ကမၻာ့ရွားပါးစာရင္းဝင္ ျမန္မာ့ေရႊသမင္
Aung Ko Latt
·
May 28, 2019
စစ္ကိုင္းတုိင္းေဒသႀကီး၊ ကန္႔ဘလူခ႐ုိင္အတြင္းရွိ ဧက ၆၄၀၀၀ ေက်ာ္ က်ယ္ဝန္းတဲ့ ခ်ပ္သင္း ေရႊသမင္ေဘးမဲ့ေတာအတြင္း ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၁၉ ခုႏွစ္အထိ တႏွစ္တာကာလအတြင္း ျမန္မာ့ေရႊသမင္အေကာင္ေရ ၅၂၀ ထိ တိုးပြားလာတယ္လို႔ ခ်ပ္သင္း ေတာ႐ုိင္းတိရစၦာန္ ေဘးမဲ့ေတာ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
သမင္ေကာင္ေရ ခန္႔မွန္းစာရင္း ေကာက္ယူတာကို ေဘးမဲ့ေတာအတြင္း သမင္ေကာင္ေရ သိပ္သည္းမႈ သိရွိႏုိင္ရန္၊ သမင္တို႔ရဲ႕ အေလ့အထ က်က္စားရာ၊ အထီးအမ အခ်ိဳးအစား သိရွိႏိုင္ရန္၊ လူ႔ပေရာဂေၾကာင့့္ မွီခိုေတာ ပ်က္စီးမႈအေျခအေနကို မွတ္တမ္းတင္ႏိုင္ရန္၊ ဝန္ထမ္းေတြရဲ႕ အေတြ႔အႀကံဳ စြမ္းေဆာင္ရည္ ျမင့္မားလာေစရန္ စတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြနဲ႔ စာရင္းေကာက္ယူခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
အရင္က အေကာင္ေရ ၈၈၉ ေကာင္သာ ရွိခဲ့ရာမွ ဒီႏွစ္မွာ ၁၄၀၉ ေကာင္ထိရွိလာၿပီး ၅၂၀ တိုးလာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကလည္း အမဲလိုက္တာ၊ ေက်ာ့ကြင္းေထာင္တာေတြ နည္းသြားလို႔ ျဖစ္တယ္လို႔ ေဘးမဲ့ေတာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးက ေျပာပါတယ္။
“ဒီႏွစ္က မုဆိုးလည္းပဲ နည္းနည္း နည္းသြားတယ္။ အရင္ကထက္ ေသနတ္သံၾကားရတဲ့ အႀကိမ္အေရအတြက္လည္း နည္းသြားတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေထာင္ကြင္းေတြ ဘာေတြလည္း ေတြ႔ရတာ နည္းသြားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သမင္ေကာင္ေရ တုိးလာတာေပါ့။ ေရႊစက္ေတာ္တို႔ မဟာၿမိဳင္တို႔မွာ ပူျပင္းေတာ့ ေတာ႐ုိင္းတိရစၦာန္ေတြအတြက္ ေရအခက္အခဲျဖစ္တယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ဆီမွာေတာ့ ဧၿပီလအတြင္း မိုးရြာခဲ့လို႔ ေရျပတ္တာမရွိဘူး” လို႔ ခ်ပ္သင္း ေတာ႐ုိင္းတိရစၦာန္ ေဘးမဲ့ေတာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး ဦးမင္းေဆြက ေျပာပါတယ္။
ခ်ပ္သင္း ေဘးမဲ့ေတာဧရိယာက ကန္႔ဘလူ၊ ကၽြန္းလွ၊ ေကာလင္း ၃ ၿမိဳ႕နယ္က ေက်းရြာေပါင္း ၄၀ ေလာက္နဲ႔ ထိစပ္ေနပါတယ္။ လူဦးေရတိုးပြားလာၿပီး လယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္ ခ်ဲ႔ထြင္တာ၊ သစ္ေတာအေပၚ အလြန္အမင္း မွီခိုတာ၊ အသိပညာ နည္းပါးတာေတြေၾကာင့္ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ထက္ လူေတြရဲ႕ တိုက္႐ုိက္ၿခိမ္းေျခာက္မႈ အႏၱရာယ္ကို ပိုမို ႀကံဳေတြ႔ေနရတယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္ ေဘးမဲ့ေတာ ပတ္ဝန္းက်င္က ရြာေတြကို ကြင္းဆင္းၿပီး အသိပညာေပးတာေတြ ရွိေပမယ့္ သိသိသာသာ ေျပာင္းလဲတိုးတက္တာေတာ့ မရွိေသးဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။
“အဓိကကေတာ့ လူကေန တိုက္႐ုိက္ၿခိမ္းေျခာက္မႈ အႏၱရာယ္ပါပဲ။ အမဲလိုက္တာ၊ ဆက္စပ္ဧရိယာ ရြာေတြက မ်ားေတာ့ ထင္း၊ သစ္ဝါးေမ်ာခုတ္တာ၊ စိုက္ပ်ိဳးေျမခ်ဲ႔ထြင္တာ၊ သစ္ဥသစ္ဖု စသျဖင့္ ဝင္ေရာက္စုေဆာင္းတာေတြက မ်ားလာတယ္။ ႏွစ္စဥ္ ပညာေပးေဟာေျပာတာ အႀကိမ္ ၂၀ ေလာက္ လုပ္ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အသိပညာေပးမႈ အားနည္းေသးတယ္လုိ႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ လူထုပူးေပါင္းပါဝင္မႈ နည္းေသးတယ္။ ၿခံဳၾကည့္ရင္ စားဝတ္ေနေရးအတြက္ မွီခိုမႈႏွင့္ ထိန္းသိမ္းမႈ ႏိႈင္းယွဥ္ရင္ စားဝတ္ေနေရးကိုပဲ ဦးစားေပးေနတုန္းပဲ။ သိသာတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈ မဟုတ္ေပမယ့္ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈ ရွိေတာ့ ရွိလာပါတယ္။ တိုးတက္မႈ အနည္းငယ္ေတာ့ ျမင္ရပါတယ္။ ေရရွည္ထိန္းသိမ္းႏုိင္ဖို႔အတြက္ အစိုးရတင္မက ေဒသခံေတြ၊ ႏုိင္ငံတကာ အဖဲြ႔အစည္းေတြ၊ နည္းပညာ၊ ေငြေၾကးအကူအညီေတြ အမ်ားႀကီး လိုအပ္ေနပါေသးတယ္” လို႔ ခ်ပ္သင္း ေတာ႐ုိင္းတိရစၦာန္ ေဘးမဲ့ေတာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး ဦးမင္းေဆြက ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာ့ေရႊသမင္ေတြကို ခ်ပ္သင္းေဘးမဲ့ေတာအျပင္ စစ္ကိုင္းတိုင္း၊ ဝက္လက္ၿမိဳ႕နယ္၊ ရွိမၼကားေတာမွာလည္း ေတြ႔ရတဲ့အတြက္ သစ္ေတာဌာနရဲ႕ တရားဝင္ ထိန္းသိမ္းမႈျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေနတယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ မေကြးတုိင္း ေရႊစက္ေတာ္ ေဘးမဲ့ေတာမွာလည္း အေကာင္ေရ ၉၅၀ ေက်ာ္ကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ထားတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ သစ္ေတာဦးစီးဌာန အေနနဲ႔လည္း ေတာ႐ုိင္းတိရစၦာန္ေတြအတြက္ ေနရင္းေဒသ ျပန္လည္တည္ေထာင္ေရး ၁၀ ႏွစ္စီမံခ်က္ကို ေရးဆဲြကာ ၂၀၁၈-၁၉ ဘ႑ာႏွစ္ကေန ၂၀၂၈-၂၉ ဘ႑ာႏွစ္ထိ စီမံခ်က္မူၾကမ္း ေရးဆြဲထားၿပီး အစိုးရရဲ႕ အတည္ျပဳခ်က္ရရင္ ဆက္လက္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္သြားမယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ခ်ပ္သင္းေဘးမဲ့ေတာမွာ ေတာ႐ုိင္းတိရစၦာန္အေနနဲ႔ အရင္က ေကာက္ယူထားတဲ့ စာရင္းအရ ေရႊသမင္အပါအဝင္ ႏုိ႔တိုက္သတၱဝါ ၁၃ မ်ိဳး၊ ငွက္မ်ိဳးစိပ္ ၂၄၀ ေက်ာ္၊ ကုန္းေနေရေန တြားသြားသတၱဝါ အေနနဲ႔ ဖားမ်ိဳးစိတ္ ၁၆ မ်ိဳး၊ ေႁမြမ်ိဳးစိတ္ ၂၃ မ်ိဳး၊ ပုတ္သင္မ်ိဳးစိတ္ ၁၂ မ်ိဳးႏွင့္ လိပ္မ်ိဳးစိတ္ ၃ မ်ိဳးရွိၿပီး အျခား လိပ္ျပာ၊ ငါးမ်ိဳးစိတ္အခ်ိဳ႕လည္း ရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ျမန္မာ့ေရႊသမင္ေတြက ကမၻာေပၚမွာ မ်ိဳးဆက္ပ်က္သုဥ္းလုနီးပါး အႏၱရာယ္ က်ေရာက္ေနၿပီး ႏုိင္ငံတကာ သဘာဝထိန္းသိမ္းမႈ အဖဲြ႔အစည္း (The International Union for Conservation of Nature - IUCN) ရဲ႕ အနီေရာင္အဆင့္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ စာရင္းဝင္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေရႊသမင္က ျမန္မာ့ေဒသရင္းမ်ိဳးစိတ္ျဖစ္ၿပီး သဘာဝအတိုင္း က်က္စားမႈမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာသာ ေတြ႔ရတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ေဘးမဲ့ေတာကို ပံုမွန္ဝန္ထမ္း ၁၉ ဦးနဲ႔ ကင္းလွည့္ထိန္းသိမ္းေနၿပီး ၂၀၁၄ ကေန ၂၀၁၆ ခုႏွစ္အတြင္း သမင္ေကာင္ေရ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ က်ဆင္းခဲ့ပါတယ္။ သမင္ေကာင္ေရ တိုးပြားေရးအတြက္ မိုးရာသီမွာ ေဘးမဲ့ေတာအတြင္း သင့္ေတာ္တဲ့ေနရာေတြမွာ ဆားက်င္းေတြ ျပဳလုပ္တာ၊ ေျမကြက္လပ္ေတြမွာ စပါး၊ ေျပာင္းတို႔ က်ဲပက္တာ၊ တဖက္ပိတ္ဆည္နဲ႔ ေရေလွာင္ကန္ ေရစုကန္ စတာေတြကိုလည္း ၁၀ ႏွစ္စီမံခ်က္မွာ ထည့္သြင္းေရးဆဲြထားတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ေရႊသမင္ေတြက တႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာအေနနဲ႔ ခ်ပ္သင္း၊ ေရႊစက္ေတာ္ စတဲ့ သစ္ေတာထိန္းသိမ္းမႈေအာက္မွာ အေကာင္ေရ ၂၀၀၀ ေက်ာ္သာ ရွိေတာ့တာျဖစ္ပါတယ္။ မ်ိဳးသုဥ္းမယ့္ အႏၱရာယ္ကေန ကာကြယ္ႏုိင္ဖို႔အတြက္ ဌာန၊ ေဒသခံအျပင္ ျပည္တြင္းျပည္ပက အဖဲြ႔အစည္းေပါင္းစံုက နည္းပညာ၊ ေငြေၾကးေတြနဲ႔ အခ်ိန္မီထိန္းသိမ္းဖို႔ အေရးႀကီး လိုအပ္ေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။
ရွားပါးအပင္ႏွင့္ ေတာ႐ုိင္းတိရစၦာန္ေတြ ေလ်ာ့နည္းပေပ်ာက္မႈကေန ကာကြယ္တားဆီးဖို႔ အတြက္လည္း ႏုိင္ငံေတာ္ကေန သဘာဝေတာေတြကို တည္ေထာင္ထိန္းသိမ္း လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ စစ္ကိုင္းတုိင္းမွာ တည္ေထာင္ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ထားတဲ့ သဘာဝနယ္ေျမ ၅ ခုရွိၿပီး ေနာက္ထပ္ တိုးခ်ဲ႔ေနရာ ၅ ခုကို အဆိုျပဳထားပါတယ္။ စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီး အတြင္းမွာ တည္ေထာင္ၿပီး သဘာဝနယ္ေျမအျဖစ္ ခ်ပ္သင္း ေတာ႐ုိင္းတိရစၦာန္ ေဘးမဲ့ေတာ၊ ထမံသီ ေတာ႐ုိင္းတိရစာၦန္ ေဘးမဲ့ေတာ၊ မင္းဝံေတာင္ ေတာ႐ုိင္းတိရစၦာန္ ေဘးမဲ့ေတာ၊ အေလာင္းေတာ္ကႆပ အမ်ိဳးသားဥယ်ာဥ္ႏွင့္ ဟူးေကာင္းခ်ိဳင့္ဝွမ္း တိုးခ်ဲ႔ ေတာ႐ုိင္းတိရစၦာန္ ေဘးမဲ့ေတာ ဆိုၿပီး ၅ ခုရွိပါတယ္။ အဲဒီထဲက ထမံသီ ေတာ႐ုိင္းတိရစၦာန္ ေဘးမဲ့ေတာကို အာဆီယံအေမြအႏွစ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ႏုိင္ေရး လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ ေနာက္ထပ္အဆိုျပဳဧရိယာေတြအျဖစ္ မဟာၿမိဳင္ ေတာ႐ုိင္းတိရစၦာန္ ေဘးမဲ့ေတာ၊ ေဗာဓိတေထာင္ သဘာဝႀကိဳးဝိုင္းႏွင့္ ဇလံုေတာင္ အမ်ိဳးသားဥယ်ာဥ္၊ လင္းႏို႔ဂူ စတဲ့ ၄ ေနရာတို႔ကို တိုးခ်ဲ႔ၿပီး သဘာဝေတာေတြအျဖစ္ တည္ေထာင္သြားရန္ အဆိုျပဳထားတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ စစ္ကိုင္းတုိင္းက ေကာင္းမြန္တဲ့ သစ္ေတာေတြ၊ ေဂဟစနစ္ေတြ အမ်ားႀကီး က်န္ေနေသးၿပီး ရွားပါးအေရးပါတဲ့ ျမန္မာ့ေရႊသမင္၊ က်ား၊ ဆင္၊ အင္းက်ား၊ ေမ်ာက္လႊဲေက်ာ္၊ ဝက္ဝံ၊ မ်ိဳးသုဥ္းေတာ့မယ့္ ျမန္မာတုိက္လိပ္ႏွင့္ ကမၻာ့ရွားပါးျမစ္ေတြး၊ ေတာဘဲမန္ဒါလီ၊ ငဟစ္ဝမ္းျဖဴ စတဲ့ ဇီဝမ်ိဳးစံု မ်ိဳးကဲြေတြ က်င္လည္က်က္စားေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သဘာဝနယ္ေျမေတြကို ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ ဇီဝမ်ိဳးစံုမ်ိဳးကြဲမ်ား ထိန္းသိမ္းေရးဆိုင္ရာ မူဝါဒေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္၊ ေဂဟစနစ္ႏွင့္ သဘာဝအပင္၊ ေတာ႐ုိင္းတိရစၦာန္၊ သက္ရွိသက္မဲ့ ဖြဲ႔စည္းမႈ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာသာ ေတြ႔ရတဲ့ ေဒသမ်ိဳးရင္းအပင္ႏွင့္ သတၱဝါတို႔ကို ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းရန္၊ သဘာဝသိပၸံဆိုင္ရာ သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ား ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေစရန္ဆိုၿပီး ရည္ရြယ္ကာ သဘာဝေတာေတြကို ဖြဲ႔စည္းျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သဘာဝနယ္ေျမ အမ်ိဳးအစား ၇ မ်ိဳးရွိပါတယ္။ ဒီလို သဘာဝနယ္ေျမေတြ တည္ေထာင္ျခင္းအားျဖင့္ သဘာဝအေျခခံ ခရီးသြားလုပ္ငန္းကိုလည္း ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာေစႏိုင္ၿပီး ေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးေရး၊ ေဒသခံျပည္သူလူထု ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးေတြကို ေရွး႐ႈႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ သဘာဝနယ္ေျမ တည္ေထာင္တာ၊ ထိန္းသိမ္းတာ စတဲ့လုပ္ငန္းေတြမွာ သစ္ေတာဦးစီးဌာနအျပင္ သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖဲ႔ြ (WCS) တုိ႔နဲ႔ ပူးေပါင္းကာ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ သဘာဝနယ္ေျမေတြမွာ ကင္မရာ ေထာက္ေခ်ာက္ေတြ တပ္ဆင္ၿပီး မွတ္တမ္းတင္တာ၊ သုေတသန ျပဳတာေတြကိုလည္း ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ လက္ရွိထိန္းသိမ္းထားတဲ့ သဘာဝေတာေတြမွာေတာ့ သစ္ခိုးထုတ္တာ၊ အမဲလိုက္တာ၊ သစ္ေတာထြက္ပစၥည္း ရွာေဖြတာ၊ လယ္ယာေျမခ်ဲ႔ထြင္တာ စတဲ့ ျပႆနာေတြကိုလည္း မ်ားစြာရင္ဆုိင္ေနရဆဲျဖစ္ၿပီး အဓိက တာဝန္ယူ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေနတဲ့ သစ္ေတာဦးစီးဌာန အေနနဲ႔လည္း ဝန္ထမ္းအင္အား မလံုေလာက္တဲ့ အခက္အခဲေတြ ရွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံရဲ႕ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာမႈနဲ႔အတူ ႏုိင္ငံအတြင္းမွာရွိတဲ့ ရွားပါးအရာေတြ၊ သဘာဝေတာေတာင္ေတြ မကြယ္ေပ်ာက္ဖို႔လည္း အေလးထား ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အေရးႀကီးလိုအပ္ေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။
ေအာင္ကုိလတ္