HIV/ AIDS ဟာ လူအမ်ားစု ေရာေထြးစြာ နားလည္ထားၾကတဲ့ ေရာဂါတစ္မ်ိဳးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အေျခခံအခ်က္ေတြက စရွင္းရမယ္ဆိုရင္ HIV ဟာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးျဖစ္ၿပီး AIDS ကေတာ့ ေရာဂါ အမည္ျဖစ္ပါတယ္။ HIV ရဲ႕ အရွည္ေကာက္ဟာ human immunodeficiency virus ျဖစ္ၿပီး ဒီဗိုင္းရပ္စ္က ေသြးျဖဴဆဲလ္ေတြကို ဖ်က္ဆီးၿပီး ကိုယ္ခံအား စနစ္ကို ထိခိုက္ေစပါတယ္။ အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႔ အမွ် HIV ဗိုင္းရပ္စ္ဟာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ CD4 ဆဲလ္ေတြလို႔ေခၚတဲ့ ကိုယ္ခံအားစနစ္ ထိန္းသိမ္းရာမွာ အေရးႀကီးဆုံးဆဲလ္ေတြကို တိုက္ခိုက္လိုက္ပါေတာ့တယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္ ခႏၶာကိုယ္ထံ ေရာဂါပိုးေတြ အလြယ္တကူ ဝင္ေရာက္လာပါေတာ့တယ္။ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္ခံရတာ ၾကာၿပီး မကုသဘဲ ထားမယ္ဆိုရင္ AIDS ေရာဂါ ျဖစ္လာပါတယ္။ AIDS ရဲ႕ အရွည္ေကာက္ကေတာ့ acquired immunodeficiency syndrome ျဖစ္ၿပီး ဒီေရာဂါဟာ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္ခံရျခင္းရဲ႕ ေနာက္ဆုံး အဆင့္လည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ရွိတဲ့ လူေတြအေနနဲ႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေဆးေတြကိုပုံမွန္ေသာက္သုံးမယ္၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ ေလ်ာ္ညီတဲ့ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈရွိမယ္ဆိုရင္ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံရၿပီး AIDS အဆင့္ကို မေရာက္ဘဲ သက္တမ္းေစ့ေနႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁။ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ရွိတယ္ဆိုတာနဲ႔ သင့္မွာ AIDS ျဖစ္ေနၿပီဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ ျဖစ္ပါတယ္။ (အမွား) Human immunodeficiency virus (HIV) ဆိုတာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ CD4 ဆဲလ္ဆိုတဲ့ ေရာဂါပိုးကို တိုက္ဖ်က္ေပးတဲ့ ကိုယ္ခံအား ဆဲလ္ေတြကို တိုက္ခိုက္ ဖ်က္ဆီးတဲ့ဗုိင္းရပ္စ္ တစ္မ်ိဳးပါ။ မွန္မွန္ကန္ကန္ ေဆးကူသမႈ ခံယူထားမယ္ဆိုရင္ သင့္အေနနဲ႔ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ေတြကို AIDS ေရာဂါအဆင့္ထိ ေရာက္မလာေအာင္ ဆယ္စုႏွစ္ တစ္ခု အထိ ထိန္းထားလို႔ရပၚတယ္။ AIDS (acquired immunodeficiency syndrome) ဆိုတာကေတာ့ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ အျပင္ တစ္ျခား ကူးစက္ေရာဂါေတြကိုပါ ခံစားေနရတဲ့ ေရာဂါစုကို ေခၚတာ ျဖစ္ၿပီး သင့္ရဲ႕ CD4 ဆဲလ္က ၁ ကုဗမီလီမီတာမွာ CD4 ဆဲလ္ ၂၀၀ (200 cells per cubic millimeter) ေအာက္ေရာက္သြားၿပီဆိုျဖစ္လာပါတယ္။ ၁ ကုဗ မီလီမီတာမွာ CD4 ဆဲလ္ ၂၀၀ ေအာက္က်သြားတဲ့ အေျခအေနကို အဆင့္သုံး HIV ဗိုင္းရပ္စ္ အေျခအေနလို႔လည္း သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ ၂။ HIV နဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ ကူးစက္ေရာဂါေတြ Opportunistic infections (OIs) ကို ေရွာင္ရွားလို႔ မရဘူး။ (အမွား) HIV ဗိုင္းရပ္စ္ရွိေနတဲ့ သူေတြ အေနနဲ႔ အဆုတ္ေရာင္ ေရာဂါ (pneumonia)၊ TB ေရာဂါ (tuberculosis)၊ ေရယုန္ေရာဂါနဲ႔ တစ္ျခား ကူးစက္ေရာဂါေတြကို ခံစားရႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအႏၲရာယ္ေတြကို ကာကြယ္ဖို႔ အတြက္ အေကာင္းဆုံးကေတာ့ HIV ေဆးဝါးေတြပါပဲ။ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ CD4 ဆဲလ္ေတြ ၁ ကုဗမီလီမီတာ မွာ CD4 ဆဲလ္ ၂၀၀(200 cells per cubic millimeter) ေအာက္ေရာက္လာၿပီး AIDS ဆိုတဲ့ HIV ဗိုင္းရပ္စ္အေျခအေနရင့္လာခ်ိန္အထိမေရာက္ခင္ antiretroviral ကုသမႈ လို႔ေခၚတဲ့ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ကုသမႈ နည္းလမ္းေတြနဲ႔ ေဆးဝါးမ်ားကို ေသာက္သုံးရင္ ဒီေရာဂါေတြကုိ ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကူးစက္ခံထားရသူအေနနဲ႔ ထပ္လုပ္ႏိုင္တာကေတာ့ က်က္ေအာင္ မခ်က္ျပဳတ္ထားတဲ့ အသားေတြကို ေရွာင္ျခင္း၊ ညစ္ပတ္ေသာ ေရမ်ားကို မေသာက္သုံးျခင္းျဖင့္လည္း ကူးစက္ေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈ အႏၲရာယ္ကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ပါတယ္။ ၃။ ေဆးဝါးေတြက အရမ္းေဈးႀကီးတယ္။ (အမွား) HIV/AIDS ေဆးဝါးေတြကို အခမဲ့ ေဝမွ်ေပးေနတဲ့ အစိုးရအဖြဲ႕ေတြ၊ NGO ေတြနဲ႔ ေဆးကုမၸဏီမ်ားစြာရွိပါတယ္။ ဒီေဆးေတြက တစ္ႏွစ္စာ အတြက္ဆိုရင္ ေဈးႀကီးေပမဲ့ က်န္းမားေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ ဒီေဆးဝါးေတြကို အခမဲ့ ရယူႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၄။ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္ခံရၿပီးေနာက္မွာ သိပ္ၾကာၾကာ အသက္မရွင္ရေတာ့ဘူး။ (အမွား) ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အခုဆိုရင္ HIV နဲ႔ပတ္သတ္တဲ့ ေဆးဝါးေတြကို အလြယ္တကူ ရရွိႏိုင္တဲ့ အတြက္ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ခံထားရတဲ့ လူေတြ အေနနဲ႔ သာမန္လူေတြရဲ႕ သက္တမ္း ေအာက္ အနည္းငယ္ (သို႔) သာမန္ သက္တမ္း နီးပါးေနထိုင္ႏိုင္ၾကပါတယ္။ ဆရာဝန္ထံ ပုံမွန္သြားျပျခင္း၊ ေသာက္သုံးရမယ့္ ေဆးေတြကို ပုံမွန္ေသာက္သုံးျခင္းနဲ႔ ဆရာဝန္ရဲ႕လမ္းၫြန္ခ်က္ေတြ အတိုင္း ေနထိုင္ျခင္းျဖင့္ HIV ဗိုင္းရပ္စ္မွ AIDS ေရာဂါ အဆင့္ အထိ မျပန႔္ပြားလာေအာင္ ထိန္းထားလို႔ရပါတယ္။ ၅။ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္ခံထားရလားဆိုတာကို ေရာဂါလကၡဏာေတြေၾကာင့္ သိရွိႏိုင္ပါတယ္။ (အမွား) လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက HIV ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးရဲ႕ လကၡဏာမ်ားကို ကူးစက္ခံရၿပီး ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာသည္ အထိ မသိၾကပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခ်ိဳ႕ေတြက်ေတာ့ ကူးစက္ခံရၿပီး တစ္ပတ္မွ ၁၀ ရက္အတြင္းမွာ ေရာဂါလကၡဏာတစ္ခ်ိဳ႕ကို စတင္ခံစားလာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေရာဂါ လကၡဏာေတြက တုပ္ေကြး ေရာဂါနဲ႔ mononucleosis လုိ႕ေခၚတဲ့ Epstein-Barr virus (EBV) ေၾကာင့္ ျဖစ္ရတဲ့ နာတာရွည္ အားနည္းတဲ့ ေရာဂါေတြရဲ႕ လကၡဏာေတြ နဲ႔ တူၿပီး အဖ်ားေဝဒနာ၊ ေသြး့ျဖဴတစ္ရႈးမ်ား ေရာင္ကိုင္းလာျခင္း၊ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း၊ အေရျပားတြင္ အနီကြက္မ်ားထျခင္းနဲ႔ ၾကြက္သားနာက်င္ျခင္းေတြကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒီေဝဒနာေတြဟာ ရက္သတၱပတ္ အတြက္ ျပန္လည္ေပ်ာက္ကင္းသြားတတ္တာမို႔ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ ရွိ၊ မရွိ သိေစႏိုင္တဲ့ အေကာင္းဆုံး နည္းလမ္းကေတာ့ ေသြးစစ္ဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၆။ ႏွစ္ေယာက္လုံးမွာ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ရွိေနတယ္ဆိုရင္ လိင္ဆက္ဆံဖို႔ စိုးရိမ္စရာမလိုေတာ့ဘူး။ (အမွား) သင္ေရာ သင္အေဖာ္ျဖစ္သူမွာ ေရာ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ရွိေနတာနဲ႔ပဲ လိင္ဆက္ဆံခ်ိန္မွာ အကာအကြယ္ေတြ သုံးစရာမလိုေတာ့ဘူး ဆိုတာ လုံးဝမွားေနပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး အျဖစ္ ျဖစ္ေနတယ္ဆိုရင္ ကြန္ဒုံးမ်ားကို အသုံးျပဳျခင္းျဖင့္ လိင္မွ တဆင့္ ကူးစက္တဲ့ ေရာဂါမ်ားကို ကာကြယ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္သလို ေဆးရင့္ေနတဲ့ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးမ်ားကူးစက္ျခင္းမွလည္း ကာကြယ္ႏိုင္မွာပါ။ ၇။ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ကို ကုသလို႔ ရတယ္။ (အမွား) လက္ရွိအခ်ိန္ထိ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ကို အျပီးသတ္ကုသလို႔ရတဲ့ နည္းလမ္း မရွိေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ မွန္ကန္တဲ့ ကုသမႈ ခံယူမယ္ဆိုရင္ ဗိုင္းရပ္စ္ အေကာင္ရည္ ပမာဏ ကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏိုင္ၿပီး ကိုယ္ခံအားစနစ္ကိုလည္း အပ်က္အဆီးမမ်ားေအာင္ ထိန္းေပးထားႏိုင္ပါတယ္။ HIV ေဆးဝါးေတြထဲမွာ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ပုံတူပြားဖို႔ အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ပ႐ိုတင္းေတြ မရေအာင္ တားျမစ္ေပးႏိုင္ၿပီး တစ္ခ်ိဳ႕ေဆးဝါးေတြက်ေတာ့ HIV ဗိုင္းရပ္စ္က သူ႔ရဲ႕ မ်ိဳး႐ိုးဗီဇေတြကို ကိုယ္ခံအား စနစ္တြင္းမွ ဆဲလ္ေတြထဲ ထည့္သြင္းျခင္းကို တားျမစ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကူးစက္ခံထားရတဲ့ သူေတြ အေနနဲ႔ ကုသမႈကို အျမန္ဆုံး ခံယူမယ္ဆိုရင္ ဆရာဝန္ေတြက HIV ဗိုင္းရပ္စ္ေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ပုံေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖိႏွိပ္ေပးႏိုင္တဲ့ antiretroviral therapy ကုသမႈ ေပးႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၈။ သာမန္ ထိေတြ႕ျခင္းကေနၿပီး HIV ကူးစက္ခံဖို႔ ခက္ခဲတယ္။ (အမွန္) HIV ရွိတဲ့ လူတစ္ေယာက္ကို ေပြ႕ဖက္ျခင္း၊ သဘတ္ကို အတူတကြ သုံးျခင္း၊ ေရခြက္ တစ္ခြက္ တည္းေသာက္ျခင္းကေန HIV ဗိုင္းရပ္စ္ မကူးစက္ႏု္ိင္ပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ ေသြးမ်ားကို ေဆး႐ုံမ်ားက အထူးဂ႐ုစိုက္ၿပီး စစ္ေဆးထားတတ္ၾကတဲ့ အတြက္ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ကို ေသြးသြင္းရာမွကူးစက္ႏိုင္ေျခ ေတာ္ေတာ္နည္းပါးပါတယ္။ သု႔္ေပမဲ့ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ကို အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံျခင္း၊ ေဆးထိုးအပ္မ်ား မွ်ေဝသုံးသြားျခင္းနဲ႔ ေသခ်ာပိုးမသတ္ထားတဲ့ ကိရိယာမ်ားနဲ႔ တက္တူးထိုးျခင္းတို႔ ျပဳလုပ္တဲ့ အခါမ်ိဳးမွာေတာ့ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ ၉။ ဘယ္သူမဆို HIV ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ခံရႏိုင္တယ္။ (အမွန္) အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ တစ္ႏွစ္မွာ လူေပါင္း ၃၇၆၀၀ ခန္႕က HIV ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကူးစက္ခံေနရၿပီး လူေပါင္း ၁၂၀၀၀ ခန႔္ကလည္း AIDS ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆုံးေနၾကပါတယ္။ ေယာက္်ားေလးပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ မိန္းကေလးပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ကေလးပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ လိင္တူ စိတ္ဝင္စားသူပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ လိင္ကြဲစိတ္ဝင္စားသူပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အကုန္လုံး HIV ကူးစက္ခံရႏိုင္ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ လိင္တူ ဆက္ဆံသူ အမ်ဳိးသားေတြဟာ တစ္ႏွစ္ကို ၂၆၃၀၀ ခန႔္ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္ခံေနရၿပီး အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ၇၄၀၀ ခန႔္ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ ကူးဆက္ခံေနရပါတယ္။ ဒီအထဲမွာမွ လူမ်ိဳးႏြယ္အရ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ အာဖရိကန္- အေမရိကန္ လူမ်ိဳးေတြဟာ တစ္ျခား လူမ်ိဳးေတြထက္ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္တာကို ခံစားေနရဆုံးသူေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ၁၀။ HIV-Positive ဆိုရင္ ကေလးယူလို႔ရတယ္။ (အမွန္) မိခင္ျဖစ္သူက HIV ဗိုင္းရပ္စ္ရွိေနမယ္ဆိုရင္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္ သေႏၶသားေတြထံ ကူူးစက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သင့္အေနနဲ႔ ဆရာဝန္နဲ႔ ေသခ်ာျပသမယ္၊ မွန္ကန္တဲ့ ေဆးကုသမႈ ခံယူမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီအႏၲရာယ္ကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ အမ်ိဳးသမီးေတြအေနနဲ႔ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ကို ေဆးကုသမႈ ခံယူႏိုင္ၿပီး ရင္ေသြးမ်ားထံ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ မျပန႔္ပြားေစရန္လည္း ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေရးသားသူ Arkar Hein ေဆးပညာပိုင္းဆုိင္ရာတည္းျဖတ္သူ Dr. Thurein Hlaing Win ဤေဆာင္းပါးကို DVB ၏ မိတ္ဘက္ က်န္းမာေရးႏွင့္ ေဆးပညာဝက္ဘ္ဆိုဒ္ hellosayarwon.com မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။