ဖေဖော်ဝါရီ ၁  ရက် စစ်အာဏာသိမ်းနောက်ပိုင်း ကျူးလွန်နေတဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ဆွေးနွေးပြီးထုတ်ပြန်ချက်တွေ ထုတ်လိုက်တိုင်း “စိုးရိမ်မကင်းဖြစ်မိသည်”၊  “စိုးရိမ်ပူပန်မိသည်” ဆိုတဲ့ စကားလုံးတွေပဲပါတဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်တွေပဲဖြစ်နေပါတယ်။ 

တခါလာလည်း စိုးရိမ်မကင်း နောက်တခါလာလည်း  စိုးရိမ်မကင်းနဲ့ နောက်ဆုံးတော့ “ဆနွင်းမကင်း စတိတ်မန့်” တွေပဲ ထွက်နေတာ စိတ်ပျက်စရာပါပဲ။

အမှန်တော့ ဒီလိုဖြစ်နေရာတာ ဗီတိုအာဏာကြောင့်ပါ။ ဒီ ဗီတိုအာဏာကျင့်သုံးခွင့်ကို ကုလသမဂ္ဂကိုစတင်ဖွဲ့တဲ့အခါ အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေ ပါဝင်လာဖို့အတွက် စဉ်းစားရင်း ဖြစ်လာတာပါ။

စစ်စတင်နိုင်တဲ့ အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေပါဝင်လာမှ နောက်တခါစစ်မဖြစ်အောင် တားဆီးနိုင်မယ်။ သူတို့ပါဖို့အရေးကြီးတဲ့အတွက် လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ထည့်သွင်းထားရမယ်ဆိုပြီး အမြဲတမ်းအဖွဲ့ဝင် (၅) နိုင်ငံအဖြစ် အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်၊ တရုတ်၊ ရုရှားနဲ့ ပြင်သစ်နိုင်ငံတို့ကို ထည့်သွင်းခန့်အပ်ခဲ့ပါတယ်။

သူတို့တွေပါဝင်လာပြန်တော့လည်း စစ်အေးကာလအတွင်း အားပြိုင်နေဆဲဖြစ်တဲ့ အင်အားကြီးအုပ်စုတွေအကြား ပါဝါတွေကို ထိမ်းညှိဖို့လိုလာပြန်ပါပြီ။ ဒါကြောင့် အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေကြားမှာ အုပ်စုအားနဲ့အနိုင်မယူနိုင်ဖို့ ဗီတိုအာဏာကို ထည့်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။အမြဲတမ်းအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတနိုင်ငံကနေ သဘောမတူဘဲ ဗီတိုအာဏာသုံးပြီး ပယ်ချမယ်ဆိုရင် ပယ်ချပိုင်ခွင့်ပေးထားတဲ့ ဗီတိုဆိုတာ ဒီလိုနဲ့‌ပေါ်ပေါက်လာခဲ့တာပါ။

အဲဒီခေတ်အဲဒီကာလတုန်း ကတော့ အခုလို ဗီတိုအာဏာပေးပြီး အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေအကြား ပါဝါထိမ်းညှိထားတာမှန်ကောင်းမှန်နိုင်ခဲ့ပေမဲ့ နောက်ပိုင်းမှာတော့ ဗီတိုအာဏာအပေါ် ဝေဖန်လာကြပါတယ်။ ပထမထောက်ပြချက်ကတော့ အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေကို အထူးလုပ်ပိုင်ခွင့်ပေးထားတဲ့အတွက် ကုလသမဂ္ဂရဲ့ တန်းတူညီမျှမှုဆိုတဲ့မူနဲ့ မကိုက်ညီဘူးလို့ ထောက်ပြကြပါတယ်။

အတော်များများကတော့ ကုလသမဂ္ဂအနေနဲ့အရေးတကြီးလုပ်ဆောင်ရမယ့် လုံခြုံရေးကိစ္စမျိုးနဲ့ နိုင်ငံတကာတရားမျှတမှုကို ဖော်ဆောင်တဲ့ကိစ္စမျိုးတွေမှာ ဒီဗီတီုအာဏာကို ကျင့်သုံးခွင့်ရှိထားတဲ့ နိုင်ငံရေး ရပ်တည်ချက်တွေကြောင့် ကာကွယ်တားဆီးအရေးယူတဲ့နေရာမှာ နှောင့်နှေးကြန့်ကြာမှုတွေ ဖြစ်နေတယ်လို့ ဝေဖန်ကြပါတယ်။ အဖွဲ့ဝင် စုစုပေါင်း (၁၅) နိုင်ငံရှိတဲ့အထဲ (၁၄) နိုင်ငံက အရေးယူဆောင်ရွက်ဖို့ သဘောတူတဲ့တိုင်အောင် ဗီတိုအာဏာသုံးခွင့်ရှိတဲ့ အမြဲတမ်းအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံတနိုင်ငံက ဗီတိုသုံးပြီး ကန့်ကွက်ရင် ဘယ်လိုမှ ရှေ့ဆက်လုပ်လို့မရတဲ့ သာဓကတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ 

ကုလသမဂ္ဂရဲ့ စစချင်းကာလတွေမှာ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံသစ်တွေကို လက်ခံမှုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဗီတိုအာဏာသုံးမှုတွေ များခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၄၆ ခုနှစ်ကနေ အခုအချိန်ထိ ဗီတိုအာဏာကိုအများဆုံးသုံးတဲ့နိုင်ငံက ရုရှားဖြစ်ပြီး (၁၁ရ) ကြိမ်အထိအသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံကတော့ (၈၂) ကြိမ်နဲ့ ဒုတိယအများဆုံးပါ။ ဗြိတိန်က (၂၉) ကြိမ်၊ ပြင်သစ်က (၁၆) ကြိမ်နဲ့ တရုတ်က (၁၆) ကြိမ်သုံးခဲ့ပါတယ်။

ရုရှားနဲ့တရုတ်နိုင်ငံတို့ကတော့ ဆီးရီးယားနိုင်ငံအပေါ် အရေးယူဆောင်ရွက်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ချက်မူကြမ်းတွေကို ဗီတိုအဏာကို အများဆုံးသုံးခဲ့ပါတယ်။  အမေရိကန်နိုင်ငံကတော့ ပါလက်စတိုင်းအရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့မူကြမ်းတွေကို အမြဲတမ်းဗီတိုအာဏာနဲ့ ပယ်ချခဲ့ပါတယ်။ 

မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ပတ်သက်တဲ့ လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်မူကြမ်းတခု ရှားရှားပါးပါးရှိပါတယ်။ အဲဒါကတော့ ၂၀၀၇ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁၂  ရက်မှာ တင်သွင်းခဲ့တဲ့ ရွှေဝါရောင်တော်လှန်ရေးအပေါ် အကြမ်းဖက်နှိမ်နှင်းမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး ရှုတ်ချတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်မူကြမ်းပါ။

ဗြိတိန်နဲ့ အမေရိကန်က တင်သွင်းခဲ့ပါတယ်၊  ဒီမူကြမ်းကို တရုတ်နဲ့ ရုရှားက မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပြည်တွင်းရေးဆိုပြီး ဗီတိုအာဏာသုံးပယ်ချခဲ့ဖူးပါတယ်။ အဲ့ဒီဗီတိုအာဏာသုံးပြီး ပယ်ချခဲ့တဲ့အတွက် ရွှေဝါရောင်တော်လှန်ရေးတုန်းက လုံခြုံရေးကောင်စီက ဘာမှ ထုတ်ပြန်ပြောဆိုမှုမရှိခဲ့ပါဘူ။

ဆုံးဖြတ်ချက်မူကြမ်းတင်ပေမဲ့ ဗီတိုအာဏာသုံးပြီး ပယ်ချခဲ့တဲ့အတွက် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေမှာ လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ အကြောင်းအရာတခု သို့မဟုတ် နိုင်ငံတခုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်မူကြမ်းတခုခုကို တင်မယ်ဆိုရင် ကြိုတင်တွေးလေ့ရှိတဲ့အချက်တွေက ဗီတိုအာဏာမသုံးဘဲ ဆုံးဖြတ်ချက်ကျနိုင်မလား သို့မဟုတ် ဗီတိုအာဏာသုံးနိုင်တဲ့နိုင်ငံတနိုင်ငံက ကန့်ကွက်နိုင်မလားဆိုတဲ့အချက်ပါဘဲ။

ဒါကြောင့် နိုင်ငံတွေကြားမှာ ကြိုတင်စနည်းနာကြည့်တာတွေ၊ အနေအထားကို တီးခေါက်ကြည့်တာတွေ လုပ်လေ့ရှိပါတယ်။ တကယ်လို့  ဗီတိုအာဏာသုံးနိုင်တဲ့နိုင်ငံတနိုင်ငံက ကန့်ကွက်နိုင်တယ်ဆိုရင် မူကြမ်းစတင်‌ရေးဆွဲပြီး ကန့်ကွက်နိုင်တဲ့နိုင်ငံတွေက လက်ခံလာအောင် သံတမန်အချင်းချင်း စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ကြပါတယ်။ ကိုယ့်ဘက်ပါလာအောင် စကားပြောဆွေးနွေးကြရပါတယ်။

တကယ်လိုများ မူကြမ်းမှာပါတဲ့အတိုင်း အဆိုတင်သွင်းရင် ဗီတိုအာဏာသုံးပြီး ပယ်ချမှာသေချာတဲ့အခါ ဒီလိုမပယ်ချဖို့ မူကြမ်းမှာ ဘာအချက်ကို ပြောင်းနိုင်မလဲ။ ဘယ်စကားလုံးအသုံးအနှုန်းကို လျှော့ချမလဲ စသည်ဖြင့် စျေးတင်လိုက် စျေးဆစ်လိုက် စျေးလျော့လိုက်မျိုးစုံလုပ်ရတဲ့ သံတမန်အခင်းအကျင်းပါ။

ဆုံးဖြတ်ချက်မူကြမ်းတင်တဲ့နိုင်ငံတွေရဲ့ သံတမန်နည်းနာကောင်းမွန်မှုကြောင့် ဗီတိုမသုံးဘဲ မူကြမ်းအတိုင်း ဆုံးဖြတ်ချက်ချနိုင်ခဲ့တာတွေလဲ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်အနေနဲ့ ထွက်လာနိုင်ဖို့အတွက်နဲ့ ဗီတိုသုံးပြီး မပယ်ချဖို့အတွက် မူကြမ်းမှာပါတဲ့ အကြောင်းအရာတွေနဲ့ စကားလုံးကို ပြောင်းတန်ပြောင်း ဖြုတ်တန်ဖြုတ်လုပ်ပြီး ပြင်ဆင်ဆွေး‌နွေးတာမျိုး ရှိပါတယ်။ မူလအတိုင်းတင်လို့ ဗီတိုသုံးပြီးပယ်ချတာထက်စာရင် ညှိနိုင်းပြီး သဘောတူထားတဲ့ပုံစံမျိုးနဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ထွက်လာတာ တော်သေးတယ်ဆိုတဲ့ သဘောမျိုးပါ။ ဒါပေမဲ့ ဗီတိုအာဏာနဲ့ ပယ်ချခံမထိဘဲ ဒီလိုဆုံးဖြတ်ချက်ကျလာဖို့အတွက် ကိုယ်ပါဝင်စေချင်တဲ့အချက်တွေကို စတေးလိုက်ရတာပါပဲ။

မြန်မာနိုင်ငံအရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ကြုံတွေ့နေရတာ ဒီအခက်အခဲပါပဲ။ ပြောရမယ်ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိအခြေအနေက လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ မဖြစ်မ‌နေဆွေး‌‌နွေးရမယ့် အခြေအနေရောက်ခဲ့ပါပြီ။  တကမ္ဘာလုံးက စောင့်ကြည့်တောင်းဆိုနေကြပါပြီ။ ဒါကြောင့် အာဏာသိမ်းပြီးပြီးချင်းမှာ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်တခု ထွက်လာပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ အလှည့်ကျ ဥက္ကဋ္ဌ ထုတ်ပြန်ချက်အဖြစ် တဆင့်တက်လာပါတယ်။ နောက်ဆုံးမှာတော့ လုံခြုံရေးကောင်စီတခုလုံးရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အဖြစ် ထွက်လာတာကိုကြည့်ရင် မြန်မာအရေးဟာ လုံခြုံရေးကေင်စီမှာ အရေးကြီးတဲ့အကြောင်းအရာဖြစ်လာတာ အထင်အရှားပါ။

ဒါပေမဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအကြောင်းဆွေးနွေးမယ်၊ ထုတ်ပြန်ချက်ထုတ်မယ်၊ အရေးယူဆောင်ရွက်ချက်တွေလုပ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်မယ်ဆိုရင် ဗီတိုအာဏာနဲ့ ကစားနိုင်တာ  တရုတ်နဲ့ ရုရှားနှစ်နိုင်ငံရှိပါတယ်။ ကစားလည်း ကစားခဲ့ပါတယ်။ ပြင်းထန်တဲ့အသုံးအနှုန်းတွေ မပါဝင်ဖို့နဲ့  စစ်အုပ်စုကို ထိခိုက်စေမဲ့အရေးယူဆောင်ရွက်ချက်တွေကို မဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ သူတို့တွေက အမြဲတမ်းကာဆီးလျက်ရှိပါတယ်။

အရင်တုန်းက မြန်မာအရေးကို လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ဆွေးနွေးဖို့အာဂျန်ဒါမှာ ပါတောင်မပါနိုင်အောင် ပိတ်ဆို့တားဆီးခဲ့ပေမဲ့ အခုအခြေအနေမျိုးမှာ အရင်လို လုပ်လို့မရတော့ပါဘူး။ လုပ်မယ်ဆိုရင် သူ့တို့အတွက် အကြီးအကျယ်နာမည်ပျက်ပါလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့် ဒီတကြိမ်မှာတော့ မြန်မာအရေးကို လုံခြုံရေးကောင်စီစားပွဲမှာ တင်ခွင့်ပြုပါတယ်။ 

ဒါပေမဲ့ တင်သွင်းတဲ့မူကြမ်းစာသားတွေကို ပြောင်းခိုင်း၊ ဖြုတ်ခိုင်း၊ ပြင်ခိုင်းပြီး ပြင်းထန်တဲ့တောင်းဆိုချက်တွေနဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်တွေ မထွက်လာအောင် တားဆီးပါတယ်။ 

မတ်လ ၃၁  ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်တဲ့ကြေညာချက်ထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ်တခါမှ မသုံးဘူးတဲ့ “ပြင်းထန်စွာရှုတ်ချကြောင်း”ဆိုတဲ့စကားလုံးကို ပထမဦးဆုံးသုံးလာတာ ထူးခြားချက်ဖြစ်သလို ကြိုဆိုပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ လက်ခံမူလစာသားတချို့ကိုတော့ ပြောင်းလဲဖို့ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ဥပမာအနေနဲ့ပြောရရင် “စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ပြင်းထန်စွာရူတ်ချကြောင်း” လို့ရေးထားပေမဲ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှုအစား “အင်အားသုံးဖြေရှင်းမှုကို ပြင်းထန်စွာရူတ်ချကြောင်း”လို့ ပြောင်းခိုင်းပါတယ်။ ဒီလိုပိတ်ဆို့တားဆီးမှုတွေကြောင့် မြန်မာပြည်သူတွေမြင်ချင်တဲ့ တိကျပြတ်သားတဲ့ အရေးယူဆောင်ရွက်မှုမျိုးတွေ မပါဝင်လာဘဲ စိုးရိမ်မကင်းဖြစ်တာတွေပဲ ထပ်နေတဲ့ “ဆနွင်းမကင်း စတိတ်မန့်”တွေပဲ ထပ်ထွက်လာတာဖြစ်ပါတယ်။

ဗီတိုအာဏာဆိုတဲ့ဟာကွက် တကွက်ရှိနေတဲ့အတွက် မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ပတ်သက်ရင် လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ထိရောက်ပြင်းထန်တဲ့အရေးယူဆောင်ရွက်ဖို့အတွက် အခက်အခဲတွေကတော့ ရှိနေမှာပါဘဲ။ တရုတ်နဲ့ ရုရှားအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအရေးကို အရေးယူလုပ်ဆောင်မှုတွေမလုပ်ခဲ့ရင် သူတို့အကျိုးစီးပွားတွေပါ ထိခိုက်မယ်ဆိုတဲ့စိတ်ဓါက်ကို ပြောင်းဖို့လိုပါတယ်။ သံတမန်နည်းအရ သိက္ခာကျနိုင်တာအပြင် သူတို့ရဲ့ကိုယ်ကျိုးစီးပွားကိုပါ ထိရောက်နိုင်တယ်ဆိုတာကို ပြဖို့လိုပါတယ်။  သံတမန်နည်းအရ နိုင်ငံတကာက လုပ်ဆောင်နိုင်သလို စစ်အုပ်စုကို ကာကွယ်ပေးခြင်းဟာ သူတို့ရဲ့အကျိုးစီးပွားအပေါ် ထိခိုက်နိုင်တယ်ဆိုတာ သိရှိနားလည်အောင် ပြည်သူတွေ လုပ်ပြဖို့ လိုပါတယ်။

လုံခြုံရေးကောင်စီက တရုတ်နဲ့ ရုရှားကို ကျော်နိုင်ဖို့ CRPH ရော၊ ‌ဒေါက်တာဆာဆာရော ဦးကျော်မိုးထွန်းတို့ကရော နိုင်ငံတကာဥပဒေပညာရှင်တွေနဲ့ တိုင်ပင်ပြီး အဖြေရှာနေတယ်လို့ အင်တာဗျူးအသီးသီးမှာ ဖြေကြားသွားကြပါတယ်။ တိုင်ပင်မှုတွေလည်း ရှိပါပြီ။ အဖြေရှာနိုင်မယ့် လမ်းကြောင်းတွေရှိလာပြီး အကွက်စေ့စေ့လုပ်ဆောင်မယ်လို့ မျှော်လင့်မိပါတယ်။

တကယ်လို့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့အရေးကို လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ တရုတ်နဲ့ရုရှားကို ဖောက်ထွက်ပြီး အဖြေရှာနိုင်သည့်တိုင်အောင် နောင်အနာဂတ်မှာ “ဆနွင်းမကင်း စတိတ်မန့်”တွေနဲ့ ရွာမလည်နေဖို့အတွက် ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ဗီတိုအာဏာကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့ လိုအပ်နေတာ အသေအချာပါပဲ။

အောင်မျိုးမင်း