ဇူလုိင္လ ၂၅ ရက္၊ ညေန ၅ နာရီမွာ ျမစ္ေရဟာ ႐ုတ္တရက္ ျမင့္တက္လာၿပီး အိမ္ၿခံဝန္းထဲကို တရိပ္ရိပ္နဲ႔ ဝင္ေရာက္လာရာကေန အိမ္ထဲအထိပါ တျဖည္းျဖည္း ဝင္ေရာက္လာပါတယ္။ အဲဒီလို အိမ္ထဲအထိ ေရဝင္လာခ်ိန္မွာေတာ့ မနီလာတေယာက္ လန္႔ဖ်ပ္ကာ ကေလးအတြက္ လုိအပ္တဲ့ပစၥည္းမ်ားနဲ႔ အျခားအေရးႀကီးပစၥည္းမ်ားကို သိမ္းဆည္းၿပီး ေရထဲကေန ျဖတ္ေက်ာ္ကာ ေရေဘးစခန္းရွိရာ ထြက္လာခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ဘားအံမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္ကာလအတြင္း  ဒီလိုေရႀကီးမႈကို တႀကိမ္တခါမွ မႀကံဳဖူးဘူးလို႔ မနီလာက ေျပာျပပါတယ္။ ဒီေရႀကီးမႈဟာ ကရင္ျပည္နယ္တဝွမ္းလံုးမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ဘားအံၿမိဳ႕အတြင္း ေရေဘးဒုကၡသည္စခန္း ၁၆ ခုနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလးငယ္ ၇ ေထာင္ေက်ာ္ အပါအဝင္ ေရေဘးဒုကၡသည္ေပါင္း ၁ ေသာင္းေက်ာ္ လာေရာက္ခိုလံႈေနၾကရတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ “ေရမႀကီးခင္မွာ မုိးေတြ ဆက္တိုက္ရြာေနေပမယ့္ ေရႀကီးတဲ့ရက္က ညေနပိုင္းမွာ ႐ုတ္တရက္ ၿခံထဲ ေရေတြဝင္လာတာ ဘယ္ေလာက္မွ မၾကာဘူး၊ အိမ္ထဲအထိဝင္လာေတာ့ ဒါ ပံုမွန္မဟုတ္ဘူးဆုိတာ သိလုိက္တယ္။ က်မတို႔ေနတဲ့ရပ္ကြက္က တခါမွ ေရလွ်ံတာ၊ ေရႀကီးတာ၊ မျဖစ္ဖူးဘူး” လို႔ မနီလာက ဆုိပါတယ္။ အခုလို ႐ုတ္တရက္ ေရႀကီးတဲ့အခ်ိန္ဟာ ညေနခင္းမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကံေကာင္းပါတယ္။ ညသန္းေခါင္ခ်ိန္ျဖစ္ရင္ အသက္အႏၱရာယ္နဲ႔ ရင္ဆုိင္ရႏုိင္တယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။ “အခု က်မတို႔အိမ္ဘက္မွာ ေရက်ေပမယ့္ ဘယ္အခ်ိန္ ေရျပန္ႀကီးလာမလဲဆိုတာ ေျပာလို႔မရဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေရေဘးကယ္ဆယ္ေရးစခန္းမွာပဲ ဆက္ရွိေနေသးတာ။ ဒီမွာေတာ့ က်မတို႔ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြအတြက္ ဒုကၡမ်ဳိးစံုေရာက္ပါတယ္” လို႔ သူက ဆက္ေျပာျပတယ္။ “စခန္းမွာက စုၿပီးေနရတာ။ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလးေတြအတြက္ ေနရာသီးသန္႔မရွိဘူး။ အိမ္သာေတြလည္း အတူတူသံုးရတာ။ အားလံုးက ဒုကၡသည္ေတြဆိုေတာ့လည္း သည္းခံၿပီးေနရတယ္” ကရင္ျပည္နယ္၊ ၿမိဳ႕နယ္မ်ားအတြင္း ေရမႀကီးခင္ ရက္တပတ္ခန္႔ မုိးသည္းထန္စြာ ရြာသြန္းကာ ေတာင္က်ေရမ်ား ႐ုတ္တရက္က်လာၿပီး ျမစ္ေရျမင့္တက္လာတာေၾကာင့္ ၾသဂုတ္လဆန္းပိုင္းမွာ ေရလႊမ္းမုိးမႈ ခံခဲ့ရတာပါ။ ညေန ၅ နာရီေက်ာ္ခန္႔မွာ ရပ္ကြက္လမ္းထဲသို႔ ေရမ်ား စတင္ဝင္လာၿပီး တျဖည္းျဖည္း ေနအိမ္ၿခံဝန္းထဲအထိ ဝင္လာတဲ့အတြက္ ပံုမွန္ေရႀကီးတာ မဟုတ္ဘူးလို႔ သိရွိခဲ့ၿပီး ပစၥည္းမ်ားကို အျမန္သိမ္းဆည္း ထုပ္ပုိးထားလုိက္တယ္လို႔ ဘားအံၿမိဳ႕၊ မန္းဝင္းေမာင္လမ္းမွာ ေနထုိင္တဲ့ မခင္ေလးက ေျပာျပပါတယ္။ “ေရက တျဖည္းျဖည္းတက္လာေနတာ ၿခံထဲမွာ ဒူးေလာက္အထိ ျဖစ္လာတယ္။ ဒါေၾကာင့္  အေရးႀကီးတဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြနဲ႔ ပိုက္ဆံ၊ ကေလးပစၥည္းေတြယူၿပီး လူမႈကူညီေရးက လာေခၚမယ့္ကားကုိ ေစာင့္ေနတယ္။ ေရက ႐ုတ္တရက္ႀကီး ျမန္ျမန္တက္လာတာ။ မ်က္စိေရွ႕မွာတင္မ်ားလာတာ” လို႔ မခင္ေလးက ေျပာပါတယ္။ ဒီလို ေရတက္လာတဲ့အတြက္ ရပ္ကြက္ထဲမွာ ေနထိုင္သူမ်ား ေရလြတ္ရာသို႔ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ၾကရာမွ တခ်ိဳ႕က ေရေဘးကယ္ဆယ္ေရးစခန္း၊ တခ်ဳိ႕က ေရလြတ္ရာ ေဆြမ်ိဳးမ်ားအိမ္သို႔ သြားေရာက္ခိုလႈံၾကတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ယခင္က ၿမိဳ႕တြင္း အျမင့္ပိုင္းအထိ ေရတက္မႈမရွိခဲ့ဘဲ ဘားအံၿမိဳ႕အနိမ့္ပိုင္း သံလြင္ျမစ္နဲ႕နီးတဲ့ ရပ္ကြက္မ်ားက ေနအိမ္မ်ားမွာသာ ႏွစ္စဥ္ ေရဝင္ေရာက္မႈမ်ား ရွိခ့ဲတာျဖစ္ပါတယ္။ ယခုႏွစ္ ကရင္ျပည္နယ္နဲ႔ မြန္ျပည္နယ္ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈက စံခ်ိန္တင္သြားၿပီျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔ အခုလို ေရႀကီးမႈေဘးအႏၱရာယ္ ႀကံဳရပါက ကေလးငယ္မ်ားနဲ႔ မိခင္မ်ား၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားက အခက္အခဲေတြ ပိုၿပီးေတြ႔ရတယ္လို႔ ေရေဘးကယ္ဆယ္ေရးမွာ ကူညီေနတဲ့ နန္႔ျမင့္ေအာင္ကလည္း ေျပာျပပါတယ္။ “တခ်ိဳ႕က ေဆြမ်ိဳးအိမ္၊ တခ်ိဳ႕က ေရေဘးကယ္ဆယ္ေရး စခန္းေတြမွာ သြားေနၾကတယ္။ စခန္းမွာ အားလံုးေရာၿပီး ေနထိုင္ၾကရေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ ခက္ခဲတယ္။ မုိးဆက္တိုက္ရြာေတာ့ အဝတ္အစားေတြနဲ႔ အမ်ိဳးသမီး အသံုးအေဆာင္ေတြလည္း လိုအပ္တယ္” လို႔ နန္႔ျမင့္ေအာင္က ဆုိပါတယ္။ ေရေဘးကယ္ဆယ္ေရးစခန္းကို ေရာက္ေနတဲ့ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလးသူငယ္မ်ားအတြက္ အခက္အခဲမ်ားစြာ ရွိေနၿပီး စခန္းမွာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈလည္း မရွိဘူးလို႔ သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။ “ၿမိဳ႕နဲ႔ေဝးတဲ့ေနရာေတြ၊ အလႉရွင္ေတြ အေရာက္နည္းတဲ့ ေဒသေတြလည္း ရွိတယ္။ သူတုိ႔ေတြက အိမ္ေအာက္ထပ္ျမဳပ္ၿပီး အေပၚထပ္မွာ ေနရတာေတြရွိတယ္။ အဲဒီမွာဆုိ အေပါ့အေလး သြားစရာမရွိဘူး။ အိမ္ေပၚကေန ႀကံဳရင္ ႀကံဳသလို သြားၾကတယ္။ အိမ္သာသြားရတာ အခက္ခဲဆံုးပါပဲ” လို႔ နန္႔ျမင့္ေအာင္က ႀကံဳေတြ႔ေနတဲ့ အခက္အခဲမ်ားကို ဆက္ေျပာျပတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္အတြင္း အခုႀကံဳရတဲ့ေရေဘးမွာ အလြန္ဆိုးဝါးၿပီး အစိုးရအေနနဲ႔ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈ အားနည္းခဲ့သလို ေရေဘးကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းမွာ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလးငယ္မ်ားအတြက္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားမႈနဲ႔ ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္မႈမ်ား မရွိဘူးလို႔လည္း နန္႔ျမင့္ေအာင္က ထပ္ေလာင္းေျပာပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ေတြ ႀကံဳေတြ႔လာပါက အမ်ိဳးသမီးမ်ားနဲ႔ ကေလးသူငယ္မ်ားအတြက္ အေရးေပၚအကူအညီမ်ား ႀကိဳတင္စဥ္းစားၿပီး စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေပးမႈေတြ ရွိဖို႔လိုတယ္လို႔ ကရင္ျပည္နယ္အတြင္း ေရေဘးကယ္ဆယ္ေရး ေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ားက ေျပာၾကပါတယ္။ “အစိုးရအေနနဲ႔ ေရေဘးေတြျဖစ္လာရင္ လုပ္ေဆာင္ေပးႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈေတြ အားနည္းပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြအတြက္ သီးသန္႔ ဘယ္လိုျပင္ဆင္သင့္သလဲ၊ ဘာေတြေဆာင္ရြက္သင့္သလဲ ဆုိတာကို မသိဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္” လို႔ ကရင္ျပည္နယ္၊ လႈိင္းဘြဲ႔ၿမိဳ႕နယ္၊ ေရေဘးကယ္ဆယ္ေရး ကူညီေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ နန္႔ႏွင္းႏွင္းက ဆုိျပန္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လြန္ခဲ့တဲ့တပတ္အတြင္း တုိင္းေဒသႀကီးနဲ႔ ျပည္နယ္ ၈ ခုမွာ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ကရင္ျပည္နယ္၊ မြန္ျပည္နယ္၊ တနသၤာရီတုိင္း၊ ပဲခူးတုိင္းတို႔မွာ ေရႀကီးမႈဒဏ္ကို အမ်ားဆံုးခံစားရၿပီး ကယ္ဆယ္ေရးစခန္း စုစုေပါင္း ၃၄၁ ခု ဖြင့္လွစ္ခဲ့ရတယ္လို႔ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ဆုိင္ရာ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ဦးစီးဌာန ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ သိရပါတယ္။ “တခ်ိဳ႕ေနရာေတြဆိုရင္ အကူအညီ မေရာက္တာေတြ ရွိတယ္။ အကူအညီ လုိအပ္ေနတဲ့ ေနရာေတြ က်န္ေနေသးတယ္။ သြားရလာရတာ ခက္တယ္” လိ႔ု နန္႔ႏွင္းႏွင္းက ေျပာပါတယ္။ ကရင္ျပည္နယ္အတြင္း သံလြင္ျမစ္ေၾကာင္းေပၚ ေရကာတာတည္ေဆာက္မႈ၊ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈ၊ ေက်ာက္မီးေသြးတူးေဖာ္မႈေတြေၾကာင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးမႈမ်ား တႏွစ္ထက္တႏွစ္ ဆုိးရြားလာကာ မုိးရာသီေရာက္တုိင္း အခုလို ေရေဘးအႏၱရာယ္ ႀကံဳရမွာကို  ေဒသခံမ်ား စိုးရိမ္ေသာက ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ “က်မတို႔လႈိင္းဘြဲ႔မွာ အဓိက ေတာင္က်ေရေတြပါ။ သစ္ပင္ေတြ၊ သစ္ေတာေတြ၊ ျပဳန္းတီးေတာ့  ေတာင္က်ေရက ႐ုတ္တရက္ဆင္းလာတာ အရမ္းျမန္တယ္။ ဒီမွာက ႏွစ္စဥ္ေရႀကီးေပမယ့္ ဒီလိုေရႀကီးတာမ်ဳိး တခါမွ မႀကံဳဖူးဘူး” လို႔ နန္႔ႏွင္းႏွင္းက ဆုိပါတယ္။ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ ႀကံဳလာတဲ့အခါ ကူညီကယ္ဆယ္သူမ်ားအေနနဲ႔ အမ်ိဳးသမီး အသံုးအေဆာင္မ်ား ထည့္သြင္းေထာက္ပံံ့တာရွိေပမယ့္ အစုိးရနဲ႔ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွာေတာ့ က်ား၊ မ ေရးရာ အျမင္ေတြ အားနည္းေနေသးတယ္လို႔ သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။ “အလႉရွင္ေတြအေနနဲ႔ ပစၥည္းေတြလာလႉရင္ အမ်ိဳးသမီးလစဥ္သံုးေတြ မေမ့ဖုိ႔ပါပဲ။ ဒါက အေရးႀကီးတယ္။ သူတို႔အတြက္ အရမ္းလိုအပ္တယ္” သဘာဝေရေဘးအႏၱရာယ္နဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ေဒသမ်ားမွာ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလးငယ္မ်ားအတြက္ သြားလာမႈ၊ ေနထိုင္မႈ၊ အခက္အခဲေပါင္းမ်ားစြာ ႀကံဳေတြ႔ေနရတယ္လို႔ ကေလးသူငယ္နဲ႔ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေရးကို ကူညီေနတဲ့ ႐ုပ္ရွင္သ႐ုပ္ေဆာင္ ခုိင္ႏွင္းေဝကလည္း ေျပာပါတယ္။ “က်မကေတာ့ အမ်ဳိးသမီး အတြင္းခံေတြ၊ အမ်ိဳးသမီး လစဥ္သံုးေတြ၊ ကေလးေတြအတြက္ လိုအပ္တဲ့ အဝတ္အစားေတြ လႉခဲ့တယ္။ ေယာက်္ားေတြထက္ အမ်ိဳးသမီးေတြက သြားလာေနထိုင္ရတာ ခက္ခဲတယ္၊ ပင္ပန္းတယ္၊ အမ်ိဳးသမီး လစဥ္သံုးပစၥည္းကေတာ့ ေတာ္ေတာ္လိုအပ္ပါတယ္” လို႔ ခိုင္ႏွင္းေဝက ဆက္ေျပာပါတယ္။ ေရေဘးႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ အခ်ဳိ႕ သက္ႀကီးရြယ္အိုနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးမ်ားဟာ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ား ခံစားေနရတဲ့အတြက္ သူတုိ႔ ခဏတာေပ်ာ္ရႊင္ေအာင္လည္း သြားေရာက္စဥ္မွာ အစီအစဥ္ေလးေတြ ျပဳလုပ္ေပးသင့္တယ္လို႔ ခုိင္ႏွင္းေဝက အႀကံျပဳပါတယ္။ “သူတို႔အားမငယ္ေအာင္၊ စိတ္မညစ္ေအာင္ လုပ္ေပးရမယ္။ တခ်ိဳ႕ အသက္ႀကီးသူေတြဆုိရင္ ငိုေနၾကတာ ေတြ႔ရတယ္” လို႔ သ႐ုပ္ေဆာင္ ခုိင္ႏွင္းေဝက ျပန္လည္ေျပာျပခဲ့တာပါ။ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလးသူငယ္မ်ားအတြက္ ေရေဘးအႏၱရာယ္ ျဖစ္ပြားတဲ့ ေရႀကီးခ်ိန္မွာသာမက ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး ေဆာင္ရြက္ခ်ိန္မွာလည္း အထူးထည့္သြင္း စဥ္းစားစရာမ်ား ရွိပါတယ္လို႔ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရး ေဆာင္ရြက္သူမ်ားက ေျပာလိုက္ပါတယ္။ က်ား၊ မ ေရးရာ တန္းတူညီမွ်ေရးကြန္ရက္ (GEN) မွ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ေရေဘးအႏၱရာယ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး “မုိးစက္ငယ္ေလးမ်ား” ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေလ့လာသံုးသပ္မႈ စာတမ္းတခုကို က်ား၊ မ အျမင္႐ႈေထာင့္မွ သံုးသပ္ေရးသား ထုတ္ေဝခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီစာတမ္းမွာ အစိုးရနဲ႔ ကယ္ဆယ္ေရးဆုိင္ရာ လူထုဖြံ႔ၿဖိဳးေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားဟာ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ဆုိင္ရာ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈမ်ား၊ အေရးေပၚတု႔ံျပန္မႈမ်ားမွာ က်ား၊ မ ေရးရာ အျမင္႐ႈေထာင့္ ထည့္သြင္းပါဝင္ေစေရး၊ အေရးေပၚတု႔ံျပန္မႈမ်ားမွာ က်ား၊ မ ေရးရာ ဘတ္ဂ်က္မ်ား ႀကိဳတင္စီမံထားရွိေစေရး စတဲ့အခ်က္ေတြ ပါဝင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ နန္းဆုိင္ႏြမ္ (hiburma.net ဝက္ဘ္ဆုိက္မွ ျပန္လည္ေဖာ္ျပသည္။)