ဒုတိယျပင္ဆင္ခ်က္ဥပေဒ၊ ေသနတ္နဲ႔ အေမရိကန္ သမၼတေလာင္းတို႔ကိစၥ
DVB
·
August 15, 2016
ၿပီးခဲ့တဲ့ အဂၤါေန႔ ေန႔လယ္ပုိင္းက အေမရိကန္သမၼတေလာင္း ေရြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးမႈ လူစုလူေ၀းတခုမွာ ရီပတ္ဘလစ္ကန္သမၼတေလာင္း ေဒၚနယ္လ္ထရမ့္က ေသနတ္ကိုင္ေဆာင္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အခြင့္အေရးကို အားနည္းေအာင္ လုပ္ေပးႏုိင္တဲ့ တရား႐ုံးခ်ဳပ္ တရားသူႀကီးေတြ ခန္႔အပ္လာမွာကို ဒုတိယျပင္ဆင္ခ်က္ကို ခုခံကာကြယ္မယ့္သူေတြက တားဆီးႏုိင္ေကာင္း တားဆီးႏုိင္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာၾကားလိုက္တဲ့အတြက္ အျငင္းပြားမႈေတြ ေပၚထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚနယ္လ္ထရမ့္က “ဟီလာရီက ဖ်က္သိမ္းပစ္ခ်င္တာပါ။ အထူးသျဖင့္ ဒုတိယျပင္ဆင္ခ်က္ဥပေဒကို ဖ်က္သိမ္းပစ္ခ်င္တာပါ။ စကားမစပ္ သူသာ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ရသြားမယ္ဆိုရင္ သူ႔ရဲ႕ တရားသူႀကီးေတြကို ေရြးခ်ယ္ခြင့္ ရသြားမယ္ဆိုရင္ေပါ့ဗ်ာ ကိုယ့္လူတို႔ေရ…ခင္ဗ်ားတို႔ ဘာမွ လုပ္လို႔မရႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒုတိယျပင္ဆင္ခ်က္ဥပေဒသမားေတြ ရွိရင္လည္း ရွိေနႏုိင္ေပမယ္ေပါ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္မသိပါဘူး။” လို႔ ထရမ့္က ေျပာခဲ့ပါတယ္။
“ဒါေပမယ့္ ျဖစ္လာမွာက ဆိုး၀ါးတဲ့ေန႔တေန႔ ျဖစ္လာမယ္။ တကယ္္လုိ႔ ဟီလာရီက သူ႔တရားသူႀကီးေတြကို ဆြဲသြင္းႏုိင္သြားမယ္ဆိုရင္ အခုကိုပဲ က်ေနာ္တို႔ ခ်ည္ေႏွာင္ခံလိုက္ရၿပီေပါ့ဗ်ာ။” လို႔လည္း သူက ေျပာခဲ့ပါတယ္။
မဲဆြယ္စည္း႐ုံးပြဲမွာ ေဒၚနယ္လ္ထရမ့္က အဲဒီလိုေျပာခဲ့တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု လွ်ိဳ႕၀ွက္ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔ (USSS) က ေဒၚနယ္လ္ထရမ့္ရဲ႕ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေရးအဖြဲ႔ကို ေတြ႔ဆံု စကားေျပာခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ တႀကိမ္မက စကားေျပာဆိုခဲ့တယ္လုိ႔ သက္ဆိုင္ရာ တာ၀န္ရွိပုဂၢိဳလ္က စီအန္အန္ သတင္းဌာနကို ေျပာခဲ့ေပမယ့္ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေရးအဖြဲ႔ရဲ႕ ဘယ္အဆင့္နဲ႔ ေတြ႔ဆံုေျပာဆိုခဲ့တယ္ ဆုိတာကေတာ့ အေသအခ်ာ မေျပာႏုိင္ခဲ့ပါဘူး။
ထရမ့္ရဲ႕ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေရး အဖြဲ႔ကေတာ့ ေဒၚနယ္လ္ထရမ့္က အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ေအာင္ လုပ္ဖို႔ ရည္ရြယ္ေျပာဆိုတာ မဟုတ္ဘူးလို႔ အေမရိကန္ လွ်ဳိ႕၀ွက္ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔ကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ထရမ့္ကိုယ္တိုင္ကလည္း သူ႔ရဲ႕ တြစ္တာစာမ်က္နွာမွာ အဲဒီလုိ ေတြ႔ဆံုတာ စကားေျပာဆိုတာမ်ိဳး မရွိခဲ့ပါဘူး” လို႔ ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။
လွိ်ဳ႕၀ွက္ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔ရဲ႕ ဆက္သြယ္ေရးဒါ႐ုိက္တာ ကက္ေသ မီးလ္ဟုန္းကေတာ့ ထရမ့္ရဲ႕ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေရးအဖြဲ႔နဲ႔ လွိ်ဳ႕၀ွက္ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔တို႔ ေတြ႔ဆံု စကားေျပာခဲ့တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အတည္ျပဳ ေျပာဆိုမႈ မလုပ္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အဂၤါေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္တခုထဲမွာေတာ့ အေမရိကန္ လွိ်ဳ႕၀ွက္ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔က မစၥတာထရမ့္ရဲ႕ ေ၀ဖန္ခ်က္ေတြကို သိရွိတယ္လို႔ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ထရမ့္ကေတာ့ အဂၤါေန႔ညေနမွာ သူက ေသနတ္ပိုင္ရွင္ေတြကို မဲေပးတဲ့အခါ ဟီလာရီကလင္တန္ကို ညီညီညြတ္ညြတ္ ဆန္႔က်င္ၾကဖို႔ပဲ ေျပာခဲ့တာပါလို႔ ဆိုပါတယ္။ သူက ေဖာ့ဆ္ခ္သတင္းဌာနက ေရွာင္းဟင္နီတီကို “ဒါက ႏုိင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈဗ်။ အားေကာင္းတဲ့ ႏုိင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈတခုပါ။ ဒုတိယျပင္ဆင္ခ်က္ေလ။” လို႔ ေျပာခဲ့ၿပီး “ေျပာခ်င္တာက တျခားဘာအဓိပၸာယ္မွ မရွိပါဘူး။ က်ေနာ္ ခဏနားပါရေစဗ်ာ။” လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
လာမယ့္ အေမရိကန္သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ပါတီႀကီးရဲ႕ သမၼတေလာင္းအျဖစ္ ဘီလ်ံနာသူေဌး ေဒၚနယ္လ္ထရမ့္ ေရြးခ်ယ္ခံရႏုိင္ေျခ ရွိကတည္းက ဒီမိုကရက္ပါတီက လက္ရွိသမၼတ ဘာရက္အိုဘားမား ကိုယ္တိုင္က သူ႔ပါတီရဲ႕ သမၼတေလာင္းအျဖစ္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးေဟာင္း ဟီလာရီကလင္တန္ကို ေရြးခ်ယ္ေပးဖို႔ ပါတီတြင္းက အဓိကယွဥ္ၿပိဳင္ဘက္ ျဖစ္ေနတဲ့ ဘာနီဆန္းဒါးနဲ႔ ေတြ႔ဆံုညႇိႏႈိင္းၿပီး ဘာနီဆန္းဒါးကလည္း ဒီမိုကရက္ပါတီရဲ႕ သမၼတေလာင္းအျဖစ္ ဟီလာရီကလင္တန္ကိုပဲ ေရြးခ်ယ္သင့္တယ္လို႔ လက္ခံသေဘာတူခဲ့ၿပီး သူက ေနာက္ဆုတ္ေပးခဲ့သလို လက္ရွိသမၼတ ဘာရက္အိုဘားမား ကိုယ္တိုင္က ဟီလာရီကို အမည္စာရင္းတင္သြင္း အင္တိုက္အားတိုက္ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေပးခဲ့တာေတြကို က်ေနာ့္ရဲ႕ အေမရိကန္သမၼတေလာင္း မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေရးပြဲေတြအေၾကာင္း ေရးခဲ့တဲ့ ေရွ႕က ေဆာင္းပါးေတြမွာ ေရးသားတင္ျပခဲ့တာကို စာဖတ္သူေတြ အမွတ္ရၾကဦးမယ္ ထင္ပါတယ္။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားတဲ့ ႏုိင္ငံတခု၊ ေဘးအႏၱရာယ္ လံုၿခံဳကင္းရွင္း အင္အားႀကီးမားတဲ့ ႏုိင္ငံတခုျဖစ္ေအာင္ တည္ေဆာက္ေပးမယ္လို႔ ႀကံဳး၀ါးၿပီး ႏုိင္ငံထဲကို ၀င္ေရာက္ေရႊ႕ေျပာင္း ေနထုိင္သူ ႏုိင္ငံျခားသားေတြ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္ႏုိင္ေရး ႀကိဳးပမ္းေနၾကတဲ့ ကမၻာတ၀ွမ္းက ႏုိင္ငံျခားသားေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျဖစ္ေနတဲ့ ျဖစ္လာႏုိင္ေျခရွိတဲ့ ဆိုးက်ိဳးူေတြကုိ ေထာက္ျပၿပီး ခပ္ျပတ္ျပတ္ျငင္းပယ္ ကန္႔ကြက္ ႏုိင္ငံကို ပိတ္ကာထားဖို႔ ေျပာၿပီး လူထုကို မဲဆြယ္စည္း႐ုံးခဲ့ပါတယ္။ လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားမႈနဲ႔ အမုန္းပြားစကားေတြနဲ႔ လူထုကို စည္း႐ုံးခဲ့သလို အေမရိကန္ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ ခုခံကာကြယ္ပိုင္ခြင့္ကိုလည္း အေလးေပး ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
အေမရိကန္ႏုိင္ငံအ၀ွမ္းမွာ လက္နက္ကိုင္ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈေတြ မ်ားျပားလာတဲ့ကိစၥကို သမၼတ အိုဘားမားက လက္နက္၀ယ္ယူခြင့္၊ ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ေတြအေပၚ ျပန္လည္စဥ္းစား ကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားလာတာကိုလည္း ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသားေတြ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လက္နက္၀ယ္ယူ ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္အေပၚ က်ားကုတ္က်ားခဲ ကာကြယ္ေနတဲ့ အမ်ိဳးသား ႐ုိင္ဖယ္အသင္း (NRA) က အိုဘားမားရဲ႕ မူ၀ါဒေတြအတိုင္း ဆက္လက္လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္မယ့္ ဒီမိုကရက္ပါတီ သမၼတေလာင္း ဟီလာရီကလင္တန္ကို ဆန္႔က်င္ေရး ေၾကာ္ျငာေတြအတြက္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃ သန္း သံုးစြဲခဲ့ပါတယ္။
ဒီမိုကရက္ပါတီဘက္ကေတာ့ ေဒၚနယ္လ္ထရမ့္ အေမရိကန္သမၼတ ျဖစ္မလာေရးအတြက္ အားသြန္ခြန္စိုက္ ႀကိဳးပမ္း လူထုကို စည္း႐ုံးေနပါတယ္။ ခု ေဒၚနယ္လ္ထရမ့္ရဲ႕ ဒုတိယ ျပင္ဆင္ခ်က္ဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာဆိုလာတဲ့အေပၚ ဟီလာရီကလင္တန္က “စကားလံုးေတြက ျပႆနာရွိပါတယ္ မိတ္ေဆြတို႔။ တကယ္လို႔ ရွင္တို႔ဟာ အေမရိကန္သမၼတ ျဖစ္လာဖို႔ ယွဥ္ၿပိဳင္ေနတဲ့သူ၊ ဒါမွမဟုတ္ အေမရိကန္သမၼတ ျဖစ္ေနတယ္ဆိုရင္ စကားလံုးေတြမွာ ႀကီးမားတဲ့ အက်ိဳးဆက္ေတြ ရွိေနႏုိင္ပါတယ္။ မေန႔က ေဒၚနယ္လ္ထရမ့္ဆီက အမွတ္မထင္ထြက္လာတဲ့ အေတာ္ေလးရွည္လ်ားၿပီး စည္းေက်ာ္တဲ့ ေ၀ဖန္ေျပာဆိုမႈကို က်မတို႔ ၾကားခဲ့ရပါတယ္။” လို႔ ဗုဒၶဟူးေန႔က တုံ႔ျပန္ ေျပာဆိုလိုက္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ပါတီ သမၼတေလာင္း ေဒၚနယ္လ္ထရမ့္ကို ေထာက္ခံသူေတြကေတာ့ ဗုဒၶဟူးေန႔က မစၥတာထရမ့္က ေနာက္ေျပာင္လိုက္တာသာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာၿပီး အျငင္းပြားေနတာကို ေျဖေလွ်ာ့ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီမိုကရက္ ေထာက္ခံသူေတြနဲ႔ သတင္းမီဒီယာေတြကိုလည္း ပံုႀကီးခ်ဲ႕ခဲ့ၾကတာျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီမိုကရက္ပါတီ ေထာက္ခံသူ အေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ ဒါဟာ ထရမ့္က ၿပိဳင္ဘက္ျဖစ္တဲ့ ဟီလာရီ ကလင္တန္ကို ၿခိမ္းေျခာက္လိုက္တာျဖစ္တယ္လုိ႔ နားလည္ထားခဲ့ၾကပါတယ္။ ထရမ့္ရဲ႕ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေရး မန္ေနဂ်ာေဟာင္း ကိုရီ လီ၀မ္ေဒါစကီးကေတာ့ ဘီလ်ံနာ စီးပြားေရးသမားျဖစ္တဲ့ ထရမ့္က ကလင္တန္ကို အလဲထိုး အႏုိင္ယူဖို႔ ဒုတိယ ျပင္ဆင္ခ်က္ဥပေဒကို ေထာက္ခံသူေတြကို ညီညြတ္စည္း႐ုံးဖို႔ ႀကိဳးစားလိုက္တာပဲ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
နယူးေယာက္ ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္ေဟာင္း ႐ူဒီဂီလ်ာနီကလည္း ကလင္တန္ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးသူေတြနဲ႔ သတင္းမီဒီယာေတြက ထရမ့္ရဲ႕ စကားလံုးေတြကို တလြဲျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးခဲ့ၾကတာျဖစ္တယ္လို႔ ဗုဒၶဟူးေန႔က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ သူက ေအဘီစီသတင္းဌာန “မဂၤလာမနက္ခင္းပါ အေမရိက” အစီအစဥ္ကို “သူရည္ရြယ္တာက သိပ္ၿပီး ႐ုိးရွင္းပါတယ္။ ေသနတ္ပိုင္ဆိုင္တဲ့သူေတြက ဟီလာရီကို မဲမေပးသင့္ၾကဘူးလို႔ ေျပာလိုက္တာပါပဲ” လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ဘယ္လိုပဲေျပာေျပာ ဟီလာရီကလင္တန္ကို ေထာက္ခံသူေတြကေတာ့ ဗုဒၶဟူးေန႔မွာ ဆက္ၿပီး ျပစ္တင္ေျပာဆိုၿပီး အႀကမ္းဖက္မႈဟာ ေနာက္ေျပာင္စရာမဟုတ္ဘူးလို႔လည္း ေျပာၾကပါတယ္။
နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ေတာ္ေကာင္စီ ဥကၠ႒ေဟာင္း ခရစၥတင္းကြင္းက စီအန္အန္ရဲ႕ နယူးေဒးကို ေျပာၾကားခဲ့ရာမွာ “ဘယ္လို အၾကမ္းဖက္မႈမ်ိဳးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ျဖစ္ျဖစ္ ေနာက္ေျပာင္တယ္လို႔ ေျပာတာကေတာ့ ရယ္စရာေကာင္းပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္လာတဲ့ သက္ေရာက္မႈကို ဂ႐ုမစိုက္တာပဲလို႔ သေဘာထားရမွာပါပဲ” လို႔ သူ႔သေဘာထားကို ေဖာ္ျပသြားခဲ့ပါတယ္။
အေမရိကန္ႏုိင္ငံထဲမွာ ျဖစ္ေနခဲ့တဲ့ လက္နက္ကိုင္ အၾကမ္းဖက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လက္နက္ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ ကိုင္စြဲခြင့္ကို ကန္႔သတ္္ထိန္းခ်ဳပ္ေစခ်င္သူေတြကတဘက္၊ လက္နက္ပိုင္ဆိုင္ကိုင္စြဲခြင့္ကို ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ခုခံကာကြယ္ႏုိင္ဖုိ႔ အခြင့္အေရးတရပ္အျဖစ္ သေဘာထားသူေတြကတဘက္ ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနဟာ ဒီကေန႔ ဒီမိုကရက္ပါတီနဲ႔ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ပါတီ သမၼတေလာင္း ၂ ေယာက္ရဲ႕ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးမႈေတြမွာ အေရးပါတဲ့ကိစၥရပ္ ျဖစ္လာတာကေတာ့ အေသအခ်ာပဲျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေစာင့္ၾကည့္ၾကရမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
စိုးေနလင္း
