၂၀၁၉ ဇန္နဝါရီလတုန္းက ပိုလန္က စတက္တင္ (Stettin) ဆိုတဲ့ၿမိဳ႕မွာ ဟြာေဝးကုမၸဏီရဲ႕ တ႐ုတ္ဝန္ထမ္းတဦးကို ပိုလန္အာဏာပိုင္ေတြက စပိုင္လုပ္တယ္ဆိုၿပီး ဖမ္းလိုက္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ပိုလန္ကသြားမယ့္ 5G ပၪၥမမ်ိဳးဆက္ မိုဘိုင္းဆက္လိုင္းထဲမွာဟြာေဝးကို ဖယ္ထုတ္လိုက္တယ္။ ဒါဟာ အေမရိကန္ဦးေဆာင္တဲ့ တ႐ုတ္အက်ိဳးစီးပြားကို ဟန္႔တားတဲ့ အစီအစဥ္ထဲကို ဝင္လိုက္တာပဲလို႔ တ႐ုတ္က ေဝဖန္လိုက္တယ္။ စတက္တင္ဆိုတဲ့ၿမိဳ႕ဟာ သမိုင္းေလ့လာတဲ့သူေတြ အတြက္ေတာ့ ခ်ာခ်ီရဲ႕ ဒုတိယကမာၻစစ္ၿပီးကာလ သံကန္႔လန္႔ကာမိန္႔ခြန္း (iron curtain speech) ကို အမွတ္ရေစပါလိမ့္မယ္။ ေျမပုံကို တခ်က္ၾကည့္ေစခ်င္တယ္။ ပိုလန္ေျမာက္ဘက္ဟာ ေဘာလ္တစ္ပင္လယ္ပါ။ စတက္တင္ၿမိဳ႕က ဆိပ္ကမ္းၿမိဳ႕။ အဲသည္ စတက္တင္ကေန အီတလီေျမာက္ပိုင္းစြန္းက ထရစ္စတီးၿမိဳ႕ (Trieste) အထိကို မ်ဥ္းဆြဲရင္ ပိုလန္၊ အေရွ႕ဘာလင္၊ ခ်က္၊ ၾသစႀတီးယား၊ ဟန္ေဂရီ၊ ယူဂိုနဲ႔ ႐ုိေမးရီးယားတို႔ကို ျဖတ္တယ္။ ဒါ ဝက္မင္စတာတကၠသိုလ္ (အေမရိကန္ မစ္ဇူရီျပည္နယ္က) က ၁၉၄၆ မွာ ဝင္စတန္ခ်ာခ်ီကို ပင့္ဖိတ္ၿပီး ပို႔ခ်ခ်က္ (လက္ခ်ာ) ေပးခိုင္းတုန္းက ခ်ာခ်ီတင္စားေျပာတဲ့ သံကန္႔လန္႔ကာပါ။ ဆီုဗီယက္နဲ႔ အေမရိကန္ရဲ႕ စစ္ေအးအစမွာ ဆိုဗီယက္ ေျခကုပ္ယူထားတဲ့ အေရွ႕ဥေရာပႏုိင္ငံေတြကို ရည္ၫႊန္းတာျဖစ္တယ္။ စတက္တင္ဟာ သံကန္႔လန္႔ကာကာရဲ႕ ေျမာက္ဘက္စြန္းျဖစ္ၿပီး ေတာင္ဘက္စြန္းက ထရစ္စတီးပါ။ (မွတ္ခ်က္။ ထရစ္စတီးဟာ ခု အီတလီေျမာက္ပိုင္းမွာ ရွိေပမယ့္ ဒုတိယကမာၻစစ္ၿပီးမွာ ကုလသမဂၢက ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ေဒသျဖစ္ၿပီး မာရွယ္တီးတိုး လက္ထက္က ယူဂိုစလားဗီးယားက ဝင္သိမ္းထားတဲ့ၿမိဳ႕ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ခ်ာခ်ီေျပာတဲ့အခ်ိန္က အေရွ႕ဥေရာပထဲမွာ ပါေနတယ္)။ ေျမထဲပင္လယ္နဲ႔ တဆက္တည္းျဖစ္ၿပီး အာဒရစ္တစ္ပင္လယ္ (Adriatic sea) ကို မ်က္ႏွာမူထားတဲ့ အီတလီရဲ႕ ထရစ္စတီးဆိပ္ကမ္းကို တ႐ုတ္က နဂါးပတ္ ေရေၾကာင္းပိုးလမ္းမ (BRI) ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတခုအျဖစ္ ခ်ဲ႔ထြင္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနပါၿပီ။ အာဒရစ္တစ္ပင္လယ္အတိုင္း ေတာင္ဘက္ကို ဆက္လႊင့္လာရင္ ေျမထဲပင္လယ္ထဲကို အဝင္မွာ ဂရိရဲ႕ ပိုင္းရား႐ူစ္ (Piaeus) ဆိပ္ကမ္းရွိတယ္။ ပေလတို၊ ဆိုကေရးတီးစ္နဲ႔ အရစၥတိုတယ္တို႔ စခဲ့တဲ့ အေနာက္တိုင္း ဖေလာ္ေဆာ္ဖီျမစ္ဖ်ားခံရာ ဂရိရဲ႕ ေအသင္ၿမိဳ႕နဲ႔ မလွမ္းမကမ္းမွာရွိတဲ့ ပိုင္းရား႐ူစ္ဆိပ္ကမ္းကို လက္ရွိစီမံခန္႔ခြဲေနတဲ့ ကုမၸဏီက တ႐ုတ္အစိုးရပိုင္ ကုမၸဏီျဖစ္တဲ့ ေကာ့စကို (Cosco – China Ocean Shipping Company) ျဖစ္တယ္။ ဥေရာပယူနီယံရဲ႕ ေႂကြးၿမီအထူထပ္ဆုံး ႏိုင္ငံသားေတြျဖစ္တဲ့ ပေလတိုရဲ႕ သားေျမးေတြဟာ ဂရိရဲ႕ အႀကီးဆုံး ကြန္တိန္နာဆိပ္ကမ္း ပိုင္းရား႐ူစ္မွာ ကြန္ျဖဴးရွပ္ရဲ႕ အဆုံးမရွိတဲ့ ေခါက္ဆြဲဝါဝါကို တူနဲ႔ ဘယ္လိုစားေသာက္ရမလဲ သင္ယူတတ္ေျမာက္ၿပီး ျဖစ္ေနပုံရပါတယ္။ ဂရိကေန အီတလီကို တ႐ုတ္ခ်ဲ႔ထြင္ဖို႔ ႀကိဳးစားတာဟာ တိုက္ဆိုင္မႈ မဟုတ္ပါဘူး။ အီတလီဟာ လက္ရွိ ယူ႐ိုဇုန္မွာ ေငြေၾကးအက်ပ္တည္းဆုံး ႏိုင္ငံေတြထဲက တခုျဖစ္ေနတယ္။ အလယ္အာရွနဲ႔ အေရွ႕ဥေရာပ ျဖစ္တဲ့ ဆိုဗီယက္ရဲ႕ စစ္ေအးေခတ္ အခိုင္အမာ အေျခစိုက္စခန္းေတြမွာ အထိုင္ခ်ရင္း၊ တ႐ုတ္ဟာ အီတလီစီးရီးေအကို အိမ္ကြင္းထဲ ထည့္သြင္းဖို႔ ႀကိဳးစားလာတဲ့သေဘာပါ။ မတ္လ ၂၁ ရက္ေန႔က အီတလီ၊ ျပင္သစ္နဲ႔ မိုနာကို ဥေရာပသုံးႏိုင္ငံကို ရွီက်င့္ဖ်င္က ၆ ရက္ၾကာ ခရီးထြက္ခဲ့တယ္။ ဒီမွာ ရွီ အဓိကထားတဲ့ ပစ္မွတ္က ျပင္သစ္ျဖစ္ပုံရတယ္။ ျပင္သစ္ဆိုတာ အီတလီလို ေရႊေက်ာင္းေျပာင္ေျပာင္ ဝမ္းေခါင္ေခါင္ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ သူက အီးယူမွာ ဂ်ာမနီၿပီးရင္ ဒုတိယအႂကြယ္ဝဆုံးနဲ႔ ပါဝါအႀကီးဆုံး ျဖစ္တယ္။ ျပင္သစ္ေတာင္ပိုင္းက တူးလူ႔စ္ၿမိဳ႕မွာ ႐ုံးခ်ဳပ္ရွိတဲ့ ဥေရာပရဲ႕ Air Bus ကုမၸဏီကေန တ႐ုတ္က အဲယားဘတ္စ္ အစီး ၃၀၀ မွာလိုက္တယ္။ ရွီ ခ်ခင္းလိုက္တဲ့ အဲယားဘတ္စ္ဖဲကို ျပင္သစ္သမၼတ မက္ခရြန္က ေကာက္စားလိုက္တဲ့ တၿပိဳင္နက္တည္းမွာပဲ ပါရီမွာလုပ္တဲ့ ညစာစားပြဲကို ဥေရာပ အထင္ကရေခါင္းေဆာင္ ၂ ဦးကို ဖိတ္ခဲ့တယ္။ ဂ်ာမန္ခ်န္ဆယ္လာ အင္ဂ်ယ္လာမာကယ္လ္ (Angela Markel) နဲ႔ အီးယူေကာ္မရွင္ အႀကီးအကဲ (EU commission chief) ယန္းကေလာ့ဂ်န္ကာ (Jean-Claude Juncker) တို႔ပါ။ ဒီေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအကဲျဖတ္ေတြ အေနနဲ႔ ဒီေတြ႔ဆုံပြဲဟာ ေနာက္လမွာလုပ္မယ့္ အီးယူ-တ႐ုတ္ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ အႀကိဳေတြ႔ဆုံမႈအျဖစ္ ႐ႈျမင္ၾကတယ္။ အေမရိကန္ပထမ (American First) ေပၚလစီကို ေႂကြးေၾကာ္ၿပီး ဥေရာပ ေခါင္းေဆာင္ေတြကို မထင္ရင္ မထင္သလို ၿခိမ္းေျခာက္ေလ့ရွိတဲ့ ထရမ့္ကို မယုံၾကည္ရမႈဟာ မာကယ္လ္၊ မာခရြန္ အီးယူတိုက္စစ္အတြဲကို တ႐ုတ္နဲ႔ တက္သာဆုတ္သာျဖစ္ေအာင္ ထိန္းညႇိေပးထားဖို႔ တြန္းအားေပးသလို ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ မက္ခရြန္နဲ႔ မာကယ္လ္ေျပာတဲ့ စကားေတြျဖစ္တဲ့ “ဥေရာပရဲ႕ အေတြ႔အႀကဳံႏုနယ္တဲ့ ကာလဟာ ကုန္ဆုံးသြားပါၿပီ” “တ႐ုတ္ဟာ စနစ္တက် ဆက္ဆံရမယ့္ ၿပိဳင္ဘက္ျဖစ္တယ္” “တ႐ုတ္ဟာ တဖက္မွာ ကုန္သြယ္ဘက္ ျဖစ္ေပမယ့္ တဖက္မွာ မတူညီတဲ့ ႏိုင္ငံေရးစနစ္နဲ႔ ရပ္တည္ေနတဲ့ ၿပိဳင္ဘက္လည္းျဖစ္တယ္” ဆိုတာေတြကို ၾကည့္ရင္ သိႏိုင္တယ္။ နဂါးပတ္လမ္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး G7 မွာ ပထမဆုံး နားလည္မႈသဝဏ္လႊာကို လက္မွတ္ထိုးခဲ့တဲ့ အီတလီ၊ တ႐ုတ္ လူခ်မ္းသာေတြရဲ႕ တိုးရစ္အလည္အပတ္လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ဟြာေဝးေဈးကြက္ကို အလဲအထပ္လုပ္ခဲ့တဲ့ မိုနာကို၊ အဲယားဘတ္စ္ဂ်က္ေလယာဥ္ အစီးသုံးရာမွာၿပီး ျပင္သစ္ေတြ အက်ပ္႐ိုက္ေနတဲ့ အေနာက္အာဖရိက အစြန္းေရာက္တိုက္ခိုက္မႈေတြအတြက္ ဟြာေဝး 5G ဆက္ေၾကာင္းကို သုံးဖို႔ဆိုတာေတြကို ခ်ိန္ၾကည့္လိုက္ရင္ ရွီက်င့္ဖ်င္ရဲ႕ ဥေရာပ ၆ ရက္ခရီးဟာ ဥေရာပကို အေမရိကန္ သိမ္းသြင္းမႈေအာက္ကေန မသိမသာ ဆြဲထုတ္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ သေဘာအျဖစ္ ေတြ႔ျမင္ရတာပဲျဖစ္တယ္။ ေငြက စကားေျပာတဲ့ သေဘာပါပဲ။ ကုန္သြယ္စစ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တ႐ုတ္ကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေဝဖန္ေလ့ရွိတဲ့ အေမရိကန္ ဒုသမၼတ မိုက္ပင့္စ္က တ႐ုတ္ရဲ႕ နဂါးပတ္လမ္းကို အေႂကြးသံခင္းတမန္ခင္း ဆက္ဆံေရး (Debt Diplomacy) လို႔ မႏွစ္က ေအာက္တိုဘာ မိန္႔ခြန္းမွာ ထိုးႏွက္ခဲ့တာကို ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝန္းက ဒုတိယ သံကန္႔လန္႔ကာမိန္႔ခြန္းလို႔ နာမည္ေပးခဲ့တယ္။ ယေန႔ေခတ္ရဲ႕ စီးပြားေရး ႏုိင္ငံေရးမွာ အေရးအႀကီးဆုံး ေရာေထြးလိမ္ယွက္ေနတဲ့ ေဈးကြက္၊ နည္းပညာနဲ႔ ပထဝီႏိုင္ငံေရး အားလုံးကို ကုန္သြယ္စစ္မွာ ေပါင္းစုံ ေတြ႔ျမင္ၾကရတာ ျဖစ္တယ္။ ဒုတိယစစ္ေအးသစ္ဟာ ဥေရာပေျမေပၚ ေနာက္တဖန္ ျပန္ေရာက္ရွိလာခဲ့ျပန္ပါေပါ့။ ဒီတခါ အေမရိကန္ေတြ႔ရတဲ့ ၿပိဳင္ဘက္ဟာ ဆိုဗီယက္ ဘယ္တုန္းကမွ လိုက္မယွဥ္ႏိုင္ဘူးတဲ့ ႂကြယ္ဝခ်မ္းသာမႈနဲ႔ နည္းပညာတပ္မက္မႈနဲ႔ ျဖစ္တယ္။ ေက်ာ္ေဇာခုိင္