Communal Violence ကို အုပ္စုဖြဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈဟု ျပန္ဆိုၾကပါသည္။ တိုင္းျပည္တျပည္၏ ႏိုင္ငံေရးအသြင္ေျပာင္းဆဲကာလမ်ိဳးတြင္ ဤသို႔ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈ ျဖစ္ရပ္မ်ိဳး ေပၚေပါက္လာတတ္သည္မွာ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိစၿမဲဟုပင္ ဆုိရမည္ထင္သည္။ အထူးသျဖင့္ အာဏာရွင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွ ဒီမိုကေရစီသို႔ ကူးေျပာင္းေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အုပ္စုဖြဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ိဳး ေပၚေပါက္တတ္ပါသည္ဟု အုပ္စုဖြဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈအေၾကာင္း ေလ့လာသူ Gerry Van Klinken က ေျပာခဲ့ဖူးသည္။ အုပ္စုဖြဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈသည္ လူထုဆႏၵျပပြဲႏွင့္ မတူ။ သပိတ္ေမွာက္ျခင္းမ်ိဳးလည္း မဟုတ္။ အုပ္စုဖြဲ႔ အၾကမ္းဖက္ၿပီး တိုင္းျပည္မၿငိမ္မသက္လုပ္႐ုံသာ ျဖစ္သည္။ အုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္တခုမွတခုသို႔ ေျပာင္းလဲျခင္းမ်ဳိးကို ႀကိဳက္သူလည္း ရွိသကဲ့သို႔ မႏွစ္ၿခိဳက္သူတို႔လည္း ရွိတတ္သည္။ ထိုအေျပာင္းအလဲကို မႀကိဳက္သူတို႔က အစပိုင္းတြင္ လူထုနည္းျဖင့္ ဆႏၵျပျခင္း (Demonstration) မ်ိဳးကို ဖန္တီးၿပီး တျဖည္းျဖည္း ရင့္မွည့္လာခ်ိန္တြင္ ႐ုန္းရင္းဆန္ခတ္အသြင္သို႔ ေျပာင္းလဲသြားေစတတ္ပါသည္။ ဤအဆင့္သို႔ ေရာက္သည္ႏွင့္ အုပ္စုဖြဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈဆီသို႔ လူအုပ္စုအား အသိမဲ့ ေခၚေဆာင္သြားတတ္ၾကသည္။ ယင္းသို႔ ေခၚေဆာင္ရာတြင္ စည္း႐ုံးရန္ အလြယ္ကူဆုံးမွာ အမ်ိဳးဘာသာသာသနာပင္ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုပါသည္။ ဘာသာေရးႏွင့္ လူမ်ိဳးေရးသည္ အၾကမ္းဖက္မႈအတြက္ ေဖာက္ခြဲရန္ အလြယ္ကူဆုံး စနက္တံတခုပင္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အုပ္စုဖြဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈကို က်ဴးလြန္သူမ်ားသည္ ဘာသာေရးႏွင့္ လူမ်ိဳးေရး အစြန္းေရာက္ေတြ အမ်ားဆုံးျဖစ္သည္ဟု အုပ္စုဖြဲ႔အၾကမ္းဖက္မႈကို ေလ့လာသူ ပညာရွင္မ်ားက ေျပာခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ဤသို႔ေသာ အုပ္စုဖြဲ႔ အၾကမ္းဖက္သမားတို႔က သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ အုပ္စုအသြင္ေဆာင္ ႏိုင္ငံေရး (Contentious Politic) အျဖစ္ ယူဆေလ့ ရွိတတ္ၾကသည္လည္း ေတြ႔ရသည္။ သို႔ေသာ္ ၎တို႔သည္ အုပ္စုအသြင္ေဆာင္ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ အေျခခံအယူအဆမွာ မ်ားစြာကြာျခားသည္။ တခါတရံ ပါတီတခုအျဖစ္ အမည္ခံထားေသာ္လည္း အုပ္စုဖြဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈအသြင္ ေဆာင္သြားတတ္သည္တို႔လည္း ရွိတတ္သည္။ ခိုင္မာေသာ အဖြဲ႔အစည္းတခုက အျခား အင္အားေကာင္းေသာ အဖြဲ႔အစည္းတခုကို အက်ိဳးတူသေယာင္ ဟန္ျပ၍ မိမိအဖြဲ႔အစည္းအတြက္ ပူးေပါင္း အသုံးခ်တတ္သည္တို႔လည္း ရွိတတ္သည္။ ထိုအဖြဲ႔အစည္းမ်ဳိးကို ျမန္မာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတြင္ လက္မည္းႀကီးဟု ကင္ပြန္းတပ္၍ ေနာက္ကြယ္တြင္ ေျပာဆိုေလ့ ရွိတတ္သည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ အေျခေနမ်ိဳးတြင္ အစိုးရကိုယ္တိုင္ က်ဴးလြန္သည္တို႔လည္း ရွိတတ္သည္။ ၾသဇာအာဏာ ရွိသူတို႔၏ အကာကြယ္ကိုယူ၍ က်ဴးလြန္သည္တို႔လည္း ရွိတတ္ပါသည္။ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ေမလ ၃၀ရက္ ဒီပဲယင္း အဓိက႐ုဏ္းကို အစိုးရကိုယ္တိုင္ အၾကမ္းဖက္မႈအျဖစ္ ထိုအခ်ိန္က သုံးသပ္ခဲ့ၾကသည္။ ဤသည္မွာလည္း အုပ္စုဖြဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈတခုပင္ ျဖစ္သည္။ အဖြဲ႔အစည္းႏွစ္ခု၏ ႐ုန္းရင္းဆန္ခတ္ျဖစ္မႈဟု မည္သို႔ပင္ ဆုိေစကာမူ ထိုစဥ္က ႀကံ့ခိုင္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအသင္းကို တပ္မေတာ္ကပင္ ဦးေဆာင္ဖြဲ႔စည္းေပးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အဆိုပါျဖစ္စဥ္ကို အစိုးရကိုယ္တိုင္ အၾကမ္းဖက္မႈ က်ဴးလြန္ျခင္းသာ ျဖစ္ဟန္ရွိသည္ဟု ႏိုင္ငံေရးအကဲခတ္သူတို႔က ေဝဖန္သုံးသပ္ခဲ့ၾကပါသည္။ ထိုစဥ္က အၾကမ္းဖက္မႈသည္ ႏိုင္ငံေရးအေပၚ အေျချပဳ၍ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာေၾကာင့္ အာဏာပိုင္ အၾကမ္းဖက္မႈအျဖစ္  မီဒီယာအခ်ိဳ႕က ေဖာ္ျပခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ေနာက္ပိုင္း ၂၀၁၂ ေက်ာက္နီေမာ္ အေရးအခင္းမွ အစျပဳ၍ အမ်ိဳးဘာသာဘက္သို႔ ဦးတည္ကာ အုပ္စုဖြဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈတို႔ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္။ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္း ေမယုေဒသ တေလွ်ာက္သည္ ယခင္ ကုိလိုနီကာလကတည္းက မၿငိမ္မသက္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ဤအေျခအေနႏွင့္ ဤသဘာဝကို သိသူတို႔က လူထုကို ေသြးဆာလာေအာင္ ဝါဒျဖန္႔ခ်ိ၍ မိမိလိုသလို ကစားခဲ့ၾကသည္။ ထိုစဥ္က ျမန္မာႏိုင္ငံေရး အေျခအေနကို ၾကည့္လွ်င္ ရခိုင္ရွိ ဘဂၤါလီမ်ားအား ဝိႈက္ကတ္ဟုေခၚေသာ ယာယီမွတ္ပုံတင္ကတ္မ်ား ျပဳလုပ္၍ ဘဂၤါလီမ်ားအား မဲေပးခြင့္ ျပဳခဲ့သည္။ ဘဂၤါလီတခ်ိဳ႕ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းရွိ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ ေမယုေဒသတြင္ မြတ္စလင္ဦးေရက ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔ထက္ မ်ားသည္။ ဘဂၤါလီတို႔ကလည္း ဝိႈက္ကတ္ ကိုင္ေဆာင္ထားရေသာ ဤအဆင့္ အခြင့္အေရးကို ေသခ်ာစြာ ဆုပ္ကိုင္မိရန္အတြက္ လႊတ္ေတာ္တြင္ “ဝႈိက္ကတ္ကုိင္ေဆာင္သူမ်ားအား မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရးကတ္ ထုတ္ေပးမည္နည္း” ဟု ေမးခြန္းထုတ္လာခဲ့သည္။ ဤအေမးသည္ပင္ ဘာသာေရး လူမ်ိဳးေရးအတြက္ အုပ္စုဖြဲ႔ အႏိုင္က်င့္ အၾကမ္းဖက္မႈ ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ အစပ်ိဳးသလို ျဖစ္ေစခဲ့သည့္ အေၾကာင္းမ်ားထဲက တခုအျဖစ္ သုံးသပ္ၾကပါသည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ မိတၳီလာအေရးအခင္း၊ ၂၀၁၄ တြင္ မႏၱေလးအေရးအခင္းတို႔ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ဝိႈက္ကတ္တို႔လည္း တဇာတ္ၿငိမ္းသြားခဲ့သည္။ ဤအေရးအခင္းမ်ားကို Communal Voilence အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။ မၾကာေသးခင္က ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ေသာ ေတာင္ဒဂုံရွိ မြတ္စလင္တို႔ ဥပုသ္ဝင္ရန္ တိုင္းအစိုးရက ခြင့္ျပဳထားေသာ ယာယီ၀တ္ျပဳေဆာင္အားဝိုင္း၍ လူအုပ္စုျဖင့္ တားျမစ္မႈတခု ျဖစ္ခဲ့သည္။ တဖက္ကတုံ႔ျပန္မႈမျပဳဘဲ ၿငိမ္ေနသျဖင့္ လူမ်ဳိးေရး ဘာသာေရး ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္မည့္ေဘးအႏၱရာယ္က ကင္းေဝးခဲ့သည္။ အုပ္စုဖြဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈကို က်ဴးလြန္ေလ့ရွိေသာ လူအုပ္စုမ်ားျဖစ္သည္ကို ျပည္သူမ်ားက သိရွိထား၍ အကာကြယ္ ျပဳေပးႏုိင္ခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရသည္။ အုပ္စုဖြဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈ က်ဴးလြန္ရန္ ႀကံစည္မႈ အထမေျမာက္ျဖစ္ေနခ်ိန္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဗႏၶဳလပန္းၿခံ၌ ဦးဝီရသူတရားပြဲ က်င္းပခဲ့သည္။ ထိုပြဲတြင္လည္းေကာင္း ၿမိတ္တရားပြဲတြင္လည္းေကာင္း အမုန္းတရားကို ျဖစ္ေပၚေစေသာ စကားမ်ားအျပင္ ႏိုင္ငံေတာ္ကို အၾကည္ညိဳပ်က္ေစေသာ စကားမ်ား ပါဝင္သျဖင့္  ဦးဝီရသူမွာ တရားစြဲခံရ၊ ဖမ္းဝရမ္းထုတ္ခံထားရသည္။ အုပ္စုဖြဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈကို ေလ့လာသူ ပညာရွင္မ်ား အလိုအရ ထိုသို႔ေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ ဦးစြာပထမ အမုန္းတရား စကားမ်ားျဖင့္ လူထုကို လႈံ႔ေဆာ္စည္း႐ုံးၿပီးမွ က်ဴးလြန္ေလ့ရွိေၾကာင္း သုံးသပ္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုအဖြဲ႔မ်ားသည္ တခါတရံ အက်ိဳးတူပူးေပါင္းၿပီး က်န္အဖြဲ႔မ်ားက အကာအကြယ္ေပးျခင္း၊ အေထာက္အပံ့ျပဳျခင္း အတူတကြ ပူးေပါင္းပါဝင္ျခင္းအထိ ျပဳမူတတ္သည္တို႔လည္း ရွိသည္ဟု ဆိုပါသည္။ မည္သို႔ပင္ဆိုေစ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ အုပ္စုဖြဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္စဥ္မွာ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ဒီပဲယင္းအေရးအခင္းမွ စတင္ခဲ့ၿပီး ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တို႔တြင္ အျမင့္ဆုံးသို႔ တက္ေရာက္သြားခဲ့သည္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။ ထိုသို႔ျဖစ္ရသည္မွာ ပါေမကၡ Gerry Van Klinken ေျပာသကဲ့သို႔ “ေခတ္စနစ္ အေျပာင္းအလဲကို မလိုခ်င္သူမ်ားက ေနာက္ကြယ္မွ ဖန္တီးေလ့ရွိၿပီး အထူးသျဖင့္ အာဏာရွင္စနစ္မွ ဒီမိုကေရစီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသို႔ ကူးေျပာင္းသည့္ ႏိုင္ငံတိုင္းတြင္ ျဖစ္ေလ့ရွိပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါသည္။ ထြန္းေဇာ္ေဌး