အေဝးေျပးကားေပၚက စြန္႔စားခန္းမ်ား ေအာင္ျမင္ပါေစ
DVB
·
August 31, 2018
အခ်ိန္ညေန (၆) နာရီ၊ မႏၱေလးမွ မူဆယ္သို႔သြားမည့္ လုိင္းကားတစီးေပၚတြင္ အသက္ (၂၅) ႏွစ္အရြယ္ နန္းေမြခမ္းတေယာက္ လုိက္ပါခဲ့သည္။
ညအခ်ိန္တြင္ နန္းေမြခမ္းထုိင္ခံု၏ အေနာက္တြင္ထုိင္သည့္ အမ်ိဳးသားတဦးက ေျခေထာက္ျဖင့္ သူမအား ထိတို႔သကဲ့သို႔ လက္ျဖင့္လည္း ပခံုးကို လာေရာက္ထိတို႔မႈမ်ား စတင္ျပဳလုပ္လာသည္။
သုိ႔ေသာ္ နန္းေမြခမ္းကေတာ့ ရွက္စိတ္ျဖင့္ မည္သူကုိမွ မေျပာျပရဲဘဲ သည္းခံၿပီး လုိက္ပါခဲ့ရသည္။
“က်မက ကားျပတင္းေပါက္နားမွာ ထုိင္တာ။ က်မေနာက္တည့္တည့္မွာေတာ့ အမ်ိဳးသားတေယာက္ ထုိင္တယ္။ သူက က်မခံုၾကားထဲ ေျခေထာက္နဲ႔ထိုးၿပီး က်မတင္ပါးကို လာလာထိတယ္။ အစက မေတာ္တဆလို႔ ထင္ခဲ့တယ္" ဟု နန္းေမြခမ္းတေယာက္ ႀကံဳခဲ့ဖူးသည့္ အျဖစ္အပ်က္ကို ျပန္လည္ ေျပာျပေနျခင္း ျဖစ္သည္။
ဆက္လက္ၿပီး နန္းေမြခမ္းက “ေနာက္ ဘယ္ေလာက္အတင့္ရဲလာလဲဆုိရင္ လက္နဲ႔ ပခံုးကို လာပုတ္တာ၊ ေျခေထာက္နဲ႔ ကလိတာေတြ လုပ္တယ္။ က်မလည္း ညဘက္ဆိုေတာ့ ဘာမွ ျပန္မေျပာရဲဘူး။ တခ်က္တခ်က္ေတာ့ က်မ ေခ်ာင္းဆုိးသလိုေတာ့ အသံျပဳလုိက္တယ္” ဟု သူမက ထိုညက ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သည္ကို စဥ္းစားၿပီး ျပန္ေျပာျပသည္။
အမ်ိဳးသားတဦးက သူမကို ထိကပါးရိကပါး ျပဳလုပ္ခဲ့ေပမယ့္ သူမအေနျဖင့္ မည္သူ႔ကိုမွ် သြားေရာက္ မတုိင္ၾကားခဲ့သလို မည္ကဲ့သို႔ ျပန္လည္တုံ႔ျပန္ရမည္ကိုလည္း မသိရွိသျဖင့္ မဝံ့မရဲျဖင့္ ၿငိမ္ေနခဲ့ရသည္ဟု နန္းေမြခမ္းက ဆိုပါသည္။
“က်မ ဘာမွမတုံ႔ျပန္ခဲ့ရဘူး။ ဘယ္လုိတုံ႔ျပန္ရမွန္းလည္း မသိဘူး။ ေျပာရမွာလည္း ရွက္တယ္။ မေျပာထြက္ခဲ့ဘူး” ဟု နန္းေမြခမ္းက ေျပာသည္။
ထိုကဲ့သို႔ ျဖစ္ပ်က္ၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ခရီးသြားလွ်င္ မလံုၿခံဳေတာ့သလို ခံစားရၿပီး ကားေပၚမွာ အိပ္ျခင္း၊ စိတ္လြတ္လက္လြတ္ထိုင္ျခင္းမ်ား မျပဳလုပ္ရဲေတာ့ေၾကာင္းလည္း နန္းေမြခမ္းက ထပ္ေလာင္းေျပာသည္။
“ခရီးသြားရမွာ ကားစီးရမွာ အလိုလုိေၾကာက္ေနတယ္။ ကိုယ့္ေနာက္မွာ ေယာက်ာ္းေတြထုိင္ရင္ မလံုၿခံဳေတာ့ဘူး။ ကားလက္မွတ္ဝယ္ရင္လည္း ေဘးခံုနဲ႔ ေနာက္ခံုမွာ ေယာက်္ားမျဖစ္ဖုိ႔နဲ႔ ဆုေတာင္းေနရတယ္” ဟု နန္းေမြခမ္းတေယာက္ လက္ရိွခံစားေနရေသာ ခံစားခ်က္ကို ရင္ဖြင့္သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေနထုိင္သည့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို လူမသိသူမသိ ကာယိေႁႏၵ ထိပါးေစာ္ကားမႈမ်ား ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် ျပဳလုပ္ေနမႈေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ ေန႔စဥ္ ခရီးသြားလာမႈမွာ လံုၿခံဳမႈမရွိေၾကာင္း အမ်ိဳးသမီးအေရး ေဆာင္ရြက္သူေတြက ေျပာဆုိထားသည္။
ထို႔နည္းတူ ယခုႏွစ္ ဇူလိုင္လအတြင္း ေတာင္ငူမွ ရန္ကုန္သို႔ လာမည့္ လုိင္းကားေပၚတြင္ မသဲကိုတေယာက္ တင္ပါးကို လာထိတာခံရၿပီး ကားသမားကို ေျပာျပေသာ္လည္း ေျဖရွင္းေပးမႈမ်ား မျပဳလုပ္ေပးခဲ့ေပ။
“က်မ ေတာင္ငူကေန ရန္ကုန္ကို ေန႔ကားနဲ႔ျပန္လာခ်ိန္ က်မေနာက္ခံုက အမ်ိဳးသားတေယာက္က က်မတင္ပါးကို လာတို႔တာေတြ ထိတာေတြ လုပ္တယ္” ဟု မသဲကိုက ေျပာျပသည္။
“က်မလည္း မလုပ္ဖို႔ ေျပာေတာ့ က်မကို အဲဒီအမ်ိဳးသားက အရွက္ရေအာင္ ျပန္ေအာ္ပါတယ္” ဟု မသဲကိုက သူမ ႀကံဳခဲ့ရသည့္ျဖစ္စဥ္ကို ျပန္လည္ေျပာျပသည္။
မသဲကိုက သူမထိုင္ခံုကို အေနာက္သို႔လွန္ခ်ထားၿပီး သူမေနာက္တြင္ထုိင္သည့္ အမ်ိဳးသားတဦးက ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိျဖင့္ (၂) ႀကိမ္တိတိ လာေရာက္ထိခဲ့ေၾကာင္း ေျပာျပသည္။
လူတေယာက္အေနျဖင့္ မေတာ္တဆ ထိမိခဲ့ပါက “အစ္မေရ ညီမေရ မေတာ္တဆထိမိလို႔ ေတာင္းပန္ပါတယ္၊ စသျဖင့္ ေျပာဆုိလို႔ရပါတယ္” ဟု သူမကဆိုသည္။
သို႔ေသာ္ မသဲကိုကို ကာယိေႁႏၵထိပါးခဲ့သည့္ အမ်ိဳးသားကမူ ထုိကဲ့သုိ႔ မေျပာဆုိသည့္အျပင္ “ဘာအခ်ိဳးေတြ လာလုပ္ေနတာလဲ” ဟု ရင့္သီးစြာ ျပန္ေျပာခဲ့ပါသည္။ “မသိရင္ က်မကပဲ ဇာတ္လမ္းဆင္တဲ့ပံုစံမ်ိဳး ျဖစ္ေနတယ္” ဟု သူမ ႀကံဳခဲ့ရတာကို ထပ္မံေျပာဆုိသည္။
အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ကာယိေႁႏၵ ထိပါးေႏွာင့္ယွက္တတ္သည့္ အမ်ိဳးသားအမ်ားစုသည္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားက ျပန္လည္တံု႔ျပန္သည့္အခါ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို အရွက္ရေအာင္ ျပန္လည္ေအာ္ေငါက္သည့္နည္းကို အသံုးျပဳတတ္ၾကသည္။
“ကားေပၚမွာလည္း လူေတြရွိပါတယ္။ အားလံုးက ထုိင္ခံုမွာထိုင္ၿပီး ၾကည့္ေနၾကပါတယ္။ တေယာက္မွလည္း ဝင္မပါၾကဘူး။ အဲဒီမွာ က်မက ကားသမားကို အေနာက္ကေန လာထိေန တုိ႔ေနတယ္။ ကာယိေႁႏၵပ်က္ေအာင္ လုပ္ေနတယ္။ ရဲစခန္းကို ေမာင္းေပးပါလုိ႔ ေျပာေတာ့ သူတုိ႔က က်မကို ရယ္(ရီ) ေနေသးတယ္” ဟု မသဲကိုက ႀကံဳေတြ႔ရသည္မ်ားကို ျပန္လည္ေျပာျပသည္။
အမ်ိဳးသမီးတေယာက္အေနျဖင့္ အကူအညီေတာင္းကာ ရဲစခန္းကို ေမာင္းေပးရန္ ေျပာဆုိခဲ့ေသာ္လည္း ကားသမားက “ခရီးသည္ေတြ အမ်ားႀကီးနဲ႔ အလုပ္လုပ္ေနတာ။ ခင္ဗ်ားအတြက္နဲ႔ ခရီးသည္ေတြအားလံုး ဒုကၡေရာက္ကုန္မယ္ဆုိၿပီး ေျပာပါတယ္” ဟု မသဲကိုက ေျပာျပသည္။
ခရီးသည္အခ်င္းခ်င္းလည္း အကူအညီေပးမႈ မရွိသည့္အျပင္ “က်မကို ျပႆနာမဟုတ္ဘဲ ျပႆနာရွာတယ္ဆိုတဲ့ ပံုစံနဲ႔ ၾကည့္ၾကပါတယ္။ ထိတာပဲ ဘာျဖစ္လဲဆုိတဲ့ ပံုစံေတြနဲ႔ က်မကိုၾကည့္ေနၾကတယ္” ဟု မသဲကိုက ဆုိသည္။
ခရီးသည္မ်ားထံ အခေၾကးေငြမ်ား ယူေဆာင္ထားၿပီး ေျပးဆဲြေနသည့္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္မ်ားအေနျဖင့္ ယခုလို လက္လြတ္စပယ္ ေျပာဆိုသည့္ စိတ္ဓာတ္ကို အံ့ၾသမိေၾကာင္း၊ ခရီးသည္မ်ား ျပႆနာျဖစ္သည့္အခါ ကားေပၚမွဆင္းသြားရန္ ေျပာဆုိသည္ကိုလည္း အံ့ၾသမိေၾကာင္း မသဲကိုက ဆုိသည္။
မသဲကို ေျပာဆုိသကဲ့သို႔ ကားသမားက ရဲစခန္းကို မေမာင္းေပးဘဲ သူလိုရာခရီးကိုသာ ဆက္ေမာင္းခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ မသဲကိုက ကားေပၚတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ျပႆနာကို အြန္လုိင္းေပၚတြင္ တင္လုိက္သည့္အခါ မသဲကို၏ အသိမိတ္ေဆြမ်ားက လမ္းခရီးရွိ ရဲစခန္းသို႔ အေၾကာင္းၾကား တုိင္ၾကားေပးခဲ့သည္။
ရဲမ်ားက အျမန္လမ္း မိုင္တုိင္ (၅၂) တြင္ ကားကို လာေရာက္တားသည့္အခါ “က်မ ကားေပၚကေနဆင္းၿပီး က်ဴးလြန္သူကို လက္ညႇဳိးၫႊန္ျပလုိက္တယ္။ က်မနဲ႔ အဲဒီလူကို ရဲက သစ္နီရဲကင္းကို ေခၚသြားပါတယ္” ဟု မသဲကိုက ဆိုသည္။
ထုိသို႔ အခက္အခဲ ႀကံဳေနခ်ိန္တြင္ မသဲကိုတေယာက္ မိမိ၏ အိမ္ေထာင္ဘက္ထံ ဖုန္းဆက္ေျပာၾကားခဲ့ေသာ္လည္း ခင္ပြန္းသည္ကိုယ္တုိင္က စိတ္ေလ်ာ့ခုိင္းကာ သူမကို ျပႆနာရွာသူတေယာက္ အျဖစ္သာ ျမင္ေၾကာင္း သူမက ျပန္ေျပာျပသည္။
“က်မဘက္ကို ရပ္တည္မယ့္သူက က်မေယာက်္ားေတာင္ မရွိပါဘူး” ဟု မသဲကိုက ဝမ္းနည္းစြာျဖင့္ ျပန္ေျပာသည္။
ကားေပၚမွ ဆင္းလာခ်ိန္တြင္လည္း လူလတ္ပိုင္းအရြယ္ အမ်ိဳးသမီးတဦးက “အသားေလး ထိတာမ်ား ပဲ့ပါသြားတာမွတ္လို႔” ဆိုသည့္စကားကို ေျပာဆုိေနခဲ့သည္ဟု မသဲကိုက ဆက္လက္ေျပာျပသည္။
ျဖစ္စဥ္ကိုၾကည့္လွ်င္ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားသည္ အမ်ိဳးသမီးတဦးကို ကာယိေႁႏၵထိပါးမႈ ျပဳလုပ္သည္ကို ျဖစ္႐ုိးျဖစ္စဥ္ဟုသာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ထင္ျမင္ယူဆေနၾကသည္ကို ေတြ႔ျမင္ရမည္ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ ခႏၶာကိုယ္ကို အမ်ိဳးသားမ်ားက ထိကိုင္ေစာ္ကားမႈ ျပဳသည့္အခါ အမ်ိဳးသားမ်ားကို ျပစ္တင္ေျပာဆုိျခင္းထက္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ကဲ့ရဲ့ေဝဖန္မႈက ပိုမ်ားေနသည္။
အမ်ိဳးသမီးမ်ား ကာယိေႁႏၵေစာ္ကားခံရလာပါက အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားရန္ အေျခအေနမေပးျခင္း၊ လူ႔အသုိင္းအဝန္းက ေဖးမမႈ မရွိျခင္းတို႔ေၾကာင့္ အမ်ားစုက ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုမႈ မရွိေၾကာင္း အမ်ိဳးသမီးေရး တက္ႂကြေဆာင္ရြက္သူမ်ားက မွတ္ခ်က္ျပဳ ေျပာဆုိၾကသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား တေယာက္တည္း ခရီးသြားလာရျခင္းသည္ မည္သည့္ေနရာမွ မလံုၿခံဳေၾကာင္း၊ မိမိေနရပ္ႏွင့္ ေဝးသည့္အရပ္ကို သြားရမည္ဆုိပါက အဖက္ဖက္မွ အႏၱရာယ္ႏွင့္ အခ်ိန္မေရြး ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႔ႏုိင္ေၾကာင္း ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးသတင္းသမားမ်ားအဖြဲ႔ (Myanmar Women Journalists Society) မွ မသူဇာက ေျပာသည္။
“အေဝးေျပးကားေပၚမွာေတာင္ လံုၿခံဳမႈမရွိတဲ့ အေျခအေန။ က်မဆုိ တေယာက္တည္း ခရီးသြားရင္ အၿမဲတမ္း တဦးတည္းထိုင္ခံုနဲ႔ပဲ သြားခ်င္တယ္။ ဘာလို႔ဆုိ ေဘးမွာ အမ်ိဳးသားတဦးဦး လာထိုင္မွာ တအားေၾကာက္တယ္။ အခုဆုိ ေရွ႕ေရာ ေနာက္မွာပါ အမ်ိဳးသားတဦးဦး ပါလာဖုိ႔ ေၾကာက္ေနရၿပီ” ဟု သူဇာက ေျပာသည္။
ဆက္လက္ၿပီး ကားေပၚတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ကာယိေႁႏၵထိခုိက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ပါက အေဝးေျပးကားဂိတ္မ်ား၊ ကုမၸဏီမ်ားအေနျဖင့္ ယာဥ္ေမာင္းမ်ားႏွင့္ ယာဥ္အကူမ်ားကို မည္ကဲ့သို႔ ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးရမည္ကို အသိပညာေပးမႈမ်ား အမ်ားႀကီး လုပ္ေပးရန္ လုိအပ္ၿပီး ျပႆနာ ျဖစ္လာပါက ရဲစခန္းသို႔ ေမာင္းေပးရန္ ကားသမားမ်ားတြင္ တာဝန္ရွိသည္ကို သိရွိထားရန္လိုအပ္ေၾကာင္း သူဇာက မွတ္ခ်က္ျပဳသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အေဝးေျပးကားမ်ား၊ လုိင္းကားမ်ားေပၚတြင္ ကာယိေႁႏၵ ထိခိုက္ေစာ္ကားခံရပါက မည္သို႔ကာကြယ္ရမည္ကို သိရွိေသာ္လည္း လက္ေတြ႔တြင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ခက္ခဲေနေၾကာင္း၊ ထိုကိစၥႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ကားသမားႏွင့္ ယာဥ္ေနာက္လိုက္ေတြပါ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း Legal Aid Project မွ စီမံကိန္း မန္ေနဂ်ာ တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန ဦးငိုင္ဆာ့ခ္က ေျပာပါတယ္။
“အေဝးေျပးကားေပၚမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ ကာယိေႁႏၵ ထိခုိက္ေစာ္ကားခံရရင္ ကားသမားနဲ႔ ယာဥ္ေနာက္လိုက္ေတြက ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ မရွိဘူး။ အလုပ္ခံရရင္၊ က်ဴးလြန္ခံရရင္၊ အမႈဖြင့္ဖုိ႔ ရဲစခန္းကို ကားေမာင္းေပးတာမ်ဳိး ကူညီေပးရမွာ။ အခုက အဲဒါမ်ိဳးမရွိဘူး” ဟု ဦးငိုင္ဆာ့ခ္က ဆိုသည္။
မည္သူမဆို မိန္းမတဦးရဲ႕ ကာယိေႁႏၵကို ေစာ္ကားရန္ ႀကံရြယ္၍ ေျပာဆုိျခင္း၊ အသံျပဳျခင္း၊ ကိုယ္အမူအရာ ျပဳလုပ္ျခင္း၊ အရာဝတၳဳတခုခုကို ျပသျခင္းမ်ားသည္ ျပစ္မႈဆုိင္ရာ ဥပေဒပုဒ္မ (၅၀၉) မိန္းမတို႔ရဲ႕ ကာယိေႁႏၵကို ထိခိုက္ေစေသာ ပုဒ္မအျဖစ္ ေထာင္ဒဏ္ (၂) ႏွစ္၊ ေငြဒဏ္ႏွင့္ ဒဏ္ (၂) ရပ္လံုး ခ်မွတ္ႏုိင္သည္ကို အမ်ိဳးသမီးမ်ား သိရွိထားရန္ လုိအပ္ပါသည္။
အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေနျဖင့္ လိုင္းကားမ်ား၊ အေဝးေျပးကားမ်ားေပၚတြင္ ျပႆနာတခုခု ျဖစ္ခဲ့ပါက ေၾကာက္ရြံ႕စိတ္မျဖစ္ဘဲ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ေျပာဆိုၿပီး အကူအညီေတာင္းရန္ႏွင့္ ကူညီသူ မရွိခဲ့လွ်င္ေတာင္ မိမိဘာသာ ကာကြယ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရန္ လုိအပ္ေၾကာင္း၊ ထိုသို႔ျပဳလုပ္မွသာ အနာဂတ္တြင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ား ထိုသို႔ ေဘးအႏၱရာယ္ေတြ႔မႈမ်ား ေလ်ာ့ပါးသြားေစမည္ျဖစ္သည္ဟုလည္း အမ်ဳိးသမီးေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူမ်ားက ေျပာဆုိလိုက္သည္။
နန္းဆုိင္ႏြမ္
(hiburma.net ဝက္ဘ္ဆုိက္မွ ျပန္လည္ေဖာ္ျပသည္။)