ျမန္မာႏုိင္ငံကို စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔မႈေတြ ႐ုပ္သိမ္းလုိက္ေပမယ့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အစိုးရအဖြဲ႔ဟာ ႏိုင္ငံရဲ႕စီးပြားေရးကို စိတ္ခ်ေလာက္တဲ့ အေျခအေနေရာက္ေအာင္ သက္ေသမျပႏုိင္ေသးပါဘူး။ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြကို အေမရိကန္ႏုိင္ငံ သမၼတဘားရက္အုိးဘားမား လက္မွတ္ထုိးၿပီး ႐ုတ္သိမ္းလုိက္ခ်ိန္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တုိဘာလ ၇ ရက္ မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ပိတ္ဆို႔မႈအခ်ိန္ကာလ အဆံုးသတ္သြားခဲ့ပါတယ္။ ဆယ္စုႏွစ္ ၂ ခုၾကာၿပီးေနာက္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြကို ႐ုပ္သိမ္းလို္က္တာဟာ အေရးပါလွတဲ့ မွတ္တုိင္ေတြ ျဖစ္သလုိ ျမန္မာႏုိင္ငံ စီးပြားေရးအတြက္လည္း လက္ေတြ႔အက်ိဳးေက်းဇူးေတြ ရရွိပါတယ္။ အဲ့ဒီလို႐ုပ္သိမ္းမႈက အေမရိကန္ႏုိင္ငံနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးဆက္ဆံမႈေတြကို ပံုမွန္အေျခအေနတစ္ခုအျဖစ္ ကုိယ္စားျပဳေနပါတယ္။ ပိတ္ဆုိ႔မႈအမ်ားစုကို ႐ုတ္သိမ္းလုိက္ပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ဒါမွမဟုတ္ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ ကုမၸဏီအေတာ္မ်ားမ်ား စီးပြားေရးသြားလုပ္ဖုိ႔ မထိုက္တန္ေသးဘူး။ ေငြေၾကးနဲ႔ နာမည္ ၂ ခုစလံုးအတြက္ မရည္ရြယ္တဲ့/မေသခ်ာတဲ့ ကြာဟမႈေတြက စြန္႔စားမႈ ျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ အခ်ိဳ႕ေတြကေတာ့ သတိေပးၾကပါတယ္။ ကုန္က်စရိတ္ေတြကလည္း တအားျမင့္ေနပါတယ္။ အေရးပါလွတဲ့ အခ်က္တခုက အထူးအမည္တတ္ထားတဲ့ ႏုိင္ငံသား (SDN) စာရင္း/စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔ထားတဲ့ လူစာရင္းကုိ အုိဘားမားက ပယ္ဖ်က္လုိက္တာပါ။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔မႈ အစီအစဥ္ေတြရဲ႕ အစစ္အမွန္ကို အေမရိကန္ႏုိင္ငံရဲ႕ ဘ႑ာေရးဌာနအပါအဝင္ ဘယ္သူကမွ မသိပါဘူး။ SDN စာရင္းကို ဖ်က္သိမ္းလုိ္က္တာက ဒီမေသခ်ာမႈေတြကို ပယ္ဖ်က္လိုက္ပါတယ္။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံႏုိင္ေခ်ရွိသူေတြအတြက္ စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔မႈဟာ စဥ္းစားစရာ အခက္အခဲအတားအဆီးေတြထဲက တခုပါ။ ကမာၻ႔စီးပြားေရးဘဏ္က ႏွစ္စဥ္ထုတ္တဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ေဆာင္မႈ စစ္တမ္းမွာ (လွ်စ္စစ္ရရွိမႈ၊ ပိုင္ဆုိင္မႈပစၥည္း စာရင္းသြင္းမႈႏွင့္ အခြန္ေဆာင္တာေတြ စတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ ၁၀ ခုကို စစ္ေဆးျခင္း) ၂၀၁၆ ခုႏွစ္က ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ တကမာၻလံုးမွာ အဆင့္ ၁၇၀ လုိက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါက ယခင္ႏွစ္ကထက္ တစ္ဆင့္တုိးလာတာ ျဖစ္ေပမယ့္ ဆူဒန္၊ အီရတ္နဲ႔ ဇင္ဘာေဘြႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ေနာက္မွာပဲ ရွိေနေသးတာပါ။ မတ္လကတည္းက အာဏာလႊဲေျပာင္းယူခဲ့တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (အန္အယ္လ္ဒီ) အစိုးရဟာ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ယခင္အစိုးရ စတင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြကို ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလမွာ အန္အယ္လ္ဒီဟာ ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ ျပည္တြင္းကုမၸဏီေတြအၾကား ဟန္ခ်က္ညီၿပီး မွ်တတဲ့ အေျခအေနတစ္ခုျဖစ္မယ့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈအတြက္ ႐ုိးရွင္းၿပီး အက်ိဳးသက္ေရာက္ေစမယ့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဥပေဒအသစ္ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ အစုိးရသစ္ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ရာစုႏွစ္ေလာက္ အုိေဟာင္းေနတဲ့ စီးပြားေရးကုမၸဏီအက္ဥပေဒကို အစားထုိးဖုိ႔ ဥပေဒအသစ္ကိုလည္း လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ ထုိဥပေဒသစ္က ကုမၸဏီအႀကီးေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္မႈေတြ တုိးတက္လာမွာ ျဖစ္သလုိ ကုမၸဏီအေသးေတြအတြက္လည္း  ဝန္ထုတ္ဝန္ပိုးေတြ ေလ်ာ့ခ်ႏုိင္မွာပါ။ အျခားေကာင္းတဲ့အခ်က္ေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ သိပ္မၾကာေသးခင္က နယူးေယာ့ခ္စာခ်ဳပ္ကုိ လက္ခံသေဘာတူထားျခင္း၊ ညႇိႏႈိင္းေဆြးေႏြးအေျဖရွာထားတဲ့ ဥပေဒတစ္ရပ္ ထုတ္ျပန္ထားျခင္း၊ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ ဗဟုိဘဏ္မွ ၎ရဲ႕ ပထဦးဆံုး ဘ႑ာေရးဆုိင္ရာ ကတိကဝတ္ျပဳမႈ ေလလံပြဲကို က်င္းပထားျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြက သတင္းေကာင္းေတြပါ။ ဒါေပမယ့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံေျခရွိသူေတြကုိ ႏႈတ္ဆိတ္ၿငိမ္သက္မႈေတြ ေပးေနတုန္းပါပဲ။ အန္အယ္ဒီအစုိးရဟာ ႏုိင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးထက္ ႏုိင္ငံေရးကို စီမံခန္႔ခြဲဖုိ႔ ပုိမုိဦးစားေပးေနပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲမူဝါဒကို ထပ္ညႊန္းတဲ့ ဇူလုိင္လမွာ လူထုကို ခ်ျပခဲ့တဲ့ စာမ်က္ႏွာ ၃ မ်က္ႏွာပါ စာတမ္းကလြဲရင္ စီးပြားေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အေသးစိတ္မူဝါဒအၾကမ္း အစီအစဥ္ေတြလည္း မရွိေသးပါဘူး။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ေကာ္မရွင္ကို ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းျခင္းကလည္း အခ်ိန္ၾကာခဲ့ၿပီး ၂ လ ေက်ာ္တဲ့အထိ ေစာင့္ခဲ့ရပါတယ္။ ဒါက စီးပြါးေရးအတြက္ အေျခခံေတြျဖစ္ပါတယ္။ သိပ္မၾကာေသးခင္လေတြကလည္း ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ျပင္းထန္တဲ့စီးပြားေရး အခက္အခဲေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ခဲ့ရပါေသးတယ္။ ဘတ္ဂ်က္ ျပတ္ခဲ့လို႔ ျမန္မာက်ပ္ေငြေတြ တန္ဖုိး ေလ်ာ့က်ခဲ့ၿပီး ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈကလည္း ျပႆနာတစ္ရပ္အျဖစ္ ရွိေနတုန္းပါ။ အန္အယ္လ္ဒီ ကတိကဝတ္ျပဳခဲ့တဲ့ “အမွန္တကယ္ေျပာင္းလဲမႈ” ဆုိတာကို အန္အယ္လ္ဒီရဲ႕ အဓိကမဲေပးသူေတြျဖစ္တဲ့ လမ္းေထာင့္ေတြနဲ႔ လယ္ကြင္းေတြမွာ အလုပ္လုပ္ေနၾကတဲ့ အမ်ိဳးသား အမ်ိဳးသမီးေတြက အနည္းငယ္သာ ေတြ႔ျမင္ေနရတာပါ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ စီးပြားေရးက႑နဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဖိတ္ေခၚတာေတြကို လူသိရွင္ၾကား တုိးျမႇင့္လုပ္ေဆာင္တဲ့ေနရာမွာ သူမရဲ႕အခ်ိန္ေတြကို ပိုမုိေပးခဲ့ပါတယ္။ (၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ အေစာပုိင္းမွာ စင္ကာပူကုိ သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ့တာကလည္း အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္တစ္ခုပါ)။ သူမဟာ ႏုိင္ငံရဲ႕စီးပြားေရးသမားေတြကိုလည္း တုိက္တြန္းဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ “ၿပီးခဲ့တဲ့ ၆ လ အတြင္း စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈ ေႏွးေကြးတယ္ဆုိတာကို က်မလက္ခံပါတယ္” လုိ႔ လူငယ္စီးပြားေရးသမားအဖြဲ႔က ေနျပည္ေတာ္မွာ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလက ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ထိပ္သီးစည္းေဝးပြဲမွာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ “က်မတုိ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြကို အခု ဖိတ္ေခၚေနပါတယ္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အလုပ္လုပ္ဖုိ႔ လုံၿခံဳစိတ္ခ်ရမယ္လုိ႔လည္း ကတိေပးပါတယ္” လုိ႔လည္း ေျပာခဲ့ပါေသးတယ္။ ဝန္ႀကီးေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေဝဖန္ေနၾကေပမယ့္ ဝန္ႀကီးေတြကုိ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ယံုၾကည္တဲ့အတြက္ အန္အယ္ဒီအစုိးရအဖြဲ႕မွာ လုပ္ေဆာင္ေနတာလုိ႔ အန္အယ္ဒီရဲ႕ အတြင္းလူေတြက ေျပာလုိက္ပါတယ္။ သူ စင္ကာပူ ေရာက္ရွိေနတုန္းမွာ သူ႔ဝန္ႀကီးဌာနေတြ လာဘ္မစားတာမွာ အေအာင္ျမင္ဆံုးပဲလုိ႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒါကျဖစ္ႏုိင္ေျခ ရွိေပမယ့္ ၿပိဳင္ဆုိင္မႈဆိုတာကလည္း အေရးႀကီးလွပါတယ္။ ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ျဖစ္ႏိုင္ေျခက လ်စ္လ်ဴရႈဖုိ႔ သိပ္ႀကီးလြန္းေနပါတယ္။ စီးပြားေရး အေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း ကုန္က်စရိတ္ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္မယ့္ စိန္ေခၚမႈေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကပါတယ္။ စီးပြားေရးရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ အႀကံေပး ကုမၸဏီ ႐ုိလန္ဘာဂါက  လက္တေလာျပဳလုပ္ထားတဲ့ စီးပြားေရးစစ္တမ္းမွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြရဲ႕ ေလးပံုသံုးပံုနီးနီးဟာ လာမယ့္ႏွစ္မွာ စီးပြားေရးအကြက္အကြင္းေတြ တုိးတက္ႏုိင္တယ္လုိ႔ ေျပာထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အရွိန္အဟုန္နဲ႔ တုိးတက္လာမႈရဲ႕ အဓိကအခ်က္မွာ ၉၇ ရာခုိင္ႏႈန္းက အစိုးရရဲ႕ စီးပြားေရးမူဝါဒေတြ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈကုိ ျမင္တယ္လို႔လည္း စစ္တမ္းက ေျပာထားပါတယ္။ စစ္တမ္းက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ အန္အယ္လ္ဒီအစိုးရအေနနဲ႔ အႀကံျပဳမႈေတြကို သတိေကာင္းေကာင္း ျပဳႏုိင္မယ္လုိ႔လည္း အႀကံျပဳထားပါတယ္။ ဇန္န၀ါရီ ၄ရက္ ထုတ္ SOUTHEAST ASIA  Globe မွ ေဆာင္းပါးရွင္ Thomas Kean ၏ သံုးသပ္ခ်က္ကို ဘာသာျပန္ဆို ေဖာ္ျပပါသည္။