ေက်ာင္းသားေန႔မွသည္ အမ်ိဳးသားေန႔သို႔
DVB
·
December 1, 2018
၁၉၂၀ ဒီဇင္ဘာ ၅ ရက္ေန႔ ေကာဇာသကၠရာဇ္ ၁၂၈၂ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁၀ ရက္ေန႔ဟာ ပထမအႀကိမ္ ေက်ာင္းသားသပိတ္ေမွာက္တဲ့ေန႔ကို အေျခခံၿပီး အမ်ိဳးသားေန႔ ျဖစ္ေပၚလာတာ အားလုံးသိၿပီးသား။ ပထမဆုံးေသာ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႔ကို ေတာ္လွန္တဲ့ သပိတ္ပြဲ ျဖစ္ခဲ့တာကို အလယ္တန္းအဆင့္ ပညာသင္ဖူးသူတိုင္း သိၿပီးျဖစ္တယ္။ ဒီေတာ့ ပထမအႀကိမ္ ေက်ာင္းသားသပိတ္အေၾကာင္းကို “မိေက်ာင္းမင္းေရကင္း” မျပခ်င္ေတာ့ဘူး။ အဲ့ဒီအခ်ိန္တုန္းကေတာ့ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းဆိုတဲ့ အသုံးကို မသုံးေသးဘူး။ အဂၤလိပ္အသံကို ဖလွယ္ၿပီး ယူနီဗာစီတီေက်ာင္းတိုက္ႀကီးလို႔ပဲ ေခၚေသးတဲ့ကာလေပါ့။ ေက်ာင္းတိုက္ႀကီးကလည္း အခု ကမာရြတ္ေနရာ မဟုတ္ေသးဘူး။ အခု ေဆး႐ုံႀကီးေရွ႕က လက္ရွိအဆုတ္ေဆး႐ုံႀကီးဟာ တခိ်န္က ရန္ကုန္ယူနီဗာစီတီေပါ့။
ေက်ာင္းသားေတြေနတဲ့ အေဆာင္ကေတာ့ ယူနီဗာစီတီေကာလိပ္ဝင္းထဲမွာ ရွိသလို “ေမေအာင္အေဆာင္” လို႔ေခၚတဲ့ ေယာက်္ားေလးအေဆာင္ကေတာ့ ေရႊတိဂုံဘုရားလမ္း စိန္ေရာင္ျခည္ဘုရားရဲ႕ ေနာက္ဘက္မွာ ရွိတာပါ။ ဧက ၄၄၀ ေက်ာ္က်ယ္တဲ့ ကမာရြတ္ မရမ္းၿခံႀကီးကေတာ့ ေက်ာင္းေဆာင္ေတြေဆာက္ဖို႔ ဂရန္ေဖာက္ၿပီးကာစပဲ ရွိေသးတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ျမန္မာဘုရင္ခံမင္းႀကီးအျဖစ္ ဆာရယ္ဂ်ီနယ္ကရက္ေဒါက္ျဖစ္ၿပီး ပညာမင္းႀကီးက မစၥတာဟန္းတား ျဖစ္တယ္။ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးက မက္သ႐ူးဟန္းတားေပါ့။ ဒီမွာ ဟန္းတား ႏွစ္ေယာက္ျဖစ္ေနေတာ့ အမွတ္မွားမွာစိုးရတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံေရးသမားေတြ ကန္႔ကြက္ခဲ့တဲ့သူက ပညာမင္းႀကီး မစၥတာဟန္းတားပါ။ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး မက္သ႐ူးဟန္းတား မဟုတ္။
မက္သ႐ူးဟန္းတားက ေက်ာင္းသားေတြ ေက်ာင္းျပန္တက္ဖို႔ ေက်ာင္းတက္ရင္ လုိအပ္ခ်က္ကို ေတာင္းၾကဖို႔ ေရႊတိဂုံရွိ ေက်ာင္းသားသပိတ္ေမွာက္ရာအထိ သြားေတြ႔ၿပီး ျပန္ေခၚဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့တဲ့သူပါ။ ၁၉၁၃ ခုႏွစ္မွာ စတင္ထုတ္ေဝတဲ့ ရန္ကုန္ေကာလိပ္မဂၢဇင္း အမွတ္ ၁ မွာ “တိုင္းျပည္လူငယ္တို႔၏ စိတ္၌ မိမိကိုယ္က်ိဳးထက္ တုိင္းျပည္အက်ိဳး ထမ္းေဆာင္ရမည့္ တာဝန္ႀကီးသည္ဟု စြဲၿမဲထားရေပမည္။ မိမိ ဘယ္ဘဝေရာက္ေရာက္ ေရာက္ရာဘဝ ပတ္ဝန္းက်င္ မိတ္သဟာတို႔ သာယာရႊင္လန္းေအာင္ ဖန္တီးေပးၾကရမည္” ဆိုတဲ့ ၾသဝါဒ ေရးသားေပးခဲ့တာ မက္သ႐ူးဟန္းတားပါ။ လူထုကန္႔ကြက္တဲ့ၾကားထဲက တကၠသိုလ္အက္ဥပေဒကို အတည္ျပဳေပးခဲ့တာက ပညာမင္းႀကီး မတ္ဟန္းတားပါ။ ဒီဇင္ဘာ ၇ ရက္ေန႔မွာ ဘုရင္ခံ ကရက္ေဒါက္ကိုယ္တိုင္ အခမ္းအနားျပဳလုပ္ ဖြင့္ပြဲက်င္းပမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေက်ာင္းသားႀကီး ၁၁ ဦးတို႔ဟာ က်န္ေက်ာင္းသားမ်ားနဲ႔ တိုင္ပင္ၿပီး ဒီဇင္ဘာ ၅ ရက္ေန႔မွစၿပီး ဘြိဳင္းေကာက္ လုပ္လိုက္ၾကတာပါပဲ။
ပထမေက်ာင္းသားသပိတ္နဲ႔အတူ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းေတြ ေပၚလာခဲ့တယ္။ ဒီသပိတ္စခန္းမွာပဲ သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားတို႔ရဲ႕ စည္းေဝးပြဲကေန သပိတ္စတင္ေမွာက္ခဲ့တဲ့ ဒီဇင္ဘာ ၅ ရက္ေန႔ ျမန္မာလို တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁၀ ရက္ေန႔ကို ႏွစ္စဥ္ ေက်ာင္းသားေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ဖို႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အဲ့ဒီအခ်ိန္က သပိတ္မွာပါဝင္ခဲ့သူ “ဆုပန္” က “သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားတို႔၏ သပိတ္စခန္း အစည္းအေဝးပြဲမွာျဖစ္သည္။ ကိုတင့္ (ေနာင္ ၿမိဳ႕မအမ်ိဳးသားေက်ာင္း အထက္တန္းျပဆရာ) က တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁၀ ရက္ေန႔ကို ႏွစ္စဥ္ ေက်ာင္းသားေန႔ဟု သတ္မွတ္ရန္ အဆိုျပဳလွ်က္ အမ်ားသေဘာတူ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ ေနာင္တႏွစ္နီးပါးၾကာလွ်င္ တမ်ိဳးတဖုံ ေျပာင္းလဲလာသည္” လို႔ “အမ်ိဳးသားေန႔ သမိုင္းေရစီးေၾကာင္း” ဆိုတဲ့ ေဆာင္းပါးမွာ ေရးသားေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ေက်ာင္းသားသပိတ္ေမွာက္တာ တႏွစ္ျပည့္တဲ့အခ်ိန္အထိ ေက်ာင္းတို႔ရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး နယ္ခ်ဲ႔အစိုးရထံက ဘာတုံ႔ျပန္မႈမွ မရခဲ့ပါဘူး။ ၁၉၂၁ ခု ႏိုဝင္ဘာလထဲေရာက္ေတာ့ သရက္ေတာေက်ာင္းတိုက္မွာ ေက်ာင္းသားေတြ စုေဝးၿပီး ေရႊတိဂုံအထိ ခ်ီတက္ၾကတယ္။ ႏွစ္စဥ္လည္း ေက်ာင္းသားေန႔အျဖစ္ ဒီလိုပဲ ခ်ီတက္ဂုဏ္ျပဳၾကရန္ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ၾကတယ္။ အဲ့ဒီလိုအခ်ိန္မွာပဲ ဂ်ီစီဘီေအ အသင္းခ်ဳပ္ႀကီးကလည္း နဝမအႀကိမ္ေျမာက္ စည္းေဝးပြဲႀကီးကို မႏၱေလးၿမိဳ႕မွာ က်င္းပခဲ့တယ္။ အဲဒီစည္းေဝးပြဲႀကီးက ေနးရွင္းေဒး (National Day) ေခၚ အမ်ိဳးသားေန႔တေန႔ကို ေန႔ထူးေန႔ျမတ္အျဖစ္ သတ္မွတ္သင့္ေၾကာင္း ကန္ႀကီးေထာင့္ၿမိဳ႕ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးဘေသာ္က အဆိုျပဳလႊာတင္တယ္။ ဦးဘစိန္က ေထာက္ခံတယ္။
ေဆြးေႏြးၾကရာမွာ (၁) သီေပါမင္းပါေတာ္မူတဲ့ေန႔ ၁၂၄၇ ခုႏွစ္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ ၈ ရက္ေန႔၊ (၂) ဦးဥတၱမ ကိုယ္ေတာ္ႀကီး ေထာင္က်တဲ့ေန႔၊ (၃) ေကာလိပ္ေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္ေမွာက္ခဲ့တဲ့ ၁၂၈၂ ခုႏွစ္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁၀ ေန႔ကို ထားမလားဆိုၿပီး ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္တဲ့ ကိုျမင့္က “သီေပါမင္းပါေတာ္မူေန႔တို႔၊ ဦးဥတၱမ ကိုယ္ေတာ္ႀကီး ေထာင္က်တဲ့ေန႔တို႔မွာ ႐ႈံးနိမ့္ျခင္းျဖစ္၍ ထိုေန႔မ်ားကို မသတ္မွတ္သင့္ေၾကာင္း။ တကၠသိုလ္အက္ဥပေဒကို သပိတ္ေမွာက္ျခင္းသည္ ၿဗိတိသွ်တို႔အား ပထမဦးစြာ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ျခင္းမည္သည္။ သပိတ္ေမွာက္ျခင္းသည္ ေက်ာင္းသားကိစၥအတြက္သာမဟုတ္။ ျမန္မာတမ်ဳိးသားလုံးအတြက္ အမ်ိဳးဘာသာ၊ သာသနာ ႀကီးပြားရွင္သန္ရန္ ေတာ္လွန္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ား စတင္သပိတ္ေမွာက္သည့္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁၀ ရက္ေန႔ကို “အမ်ိဳးသားေန႔” အျဖစ္ သတ္မွတ္ရန္ ေနာက္ဆုံး အဆိုျပဳလိုက္သည္” လို႔ သိမီသူ ေဆာင္းပါးရွင္ “ဆုပန္” က မွတ္တန္းတင္ခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ မႏၱေလးစည္းေဝးပြဲႀကီးမွာ ၿပီးျပတ္ေအာင္ မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ၁၉၂၂ ခုႏွစ္ ဂ်ဴဗလီေဟာမွာ စည္းေဝးပြဲတရပ္ ေခၚယူက်င္းပခဲ့ပါတယ္။ မႏၱေလးစည္းေဝးပြဲက မၿပီးျပတ္ေသးတဲ့ အမ်ိဳးသားေန႔ သတ္မွတ္ေရးကိစၥကို အၿပီးျပတ္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ သတ္မွတ္ရန္ ရက္ေရြးခ်ယ္ေပးၾကရန္၊ ေဖာ္ျပပါသုံးမ်ိဳးထဲက တရက္ရက္ကို ေရြးခ်ယ္ဆုံးျဖတ္ၾကရန္ ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ ၁၉၂၀ ပထမေက်ာင္းသားသပိတ္ေခါင္းေဆာင္ ဦးဘဦးကေတာ့ “အဂၤလိပ္လက္ထက္ ျမန္မာျပည္အရပ္ရပ္ရွိ ႏိုင္ငံေရးအသင္းမ်ား၏ ဂ်ီစီဘီေအေခၚ ျမန္မာအသင္းခ်ဳပ္ႀကီး၏ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလအတြင္း မႏၱေလးၿမိဳ႕၌ က်င္းပသည့္ ျပည္လုံးကၽြတ္ ႏွစ္ပတ္လည္ ညီလာခံသဘင္ႀကီးတြင္ ကန္႔ကြက္သူမရွိ တညီတညြတ္တည္း ထိုေကာလိပ္ေက်ာင္းသားႀကီးမ်ား သူတို႔၏ေက်ာင္းမ်ား သပိတ္ေမွာက္ကာ ထြက္လာေသာ တန္ေဆာင္မုန္းလဆုတ္ ၁၀ ရက္ေန႔ကို ျမန္မာအမ်ိဳးသားေအာင္ပြဲေန႔ဟု သတ္မွတ္ဆုံးျဖတ္လိုက္သည္” လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ မႏၱေလးစည္းေဝးပြဲရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို ဂ်ဴဗလီေဟာ စည္းေဝးပြဲက အတည္ျပဳေပးလိုက္ၿပီး ျမန္မာတျပည္လုံးကို ႏွစ္စဥ္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁၀ ရက္ေန႔ကို အမ်ိဳးသားေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ေၾကာင္း ေၾကညာလိုက္ပါတယ္။ ေက်ာင္းသားသပိတ္ေမွာက္တဲ့ေန႔ကို အမ်ိဳးသားေန႔အျဖစ္ အဆိုျပဳ ေျပာဆိုခဲ့တဲ့ သပိတ္ေမွာက္ ေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္တဲ့ ကိုျမင့္ကို အဲဒီအခ်ိန္ကစၿပီး “ေနရွင္နယ္ဦးျမင့္” ရယ္လို႔ ဂုဏ္ျပဳေခၚခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီလို ေၾကညာလိုက္တဲ့ အခ်ိန္ကစၿပီး ေက်ာင္းသားေန႔မွသည္ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔တဲ့ အမ်ိဳးသားေန႔ ျဖစ္ေပၚလာေၾကာင္း သမိုင္းတကြက္ကို ျဖည့္စြက္တင္ျပလိုက္ပါတယ္။
အိုးေ၀ေရႊရတုသဘင္ လက္ေရြးစဥ္ေဆာင္းပါးမ်ားကို အေျချပဳပါတယ္။
ဆရာေ႒း
