ဒီတပတ္ေဆြးေႏြးမယ့္ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ မၾကာခင္ရက္ပိုင္းအတြင္းက ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ၉ ေယာက္ေျမာက္ သမၼတႀကီး ဦးထင္ေက်ာ္က ႏုတ္ထြက္ခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ေနရာမွာ သမၼတအသစ္ ေရြးခ်ယ္ဖို႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မွာ ေရြးခ်ယ္မႈလုပ္ငန္းစဥ္ေတြ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၿပီး ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ဆယ္ေယာက္ေျမာက္ျဖစ္လာမယ့္ သမၼတနဲ႔အတူ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္း ဘာျဖစ္လာမလဲဆိုတာကို ေဆြးေႏြးမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတပတ္ ေဆြးေႏြးမယ့္သူေတြကေတာ့ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (အန္အယ္လ္ဒီ) ဗဟိုျပန္ၾကားေရးေကာ္မတီ အတြင္းေရးမႉး ဆရာ မံုရြာေအာင္ရွင္နဲ႔ Myanmar Quarterly အယ္ဒီတာ ဦးေနထြန္းႏိုင္တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ) “အင္မတန္႐ိုးသားၿပီး အေနကုပ္တဲ့ ကိုယ့္အလုပ္ကိုယ္သြားတဲ့ သမၼတဦးထင္ေက်ာ္ကေတာ့ ႐ုတ္တရက္ ႏုတ္ထြက္သြားၿပီေပါ့။ အဲဒါနဲ႔အတူ ဦးဝင္းျမင့္ကို သမၼတတင္ဖုိ႔ လုပ္ေနပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ႏိုင္ငံေရးသံုးသပ္သူေတြက အန္အယ္လ္ဒီရဲ႕ က်န္တဲ့သက္တမ္း ႏွစ္ႏွစ္ခဲြေလာက္အတြင္းမွာ ႏိုင္ငံေရးအရ အရွိန္အဟုန္ျမႇင့္ၿပီးေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တေယာက္တည္း မဟုတ္ေတာ့ဘဲ သမၼတနဲ႔ပါ ေပါင္းၿပီးေတာ့ ေရွ႕ေလၽွာက္ ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္း ဘာေတြျဖစ္လာႏိုင္မလဲ။ ပိုၿပီးေတာ့ အရွိန္အဟုန္ျမႇင့္ တိုးတက္မႈေတြ ျဖစ္လာမလားဆိုတဲ့ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္ေတြ ရွိေနၾကတယ္ေပါ့။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အခုအေျပာင္းအလဲက ဘယ္လိုျဖစ္တာလဲ။ ဘာေတြ ေမၽွာ္လင့္လို႔ရလဲ။ ဆရာ စၿပီးသံုးသပ္ေပးပါ။” မံုရြာေအာင္ရွင္ (အတြင္းေရးမႉး၊ အန္အယ္လ္ဒီ ဗဟိုျပန္ၾကားေရးေကာ္မတီ) “သမၼတႀကီး ဦးထင္ေက်ာ္ အခုလို ႐ုတ္တရက္ေပါ့ေလ။ က်ေနာ္တို႔လည္း သိပ္မေမၽွာ္လင့္ဘူး။ ေစာေစာတုန္းကေတာ့ က်န္းမာေရးအေျခအေန မေကာင္းဘူးဆိုတာေတာ့ ၾကားေနရတာေပါ့။ ႐ုတ္တရက္ႀကီး ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ မေမၽွာ္လင့္ဘူး။ ႏုတ္ထြက္သြားၿပီဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ ေရွ႕သြားရမယ့္ သမၼတအသစ္နဲ႔ ဘယ္လိုသြားၾကမလဲဆိုတာ စဥ္းစားၾကတာေပါ့။ လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ ဦးဝင္းျမင့္ကလည္း တဆက္တည္း ႏုတ္ထြက္တယ္ဆိုေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အဲဒီေနရာကို ဆက္ခံဖို႔အတြက္ ဦးဝင္းျမင့္ ျပင္ဆင္ထားၿပီဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ သတိျပဳမိတာေပါ့။ ဦးဝင္းျမင့္ သမၼတျဖစ္ႏိုင္ေျခ အလားအလာ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္သြားၿပီလို႔ က်ေနာ္တို႔ ေမၽွာ္လင့္ပါတယ္။ အခုဆိုရင္ အဲဒီအတြက္ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ျပင္ဆင္ေနၾကၿပီေလ။ ဦးဝင္းျမင့္ဟာ တကယ္ေရာ သမၼတျဖစ္ေလာက္တဲ့ အရည္အခ်င္းရွိရဲ႕လား၊ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အေနအထားေတြ ရွိသလားဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ ျပန္ၿပီးေတာ့ စဥ္းစားတဲ့အခါမွာေတာ့ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ေတာ့ ဦးဝင္းျမင့္ဟာ သမၼတျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အရည္အခ်င္းရွိတယ္။ သမၼတျဖစ္ႏိုင္ေလာက္တဲ့ အရည္အခ်င္း ဘာေၾကာင့္ရွိလဲဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီဘက္က ၾကည့္ရင္လည္း ဦးဝင္းျမင့္အေနနဲ႔ အရည္အခ်င္း ရွိတယ္။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဘက္က ၾကည့္ရင္လည္း အရည္အခ်င္းေတြက ျပည့္စံုၿပီးသား ျဖစ္တယ္လုိ႔ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရပါတယ္။  ဥပမာဆိုပါေတာ့၊ ပါဘီဘက္ကဆိုရင္ ဦးဝင္းျမင့္က တေလၽွာက္လံုး ပါတီ စၿပီးထူေထာင္ကတည္းက ပါတီအေပၚမွာ သစၥာရွိၿပီးေတာ့ ပါတီလုပ္ငန္းေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ႏိုင္ႏိုင္နင္းနင္း လုပ္လာတာ ေတြ႔ရတယ္။ အမ်ဳိးသားညီလာခံ ပထမအႀကိမ္ တက္တုန္းကလည္း ဒီလိုပဲ တက္တက္ႂကြႂကြ လုပ္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့လည္း ၉၀ ျပည့္ႏွစ္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ၊ ၂၀၁၂၊ ၂၀၁၅ ေပါ့ေလ။ သံုးႀကိမ္တိုင္တိုင္ ေအာင္ေျမနင္းခဲ့တဲ့ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ပဲ။ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာလည္း သူက က်ရာတာဝန္ကို ႏိုင္ႏိုင္နင္းနင္း ထမ္းေဆာင္တယ္။ အခုေနာက္ဆံုး ထမ္းေဆာင္တဲ့ လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ ဆိုုရင္လည္း သူ လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ ျဖစ္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ လႊတ္ေတာ္က တက္တက္ႂကြႂကြနဲ႔။ ဆူတာ ပူတာေရာ၊ ႀကိမ္းတာေမာင္းတာေရာ ပါမွာေပါ့။ လႊတ္ေတာ္က ပြင့္လင္းျမင္သာမႈေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရွိလာတာ ေတြ႔ရတယ္။ ေနာက္ဆံုးအခ်က္ကေတာ့ ဦးဝင္းျမင့္ဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ယံုၾကည္အားထားရတဲ့ ပုဂိၢဳလ္တေယာက္ ျဖစ္တယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔အတူ တက္ညီလက္ညီနဲ႔ လႈပ္ရွားလုပ္ကိုင္ႏိုင္တဲ့ပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္တယ္။ တကယ္လို႔ ဦးဝင္းျမင့္သာ သမၼတ ျဖစ္မယ္ဆိုရင္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး၊ အန္အယ္လ္ဒီႏိုင္ငံေရးအတြက္ကေတာ့ အရင္ကထက္ ပိုၿပီးေတာ့ ေမၽွာ္လင့္လို႔ရတဲ့ အားေကာင္းမႈေတြ ေတြ႔ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။” ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ) “ဆရာကေတာ့ ေရွ႕ဆက္မယ့္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး၊ အန္အယ္လ္ဒီႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ပိုၿပီးေတာ့မ်ား တိုးတက္မႈေတြ အရင္အျမန္ျဖစ္လာမလား ဆိုတဲ့ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ ေျပာပါတယ္။ ဦးဝင္းျမင့္ရဲ႕ ေနာက္ေၾကာင္းဆိုရင္ ၁၉၉၀၊ ၂၀၁၂၊ ၂၀၁၅ လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ အေနနဲ႔ေရာ၊ ပါတီအေနနဲ႔ေရာ ေျခေပၚခဲ့တယ္လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဆရာေနထြန္းႏိုင္လည္း ေမးပါရေစ။ အခု ျမန္မာျပည္ရဲ႕ သမၼတအသစ္ေတာ့ ျဖစ္လာေတာ့မွာေပါ့။ အရင္တုန္းကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ျပႆနာအေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တေယာက္တည္း ရွင္းေနရတာေပါ့။ အမ်ားစုက ဝန္ႀကီးအဖဲြ႔ ျဖစ္ေနေတာ့။ အခုေတာ့ ႏွစ္ေယာက္။ အရင္တုန္းကေတာ့ သမၼတဆိုတာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေတာ့ အခမ္းအနားတက္ဖို႔ေလာက္ပဲ ေျပာတယ္။ ေဒၚစုကိုယ္တိုင္က သမၼတအထက္မွာ ေနမယ္။ ဒါေပမယ့္ အေျခခံဥပေဒမွာ သမၼတကို ေပးထားတာေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားတယ္။ ေရွ႕ဆက္မယ့္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး၊ ေရြးေကာက္ပဲြမွာ အန္အယ္လ္ဒီ ကတိျပဳခဲ့တဲ့ အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ေျခ/ဥျပင္ေရး အဲဒါေတြ ဘာေတြမ်ား ျဖစ္လာႏိုင္လဲ ျဖည့္စြက္သံုးသပ္ေပပါဦး။” ဦးေနထြန္းႏိုင္ (Myanmar Quarterly အယ္ဒီတာ) “သမၼတဦးထင္ေက်ာ္ လက္ထက္ကို ျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ သမၼတစနစ္ရဲ႕ အခန္းက႑ အားနည္းခဲ့တာကို ေတြ႔ရတယ္။ အခုေတာ့ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္း ႏွစ္ႏွစ္ခဲြနီးပါး ျဖစ္ေတာ့မယ္။ အစိုးရသက္တမ္းဆိုရင္လည္း ႏွစ္ႏွစ္နီးပါး ျဖစ္ေတာ့မယ္။ သမၼတဦးထင္ေက်ာ္ ႐ုတ္တရက္ အနားယူသြားတယ္။ ျပန္စဥ္းစားၾကည့္လိုက္ေတာ့ ဒါေတြ အကုန္လံုးကို ကစားတာ၊ ေနရာခ်တာက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တေယာက္ပဲ။ သူ ဘယ္လိုေတြးသလဲ၊ ဘယ္လုိစဥ္းစားသလဲ ဆိုတာကိုေပါ့။ သူ ဘာေၾကာင့္ ဦးထင္ေက်ာ္ကို ေရြးခဲ့သလဲေပါ့။ အဓိကကေတာ့ သစၥာရွိမႈကို လိုခ်င္တယ္။ သစၥာရွိမႈအတြက္ ဒီလိုပဲ ဦးစားေပးၿပီး ေရြးခဲ့ၾကတယ္ဆိုတာ သိရတယ္။ ဒါက ဦးထင္ေက်ာ္ကို ေရြးခဲ့တာေပါ့။ ဦးဝင္းျမင့္ သမၼတ ျဖစ္လာမယ္ဆုိရင္ေပါ့၊ ျဖစ္ဖို႔လည္း မ်ားပါတယ္။ ျဖစ္မွာပါပဲ။ ဦးဝင္းျမင့္နဲ႔ ခ်ိန္ထိုးၿပီး စဥ္းစားၾကည့္တဲ့အခါမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ စဥ္းစားပံု၊ သူ႔ရဲ႕မဟာဗ်ဴဟာ အေျပာင္းအလဲ လုပ္မယ္ဆိုတာ ျမင္ရတယ္။ တစ္အခ်က္က ဦးထင္ေက်ာ္က ေျပာမယ္ဆိုရင္ ႐ိုက်ဳိးတယ္၊ ထားရာေန ေစရာသြား ဆိုတဲ့ပံုစံမ်ဳိး။ ေအးေအးေဆးေဆးေလး သူ႔ဘာသာေနတယ္။ သူ႔ကာ႐ိုက္တာအရလည္း ဒီသေဘာေဆာင္တယ္။ ဦးဝင္းျမင့္က်ေတာ့ နည္းနည္းေလး Aggressive ျဖစ္တာ ေတြ႔ရတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က Passive Loyalist ကေန Aggressive Loyalist ကို ေျပာင္းၿပီးေတာ့မွ ကစားေတာ့မွာလား။ ဒါဆို ဘာေၾကာင့္လဲ။ ဘာေၾကာင့္ ကစားတာလဲဆုိတဲ့ Question ေပါ့။ က်ေနာ္ ထင္တာကေတာ့ သူမ်ားေတြက ေျပာမွာေပါ့။ ဝန္ႀကီးဌာနေတြ ေျပာင္းဖုိ႔ ျပဳဖို႔ေတာ့ ေျပာၾကမွာေပါ့။ က်ေနာ္ ထင္တာေတာ့ ၂၀၂၀ အတြက္ ျပင္တယ္လို႔ ထင္တယ္။ ၂၀၂၀ ေရြးေကာက္ပဲြအတြက္ေပါ့။ တဖက္မွာလည္း ကိုယ့္ပါတီက မဟုတ္တဲ့ ဦးတီခြန္ျမတ္လို လူမ်ဳိးကို အျငင္းပြားဖြယ္ရာ ျပင္းထန္ေနတဲ့လူကို ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ဦးေသၽွာင္၊ တခ်ိန္မွာ ေနာက္ မၾကာတဲ့ကာလမွာ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ရဲ႕ ဦးေသၽွာင္ ျဖစ္လာေတာ့မွာ။ ဒီလိုလူတေယာက္ကိုလည္း သူက ဆုပ္လိုက္တဲ့ပံုစံမ်ဳိး ျဖစ္သြားတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းမွာေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ Aggressive ျဖစ္တဲ့လူနဲ႔ ကစားမယ့္ပံုစံမ်ဳိး ရွိတယ္။ တင္းတင္းမာမာ ျဖစ္လာမယ့္ အေနအထားမ်ဳိးေပါ့။ အကိုင္အတြယ္ မတတ္ရင္ေတာ့ ပြတ္တိုက္မႈ ရွိေကာင္းရွိလာႏိုင္တယ္။ ဘယ္သူနဲ႔ ရွိလာမွာလဲဆိုေတာ့ တပ္မေတာ္နဲ႔ေပါ့။ ဒီအေနအထားေလးကိုေတာ့ ဘယ္လိုျဖစ္လာမလဲလို႔ မွန္းဆလို႔ မရဘူး။ လက္ရွိအေျခအေနအရေတာ့ Passive ကေန Aggressive ကို ေျပာင္းလိုက္ၿပီ။ အဲဒီရဲ႕အက်ဳိးဆက္ေတြ ဘာျဖစ္လာမလဲဆိုတာေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ့္သေဘာ ရွိတယ္။” အျပည့္အစုံကို ႐ုပ္သံဖုိင္တြင္ ၾကည့္႐ႈႏုိင္ပါသည္။