ဥပေဒေတြကေတာ့ လိုအပ္ခ်က္အရ အေျခအေန အခ်ိန္အခါကို ၾကည့္ၿပီး ျပင္ဆင္ေနၾကတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ျပင္ဆင္ခ်က္တိုင္းကေရာ အမွန္တကယ္ လိုအပ္ခ်က္နဲ႔ ကိုက္ညီပါရဲ႕လားဆိုတာ စဥ္းစားစရာပါပဲ။ အခ်ိဳ႕ျပင္ဆင္ခ်က္ေတြက အမည္နာမ ေျပာင္း႐ံုနဲ႔ ဝန္ႀကီးဌာန ေျပာင္း႐ံုေလာက္ပဲ ျပင္ဆင္တာမ်ိဳးေတြ ေတြ႔ျမင္ေနရပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ကေတာ့ လိုအပ္ခ်က္နဲ႔ ျပင္ဆင္ခ်က္ ကိုက္ညီမႈမရွိတာေတြလည္း ေတြ႔ရတယ္။ ခုတ္ရာတျခား ရွရာတျခား ျဖစ္ေနတယ္။ ဥပေဒတခုဟာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရွိဖို႔ လိုသလို ဘယ္သူ႔အတြက္ သက္ေရာက္မႈ ျဖစ္ဖို႔လိုသလဲဆိုတဲ့ အခ်က္ကလည္း အေရးပါတဲ့ အေနအထားပါ။ လယ္သမားအခြင့္အေရး ကာကြယ္ဖို႔ လယ္သမားအက်ိဳးစီးပြား ျမႇင့္တင္ဖို႔ ေရးဆြဲတဲ့ ဥပေဒတခုဟာ အမွန္တကယ္ လယ္သမားအက်ိဳးရွိေအာင္ ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ လိုမွာပါ။ ဒီလိုနဲ႔ ေတာင္သူလယ္သမား အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေရးႏွင့္ အက်ိဳးစီးပြားျမႇင့္တင္ေရး ဥပေဒကို ျပင္ဆင္တဲ့ ဥပေဒၾကမ္း မၾကာမီကပဲ ထြက္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီဥပေဒက ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ပထမအႀကိမ္လႊတ္ေတာ္မွာ စတင္ျပ႒ာန္းခဲ့တာပါ။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ထဲမွာေတာ့ ပထမအႀကိမ္ ျပင္ဆင္ခ်က္ကို လႊတ္ေတာ္ကပဲ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ် ျပင္ဆင္ခဲ့ပါတယ္။ အခု ထြက္ေပၚလာတဲ့ ျပင္ဆင္ခ်က္မူၾကမ္းကေတာ့ ဒုတိယအႀကိမ္ ျပင္ဆင္ခ်က္မူၾကမ္းပါ။ ပထမအႀကိမ္ ျပင္ဆင္ခ်က္မွာေတာ့ မူလဥပေဒပါ အခန္း (၃)၊ ပုဒ္မ (၄) ေတာင္သူလယ္သမား အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေရးႏွင့္ အက်ိဳးစီးပြားျမႇင့္တင္ေရး ဦးေဆာင္အဖြဲ႔ရဲ႕ ေနရာမွာ ဒုတိယသမၼတကို အဓိကဦးေဆာင္အဖြဲ႔အျဖစ္ ထပ္မံျပင္ဆင္ၿပီး သက္ဆိုင္ရာ ဝန္ႀကီးဌာနမွ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ပုဂၢိဳလ္ေတြနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းဖို႔ကိုပဲ ျပင္ဆင္ခဲ့တာပါ။ အခု ဒုတိယအႀကိမ္ ျပင္ဆင္ခ်က္မွာေတာ့ ပထမအႀကိမ္ ျပင္ဆင္ခ်က္ျဖစ္တဲ့ ပုဒ္မ (၄) ကိုပဲ (၄-က) အျဖစ္ “ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖြဲ႔သည္ ပုဒ္မ (၄) အရ ဖြဲ႔စည္းထားေသာ ဦးေဆာင္အဖြဲ႔ကို လိုအပ္ပါက ျပင္ဆင္ဖြဲ႔စည္းႏိုင္သည္” လို႔ ထပ္မံတိုးခ်ဲ႔ ျပင္ဆင္တဲ့အခ်က္ ျပင္ဆင္ထားပါတယ္။ စုစုေပါင္း အခ်က္ ၂၀ အထိ ျပင္ဆင္ခ်က္ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့တာပါ။ ျပင္ဆင္ခ်က္ (၅၊ ၉၊ ၁၁၊ ၁၉) တို႔ကေတာ့ ဝန္ႀကီးဌာန အေခၚေျပာင္းတာနဲ႔ ေကာက္ပဲသီးႏွံအစား “လယ္ယာထြက္ကုန္”၊ စိုက္ပ်ိဳး ထုတ္လုပ္သည့္ သီးႏွံအစား “စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴထုတ္လုပ္သည့္ လယ္ယာထုတ္ကုန္” ႏွစ္ေပါက္ဆိုတဲ့ စကားရပ္အစား "ႏွစ္စဥ္” ဆိုတဲ့ စကားရပ္နဲ႔ ဝန္ႀကီးဌာန အမည္ေျပာင္းတာပါ။ ျပင္ဆင္တုိးခ်ဲ႔ျပ႒ာန္းတဲ့ ပုဒ္မေတြကေတာ့ ပုဒ္မ (၄၊ ၅၊ ၆၊ ၇၊ ၈၊ ၉၊ ၁၁၊ ၁၆၊ ၂၀၊ ၂၇၊ ၂၉) တို႔ပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒီဥပေဒနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အခ်ိဳ႕ေသာပညာရွင္ေတြက “ဥပေဒပါ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို လက္ခံႏိုင္ေပမယ့္ ဒီဥပေဒဟာ အမွန္တကယ္ ေတာင္သူလယ္သမားေတြအတြက္ အကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါ့မလား ဆိုတာကိုေတာ့ စဥ္းစားစရာပါ။ ဘာလို႔လဲဆိုရင္ ေတာင္သူလယ္သမားအတြက္ အေျခခံအက်ဆုံးက ေျမယာပါ။ ေျမသိမ္းခံ လယ္သမားေတြအတြက္ အခုထိ အဆင္ေျပေအာင္ ေဆာင္ရြက္မေပးႏိုင္ေသးဘူး။ ဒါဟာ ေတာင္သူလယ္သမားေတြအတြက္ အေျခခံအက်ဆုံး အခြင့္အေရးပဲ။ ဒါကို အရင္လုပ္ေဆာင္ေပးႏိုင္ရင္ ဒီဥပေဒအေပၚမွာ လူထုရဲ႕ ယုံၾကည္မႈ အထိုက္အေလ်ာက္ ရလာႏိုင္သလို အက်ိဳးစီးပြား ျမႇင့္တင္ေပးရာလည္း ေရာက္မွာပါ” လို႔ ေဝဖန္မႈေတြကလည္း ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ေသာ အသင္းအဖြဲ႔ေတြရဲ႕ သုေတသနျပဳခ်က္အရဆိုရင္ လက္ရွိအစိုးဟာ ေျမယာ သိမ္းဆည္းခံရသူေတြကို ေပးထားတဲ့ ကတိကဝတ္ေတြ မေက်ပြန္ေသးဘူးလို႔ေတာင္ သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ ဒီလို ေဝဖန္သုံးသပ္မႈေတြ ရွိတာေၾကာင့္ DVB Law Lab (ပိုင္းျခားစိတ္ျဖာဥပေဒေရးရာ) အစီအစဥ္မွာ “ေတာင္သူလယ္သမား အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေရးႏွင့္ အက်ိဳးစီးပြားျမႇင့္တင္ေရး ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ျခင္းအေပၚ ႐ႈျမင္ခ်က္” ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေဆြးေႏြး တင္ဆက္သြားၾကဖို႔ ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဓိကေဆြးေႏြးသြားၾကမယ့္သူေတြက တိုက္ႀကီးၿမိဳ႕နယ္၊ ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးတင္ရွိန္နဲ႔ တိုင္းရင္းသား လူထုတိုးတက္ေရး မိတ္ဖက္အဖြဲ႔နဲ႔ ေတာင္သူလယ္သမားေရးရာအဖြဲ႔ တြဲဖက္တာဝန္ခံ ဦးဘစိုးတို႔ပါပဲ။ အစီအစဥ္တင္ဆက္သူ ဦးခင္သန္းရဲ႕ အေမးကိုေတာ့ ဦးတင္ရွိန္က အခ်က္အလက္ အမ်ားစုကိုေတာ့ လယ္သမားအတြက္ အက်ိဳးရွိေစမွာပါ။ အထိုင္မက်လို႔ ျပင္ရတာဆိုေတာ့ လက္ေတြ႔က အသုံးျပဳၿပီးမွသာ တကယ္တမ္း အက်ိဳးရွိ၊ မရွိ သိႏိုင္မွာပါ။ ဥပေဒျပင္တာ ေရးဆြဲတာေတြဟာ စာရြက္ထဲမွာပဲ ရွိေနေသးတယ္။ ဥပေဒအက်ိဳးကိုလည္း လယ္သမားေတြ အခုထိ မခံစားရေသးပါဘူး။ ဒီလိုပဲ ေျမလြတ္ ေျမလပ္ ေျမ႐ိုင္းေတြကို တကယ္စိုက္ပ်ိဳးတဲ့ လယ္သမားကို ေပးမယ္ဆိုေပမယ့္ လယ္သမားက ဘယ္လို ေလၽွာက္ထားရမယ္ဆိုတာ မသိသလို ဘယ္ကိုေလၽွာက္ရမွန္းလည္း မသိဘူး။ ဒီကိစၥလည္း မေအာင္ခဲ့ပါဘူး။ တဆက္တည္း စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ ေခ်းေငြကိစၥ ေျပာခ်င္တယ္။ ဝိုင္းႀကီးခ်ဳပ္ ေခ်းေငြစနစ္ကို ျပင္သင့္တယ္။ လယ္သမားအတြက္ အဆင္မေျပဘူးဗ်။ ဒါေၾကာင့္ လယ္သမားအက်ိဳးစီးပြား ျမႇင့္တင္ကာကြယ္ေရးမွာ လက္ေတြ႔က်ဖို႔ လိုတယ္။ ဒီအတိုင္းဆိုရင္ လယ္သမားအတြက္ အက်ိဳးမျဖစ္ထြန္းႏိုင္ဘူး” လို႔ ေဆြးေႏြးသြားပါတယ္။ ဦးဘစိုးကလည္း လယ္သမားကာကြယ္ေရးနဲ႔ အက်ိဳးစီးပြား ျမႇင့္တင္ေရးဆိုတာ အလြန္က်ယ္ဝန္းပါတယ္။ ဆက္စပ္ဥပေဒေတြနဲ႔လည္း ညိႇႏိႈင္းလုပ္ေဆာင္ၾကရမွာပါ။ ျပစ္မႈျပစ္ဒဏ္ကလည္း မတိုးျမႇင့္သင့္သလို ဥပေဒက ကာကြယ္ေပးတာနဲ႔ အက်ိဳးစီးပြား ျမႇင့္တင္တာ ဆိုေပမယ့္ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ဓေလ့ထုံးတမ္းဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အကာကြယ္ျပဳ ျပ႒ာန္းတာလည္း မပါရွိပါဘူး။ ဒါမပါဘဲနဲ႔ ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ၊ အက်ိဳးစီးပြားကို ဘယ္လိုျမႇင့္တင္မလဲဆိုတာ ေမးစရာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္မွာကတည္းက ေတာင္သူလယ္သမားကို ေမြးျမဴေရးနဲ႔ တြဲဖြင့္တာကိုက မွားေနတယ္။ ဒီအတိုင္းကေတာ့ အက်ိဳးစီးပြားလည္း ကာကြယ္ဖို႔ခက္ခဲသလို ျမႇင့္တင္ဖို႔လည္း ခက္ခဲေနမွာပဲလို႔ ေဆြးေႏြးသြားပါတယ္။ အမွန္တကယ္ ေတာင္သူလယ္သမား အခြင့္အေရးကာကြယ္ဖို႔နဲ႔ အက်ိဳးစီးပြား ျမႇင့္တင္ဖို႔ဆိုရင္ ခ႐ိုနီေျမရွင္ႀကီးမ်ားရဲ႕ ႏွစ္ရွည္ စိုက္ပ်ိဳးသီးႏွံနဲ႔ လုပ္ကြက္ငယ္လယ္သမားတို႔ရဲ႕ ရာသီသီးႏွံကို ခြဲျခားစစ္ေဆးၿပီး လုပ္ကြက္ငယ္အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ လြတ္လပ္စြာ စိုက္ပ်ိဳးခြင့္ ေပးသင့္ပါတယ္။ ေျမသိမ္းခံေတြအတြက္ အရွိန္အဟုန္ျမႇင့္ၿပီး အျမန္စိစစ္ အပ္ႏွံၾကရပါမယ္။ ေျမလြတ္ ေျမလပ္ ေျမ႐ိုင္း ခုတ္ထြင္လုပ္ကိုင္မႈကို ေျမျပင္အထိဆင္းၿပီး အက်ိဳးေဆာင္သင့္သလို စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ေခ်းေငြကိုလည္း အစိုးရက အက်ိဳးလိုလားစိတ္ျဖင့္ တာဝန္ယူႀကီးၾကပ္ လုပ္ေဆာင္ေပးပါမွ အမွန္တကယ္ အက်ိဳးရွိလာႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေလ့လာေတြ႔ရွိပါတယ္။ ထြန္းေဇာ္ေဌး