ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံ၊ ၂၁ ရာစုပင္လံု တတိယအႀကိမ္ အစည္းအေဝးရဲ႕ ထူးျခားမႈကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးက႑မွာ က်ား၊ မ တန္းတူညီမွ်ေရးကို တခုတည္းေသာ ေခါင္းစဥ္အျဖစ္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူဦးေရ ထက္ဝက္ေက်ာ္က အမ်ိဳးသမီးမ်ား ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္နဲ႔ ႏုိင္ငံေရးျဖစ္စဥ္ေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကို ပစ္ပယ္ထားလို႔ မရဘူးလို႔ အမ်ိဳးသမီးအေရး တက္ႂကြေဆာင္ရြက္သူေတြက အစဥ္အၿမဲ ေျပာဆုိခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲေတြ၊ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာ က်ား၊ မ တန္းတူညီမႈ (Gender Equality) အေၾကာင္း ေဆြးေႏြးၾကရာမွာ နားလည္မႈေတြက အမ်ားႀကီး ကြဲလြဲေနေသးတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ [caption id="attachment_283902" align="alignleft" width="400"] ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ-၂၁ ရာစု ပင္လံု (တတိယအႀကိမ္) တက္ေရာက္သူမ်ား။ (ဓာတ္ပံု – ေဒၚနန္းျဖဴျဖဴလင္း Facebook )[/caption] ၂၁ ပင္လံုေခၚ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံဟာ အနာဂတ္ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ႏိုင္ဖို႔ လုိအပ္တဲ့ အေျခခံမူေတြ၊ မူဝါဒေတြ ခ်မွတ္ႏိုင္ေရးကို ဦးတည္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးေနေသာ အခင္းအက်င္းတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ Gender အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဆြးေႏြးျခင္းဟာ ဖက္ဒရယ္ရဲ႕ အေျခခံသေဘာတရားျဖစ္တဲ့ မတူကြဲျပားမႈေတြကို စုစည္းညီညြတ္ေစျခင္းနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ စံႏႈန္းတခုျဖစ္တဲ့ အမ်ားသေဘာကို လုိက္နာအေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈျဖစ္တဲ့အတြက္ Gender နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေဆြးေႏြးတာဟာ အေရးႀကီးပါတယ္လို႔ ရွမ္းျပည္နယ္ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကြန္ရက္မွ ဒါ႐ိုက္တာ မသႏၲာဦးက မွတ္ခ်က္ျပဳလုိက္ပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္ေရးညီလာခံမွာ ဂ်န္ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အခ်က္ ၄ ခ်က္ကို ေဆြးေႏြးၾကေပမယ့္ အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႔အစည္းေတြ လုိခ်င္တာကို အတိအက်ေတာ့ မရရွိခဲ့ဘူးလို႔ ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ ၂၁ ရာစုပင္လံု တတိယအစည္းအေဝးကို တက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြက ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။ လက္ရွိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံမွာ ေဆြးေႏြးခဲ့တာေတြကေတာ့ က်ား၊ မ ဆုိင္ရာ လိင္ခြဲျခားမႈ မရွိေစျခင္း၊ တန္းတူညီမၽွျခင္း၊ က႑တိုင္းမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အနည္းဆံုး ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္း ပါဝင္ေစျခင္း၊ လိင္အေျချပဳ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားအား အကာအကြယ္ေပးျခင္း၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ စြမ္းေဆာင္မႈကို ျမႇင့္တင္ျခင္းဆုိတဲ့ အခ်က္ ၄ ခ်က္ ပါဝင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ျပည္ေထာင္စုသေဘာတူညီခ်က္ အစိတ္အပိုင္း (၂) မွာ အားလံုး သေဘာတူလာခဲ့ၾကတဲ့ အပိုဒ္ (ခ) နဲ႔ အပိုဒ္ (ဃ) တို႔ကိုေတာ့ အမ်ဳိးသမီးကိုယ္စားလွယ္မ်ားက စိတ္တိုင္းမက်ခဲ့ၾကဘူးလို႔ပါ ဆိုပါတယ္။ “က်မတို႔ ႀကိဳက္တဲ့ စာသားေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ က်မတို႔ ေနာက္ဆံုးေမၽွာ္လင့္ထားတာကေတာ့ က်ား၊ မ တန္းတူညီမၽွေရးကို အနည္းဆံုး ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္း အမ်ိဳးသမီးေတြကို ပါဝင္ဖုိ႔ အားေပးမယ္ဆုိတဲ့ စကားလံုးက ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအထိ ပါသြားမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ခုိင္လံုမႈ ရွိၿပီးေတာ့ တကယ္ကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္မယ့္ မူဝါဒျဖစ္လာဖို႔ ေမၽွာ္လင့္တယ္” လို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ က်ား၊ မ တန္းတူညီမၽွေရးအဖြဲ႔ (AGIPP) မွ နန္းျဖဴျဖဴလင္းက ေျပာပါတယ္။ အပိုဒ္ (ခ) နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႔ေတြအေနနဲ႔ ဆက္လက္ႀကိဳးစားသြားရမွာျဖစ္ၿပီး “မတိက်တဲ့ အေျခခံမူေၾကာင့္ မူဝါဒကို ဘယ္လိုအေကာင္အထည္ ေဖာ္ၾကမယ္ဆိုတာ စိတ္ပူစရာေကာင္းပါတယ္” လို႔ နန္းျဖဴျဖဴလင္းက ေျပာပါတယ္။ “ဂ်န္ဒါကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေဆြးေႏြးရတာ ခက္ခဲေနဦးမွာပါ။ က်ား၊ မ ေရးရာ မူဝါဒကို ေဆြးေႏြးမယ္ဆိုတဲ့အတြက္ က်မတုိ႔ ႀကိဳဆုိတယ္၊ ဝမ္းသာတယ္။ တခ်ိဳ႕ အစုအဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ အမ်ိဳးသားစည္းလံုးေရးနဲ႔ ယဥ္ပါးေနသူေတြကေတာ့ တျခားအေရးႀကီးတာေတြ ရွိတဲ့အထဲက ဂ်န္ဒါက အေရးမႀကီးဘူး၊ ေဆြးေႏြးပြဲေတြက အဓိပၸါယ္မရွိေတာ့ဘူးလို႔ ေျပာဆုိေနတာေတြလည္း ေတြ႔ရပါတယ္” လုိ႔ နန္းျဖဴျဖဴလင္းက ေထာက္ျပပါတယ္။ ၂၁ ရာစုပင္လံုရဲ႕ က႑အလုိက္ ေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ပါဝင္ေဆြးေႏြးမႈရွိေပမယ့္ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ [caption id="attachment_283903" align="alignright" width="384"] ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ-၂၁ ရာစု ပင္လံု (တတိယအႀကိမ္) AGIPPႏွင့္ WLB မွ တက္ေရာက္သူမ်ား။ (ဓာတ္ပံု – Thwe Thwe Aye’s Facebook )[/caption] ပါဝင္မႈကို အာမခံခ်က္ေပးတဲ့ မူဝါဒေတြ ေဆြးေႏြးရာမွာ က်ား၊ မ ေရးရာ တန္းတူညီမွ်မႈ အသိပညာေပးရန္ မ်ားစြာလုိအပ္ေနေၾကာင္းလည္း ယေန႔ AGIPP ရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ “က်မတုိ႔ ဒီပြဲမွာ ပြဲမလွဘူး။ က်မတို႔ က်ား၊ မ တန္းတူညီမွ်ေရးကိစၥမွာ အမ်ိဳးသားေတြက အေလးအနက္ မထားၾကတဲ့အျပင္ ေစတနာလည္းမရွိ၊ နားလည္းမလည္ၾကဘူး။ စိတ္လည္းမဝင္စားေတာ့ ေဆြးေႏြးတဲ့အခါ ဘာမွျဖစ္မလာဘူး” လုိ႔  ကရင္အမ်ိဳးသားအစည္းအ႐ုံး (KNU) ရဲ႕ႏိုင္ငံေရးက႑ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ပါဝင္ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ ေနာ္ဆဲဆဲက ေျပာပါတယ္။ က်ား၊ မ တန္းတူညီမွ်ေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အမ်ိဳးသားအမ်ားစုက  အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရး လာေတာင္းၾကတဲ့သေဘာသာ နားလည္ၾကၿပီး ေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာလည္း စိတ္ဝင္စားမႈ မရွိတာကို ေတ႔ြျမင္ရတယ္လို႔ ေနာ္ဆဲဆဲက ေထာက္ျပလိုက္ပါတယ္။ “တပ္မေတ္ာ၊ လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အစိုးရက က်ား၊ မ တန္းတူညီမွ်ေရးကိစၥမွာ နားမလည္တာ၊ လက္မခံခ်င္တာေတြကို ျပတ္ျပတ္သားသား ေတြ႔ရတယ္။ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ဘက္ကေတာ့ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ေခၚထားေပမယ့္ သူတုိ႔လည္း မျပတ္သားဘူး၊ အခ်င္းခ်င္းလည္း ညီညြတ္မႈမရွိဘူး။ ဂ်န္ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အသိေတြ၊ ခံယူမႈေတြလည္း မရွိေတာ့ မရရင္လည္း ဘာမွမျဖစ္ဘူးဆုိတဲ့ သေဘာပဲ။ ခပ္ေပါ့ေပါ့ပဲ။ က်မတို႔ ပါဝင္ရေပမယ့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ပိုင္ခြင့္ မရွိဘူး” လို႔ ေနာ္ဆဲဆဲက ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ႀကံဳေတြ႔ရတာေတြကို ျပန္ေျပာျပပါတယ္။ “ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ က်ား၊ မ တန္းတူညီမွ်မႈေတြ၊ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးေတြနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ နားလည္မႈ သိပ္မရွိၾကသလို ယဥ္ေက်းမႈအရ အမ်ိဳးသားမ်ား ဦးေဆာင္မႈကသာ လႊမ္းမုိးေနတယ္” လို႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား အစုအဖဲြ႔ ကိုယ္စားလွယ္၊ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမႈ ပူးတြဲေကာ္မတီ (UPDJC) အတြင္းေရးမႉး စိုင္းေက်ာ္ညြန္႔ကလည္း ေျပာဆုိလုိက္ပါတယ္။ “က်ေနာ္တုိ႔ ဂ်န္ဒါေဆြးေႏြးတ့ဲအခ်ိန္မွာ အခက္အခဲေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ ဂ်န္ဒါကို  ေက်ေက်လည္လည္ နားလည္တဲ့သူကလည္း သိပ္မရွိဘူး။ ေဆြးေႏြးေနတဲ့သူ အမ်ားစုက အမ်ိဳးသားေတြ ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ေတြးေခၚမႈေတြမွာ သူတို႔ နည္းနည္းေဝးတယ္” လို႔ စိုင္းေက်ာ္ညြန္႔က မွတ္ခ်က္ျပဳလုိက္ပါတယ္။ ဆက္လက္ၿပီး စိုင္းေက်ာ္ညြန္႔က “ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အမ်ိဳသမီးေတြက အရည္အခ်င္းရွိမွ ဘာမွဆုိၿပီး အမ်ိဳးမ်ိဳးေျပာၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ္ျဖစ္ပ်က္ေနတာ ၾကည့္လုိက္ရင္ အရည္အခ်င္းရွိတာခ်င္းတူတူ အမ်ိဳးသားေတြက ေနရာရေနၾကတာမ်ားတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြက သူတို႔ထက္ ၂ ဆေလာက္ေတာ္မွပဲ သူက ေနရာတေနရာ ေရာက္လာတယ္ဆုိတာ လက္ေတြ႔မွာေတာ့ ဒီလုိပဲျဖစ္ေနတယ္” လို႔ စိုင္းေက်ာ္ညြန္႔က ေျပာဆုိလုိက္ပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအပါအဝင္ ျဖစ္စဥ္တခုလံုးမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြ ရာခိုင္ႏႈန္းထက္ဝက္ေက်ာ္ ရွိတဲ့အတြက္ အမ်ိဳးသမီးေတြက႑ အေရးပါမႈကို ေျပာေနစရာ မလုိေတာ့ဘဲ သာမန္အေတြးနဲ႔ေတြးမယ္၊ တြက္မယ္ဆုိရင္ေတာင္ အမ်ိဳးသမီးအခန္းက႑က အလြန္အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာ ေပၚလြင္ေနတယ္လို႔လည္း စိုင္းေက်ာ္ညြန္႔က ေထာက္ျပလိုက္ပါတယ္။ “က်ား၊ မ တန္းတူညီမွ်မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တျဖည္းျဖည္းခ်င္းနဲ႔ နားလည္ေအာင္ ပညာေပးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေဆာင္ရမယ္" လို႔ စိုင္းေက်ာ္ညြန္႔က ထပ္မံတုိက္တြန္းေျပာဆုိပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံမွာ ဂ်န္ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး “ဂ်န္ဒါ (Gender) ဆိုတာကို ျမင္တဲ့အျမင္ သေဘာထားေတြ မတူညီဘူး၊ အမိ်ဳးသမီးေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္းအေပၚ ေမးခြန္းထုတ္တာေတြ၊ မယံုၾကည္မႈေတြ ရွိၾကတယ္” လို႔ မသႏၱာဦးကလည္း ေျပာပါတယ္။ လက္ရွိ အနည္းဆံုး ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္းဆိုတာကို ေတာ္ေတာ္လက္မခံၾကဘူး။ ဒါက အမ်ိဳးသမီးေတြကို ေနရာေပးဖုိ႔ ခက္ခဲေနေသးတဲ့ သေဘာပဲလို႔ ကရင္အမ်ိဳးသားပါတီမွ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ တက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ ေနာ္မာမာခ်ိဳက ေျပာပါတယ္။ “က်မတုိ႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီ အစုအဖြဲ႔မွာလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး ျငင္းခံုရတယ္။ က႑အသီးသီးေတြမွာ အမ်ိဳးသမီး ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ပါဝင္ဖုိ႔ အခ်က္ေတြ ေတာ္ေတာ္ေျပာယူေနရတယ္” လို႔ ေနာ္မာမာခ်ိဳက ဆုိပါတယ္။ ဆက္လက္ၿပီး ေဒၚမာမာခ်ိဳက “ဒီေနရာထိေရာက္ဖို႔ အစ္မတို႔ အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႔ေတြ ေတ္ာေတာ္ေလး ႀကိဳးစားလာၾကေပမယ့္ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ အခက္အခဲကေတာ့ အမ်ားႀကီး ရွိေသးတယ္” လို႔ ဆုိပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ က်ား၊ မ တန္းတူေရး မဟာမိတ္ (AGIPP) မွ သဘာပတိ မိကြန္ခ်န္းႏြန္ကေတာ့ အမ်ိဳးသမီး အဖြဲ႔အစည္းေတြအေနနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးက႑တိုင္းမွာ ပါဝင္လာႏုိင္ဖုိ႔၊ ေပၚလစီေတြ ခိုင္ခိုင္မာမာ ခ်မွတ္ၿပီး အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္တဲ့ အဆင့္ေတြမွာလည္း အမ်ိဳးသမီးေတြ ပါဝင္မႈကို ေသခ်ာေအာင္ ျပဳလုပ္ရမယ္ဆုိတာ အစဥ္တစိုက္ ေတာင္းဆုိခဲ့တယ္လို႔ မိကြန္ခ်န္းႏြန္က ေျပာပါတယ္။ “ျပည္ေထာင္စုသေဘာတူညီခ်က္က တခ်ိဳ႕အခ်က္ေတြမွာ အားေပးမယ္ဆုိတာနဲ႔ ေက်နပ္ရတဲ့အဆင့္ပါ။ က်မတို႔ ပန္းတုိင္ေရာက္ဖို႔ ေပၚလစီေတြ ေသေသခ်ာခ်ာ ခ်မွတ္ရမွာက က်မတို႔ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္” လုိ႔ မိကြန္ခ်န္းႏြန္က ဆုိပါတယ္။ ၂၁ ရာစု ပင္လံု တတိယအစည္းအေဝးမွာ အမ်ိဳးသမီးပါဝင္မႈ အေျခအေနကေတာ့ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ပါဝင္တဲ့ အမ်ိဳးသမီး ၁၇ ရာခုိင္ႏႈန္းျဖစ္ၿပီး ညီလာခံမွာ ပါဝင္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးအားလံုး စုစုေပါင္း ၂၂ ရာခုိင္ႏႈန္း ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးပါဝင္မႈ အမ်ားဆံုးကေတာ့ အစုိးရအဖြဲ႔ ၂၉ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ဒုတိယ အမ်ားဆံုးကေတာ့ လႊတ္ေတာ္အစုအဖြဲ႔ ၂၄ ရာခုိင္ႏႈန္းျဖစ္ၿပီး တတိယအမ်ားဆံုးမွာ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ ၂၀ ရာခုိင္ႏႈန္းျဖစ္ကာ တပ္မေတာ္အစုအေနနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးပါဝင္မႈ ၅ ရာခုိင္ႏႈန္းသာ ရွိတယ္လို႔ AGIPP ရဲ႕ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ သိရပါတယ္။ ေရရွည္တည္တံ့တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို တည္ေဆာက္ႏုိင္ဖို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္တခုလံုးမွာ က်ား၊ မေရးရာ ဂ်န္ဒါဆန္းစစ္မႈေတြကို အဆင့္တိုင္း ျပဳလုပ္ေပးဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ အမ်ိဳးသမီးအေရး ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ အဖြဲ႔ေတြက ေျပာဆုိလုိက္ပါတယ္။ က်ား၊ မ ေရးရာ တန္းတူညီမၽွမႈက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ေဆြးေႏြးရမယ့္ ေခါင္းစဥ္တခုျဖစ္ၿပီး အနာဂတ္ဖြဲ႔စည္းပံုမွာ က်ား၊ မ တန္းတူညီမွ်မႈနဲ႔ က်ား၊ မ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြကို အကာအကြယ္ေပးႏိုင္တဲ့ မူဝါဒေတြ အခို္င္အမာခ်မွတ္ထားဖို႔ လုိအပ္တယ္လို႔ အမ်ိဳးသမီး အဖြဲ႔အစည္းေတြက တညီတညြတ္တည္း ေျပာဆုိေနၾကပါတယ္။ နန္းဆုိင္ႏြမ္ (hiburma.net ဝက္ဘ္ဆုိက္မွ ျပန္လည္ေဖာ္ျပသည္။)