စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီး၊ ဟုမၼလင္းၿမိဳ႕မွ မံုရြာၿမိဳ႕သို႔ ခ်င္းတြင္းျမစ္အတိုင္း ထြက္ခြာလာတဲ့ ေအာင္စိုးမိုးေက်ာ္ အျမန္ေရယာဥ္ဟာ ေအာက္တိုဘာလ ၁၅ ရက္ နံနက္ ၅ နာရီခန္႔တြင္ ကနီၿမိဳ႕နယ္နဲ႔ မင္းကင္းၿမိဳ႕နယ္ၾကား မိေခ်ာင္းတြင္းေက်းရြာအနီးမွာ တိမ္းေမွာက္မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ သတင္းဆိုးကို အင္တာနက္သတင္းေတြမွာ ဖတ္ခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီအျမန္ေရယာဥ္ တိမ္းေမွာက္မႈမွာ က်န္းမာေရးဌာနက ဝန္ထမ္းေတြ၊ မြမ္းမံသင္တန္း တက္ေရာက္မယ့္ ပညာေရးဌာနက ဆရာ၊ ဆရာမေတြ၊ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ဝင္ေတြ၊ မံုရြာတကၠသိုလ္နဲ႔ မံုရြာစီးပြားေရးတကၠသိုလ္က အေဝးသင္ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူေတြ အမ်ားဆံုး ပါဝင္ခဲ့တယ္လို႔လည္း ဝမ္းနည္းဖြယ္ ၾကားသိရပါတယ္။ ယာဥ္ေပၚမွာ လိုက္ပါလာတဲ့ ခရီးသည္တဦးျဖစ္တဲ့ ဦးေအာင္ေက်ာ္ဦးရဲ႕ ေျပာၾကားခ်က္ကေတာ့ “ေအာက္တိုဘာလ ၁၄ ရက္ေန႔ နံနက္ပိုင္းမွာ ဟုမၼလင္းၿမိဳ႕ကေန ထြက္ခြာလာတာပါ။ ေအးၿငိမ္းခ်မ္းသာ အျမန္ေရယာဥ္လိုင္းက ေအာင္စိုးမိုးေက်ာ္ဆိုတဲ့ အျမန္ေရယာဥ္ပါ။ ေက်ာင္းပိတ္ရက္လည္း ျဖစ္တယ္။ သီတင္းကၽြတ္ကာလလည္း ျဖစ္ေတာ့ လူေတြကို အဆမတန္ တင္လာတယ္။ က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္က ေျပာတယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔ လူေတြကလည္း အရမ္းမ်ားေနၿပီ။ ေလွ်ာ႔တင္ပါ။ လံုးဝေျပာမရဘူး။ ဟုမၼလင္းကေန စုန္လာၿပီး ေဖာင္းျပင္ၿမိဳ႕ကို ေရာက္တဲ႔အခါ လူေတြ အဆမတန္တက္လာတယ္။ ေရယာဥ္က တာဝန္ရွိတဲ႔သူေတြ ေရယာဥ္စည္းကမ္းထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕ဆီကို သြားေျပာတယ္။ ဒါေတြကို ေျပာေပးပါဦ။ သူတို႔လည္း မတတ္ႏိုင္ဘူး၊ သူတို႔ဘာသာ တင္တာလို႔ ေျပာတယ္။ ျပည္သူေတြ အသက္ေသကုန္ေတာ႔မယ္လို႔လည္း ေျပာခဲ႔တယ္။ ဒါနဲ႔ က်ေနာ္လည္း ဖုန္းနဲ႔ဓာတ္ပံု႐ိုက္ၿပီးေတာ႔ က်ေနာ္အသံုးျပဳေနတဲ႔ Aung Lay ဆိုတဲ့ ေဖ့ဘြတ္အေကာင့္နဲ႔ တင္ခဲ့တယ္။ ည ၈ နာရီေလာက္မွာ မိတ္ေဆြေတြက ဖုန္းဆက္ေမးတယ္။ အေျခအေနက ဘုရားတၿပီး လိုက္ေနရတယ္လို႔ ေျပာခဲ့ေသးတယ္။ မနက္ ၄ နာရီခြဲေက်ာ္ေက်ာ္ ၅ နာရီေလာက္မွာ အခုလိုေမွာက္ၿပီး နစ္ျမဳပ္သြားေတာ႔တာပါပဲ”လို ့ေျပာၾကားခဲ့တာလည္း ဖတ္လိုက္ရပါတယ္။ ဟုမၼလင္းၿမိဳ႕က ထြက္ခြာလာတဲ့ ေအးၿငိမ္းခ်မ္းသာ အျမန္ေရယာဥ္အသင္းက ေအာင္စိုးမိုးက်ာ္ ခရီးသည္တင္ အျမန္ေရယာဥ္ေပၚမွာ လိုက္ပါလာတဲ့ ခရီးသည္ဦးေရအေနနဲ႔ ခန္႔မွန္းေျခ ၃၀၀ အထက္တြင္ရွိႏိုင္ၿပီး ဆိုင္ကယ္ ၁၈ စီးလည္းပါတယ္လို႔ ၾကားသိရပါတယ္။ ပါလာတဲ့ ခရီးသည္ေတြအနက္က ၁၅၈ ဦးသာ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းနဲ႔ ကင္းေက်းရြာတိုက္နယ္ကို ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး ေအာက္တိုဘာ ၁၆ ရက္ေန႔ ညေနပိုင္းထိ ေသဆံုးေနတဲ့ ႐ုပ္အေလာင္း ၈ ေလာင္းထိ ေတြ႔ရွိထားတာမို႔ ေပ်ာက္ဆံုးေနတဲ့ က်န္ခရီးသည္ေတြကို ဆက္လက္ရွာေဖြေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေအာင္စုိးမုိးေက်ာ္ (၂) အျမန္ေရယာဥ္ တိမ္းေမွာက္ၿပီး လူေပါင္းမ်ားစြာ အသက္ ေသဆုံးရျခင္းဟာ သတ္မွတ္ထားသည့္ ဝန္ထက္ ပိုမုိတင္ေဆာင္ျခင္း၊ ကုန္မ်ား တင္ေဆာင္ျခင္း၊ ညမထြက္ရ အမိန္႔ထုတ္ထားေသာ္လည္း ညဘက္ ေမာင္းႏွင္ျခင္း၊ လူဦးေရ ကန္႔သတ္ခ်က္ထက္ ပိုတင္ျခင္း စတဲ့ ေရယာဥ္ပုိင္ရွင္နဲ႔ ေရယာဥ္ေမာင္းေတြရဲ႕ စည္းကမ္းမလုိက္နာမႈ၊ ေလာဘႀကီးမႈေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ေတြ႔ရွိရတဲ့အျပင္ ေရယာဥ္မ်ားကုိ စည္းကမ္းထိန္းသိမ္းရမယ့္ ပုဂၢလိကေရယာဥ္မ်ား စနစ္တက် ေျပးဆြဲေရး ေကာ္မတီအေနနဲ႔လည္း စည္းကမ္းကုိင္တြယ္မႈ ညံ့ဖ်င္းျခင္းေၾကာင့္ ေရယာဥ္တိမ္းေမွာက္ၿပီး လူေပါင္းမ်ားစြာ အသက္ဆုံး႐ံႈးရျခင္း ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာဆိုေ၀ဖန္ေနၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ အထက္ပါ သံုးသပ္ခ်က္ေတြဟာ မွန္ကန္ေပမယ့္လည္း မျပည့္စံုပါဘူး။ မုံရြာၿမိဳ႕ႏွင့္ အထက္ခ်င္းတြင္းျမစ္အတြင္းသြား ခရီးသည္တင္ေရယာဥ္အသင္း စုစုေပါင္း ၉ သင္းမွာ ေရယာဥ္အစီးေရ ၁၂၉ စီးရွိၿပီး ကုန္တင္ေရယာဥ္အသင္း စုစုေပါင္း ၁၈ သင္းမွာ ေရယာဥ္အစီးေရ ၄၇၀ စီးရွိေၾကာင္း ပုဂၢလိကေရယာဥ္မ်ား စနစ္တက် ေျပးဆြဲေရးေကာ္မတီ မွတ္တမ္းေတြအရ သိရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ခ်င္းတြင္းျမစ္အတြင္း ေျပးဆြဲေနတဲ့ ေရယာဥ္အသင္းေတြမွ မဟုတ္ပါဘူး၊ ျမန္မာနိုင္ငံတဝန္းလံုးမွာ ရွိရွိသမွ် ေရလမ္း၊ ကုန္းလမ္း၊ ေလလမ္း ယာဥ္ရထားအားလံုးနဲ႔ အသင္းအဖြဲ႔ ကုမၸဏီ၊ ပိုင္ရွင္၊ ယာဥ္ေမာင္းအမ်ားစုဟာ စနစ္ေဟာင္းက ဥပေဒ၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ၊ ေခါက္႐ိုးက်ိဳးေနတဲ့ အက်င့္ေဟာင္းေတြ၊ ဥပေဒကို မေလးစား မလိုက္နာမႈေတြ၊ အသိအျမင္ နိမ့္က်မႈေတြနဲ ့လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေနတာပါ။ ျပႆနာတခု ေပၚလာၿပီ၊ လူေတြ ေသေက်ထိခိုက္ ဒဏ္ရာရၿပီဆိုမွ မ်က္ကလူးဆန္ပ်ာနဲ႔ အျပစ္ဖို႔နိုင္ဖို႔ လတ္တေလာ အေၾကာင္းတရားေတြကို လက္ညႇိဳးထိုးၿပီး ကံဆိုးသူ ေမာင္ရွင္ တေယာက္စ၊ ႏွစ္ေယာက္စကို အေရးယူအျပစ္ေပးၿပီး အေျခခံအေၾကာင္းတရားေတြကို မျပင္ဆင္ဘဲ စနစ္ေဟာင္း၊ အက်င့္ေဟာင္းနဲ႔ ဆက္လုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကတာပါ။ ဒီလိုနဲ႔ ေနာက္ထပ္ထိခိုက္မႈေတြ ထပ္တလဲလဲ ႀကံဳ၊ အဖိုးတန္တဲ့ လူ႔အသက္ေတြ ထပ္မံဆံုး႐ံႈးၿပီး ခ်ာလည္လည္ေနၾကတာမို႔ အမ်ားျပည္ေတြဟာ အတိတ္ကံကို ယိုးမယ္ဖြဲ႔ရင္း အသက္မလံုၿခံဳတဲ့ ဘ၀ေတြနဲ ့ရင္ဆိုင္ရင္း အသက္ရွင္ေနၾကရတာပါ။ ဒီေနရာမွာ ေရယာဥ္နဲ႔ ခရီးသြားလာမႈ ေဘးကင္းေရးအေၾကာင္း မေရးခင္မွာ စြန္စားမႈ (Risk) အေၾကာင္း နည္းနည္းေရးခ်င္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူသားေတြဟာ ေမြးဖြားစဥ္ကေန ေသဆံုးခ်ိန္ထိတိုင္ေအာင္ ဘဝတေလ်ွာက္လံုးမွာ ယူခ်င္သည္ ျဖစ္ေစ၊ မယူခ်င္သည္ ျဖစ္ေစ စြန္စားမႈ (Risk) ကို အခ်ိန္တိုင္းမွာ မိုးလင္းက မိုးခ်ဳပ္ အိပ္ရာဝင္ခ်ိန္ထိ မလႊဲမေရွာင္သာပဲ ယူၾကရတာပါ။ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုတက္ၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ပံုစနစ္ မွန္ကန္ေနတဲ့ နိုင္ငံေတြမွာေတာ့ ျပည္သူျပည္သားေတြဟာ ကိုယ္ယူရမယ့္ စြန္စားမႈ (Risk) ဟာ လက္သင့္ခံသင့္တဲ့ စြန္႔စားမႈ (Acceptable Risk) စနစ္တက် စီမံကြပ္ကဲထားတဲ့ စြန္စားမႈ (Manageable Risk) စြန္႔စားလုပ္ကိုင္ခြင့္ ရၾကပါတယ္။ ျပည္သူေတြကိုယ္တိုင္ကလည္း ကိုယ့္အသက္အႏၲရာယ္ လံုၿခံဳေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြကို မစူးစမ္း မဆင္မျခင္ အလြယ္တကူ ယူေလ့မရွိၾကပါဘူး။ အႏၲရာယ္မကင္းဘူးထင္ရင္ ရဲရဲရင့္ရင့္ ထိထိေရာက္ေရာက္ စြက္ဖက္ေျပာဆို တားျမစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ အဲဒီလို တိုင္းျပည္က ျပည္သူေတြဟာ ေန႔စဥ္ခရီးသြားလာဖို ့မလႊဲမေရွာင္သာ ဘတ္စ္ကား၊ ေရယာဥ္ေတြ စီးရေပမယ့္ စိတ္ခ်လက္ခ် စီးနင္းလိုက္ပါနိုင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ယာဥ္ေမာင္းသူေတြဟာ က်ြမ္းက်င္စြာ ေမာင္းႏွင္ႏိုင္ေၾကာင္း လိုင္စင္ရွိတဲ့သူသာ ခန္႔အပ္ထားတာ ေသခ်ာဖို႔၊ အဲ့ဒီယာဥ္ေမာင္းဟာ အႏၲရာယ္ကင္းေအာင္ စစ္ေဆးေမာင္းႏွင္ရမယ့္ သူ႔ရဲ႕ တာဝန္ရွိမႈ တာဝန္ခံရမႈကို ေကာင္းစြာနားလည္ေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးထားတယ္ဆိုတာ ေသခ်ာဖို႔၊ အသံုးျပဳတဲ့ ယာဥ္ေတြရဲ႕ အရည္အေသြးဟာ သတ္မွတ္စံရည္စံညႊန္းနဲ႔ ကိုက္ညီေစဖို႔၊ ခရီးသည္ေတြ ေဘးကင္းေအာင္ လိုက္နာရမယ့္ ဥပေဒစည္းကမ္းေတြ လိုက္နာမႈရွိေအာင္ အၿမဲတေစ ထိန္းေက်ာင္းတည့္မတ္ေပးတဲ့ စနစ္ေတြ အသက္ဝင္ေနေစဖို႔ ေသခ်ာေအာင္ စီမံထားတာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆင္းရဲနိမ့္က်ၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ပံုစနစ္ မွန္ကန္လာေအာင္ ႀကိဳးစားေနဆဲ စာေရးသူတို႔ တိုင္းျပည္မွာေတာ့ ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသားေတြဟာ ေခါက္႐ိုးက်ိဳးေနတဲ့ စနစ္ေဟာင္းေအာက္မွာ မလံုၿခံဳတဲ့ဘဝေတြကို မလႊဲမေရွာင္သာတာမို႔ ကံတရားအတိုင္းလို႔ သတ္မွတ္ၿပီး အသက္ကို ဖက္နဲ႔ မထုပ္ႏိုင္ဘဲ ဘုရားတ စြန္႔စားသြားလာ ရွင္သန္ေနၾကရတာပါ။ တကယ္ေတာ့ မေတာ္တဆ ထိခိုက္မႈဆိုတာဟာ ေခါင္းေရွာင္တဲ့စကား ျဖစ္ပါတယ္။ ေပါ့ဆမႈ၊ အသိမရွိမႈ၊ သတိမျပဳမႈ၊ မဆိုင္သလို မ်က္ကြယ္ျပဳမႈ၊ တာ၀န္မဲ့မႈေတြေၾကာင့္ တားဆီးႏိုင္ပါရဲ႕ မတားဆီးႏိုင္ဘဲ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရ ေသဆံုးေနၾကရတာပါ။ ေရယာဥ္ျဖင့္ ခရီးသြားလာမႈ ေဘးအႏၲရာယ္ကင္းေဝးေရးအေၾကာင္း ေရးရရင္… ကမာၻတဝန္းက ေရယာဥ္ေဘးအႏၲရာယ္ကင္းေဝးေရးအဖြဲ႔ (Worldwide Ferry Safety Association) က ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ေရယာဥ္တိမ္းေမွာက္ေစႏိုင္တဲ့ အဓိကအေၾကာင္းတရား ၄ မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ၁။ ေရယာဥ္အရည္အေသြး နိမ့္က်မႈ (Poor Quality Vessels) ၂။ သတ္မွတ္လူဦးေရထက္ ပိုမိုတင္ေဆာင္ျခင္း (Overcrowding) ၃။ ႐ုတ္တရက္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲ ျပင္းထန္မႈ၊ လိႈင္းေလေရစီးသန္မႈ (Sudden Hazardous Weather) ၄။ လူ႔လုပ္အမွား (Human Error) ေနာက္ထပ္အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ ေရယာဥ္ရဲ႕ ဟန္ခ်က္ညီမႈ (Balance) ပါပဲ။ အထူးသျဖင့္ လိႈင္းေလွေရစီးထန္လာတဲ့အခ်ိန္၊ ေရဝဲကေတာ့ေတြနဲ႔ ႀကံဳလာတဲ့အခ်ိန္မွာ ေရယာဥ္ မတိမ္းေမွာက္ေအာင္ ဟန္ခ်က္ညီေနဖို႔ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။ ေရယာဥ္ရဲ႕ ဟန္ခ်က္ညီမႈကို ပ်က္ျပားေစနိုင္တဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြကေတာ့ သတ္မွတ္ခ်က္ထက္ ပိုတင္ေဆာင္တဲ့ ဝန္အေလးခ်ိန္၊ ႀကီးမားတဲ့ဝန္ေတြကို မလႈပ္ရွားႏိုင္ေအာင္ ခ်ည္ေႏွာင္ထားမႈမရွိျခင္း၊ အရည္ အစရွိတဲ့ လႈပ္ရွားႏိုင္တဲ့ ဝန္အမ်ိဳးအစားမ်ားပါတဲ့ တိုင္ကီမ်ား သယ္ေဆာင္ျခင္း၊ ေရစူးတိမ္တာေၾကာင့္ ေရယာဥ္ဝမ္းဗိုက္နဲ ့ျမစ္ၾကမ္းျပင္ ထိတိုက္မိျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အထက္မွာ ေရးခဲ့တဲ့ သတင္းေတြအရဆိုရင္ ေအာင္စိုးမိုးေက်ာ္ ေရယာဥ္တိမ္းေမွာက္မႈ ျဖစ္စဥ္ရဲ႕ လတ္တေလာ အေၾကာင္းတရားေတြ (Immediate Causes) ကေတာ့ (၁) လူပို၊ ဝန္ပိုတင္ေဆာင္ျခင္းေၾကာင့္ ဟန္ခ်က္ပ်က္ေနျခင္း၊ (၂) ေရဝဲကေတာ့ ႀကီးမားျခင္း ေရစီးသန္လိႈင္းထန္ျခင္း၊ (၃) ညဥ့္ခရီးစဥ္ ေမာင္းႏွင္မႈေၾကာင့္ ျမင္ကြင္း မရွင္းလင္းျခင္းေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရယာဥ္မွဴးနဲ႔ ေရယာဥ္ဝန္ထမ္းေတြရဲ႕ မကၽြမ္းက်င္မႈ မွားယြင္းလုပ္ေဆာင္မႈ (Human Error) ပါ၊ မပါ ဆိုတာကေတာ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေတာ့မွ သိရမွာပါ။ ၿပီးေတာ့ ေအာင္စိုးမိုးေက်ာ္ အျမန္ေရယာဥ္တိမ္းေမွာက္ျခင္းရဲ႕ အေျခခံအေၾကာင္းတရား (Root Causes) ကို သံုးသပ္ရရင္ (၁) ညဥ့္ဘက္ ေရယာဥ္မေမာင္းႏွင္ရန္ သတ္မွတ္ခ်က္စည္းကမ္းကို ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္း၊ (၂) တရားမဝင္ ခရီးစဥ္ ေရယာဥ္ေမာင္းႏွင္ခြင့္မ်ား တားဆီးရန္ ပံုမွန္စစ္ေဆးစည္းၾကပ္ ထိန္းေက်ာင္းသည့္ စနစ္မရွိျခင္း၊ (၃) ေရယာဥ္မႉးႏွင့္ ေရယာဥ္ဝန္ထမ္းမ်ား ေရယာဥ္ေဘးကင္းရန္ ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ တာ၀န္ဝတၱရား ပ်က္ကြက္ျခင္း၊ (၄) တာဝန္သိ ခရီးသည္တိုင္ၾကားမႈကို အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္မည့္စနစ္ မရွိျခင္းတို႔ပဲ မဟုတ္လား။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေနာင္ကို အလားတူေၾကကြဲဖြယ္ရာ ဆံုး႐ံႈးမႈေတြ ထပ္မၾကံဳႀကိဳက္ရေလေအာင္ တာဝန္ရွိသူမ်ားအေနနဲ႔ ထိခိုက္မႈျဖစ္စဥ္ကို ေသေသခ်ာခ်ာ စံုစမ္းစစ္ေဆးလို႔ အေရးယူျပင္ဆင္ရာမွာ လတ္တေလာ အေၾကာင္းတရားေတြ၊ အေျခခံအေၾကာင္းတရားေတြ သာမက ေရေၾကာင္းသြားလာမႈ စနစ္ေဟာင္းတခုလံုးကို ျပန္သံုးသပ္ၿပီး လက္ရွိတည္ဆဲဥပေဒ၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြကိုပါ ျပင္ဆင္ျပ႒ာန္းၿပီး ေျဖရွင္းဖို႔ လိုပါတယ္။ ကမၻာတ၀ွမ္းက ေရယာဥ္ေဘးအႏၲရာယ္ကင္းေဝးေရးအဖြဲ႔ (Worldwide Ferry Safety Association) ကေတာ့ ေရယာဥ္ျဖင့္ ခရီးသြားမႈအႏၲရာယ္ေတြကို ေလွ်ာ့ခ်နိုင္ဖို႔ ေရေၾကာင္းခရီးသြားလာမႈ စနစ္တခုလံုးကို အၿမဲသံုးသပ္ေနဖို႔ တိုက္တြန္းထားသလို ေအာက္ပါအခ်က္ေတြကိုလည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို ့အႀကံျပဳ ထားပါတယ္။ (က) ေရယာဥ္ဒီဇိုင္းသတ္မွတ္ခ်က္ (Vessel design) (ခ) ေရယာဥ္ေမာင္းႏွင္ ေရယာဥ္အမႈထမ္းတို႔အတြက္ လိုအပ္ေသာ ေလ့က်င့္ခန္း သင္ခန္းစာ (Training) (ဂ) ရာသီဥတုႏွင့္ ဆက္စပ္ေနတဲ့ လိႈင္းေလေရစီးေၾကာင္းအေျခအေန (Weather) (ဃ) ခရီးသည္မ်ား ထိေရာက္စြာ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ပိုင္ခြင့္ Empowering passengers ေနာက္ထပ္အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ အေရးေပၚအေျခအေနမွာ ဘယ္လို ရင္ဆိုင္တံု႔ျပန္ရမယ္ ဆိုတာ သိနိုင္ဖို႔ ေလ့က်င့္ဖို႔ (Emergency Response Drill) လိုသလို အသက္ကယ္ဝတ္စံုေတြ၊ လိုအပ္တဲ့ အေရးေပၚကယ္ဆယ္ေရးပစၥည္းေတြ ထည့္သြင္းတပ္ဆင္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ တခု သတိေပးခ်င္တာက အေရးေပၚ အသက္ကယ္ဝတ္စံုရွိေပမယ့္လည္း သင့္ေတာ္တဲ့အရြယ္အစားကို အသံုးျပဳတတ္ဖို႔၊ မွန္ကန္စြာ ဝတ္ဆင္တတ္ဖို႔ ခရီးသည္ေတြကို ပညာေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ တခါတရံမွာ မွန္မွန္ကန္ကန္ မဝတ္ဆင္တတ္ရင္ အသက္ကယ္ဝတ္စံုက ဝတ္ဆင္တဲ့လူကို လည္ပင္းညႇစ္သလိုျဖစ္ၿပီး ျပန္သတ္ျဖတ္တတ္တာ သတိျပဳ ေစလိုပါတယ္။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ဆိုရရင္ လူႏွင့္ လူ႔ဝန္းက်င္၊ လုပ္ငန္းခြင္အႏၲရာယ္ကင္းေဝးေအာင္ လူတိုင္း လူတိုင္း ကံယံုၿပီး ဆူးပံုခ်နင္းသလိုမ်ိဳး မျပဳမူသင့္ပါဘူး၊ ကံေကာင္းျခင္းအေပၚမွာလည္း အားမထားသင့္ဘူး။ စနစ္မွန္ေအာင္ ျပင္ဆင္ဖို႔ လိုသလို အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတာဝန္ရွိသူမ်ား၊ စစ္ေဆးႀကီးၾကပ္ေရးအဖြဲ႔မ်ား၊ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္မ်ား၊ ေရယာဥ္မႉး၊ ေရယာဥ္ဝန္ထမ္းမ်ား၊ ခရီးသြားျပည္သူအားလံုးရဲ႕ ကိုယ္စီကိုယ္င တာ၀န္သိမႈနဲ႔ တာဝန္ေက်ပြန္မႈအေပၚမွာသာ မူတည္သင့္ပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံသားတိုင္း အႏၲရာယ္ကင္းစြာ အိမ္ျပန္ေရာက္နိုင္ၾကပါေစ။ မင္းေကာင္းခ်စ္ ေအာက္တိုဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္