထားခဲ့ကြသော ကိစ္စရပ်များကို ယခုအချိန်တွင် ပြန်လည်ဖော်ထုတ်လာသည်ကို တွေ့နေရသည်။ မကြာမီကပင် သမိုင်းပညာရှင် ဒေါက်တာအောင်ခင်၏ Who Killed Aung San ဆိုသော စာအုပ် ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ပြည်တွင်းပြည်ပ ပညာရှင်တို့ ရှာဖွေဖော်ထုတ်ခဲ့ကြသော အချက်လက်အသစ်များလည်း ပေါ်ထွက်လာခဲ့ပါသည်။

အဆိုပါစာအုပ်များ မထွက်မီကတည်းက ရှေ့မီနောက်မီ နိုင်ငံရေးသမားတို့၏ ပြောပြချက်များတွင်လည်း ဂဠုန်ဦးစောအပြင် ကြံရာပါတွေ ရှိသေးသည်ဆိုသော အချက်ဖြင့် မေးမြန်းရှာဖွေခဲ့သည့် မှတ်ချက်များကိုလည်း ပြန်လည်သုံးသပ်ကြည့်မိသည်။

အထူးသဖြင့် နိုင်ငံတော်လုပ်ကြံမှု တရားခွင်စစ်ဆေးချက်အချို့ကို ပြန်လေ့လာမိသည်။ ထိုမှတ်တမ်းများထဲမှ လက်လှမ်းမီရာ ရှာကြည့်သောအခါတွင် စိတ်ဝင်စားစရာ အချက်အချို့ကို ဂဠုန်စောနှင့် သူ့ရှေ့နေတို့ စစ်ဆေးချက်မှတ်တမ်း၌…. “စောရန်နောင်က နိုင်ငံရေးနယ်ထဲမှာ နေချင်ရင် ၁၉၄၇ နိုင်ငံရေးကို လုပ်ရမယ်လို့ ကျနော့်အားပြောပါတယ်။ ဘညွန့်က ထောက်ခံပါတယ်။ သူတို့နှစ်ယောက်ကပဲ ဝန်ကြီးအဖွဲ့ဝင်များနှင့် ဖဆပလ ခေါင်းဆောင်များကို သုတ်သင်ပစ်ရင် ကောင်းမယ်လို့ ပြောပါတယ်” ဟု ဂဠုန်ဦးစောက ခုံရုံးတွင် ထွက်ဆိုခဲ့သည်။

ထိုစကားကို ပြောသောအချိန်ကို မေးရာ၌ ဖေဖော်ဝါရီလနှင့် မတ်လခန့်ကဟု ဆိုပါသည်။ ထို့နောက်ရှေ့နေချုပ်ကြီးနှင့် တရားသူကြီးအဖွဲ့ဝင် ဦးစီဗူးတို့၏ အမေးကိုဖြေဆိုရာတွင်…။ စောရန်နောင် သူ့ထံလာခဲ့တာ ဖေဖော်ဝါရီလဆန်းမှာပါ။ စောရန်နောင် အိမ်ကိုလာတိုင်း ရဲဘော် တယောက်နှစ်ယောက် ပါလာလေ့ရှိကြောင်း၊ ဘညွန့်နှင့် စောရန်နောင်က ပြည်သိမ်းစီမံကိန်းကို ဖတ်ပြကြောင်း၊ ဒီစီမံကိန်းက ခေါင်းဆောင်တွေကို လုပ်ကြံပြီး အာဏာကို လုယူဖို့ တိုင်းပြည်ကို သိမ်းဖို့ဖြစ်ကြောင်း၊ စာမျက်နှာ ၅ မျက်နှာရှိကြောင်း၊ ထိုစာအောက်မှာ ဘညွန့်၊ စောရန်နောင်နှင့် သူ လက်မှတ်ထိုးထားကြောင်း၊ ရဲချုပ်ဦးထွန်းလှအောင် လာစဉ်က စောရန်နောင်နှင့် ဘညွန့် လက်မှတ်ရေးထိုးထားသော စာတမ်းကို တွေ့ပါကြောင်း ဦးထွန်းလှအောင်က ပြောသွားပါကြောင်း၊ ဧပြီ ၁၃ ရက်နေ့တွင် စောရန်နောင်က ဦးစောအိမ်တွင် စာစီပြီး ဗိုလ်မှူးအောင်ထံသို့ မြန်မာပြည်လုံးဆိုင်ရာ ပြည်သူ့ရဲဘော် အသေခံတပ်ဗိုလ်အဖြစ်မှ နုတ်ထွက်စာပို့ကြောင်းတို့ကို ထွက်ဆိုသွားခဲ့သည်။

အဆိုပါထွက်ချက်များကို လေ့လာရာတွင် ဦးစောသည် သူ့အပြစ်မှ လွတ်မြောက်ရန် ထွက်ဆိုခဲ့သည်ဟု ဆိုနိုင်သော်လည်း စောရန်နောင်ဆိုသောသူနှင့် ပတ်သက်သော အချက်အချို့မှာ မှန်နိုင်ဖွယ်ရာဖြစ်သည်ဟုလည်း မှန်းဆနိုင်ပါသည်။ တရားရုံးတင်သော သက်သေခံစာရွက် အချို့အရ စောရန်နောင်သည် ပြည်သူ့ရဲဘော်မှ နုတ်ထွက်စာကလည်း ရှိနေပါသည်။ သို့သော် ၎င်းတို့သုံးဦး လက်မှတ်ထိုးထားသော “ပြည်သိမ်းစီမံကိန်း” စာတမ်းကိုကား သက်သေခံ မတင်နိုင်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရသည်။ အနည်းဆုံး အမှန်တဝက် ပါရှိသည်ဆိုလျှင်ပင် စောရန်နောင်အကြောင်းမှာ စိတ်ဝင်စားစရာ ပဟေဠိတခု ဖြစ်လာတော့သည်။

အမှန်မှာ စောရန်နောင်သည် ပြည်သူ့ရဲဘော် အစစ်မဟုတ်ဟု ဆိုပါသည်။ ယင်းအကြောင်းကို ဗိုလ်စက်ရောင်၏ ပြောပြချက်ကို ကိုးကား၍ ဆရာနေမင်းက “စောရန်နောင်မှာ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီ၏ လျှို့ဝှက် စစ်ရေးခေါင်းဆောင်တယောက် ဖြစ်သည်” ဟု ဆိုပါသည်။ ဗိုလ်စက်ရောင်၏ ပြောပြချက်မှာ “စောရန်နောင်ကို အရှင်ဖမ်းမိရင် ဆိုရှယ်လစ်ပါတီနဲ့ ဗိုလ်ချုပ်တို့ လုပ်ကြံခံရမှု ဘယ်လိုဆက်စပ်နေတယ်ဆိုတာ ပေါ်မှာပဲဆိုပြီး တို့ ပြည်သူ့ရဲဘော်တွေကလည်း ဒီကောင်ကို လိုက်ရှာတာပဲ။ မတွေ့ဘူး။ ဆိုရှယ်လစ်ပါတီဂိုဏ်းသား ဗိုလ်ကြာညွန့်နဲ့ ဗိုလ်တင်အောင် (မြေပဒေသာ စီမံကိန်း အထူးအရာရှိ၊ ဂျစ်ကားမှောက်၍ သေဆုံးသူ) တို့က ပဲခူးဘက်မှာ စောရန်နောင်ကို အရင်ဖမ်းမိခဲ့၍ ချုပ်နှောင်ခေါ်လာစဉ် ထွက်ပြေးလို့ ပစ်သတ်ခဲ့တယ်ဆိုပြီး နိဂုံးချုပ်သွားတယ်ကွာ။ ငါ ဒီဇာတ်လမ်းကိုမယုံဘူး” ဟု ဆိုခဲ့ပါသည်။ ဆက်၍ သခင်ကြည်ရှိန်၏ ဖွင့်ဟဝန်ခံချက်တွင် “စောရန်နောင်အား ပဲခူး ၁၀ မိုင်ကုန်းတွင် ထွက်ပြေးသဖြင့် ပစ်သတ်လိုက်ရသည်မှာ မမှန်ကြောင်း။ တမင်ပစ်သတ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း။ စောရန်နောင်၏လုပ်ရပ်သည် ဆိုရှယ်လစ်ပါတီအတွက် သိက္ခာကျစရာဖြစ်နေ၍ ဇာတ်လမ်းမရှုပ်အောင် ဗိုလ်ကြာညွန့်တို့ သတ်ပစ်ခဲ့သည်” ဟု စာပြန်ခဲ့ကြောင်းကို ဆရာနေမင်းက ဖော်ပြ မှတ်တမ်းတင်ထားသည်ကိုလည်း တွေ့ရသည်။

တဆက်တည်း နိုင်ငံတော်လုပ်ကြံမှု တရားခွင်ထွက်ချက်များကိုကြည့်လျှင် တရာခံရှေ့နေ ကာတစ်ဘင်းနက်အမေးကို ထိုစဉ်က ပဲခူးရာဇဝတ်ဝန် ဦးဘို၏ ထွက်ချက်၌…  “ထိုအခါက ပဲခူးရာဇဝတ်ဝန် မဟုတ်သေးပါ။ စောရန်နောင် သေဆုံးမှု အမှုတွဲရှိပါသည်။ စောရန်နောင်သေဆုံးမှုကို ပဲခူးမြို့ တတိယ ရာဘက်တရားသူကြီး စစ်ဆေးရပါသည်။ စောရန်နောင်ကို ဗိုလ်ချုပ်လုပ်ကြံမှုနှင့် ပတ်သက်၍ ဇူလိုင်လ ၂၃ ရက်နေ့က လက်နက်ကိုင် ပြည်သူ့ရဲဘော်များက ဒိုက်ဦးမှာဖမ်းဆီးပြီး ပဲခူးမှ ရန်ကုန်သို့ ခေါ်လာသည်။ အမှုတွဲတွင် ပါရှိသည်။ စောရန်နောင်ကို ဂျစ်ကားဖြင့်ခေါ်လာပြီး ၁၀ မိုင်ရောက်တော့ ကားပေါ်မှ ထွက်ပြေးမည်လုပ်သည့်အတွက် ပစ်သတ်ကြောင်း ပါရှိပါသည်” ဟု ထွက်ဆိုသည်။

တဆက်တည်း ရှေ့နေက “သူ့ကို ဘာအမှုနဲ့ဖမ်းသလဲ” ဟု မေးရာတွင် ဦးဘိုက “အမှုတွဲမှာ ဒီအကြောင်း ဘာမှမပါရှိပါ” ဟု ပြန်လည်ဖြေကြားခဲ့သည့် မှတ်တမ်းလည်း ရှိပါသည်။ သို့ဆိုလျှင် “အမှုတွဲမရှိဘဲ အဘယ့်ကြောင့် ဖမ်းရသနည်း” ဆိုသည်မှာ စဉ်းစားဖွယ်ရာ ပဟေဠိတခု ဖြစ်လာသည်။ ဖမ်းသူများမှာလည်း ဆိုရှယ်လစ်ပါတီနှင့် ဆက်စပ်နေသော လက်နက်ကိုင် ပြည်သူ့ရဲဘော်ဟု ယူဆရသော ဗိုလ်ကြာညွန့်တို့လူစု ဖြစ်နေပြန်ပါသည်။ ဖမ်းသည့်ရက်နှင့် အစဖျောက်လိုက်သည့်ရက်မှာ ဇူလိုင် ၂၃ ရက်ဖြစ်သည်။ အဓိကတရားခံ ဦးစောကိုပင် စွဲချက်မတင်ရသေး။ ဗိုလ်ချုပ်တို့ လုပ်ကြံခံရပြီး ၄ ရက်မြောက်နေ့ပင်ဖြစ်သည်။ သံသယတို့ ပွားမည်ဆိုက ပွားချင်စရာပင်။ ထိုသံသယတို့ ပိုခိုင်စေသည့်အချက်မှာ ရှေ့နေ ကာတစ်ဘင်းနက်အမေးကို ထိုစဉ်က ရဲချုပ် ဦးထွန်းလှအောင်က ဖြေဆိုရာတွင်…“စောရန်နောင်ကို ပလိပ်က ဖမ်းသည်မဟုတ်ပါ။ ပစ်ခတ်သည့်အမှုကိုလည်း ပလိပ်က စုံစမ်းသေးလားမသိပါ။ စောရန်နောင်ကို အရန်ပြည်သူ့ရဲဘော် အထူးပလိပ်အဖွဲ့က ဖမ်းပါတယ်” ဟု ဖြေကြားခဲ့သည်။ အမှုတွဲမှတ်တမ်းမရှိဘဲ ဖမ်းဆီးခဲ့ခြင်းမှာ ထိုစဉ်က နိုင်ငံရေးသမားတို့ကြား ပဟေဠိတခု ဖြစ်ခဲ့ကြသည်ဟု ဆိုကြပါသည်။

ဤသည်တို့ကို ထောက်ရှု၍ စောရန်နောင်သည် အစဖျောက်ခံရသော တရားခံတဦးအဖြစ် ယူဆနိုင်ပါသည်။ ယင်းကဲ့သို့ လက်စအဖျောက်ခံလိုက်ရသဖြင့် စောရန်နောင်အား ဂဠုန်ဦးစောထံသို့ မည်သူက မည်သည့်ကိစ္စကြောင့် စေလွှတ်လိုက်သနည်း။ ဗိုလ်ချုပ်နှင့် ဝန်ကြီးအဖွဲ့ကို လုပ်ကြံရန် ဖေဖော်ဝါရီလကတည်းက ဘညွန့်နှင့် စောရန်နောင်တို့က ဂဠုန်စောကို သွေးထိုးလှုံ့ဆော်ရန် မည်သူလွှတ်ခဲ့သနည်း။ စောရန်နောင်သည် ဆိုရှယ်လစ်ပါတီ၏ လျှို့ဝှက်စစ်ရေးခေါင်းဆောင်တယောက် ဆိုသည်မှာ မှန်ခဲ့လျှင် ထိုစဉ်က ဆိုရှယ်လစ်ပါတီ၏ တာဝန်မကင်းပေ။ ထို့အပြင် ဆိုရှယ်လစ်ပါတီ၏ လက်နက်ကိုင် ပြည်သူ့ရဲဘော် ဗိုလ်ကြာညွန့်တို့က ပစ်သတ်ခဲ့သည်မှာ မှန်ခဲ့လျှင်… အမှန်တကယ်ပင် နိုင်ငံတော်လုပ်ကြံမှု၏ အဓိကကွင်းဆက်ကို အစဖျောက်ခဲ့ကြသည်ဟု ဆိုရန်သာ ရှိပါတော့သည်။ 

ထွန်းဇော်ဌေး