မွားမွန္ခြဲျခား သတင္းစကား
DVB
·
May 16, 2019
ဒစ္ဂ်စ္တယ္ေခတ္ ေရာက္လာတဲ့အခါ သတင္းစကားေတြဟာ တခါတရံ ျမင္း႐ုိင္းတေကာင္လို အရွိန္အဟုန္နဲ႔ ဒုန္းစိုင္း ေျပးတတ္သလို တခါတရံ မုန္တိုင္းတခုလို တိုက္ခိုက္လာတတ္ပါတယ္။ ဘယ္သတင္းဟာ မွန္တယ္၊ ဘယ္သတင္းဟာ မွားတယ္ဆိုတာ ေဝခြဲလို႔မရခင္မွာပဲ အရာရာဟာ ကၽြမ္းထိုးေမွာက္ခုံ ၿပိဳလဲသြားၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။
အမွန္တရားဟာ ခရီးထြက္ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနခ်ိန္မွာ အမွားေတြကေတာ့ ကမာၻပတ္ၿပီးေနပါၿပီ။
သတင္းမွားနဲ႔ အလားသဏၭာန္တူတဲ့ ျမင္း႐ုိင္းေတြ မုန္တိုင္းေတြရဲ႕ အရွိန္အဟုန္ကို ခ်ဳပ္ကိုင္ဖို႔ထက္ သူတို႔သေဘာ သူတို႔သဘာဝကို နားလည္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕အႏၱရာယ္ကို တိမ္းေရွာင္ ကာကြယ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရမွာက ကေ်နာ္တုိ႔ သာမန္စာဖတ္သူေတြပါ။ အဲဒါမွ အမွားေတြၾကားမွာ ပိတ္မိေနတဲ့ဘဝက လြတ္မွာပါ။
သတင္းမွားေတြကို တိမ္းေရွာင္ႏုိင္ဖို႔ အလြယ္ဆံုး၊ အျမန္ဆံုး၊ ပထမဆံုးလုပ္ရမယ့္ အလုပ္က မ်က္စိေရွ႕ ေရာက္လာတဲ့ သတင္းဟာ မွန္မမွန္ စိစစ္ဖို႔ပါပဲ။ ကဲ ဘယ္လိုစိစစ္ၾကမလဲ။
ကၽြမ္းက်င္တဲ့ သတင္းသမားေတြရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္ကေတာ့ သတင္းမဖတ္ခင္ သတင္းရင္းျမစ္ေတြကို အရင္ဆန္းစစ္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ေပၚမွာဆိုရင္ အျပာေရာင္အဝုိင္းထဲမွာ အမွန္ျခစ္ကေလးတခုပါမွ အဲဒီသတင္းဌာနဟာ အစစ္အမွန္ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ BBC သတင္းဌာန အစစ္ဟုတ္မဟုတ္ဆိုတာ ေသခ်ာေအာင္ BBC တံဆိပ္ေအာက္မွာ အျပာေရာင္အဝုိင္းထဲက အမွန္ျခစ္ပါမပါ စတင္စစ္ေဆးဖို႔ လိုပါတယ္။ ေနာက္တခုက သတင္းဌာနရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ လိပ္စာေတြ မွန္မမွန္ကို စစ္ေဆးသင့္ပါေသးတယ္။
ဒါ့အျပင္ သတင္းမဖတ္ခင္ သတင္းေရးတဲ့သူကို စစ္ေဆးဖို႔လိုပါတယ္။ သူဟာ သတင္းမီဒီယာ က်င့္ဝတ္နဲ႔အညီ ေရးေလ့ရွိသူ ဟုတ္မဟုတ္၊ တနည္းအားျဖင့္ ပဋိပကၡေတြကို ဦးတည္ေရးတဲ့သူ ဟုတ္မဟုတ္ဆိုတာ ဂ႐ုျပဳသင့္ပါတယ္။ မေကာင္းတဲ့ အေတြးေတြကို ပြားမ်ားလာေအာင္ ေရးတဲ့ သတင္းကို ဖတ္မိရင္ သတင္းဖတ္သူဟာ မေကာင္းျမင္ဘက္ကိုပဲ ေတြးေတာဖို႔ ေလ့က်င့္သလိုျဖစ္ၿပီး ေနာက္ဆံုး မေကာင္းမႈေတြ လုပ္မိတဲ့အထိ ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ယံုၾကည္ရတဲ့ သတင္းေရးသူ သတင္းဌာနက သတင္းေတြကို ဖတ္ဖို႔ ေရြးခ်ယ္ရပါမယ္။
တကယ္လို႔ သတင္းေရးသားသူက ယံုၾကည္ရသူျဖစ္တယ္ ဆိုရင္ေတာင္ သူ႔သတင္းအတြက္ ကိုးကားထားတဲ့ သတင္းရင္းျမစ္ေတြကို စစ္ေဆးရမွာပါ။ ေရွ႕ေနာက္ညီရဲ႕လား၊ အခ်က္အလက္ ကိုက္ညီမႈ ရွိရဲ႕လား၊ ရင္းျမစ္ဟာ စိတ္ခ်ရရဲ႕လား စသျဖင့္ပါ။ တခါတေလ သတင္းေရးသူလည္း အထင္မွား အျမင္မွားတတ္လို႔ပါ။
တခါတရံ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္က အျဖစ္အပ်က္ ေျပာစကားေတြကို ဒီေန႔ျဖစ္ေနသလိုလို ထုတ္လႊင့္ ေဖာ္ျပတတ္ပါတယ္။ ဂုတ္သိကၡာရွိတဲ့ သတင္းဌာနေတြကေတာ့ ျပန္လည္ထုတ္လႊင့္တာ ျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ထင္ရွားရွား ေဖာ္ျပတတ္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ သတင္းတပုဒ္ကို ဖတ္တဲ့အခါ ရက္စြဲကိုလည္း စစ္ေဆးဖို႔ အႀကံျပဳပါတယ္။
စာေရးသူဟာ တခါတခါ သေရာ္ေတာ္ေတာ္ ေျပာတတ္ပါတယ္။ အဲဒါကို အတည္မယူမိဖို႔လည္း လိုပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ေဆာင္းပါးတခ်ိဳ႕ရဲ႕ ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ သေရာ္စာဆိုၿပီး အတိအလင္း ေရးထားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စာဖတ္တဲ့အခါ စာေရးသူဟာ သေရာ္ေတာ္ေတာ္ ေရးေလ႔ရွိသူလား ဆိုတာလည္း သိထားဖို႔လိုပါတယ္။
တခ်ိဳ႕သတင္းေတြကို ဖတ္တဲ့အခါ စာဖတ္သူဟာ ေခါင္းစဥ္ကေလးကိုသာ ဖတ္ၿပီး မွတ္ခ်က္ျပဳတတ္ပါတယ္။ သတင္းေခါင္းစဥ္ဆိုတာ လူေတြ စိတ္ဝင္စားေအာင္ အတိုခ်ဳပ္ ေရးသားရတာမို႔ နားလည္မႈ လြဲတတ္ပါတယ္။ ဒီသတင္းဟာ ႏိုင္ငံျခားမွာ ျဖစ္တာလား၊ ျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္တာလား၊ ဘယ္အခ်ိန္တုန္းက ျဖစ္တာလဲ၊ ဘာကိုေျပာခ်င္တာလဲ ဆိုတာေတြကို သိဖို႔ သတင္းတပုဒ္လံုးကို ဖတ္သင့္ပါတယ္။ အဲဒါမွ လိပ္ပတ္လည္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
သတင္းတုေရးတဲ့သူေတြဟာ ဟုတ္သေယာင္ေယာင္ သတင္းေတြ ေရးတတ္သလို လူေတြျဖစ္ခ်င္ေနတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို ေရးၿပီး စာဖတ္သူကို လွည့္စားတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တ႐ုတ္ျပည္သြားၿပီး ျမစ္ဆံုအေရးေဆြးေႏြးတာ ေအာင္ျမင္တယ္ဆိုတဲ့ သတင္းမ်ိဳးပါ။ သတင္းဖတ္သူေတြဟာ ျမစ္ဆံုအေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စိတ္ပူပန္ေနခ်ိန္မွာ ဒီသတင္းမ်ိဳးကို အမွားအမွန္ မဆန္းစစ္ဘဲ ယံုၾကည္ၿပီး လက္ဆင့္ကမ္းတတ္ၾကပါတယ္။ တကယ္လို႔ ဒီသတင္းေရးတဲ့သူ၊ သတင္းဌာနနဲ႔ သတင္းရင္းျမစ္ေတြကို ေသခ်ာစိစစ္မယ္ဆိုရင္ သတင္းဟာ မေရရာတဲ့ သတင္းတုတခုသာ ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ ေတြ႔ရပါမယ္။
အဲဒါေၾကာင့္ သတင္းစားသံုးသူဟာ စိတ္ထဲက ေသခ်ာေနၿပီလို႔ ထင္ရင္ေတာင္မွ ေသခ်ာသည္ထက္ ေသခ်ာေအာင္ သတင္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ကၽြမ္းက်င္ႏွံ႔စပ္သူေတြ ေမးျမန္းသင့္ပါတယ္။
တခါတေလ သတင္းဖတ္သူဟာ လူမ်ိဳးစြဲ၊ ဘာသာစြဲ၊ ေဒသစြဲ၊ အုပ္စုစြဲ၊ ဝါဒစြဲေတြေၾကာင့္ ကိုယ္နဲ႔မတူ ကိုယ့္ရန္သူလို သေဘာထားၿပီး တဖက္ဖက္ကို ေဇာင္းေပး အေလးထားတတ္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒါဟာ အလြန္အႏၱရာယ္မ်ားပါတယ္။ ေသးဖြဲတဲ့ ျပႆနာကေလးကေန ႀကီးမားတဲ့ ပဋိပကၡေတြအထိ ျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ သတင္းတပုဒ္ ဖတ္တဲ့အခါ သမာသမတ္က်ဖို႔ အစြဲကင္းဖို႔ လိုပါတယ္။
အတိုခ်ဳပ္ေျပာရရင္ သတင္းစားသံုးသူဟာ သတင္းအဆိပ္မသင့္ေရးအတြက္...
၁။ သတင္းရင္းျမစ္ကို ဆန္းစစ္ပါ။
၂။ သတင္းေရးသူကို ဆန္းစစ္ပါ။
၃။ ရက္စြဲကို ဆန္းစစ္ပါ။
၄။ အေထာက္အထားေတြကို ဆန္းစစ္ပါ။
၅။ သေရာစာဟုတ္မဟုတ္ ဆန္းစစ္ပါ။
၆။ ကၽြမ္းက်င္သူေတြကို ေမးပါ။
၇။ အစြဲကင္းကင္းနဲ႔ ဖတ္ပါ။
စတာေတြကို လိုက္နာရမွာပါ။ ဒါမွ အာဟာရျဖစ္တဲ့ သတင္းေတြကို စားသံုးရင္း အသိဉာဏ္ေတြ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ။
သားႀကီးေမာင္ေဇယ်
