သင္ဇာတေယာက္ ဒီျဖစ္စဥ္ကို ျပန္ေတြးမိတိုင္း အေတာ္ေလး စိတ္ဆိုးေဒါသ ထြက္ခဲ့ရတယ္။ ျပန္တံု႔ျပန္ဖို႔ကလည္း မသင့္ေလ်ာ္၊ သက္ဆိုင္ရာကို တိုင္ၾကားလို႔ကလည္း မရဆိုေတာ့ စြန္းထင္းသြားတဲ့ သူ႔အက်ႌအျဖဴေလးကို ပြတ္ၿပီး ဆြဲစိတ္ခံလိုက္ရတဲ့ သူ႔လက္ကိုသာ အခါခါ ျပန္ပြတ္ေနမိတယ္။ ဒီလို အေႏွာင့္အယွက္မ်ိဳးကို သင္ဇာ့အေနနဲ႔ အခုတႀကိမ္တည္းေတာ့မဟုတ္၊ သူတက္ေနတဲ့ ေက်ာင္းအျပင္ဘက္က ကန္တင္းမွာလည္း အခုလို အၿမဲႀကံဳေတြ႔၊ ျမင္ေနခဲ့ရတယ္။ ဒီတခါေတာ့ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ ခံစားလိုက္ရေတာ့ အရင္ထက္ ပိုေဒါသထြက္ စိတ္ဆိုးခဲ့ရတယ္။ အျဖစ္အပ်က္က ဒီလိုပါ။ အဲဒီေန႔က ေက်ာင္းမွာ က်ဴတိုရီယယ္ ေစာေစာၿပီးလို႔ မေရာက္တာၾကာၿပီျဖစ္တဲ့ ဗိုလ္တေထာင္ကမ္းနားကို သူငယ္ခ်င္းနဲ႔ မုန္႔သြားစား အပန္းေျဖဖို႔ လာခဲ့တယ္။ မုန္႔စားၿပီးလို႔ ေဘာတံတားမွာ သူငယ္ခ်င္းနဲ႔ ထိုင္ေနတုန္း ညစ္ပတ္ေပေနတဲ့ အသက္ ၅ ႏွစ္အရြယ္ ေယာက်္ားေလးတေယာက္နဲ႔ အသက္ ၇ ႏွစ္အရြယ္ မိန္းကေလးတေယာက္က ထမင္းမစားရေသးဘူးဆိုၿပီး ပိုက္ဆံလာေတာင္းတယ္။ ပထမကေတာ့ သူငယ္ခ်င္း ၂ ေယာက္ ရွိတဲ့ အေႂကြေလးေတြ ေပးမလို႔ အိတ္ထဲႏိႈက္ၾကည့္ေသးတယ္။ ေနာက္ေတာ့မွ ရိွတဲ့အေႂကြေလးနဲ႔ YBS စီးလိုက္တာကို သတိရတယ္။ ဒါနဲ႔ပဲ အေႂကြမရိွဘူး ကေလးေတြ၊ တျခားေနရာမွာ သြားေတာင္းလို႔ ေအးေအးေဆးေဆး ျပန္ေျပာလိုက္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကေလးေတြကေတာ့ အနားကေန မထြက္သြားဘူး၊ ဒါနဲ႔ စကားေျပာတာ အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္တာေၾကာင့္ ေဘးကသူငယ္ခ်င္းက ထပ္ေျပာတယ္။ အဲ့အခ်ိန္မွာ ၅ ႏွစ္အရြယ္ကေလးက ဒူးေထာက္ထိုင္ခ်လိုက္ၿပီး သင္ဇာရဲ႕ အက်ႌေအာက္စနားကို သူ႔ရဲ႕လက္နဲ႔ ဆုပ္ကုိင္ၿပီး ပိုက္ဆံေပးဖို႔ ေတာင္းပါေတာ့တယ္။ ပါးစပ္က ေျပာလို႔လည္းမရ၊ ေဘးကျဖတ္သြားတဲ့ သူေတြကလည္း ၾကည့္ၾကည့္သြားဆိုေတာ့ အေတာ္ေလးလည္း ရွက္ေနမိတယ္။ ေနာက္ဆံုး မရမွန္းလည္းသိေရာ အဲ့ကေလးက လက္ကို အတင္းဆိတ္ၿပီး ထြက္ေျပးသြားတယ္။ က်န္တဲ့မိန္းကေလးကလည္း ပါးစပ္ကေန မၾကားဝံ့မနာစရာ ဆဲဆိုသြားတယ္။ သူနဲ႔ မလွမ္းမကန္းမွာေတာ့ ဆိပ္ကမ္းမွာေနထိုင္တဲ့ ေနာက္ထပ္ ကေလး ၂ ေယာက္နဲ႔ လင္မယားကို ျမင္လိုက္မိတယ္။ အခုအေျခအေနေတြဟာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အႏွံ႔မွာ ပံုစံမ်ိဳးစုံနဲ႔ ေနရာတိုင္းမွာ ေတြ႔ျမင္ေနရတဲ့ အေျခအေနပါ။ လူစည္ကားတဲ့ ေနရာေတြျဖစ္တဲ့ လွည္းတန္းတို႔ ေျမနီကုန္းတို႔လို ေနရာမ်ိဳးမွာ ကေလးငယ္ေတြကို ေရွ႕ခ်ၿပီး ေတာင္းရမ္းေနတဲ့ အေျခအေနေတြကို လူအမ်ားစု ျမင္ေန ေတြ႔ေနရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လူေတြ အပန္းေျဖတဲ့ေနရာေတြျဖစ္တဲ့ အင္းယားကန္ေဘာင္လို ေနရာမ်ိဳးေတြ၊ ပန္းၿခံေတြနဲ႔ ခုံးတံတားေတြေအာက္မွာလည္း ဒီကေလးေတြ အခုလိုပံုစံနဲ႔ ေတာင္းရမ္းေနတာကိုု ျမင္ေန ေတြ႔ေနရပါေသးတယ္။ ဒီကေလးေတြရဲ႕ မလွမ္းမကန္းလို ေနရာမ်ိဳးမွာေတာ့ သူတို႔ကိုခိုင္းေစတဲ့ မိဘေတြ၊ ႀကီးၾကပ္ေနသူေတြက ရွိေနပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေလးေတြဟာ ဒီအတိုင္း ေတာင္းရမ္းၾကေပမယ့္ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ မေပးတဲ့သူကို ဆဲဆိုသြားၾကပါတယ္။ ပန္းၿခံေတြထဲမွာ သူတို႔ အဓိကေတာင္းရမ္းတဲ့ သူေတြကေတာ့ စံုတြဲေတြကိုပါပဲ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ စံုတြဲေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အခုလိုအေျခအေနမ်ိဳးေတြကို အာ႐ုံအေနာက္မခံၾကဘူး ဆိုတာကို သူတို႔ကိုခိုင္းေစတဲ့ သူေတြက သိထားလို႔ပါပဲ။ “အဓိကေတာ့ ဥပေဒနဲ႔ နည္းဥပေဒ အားနည္းခ်က္ေတြနဲ႔လည္း ဆိုင္တယ္။ အစိုးရက ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စီမံခ်က္ေတြ ေဖာ္ေဆာင္တယ္၊ အေရးယူမႈေတြလုပ္မယ္လို႔ ေျပာေပမယ့္ တကယ္တမ္း ကေလးေတြကို အသံုးခ်ေနတာ ေနရာတိုင္း ေတြ႔ေနရတာပဲေလ။ တကယ္တမ္း ထိထိေရာက္ေရာက္လုပ္ရင္ ဒါမ်ိဳးက မျဖစ္သင့္ဘူး” လုိ႔ တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေနတဦးက ေျပာပါတယ္။ လက္ရွိျပ႒ာန္းထားတဲ့ ကေလးသူငယ္ဥပေဒ (၁၉၉၃) ကုိ ေခတ္ကာလႏွင့္အညီ ျဖစ္ေစေရး ကေလးသူငယ္ အခြင့္အေရးမ်ားဆုိင္ရာ ဥပေဒအျဖစ္ ျပင္ဆင္ေရးဆြဲေနတယ္လို႔ လူမႈဝန္ထမ္း ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ေျပာဆိုပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး ေဒါက္တာဝင္းျမတ္ေအးက လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းက ကေလးသူငယ္ေတြရဲ ့ အက်ိဳးစီးပြားကို အေကာင္းဆံုး ေဖာ္ေဆာင္ေပးႏုိင္ဖို႔ လက္ရွိျပ႒ာန္းထားတဲ့ ကေလးသူငယ္ဥပေဒ (၁၉၉၃) ကုိ ေခတ္ကာလႏွင့္အညီ ျဖစ္ေစေရး ကေလးသူငယ္ အခြင့္အေရးမ်ားဆုိင္ရာ ဥပေဒအျဖစ္ ျပင္ဆင္ေရးဆြဲလ်က္ရွိရာ မၾကာမီ ျပ႒ာန္းနုိ္င္မယ္လို႔ ေျပာၾကားထားၿပီး ေရွးဦးအရြယ္ ကေလးသူငယ္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေရးနွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဆုိင္ရာဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒမ်ားနွင့္ မူဝါဒကိုလည္း လက္ရိွမွာ ျပ႒ာန္းထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လမ္းေပၚေန ကေလးသူငယ္ေတြနဲ႔ ေတာင္းရမ္းစားေသာက္သူ ကေလးေတြအတြက္ ေဆာင္ရြက္မည့္ နည္းလမ္းေတြကို ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ခဲ့ၿပီး အခုျပ႒ာန္းထားမယ့္ ဥပေဒမွာ ဒီျပႆနာကို ေျဖရွင္းႏုိင္မယ္လို႔ ဝန္ႀကီးက ေျပာပါတယ္။ အခ်က္အလက္ ကိန္းဂဏန္းအရ အတိအက် မသိရေပမယ့္ အခုလို ေတာင္းရမ္းမႈေတြဟာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္ကစၿပီး လက္ရွိအခ်ိန္ထိ ပိုၿပီး ဆိုးရြားလာသလို ေနရာတိုင္းမွာလည္း ျမင္လာ ေတြ႔လာရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေတာင္းရမ္းတဲ့ ပံုစံေတြကလည္း တေနရာနဲ႔တေနရာ ကြဲျပားၾကပါတယ္။ ဘတ္စ္ကားေပၚေတြမွာေတာ့ သူတို႔ေတာင္းရမ္းပံုက ပံုစံတမ်ဳိးပါ။ ပထမဦးဆံုး မွတ္တိုင္မွာရပ္တဲ့ ကားေတြထဲကမွ လူအရမ္းမၾကပ္တဲ့ ကားေတြကို ေရြးၿပီး ကားေပၚကလူေတြကို စာရြက္ေလးေတြ အရင္ဆံုး လိုက္ကမ္းလိုက္ပါတယ္။ စာရြက္ထဲမွာေတာ့ ကြန္ပ်ဴတာစာလံုးနဲ႔ ေသခ်ာ႐ိုက္ႏွိပ္ထားတဲ့ “ဘယ္ေဒသက ကေ်နာ္ က်မတို႔ရဲ႕ မိဘ ဘယ္သူဘယ္ဝါေတြကေတာ့ ဘာေရာဂါကို ခံစားေနရပါတယ္၊ ဒါ့ေၾကာင့္ က်ေနာ္ က်မတို႔ရဲ႕ အရွက္ကိုငဲ့ၿပီး ဒီစာေလးနဲ႔ ေတာင္းရမ္းလိုက္ရပါတယ္” ဆိုၿပီး ေရးသားထားပါတယ္။ ၿပီးရင္ေတာ့ စာရြက္ေလးေတြကို လိုက္သိမ္းပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ စာရြက္နဲ႔အတူ ပိုက္ဆံပါ ထည့္ေပးလိုက္ပါတယ္။ အဲ့လို လိုက္ေတာင္းတဲ့သူေတြရဲ႕ ပံုစံကို ၾကည့္လိုက္ရင္ အရြယ္ေရာက္ၿပီးသား အသက္ ၁၀ ႏွစ္အထက္ ကေလးေတြ အမ်ားစုပါ။ တခ်ဳိ႕ဆိုရင္ အရြယ္ေရာက္ေနတဲ့ သူေတြေတာင္ ပါပါေသးတယ္။ အဲ့လို ကားေပၚေတြမွာ လိုက္ေတာင္းေနတဲ့ သူေတြဟာ တအုပ္စုထဲပါ။ သူတို႔ဟာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အႏွံ႔မွာ လူစုခြဲၿပီး လိုက္လံေတာင္းရမ္းေနတာ ျဖစ္ၿပီး ညေနဘက္မွာေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ဆံုရပ္တေနရာမွာ ျပန္လည္ဆံုၾကပါတယ္။ သူတို႔ တေန႔တာ ေတာင္းရမ္းလို႔ရတဲ့ ေငြဟာ က်ပ္ ၂ ေသာင္းအထက္မွာ ရွိပါတယ္။ ဒီလို ကေလးေတြ ပံုစံမ်ိဳးစံုနဲ႔ ေတာင္းရမ္းေနတာကို ရန္ကုန္ၿမိဳ ့ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေတြ႔ရတယ္။ ကိုယ္တိုင္လည္း မၾကာခဏ ႀကံဳဖူးတယ္။ သင္တန္းကအျပန္ ေျမနီကုန္း ခုံးတံတားေအာက္မွာ ထိုင္ေနရင္း လူေတြၾကားမွာ ေျပးလႊားေနတဲ့ ကေလးႏွစ္ေယာက္ကို အၿမဲတမ္း ျမင္ရတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကေလးေတြက ထိုင္ေနတဲ့ သူေတြဆီက ပိုက္ဆံလိုက္ေတာင္းတယ္။ ရတဲ့ပိုက္ဆံကို သူတို႔ကို ခိုင္းတဲ့သူေတြဆီ သြားသြားၿပီး ေပးတာလည္း ျမင္ရတယ္။ ဒဂံုတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ကိုထက္ေဝလင္းက “တခါတေလဆို ေတာ္ေသးတယ္။  အခုလို ကေလးေတြကို ဗန္းျပၿပီး ေတာင္းရမ္းခိုင္းတာကေတာ့ မျဖစ္သင့္ဘူး။ ဒါက ေနရာတိုင္းမွာျဖစ္ေနတာ အၿမဲ ျမင္ေန ႀကံဳေနရတာ၊ ေနာက္ဆံုး ၁၉ လမ္းလို ဘီယာဆိုင္ေတြမွာေတာင္ ႀကံဳေနရတာ၊ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ အျမင္မွာ ဒါေတြက မသင့္ေလ်ာ္ဘူး” လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရဲ႕ ေနရာအႏွံ႔အျပားမွာ ေတာင္းရမ္းတဲ့သူေတြဟာ ကေလးသူငယ္ေတြကို ဗန္းျပၿပီး ပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ ေတာင္းရမ္းေနတာကို ေတြ႔ျမင္ၾကရပါတယ္။ ဘယ္ေနရာကိုျပန္ဖို႔ လမ္းစရိတ္ ျပတ္သြားလို႔ဆိုၿပီး ေတာင္းရမ္းၾကပါတယ္။ က်ေနာ္ကိုယ္တုိင္ အဲ့လို စရိတ္ေတာင္းတဲ့သူကို ပိုက္ဆံမေပးဘဲ ကားလက္မွတ္ျဖတ္ေပးမယ္၊ ကားငွားေပးမယ္လို႔ ျပန္ေျပာလိုက္ေတာ့ ဆက္မေတာင္းေတာ့ဘဲ  ထြက္သြားပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ မဂၤလာေတာင္ၫြန္႔ၿမိဳ႕နယ္က လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးလွေဌးက တိုင္းလႊတ္ေတာ္အစည္းအေဝးမွာ “အရြယ္မေရာက္ေသးတဲ့ ရင္ခြင္ပိုက္ကေလးငယ္ေတြကို အရင္းျပဳ ေတာင္းရမ္းေနသူေတြကို ထိန္းသိမ္းဖို႔ မည္သည့္ဌာနမွာ တာဝန္ရွိသလဲ၊ တာဝန္ရွိသူေတြက ဘယ္လိုထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္သြားမလဲ၊ စာသင္ရြယ္ကေလးသူငယ္မ်ား ေတာင္းရမ္းစားေသာက္ေနတာေတြ၊ ေတာင္းရမ္းခိုင္းျခင္း၊ သက္ႀကီးရြယ္အိုေတြကို ေတာင္းရမ္းခိုင္းျခင္းတို႔ကို ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္ေပးမလဲ သိလိုေၾကာင္း" ေမးျမန္းခဲ့ပါတယ္။ ဒီေမးျမန္းခ်က္ကို ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ေတာ္ဝန္ ဦးေမာင္ေမာင္စိုးက ရင္ခြင္ပိုက္ကေလးခ်ီကာ ေတာင္းစားေနသူေတြ အပါအဝင္ ေတာင္းရမ္းေနသူေတြကို ေတြ႔ရွိရင္ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ေတာ္စည္ပင္ကို အေၾကာင္းၾကားၾကပါလို႔ ျပန္ေျဖခဲ့ၿပီး စည္ပင္အေနနဲ႔ ေတာင္းရမ္းသူေတြကို ေခၚယူထိန္းသိမ္းကာ အသက္အရြယ္အလိုက္ခြဲကာ ဝါးနက္ေခ်ာင္း လူမႈေစာင့္ေရွာက္ေရးဌာန၊ ေရႊဂံုတုိင္ ကေလးျပဳစုေရးဌာန၊ သန္လ်င္လူငယ္သင္တန္းေက်ာင္း၊ ငွက္ေအာ္စမ္း လူငယ္သင္တန္းေက်ာင္းနဲ႔  ေထာက္ႀကံံ့ အမ်ိဳးသမီးသင္တန္းေက်ာင္းေတြကို ပို႔ေဆာင္ေပးေနတယ္လို႔ တိုင္းလႊတ္ေတာ္မွာ ေျပာၾကားထားပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုုတ္ ၁၂ ရက္က လွည္းတန္း ခုံးတံတားေအာက္မွာ ေတာင္းရမ္းေနတဲ့ ကေလးေတြ အပါအဝင္  အေျခအေနမဲ့ လူ ၄၀ ေက်ာ္ကို ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ေတာ္ စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မတီနဲ႔ ၿမဳိ႕နယ္ရဲတပ္ဖြဲ႔က ပူးေပါင္းရွင္းလင္း ဖယ္ရွားခဲ့ပါတယ္။ ဒီလူ ၄၀ ေက်ာ္ထဲမွာ ေတာင္းရမ္းစားေသာက္ေနတဲ့ ကေလးေတြ ပါဝင္ၿပီး ဒီကေလးေတြထဲက တခ်ဳိ႕ကို အိပ္ေဆးတိုက္ကာ လွည္းတန္း လူကူးခုံးတံတားေပၚမွာ ေတာင္းရမ္းခိုင္းတဲ့ အေျခအေနေတြလည္း ရိွတယ္လို႔ စည္ပင္က ေျပာထားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံတႏိုင္ငံျဖစ္ၿပီး LDC စာရင္းဝင္ႏိုင္ငံျဖစ္ေပမယ့္ အလႉအတန္း ရက္ေရာတဲ့ ေနရာမွာေတာ့ ထိပ္ဆံုးကို ေရာက္ေနတယ္ဆိုတာ ကိန္းဂဏန္းေတြက သက္ေသပါပဲ။ ကမၻာေပၚမွာ Philanthropy လို႔ေခၚတဲ့ ပရဟိတလုပ္ငန္း ေဆာင္ရြက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြစာရင္းမွာ ျမန္မာဟာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံနဲ႔အတူ အဆင့္ ၁ ေနရာမွာ ရပ္တည္ေနတယ္လို႔ စစ္တမ္းေတြမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈအရာမွာ အဘက္ဘက္က နိမ့္က်ေနေပမယ့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြဟာ ကူညီ႐ုိင္းပင္းခ်င္စိတ္၊ စာနာေထာက္ထားမႈ၊ ေစတနာသဒၵါတရား ထက္သန္မႈေတြကေတာ့ ထိပ္ဆံုးမွာ ရိွေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္ရိွမွာေတာ့ ဒီလိုအေျခအေနေတြကို တလြဲ အသံုးခ်မႈေတြ ရိွေနပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒါေတြဟာ သူတပါးရဲ႕ပိုက္ဆံကို အလြယ္တကူ ရယူလိုမႈစိတ္နဲ႔ ေငြလိမ္လည္ေတာင္းေနတဲ့ ပံုစံတခုလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ႏုနယ္တဲ့ ကေလးေတြရဲ႕ စိတ္ကို အရြယ္မေရာက္ခင္ ဘူးသီးအေမြးသတ္သလို ျဖစ္သြားတာေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအေနနဲ႔ ဝုိင္းဝန္းထိန္းသိမ္းသင့္တဲ့ အေျခအေနကို ဖန္တီးသင့္ပါတယ္။ ျပည့္ဘုန္းေအာင္(ဘူကင္း)