လာအုိ ေရကာတာ ၿပိဳပ်က္မႈရဲ႕ အက်ိဳးဆက္
DVB
·
July 30, 2018
အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသ မဲေခါင္ျမစ္ေပၚမွာ တည္ရွိတဲ့ လာအိုႏိုင္ငံဟာ မၾကာခင္ ႏွစ္ကာလေတြ အေတာအတြင္းက ေရအားသံုးလၽွပ္စစ္စြမ္းအင္ ထုတ္လုပ္ေရး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမွာ အင္နဲ႔အားနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ျပဳလုပ္ခဲ့တာ ေတြ႔ရွိခဲ့ရပါတယ္။
ဒီအေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသရဲ႕ ကုန္းတြင္းႏုိင္ငံငယ္ေလးဟာ သူ႔ရဲ႕ ေရအားလၽွပ္စစ္ ထုတ္လုပ္ေရးက ရလာတဲ့ လၽွပ္စစ္ဓာတ္အား အမ်ားစုႀကီးကို ႏိုင္ငံရပ္ျခားကို တင္ပို႔ ေရာင္းခ်ေနတဲ့အတြက္ သူ႔ႏိုင္ငံ တင္ပို႔ကုန္တန္ဖိုးရဲ႕ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ရရွိေနခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီအေျခအေန ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံအစိုးရက သူ႔ႏိုင္ငံရဲ႕ လၽွပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္လုပ္မႈ ပမာဏကို ၂၀၂၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ ႏွစ္ဆတိုး ထုတ္လုပ္ၿပီး အေရွ႕ေတာင္အာရွရဲ႕ ဘက္ထရီႏိုင္ငံျဖစ္ဖို႔ စီမံကိန္းေတြ ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံလို ကုန္းတြင္းပိတ္ႏိုင္ငံ မဟုတ္သလို သဘာဝသယံဇာတပစၥည္း ေပါႂကြယ္ဝလွတဲ့ ႏိုင္ငံတခုကေတာ့ လာအိုႏိုင္ငံက မလုပ္ႏိုင္တဲ့ ကမ္းလြန္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ေတြကိုေတာင္ ထုတ္လုပ္ၿပီး ေဒသတြင္းနဲ႔ ေဒသပ ႏိုင္ငံႀကီးေတြကို လၽွပ္စ္ဓာတ္အားေတြ ေရာင္းခ်ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ ႀကိဳးစားတဲ့အတိုင္းလည္း ရရွိခဲ့လို႔ ေဒသတြင္း အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္းႏိုင္ငံကို တင္ပို႔ေရာင္းခ် အက်ိဳးမ်ားခဲ့သလို ေဒသပ ႏိုင္ငံႀကီး ၂ ႏိုင္ငံကိုလည္း ေရရွည္ စီမံကိန္းခ်ၿပီးေတာင္ တင္ပို႔ေရာင္းခ်ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ တိုင္းျပည္ကေတာ့ ေႂကြးတင္စုတ္ျပတ္ေနဆဲပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက စကားစပ္အျဖစ္ ေျပာျပလိုက္တာပါ။ စစ္အာဏာရွင္အစိုးရ အဆက္ဆက္နဲ႔ ကေန႔ ဒီမိုကေရစီအစိုးရအထိလည္း အတားအဆီးမရွိ အင္နဲ႔အားနဲ႔ ထုတ္လုပ္တင္ပို႔ ေရာင္းခ်ေနဆဲ ျဖစ္တာကိုလည္း ေတြ႔ေနရပါတယ္။
လာအိုႏိုင္ငံက သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး အုပ္စုေတြကေတာ့ အဲဒီလို အစိုးရက လုပ္ေနရင္ ႏိုင္ငံရဲ႕ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ ျမစ္ေတြရဲ႕ ပံ့ပိုးမႈေတြအေပၚ ဆိုးက်ိဳး သက္ေရာက္ႏိုင္တယ္လို႔ သတိေပးထားခဲ့ၾကပါတယ္။
သူတို႔က ေရစီးဆင္းမႈ၊ ငါးေတြနဲ႔ စုန္ဆင္းသြားတဲ့ အနယ္အႏွစ္ေတြဟာ မဲေခါင္ျမစ္ကမ္းတေလၽွာက္မွာ ေနထိုင္ေနၾကတဲ့ သန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ ျပည္သူလူထုအတြက္ အမ်ားႀကီး အေထာက္အပံ့ေပးေနခဲ့ၿပီး အဲဒီေရအလ်ဥ္ကို ခ်ဳပ္ထိန္းလိုက္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ သူတို႔ေတြရဲ႕ ပ်က္စီးရာ ပ်က္စီးေၾကာင္း ျဖစ္ေတာ့မယ္လို႔ သတိေပးခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ လာအိုသတင္းေအဂ်င္စီရဲ႕ ေဖာ္ျပခ်က္အရ လာအိုႏိုင္ငံမွာ ၂၀၁၇ အထိ ေရအားလၽွပ္စစ္္ထုတ္လုပ္ေရး စက္႐ံုေပါင္း ၄၆ ႐ံုရွိခဲ့ၿပီး ေနာက္ထပ္ ၅၄ ခု စီမံကိန္းခ်ထားၿပီး ဒါမွမဟုတ္ တည္ေဆာက္ေနဆဲ ျဖစ္ပါသတဲ့။ ပညာရွင္ေတြ၊ ျပည္သူေတြရဲ႕ သတိေပးခ်က္ေတြကို ဂ႐ုမစိုက္။ သူတို႔ လုပ္ခ်င္ရာကို စြတ္လုပ္တတ္တဲ့ အစိုးရေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္ကေတာ့ ဒီလိုပါပဲ။ အစိုးရရဲ႕ အႀကံႀကီးလိုက္ပံုက ၂၀၂၀ ျပည့္ႏွစ္ေရာက္ရင္ လာအိုႏုိင္ငံမွာ မီဂါဝပ္ ၂၈၀၀၀ ထုတ္လုပ္ႏိုင္တဲ့ လည္ပတ္ေနတဲ့ စက္႐ံု ၁၀၀ ေလာက္ ရွိေနဖို႔ အလိုရွိေနခဲ့တာပါ။
တကယ္ေတာ့ လာအိုႏိုင္ငံဟာ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ကတည္းက သူ႔ရဲ႕ အေနာက္ဘက္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံလည္းျဖစ္၊ အကူအညီ အေထာက္အပ့ံ အမ်ားစုကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက အကူအညီျပဳခဲ့တဲ့ ထုိင္းႏိုင္ငံကို မီဂါဝပ္ ၁၅၀၀ ေရာင္းခ်ေပးဖို႔ ႏွစ္ႏိုင္ငံ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုထားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
သတင္းမီဒီယာေတြရဲ႕ သတင္းေပးပို႔ခ်က္ေတြအရ လာအိုႏိုင္ငံဟာ အခုခ်ိန္မွာ သူ႔ရဲ႕ ေရအားလၽွပ္စစ္ထုတ္လုပ္မႈ ပမာဏရဲ႕ သံုးပံုႏွစ္ပံုကို ႏိုင္ငံျခားကို တင္ပို႔ေရာင္းခ်ေနခဲ့တာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ လာအိုႏိုင္ငံဟာ မဲေခါင္ျမစ္ရဲ႕ လက္တက္ေတြေပၚမွာ ဥပမာအေနနဲ႔ ကမာၻ႔ဘဏ္ရဲ႕ အကူအညီေပးမႈနဲ႔ တည္ေဆာက္ၿပီး ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ ဖြင့္လွစ္ခဲ့တဲ့ နမ္သီရန္ ၂ ေရကာတာႀကီး တည္ေဆာက္ေနတုန္းကတည္းက သူ႔ရဲ႕ ေရကာတာတည္ေဆာက္ေရး ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈေတြနဲ႔ ျမစ္ႀကီးအေပၚမွာ သက္ေရာက္မႈရွိလာမွာေတြအတြက္ ကန္႔ကြက္သံေတြ ေဖာေဖာသီသီ ရရွိထားခဲ့တာပါ။
၂၀၁၂ ႏွစ္တုန္းကလည္း ဇာရာဘူရီ ေရကာတာ စီမံတည္ေဆာက္မႈကို သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ သက္ေရာက္မႈ ရွိလာႏိုင္တာေတြကို စိုးရိမ္ၾကတဲ့သူေတြကို ေျဖရွင္းေျပာဆိုဖို႔ စီမံကိန္းကို ရပ္တန္႔ေပးခဲ့ရတဲ့ အျဖစ္မ်ိဳးကိုလည္း လာအိုႏိုင္ငံဟာ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာအထိ မဲေခါင္ ေအာက္ပိုင္းႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ ကေမာၻဒီးယား၊ လာအို၊ ျမန္မာ၊ ထိုင္းနဲ႔ ဗီယက္နမ္ေတြဟာ ကမာၻ႔ဆန္ထြက္ရွိမႈရဲ႕ ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ရွိခဲ့တယ္လို႔ သည္အီေကာ္ေနာမစ္ မဂၢဇင္းက ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။
တိုင္းျပည္ ဝင္ေငြရဖို႔ ဆန္ထြက္ေကာင္းခဲ့တယ္လုိ႔ ဆိုခ်င္တာပါ။
ပညာရွင္ေတြရဲ႕ အဆိုအရ လာအိုႏိုင္ငံ ေဒသဟာ ဒီျမစ္ေပၚမွာ ဘယ္လိုဆည္မ်ိဳးေတြ ေဆာက္ေဆာက္ တုိက္႐ိုက္ ထိခိုက္ပ်က္စီးႏိုင္တဲ့ အပင္နဲ႔ တိရစာၦန္ မ်ိဳးစိတ္ေသာင္းသိန္းခ်ီၿပီး မီွတင္းခိုလံႈရာေနရာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အစိုးရပိုင္းဆိုင္ရာ မဲေခါင္ျမစ္ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာတေစာင္ရဲ႕ ေဖာ္ျပခ်က္မွာ ျမစ္ဝွမ္းေဒသမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ ေရအားလၽွပ္စစ္ ထုတ္လုပ္ေရး စီမံကိန္းေတြေၾကာင့္ ဆန္စပါးထုတ္လုပ္မႈ၊ ငါးအေရအတြက္နဲ႔ ေျမဆီၾသဇာ စီးဆင္းမႈကို က်ဆင္းေစမယ္လို႔ ေရးသားထားၿပီး အစားအစာ လံုၿခံဳမႈကို ေလ်ာ့က်ေစ၊ ဆင္းရဲမြဲေတမႈအဆင့္ ပိုၿပီး တိုးမ်ားလာစရာ အလားအလာေတြ ရွိေနတယ္လို႔လည္း ေဟာကိန္းထုတ္ထားခဲ့ပါတယ္။
ေျပာခ်င္တာကေတာ့ မဲေခါင္ျမစ္ေပၚမွွာ ေရအားလၽွပ္စစ္ဓာတ္ ထုတ္လုပ္ဖို႔ဆိုၿပီး ဆည္ေတြ တည္ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ အထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ဆိုးက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔ရမယ္လို႔ သတိေပးထားခဲ့ၿပီးျဖစ္တယ္ ဆုိတာပါပဲ။
ဒါေပမယ့္ လာအိုအစိုးရကေတာ့ သူ႔ရဲ႕ ေရအားလၽွပ္စစ္ဓာတ္ ထုတ္ယူေရာင္းခ်ေရး စီမံကိန္းေတြကို ဆက္လက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။
ေဝဖန္သူေတြရဲ႕ သတိေပးခ်က္ထဲမွာ အဲဒီဆိုးက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြအျပင္ ဆည္ရဲ႕ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရမႈ အေပၚမွာလည္း စိုးရိမ္စရာရိွတဲ့အေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒီဇီပီယန္ ဇီနမ္ႏြိဳင္ ဆည္ႀကီးဟာ မဲေခါင္ျမစ္လက္တက္ တခုေပၚမွာ တည္ေဆာက္ဖုိ႔ စီမံကိန္းခ်ထားတဲ့ ဆည္ ၅ ခုထဲမွာ တခုအျဖစ္ ပါဝင္ပါတယ္။ ဆည္ႀကီးကို ၂၀၁၉ ခုႏွစ္မွာ အၿပီးတည္ေဆာက္ဖို႔ စီမံကိန္းခ်ထားခဲ့ၿပီး လြန္ခဲ့တဲ့ တနလၤာေန႔ (ဇူလိုင္လ ၂၃ ရက္) ေန႔က ၿပိဳက်သြားခဲ့တဲ့ အခ်ိန္မွာ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္း တည္ေဆာက္ၿပီးစီးေနၿပီလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဆည္ႀကီး ၿပိဳပ်က္သြားတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေရ ကုဗမီတာ သန္း ၅၀၀၀ လြတ္ထြက္စီးဆင္း ဖံုးလႊမ္းသြားတဲ့အတြက္ ဆည္ပတ္ဝန္းက်င္မွာရွိတဲ့ ေက်းရြာ ၇ ရြာက ရြာသူရြာသား မိသားစုေပါင္း ၁၃၀၀၊ လူေပါင္း ၆၀၀၀ ေက်ာ္ ေရေဘးသင့္ခဲ့ရတယ္လို႔ သတင္းမီဒီယာေတြက ေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။
ရြာသူရြာသား အေတာ္မ်ာမ်ားဟာ ျမင့္မားတဲ့ ေရလံုးႀကီးေတြရဲ႕ အားေၾကာင့္ ေရစီးနဲ႔အတူ ေမ်ာပါသြားၾကတယ္လို႔လည္း ေဖာ္ျပပါတယ္။
၂၆ ရက္ေန႔ အစိုးရထုတ္ျပန္ခ်က္အရ လူေပါင္း ၂၇ ေယာက္ ေသဆံုးခဲ့တယ္လို႔ ေဖာ္ျပခဲ့ေပမယ့္ ေဒသခံေတြနဲ႔ ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္သားေတြက ဘီဘီစီသတင္းဌာနကို ေျပာၾကားတာကေတာ့ ေသဆံုးသူ အေရအတြက္ဟာ ဒီထက္ အမ်ားႀကီး ပိုလိမ့္မယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေပ်ာက္ဆံုးသူ ရာနဲ႔ခ်ီရွိခဲ့ၿပီး အေတာ္မ်ားမ်ားကို ခုခ်ိန္ထိ ရွာလို႔မရေသးတဲ့ အေျခအေန ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ေၾကာင့္ ေသဆံုးၾကရ၊ ေပ်ာက္ဆံုးၾကရတာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ အေတာ္ေၾကကြဲ ဝမ္းနည္းစရာ၊ ထိတ္လန္႔တုန္လႈပ္စရာ အျဖစ္ဆိုးလို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။
ဒီဇီပီယန္ ဇီနမ္ႏြိဳင္ ဆည္ႀကီးကို လာအို၊ ထိုင္းႏိုင္ငံနဲ႔ ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံတို႔ ပူးတြဲ တည္ေဆာက္ၾကတာျဖစ္ၿပီး အဓိက တြဲဖက္တည္ေဆာက္တာကေတာ့ ေတာင္ကိုရီးယား အက္စ္ေက အင္ဂ်င္နီယာရင္းနဲ႔ ေဆာက္လုပ္ေရးကုမၸဏီက တည္ေဆာက္ေပးေနခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီဆည္စီမံကိန္းဟာ ပင္မဆည္ႀကီး ၂ ခုနဲ႔ အရန္ဆည္ ၅ ခု ပါဝင္ၿပီး အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁ ဒသမ ၂ ဘီလီယံ ကုန္က်ခံ တည္ေဆာက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ လာအိုႏိုင္ငံရဲ႕ ႀကီးမားတဲ့ ေရအားလၽွပ္စစ္ဓာတ္ ထုတ္ယူေရး ရည္မွန္းခ်က္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဒီဆည္ႀကီးေၾကာင့္ လာအိုျပည္သူေတြ အမ်ားႀကီး အသက္ဆံုး႐ံႈး ေထာင္ေသာင္းခ်ီၿပီး အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ၾကရပါၿပီ။
က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံက စစ္အာဏာရွင္ အစိုးရက တည္ေဆာက္ဖို႔ သေဘာတူ ခြင့္ျပဳခဲ့တဲ့ ျပည္သူူလူထု အင္နဲ႔အားနဲ႔ ဆႏၵျပ ကန္႔ကြက္ခဲ့လို႔ ယာယီရပ္ဆိုင္းထားတဲ့ ျမစ္ဆံုဆည္ စီမံကိန္းႀကီးရဲ႕ အေျခအေနကေရာ… ဘယ္လိုပါလဲ။ လာအိုႏိုင္ငံကေတာ့ သင္ခန္းစာ ေပးသြားခဲ့ပါၿပီ။ ။
