ဒီမိုကရက္ပါတီရဲ႕ သမၼတေလာင္းအျဖစ္ အေမရိကန္သမၼတ ဘားရတ္ အိုဘားမားက သူရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးေဟာင္းနဲ႕ တခ်ိန္က ၿပိဳင္ဘက္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဟီလာရီ ကလင္တန္ကို ေထာက္ခံမႈ ေပးလိုက္တဲ့အေပၚ ဟီလာရီတယာက္ ရင္ခုန္လႈပ္ရွား ပီတိျဖစ္ခဲ့တယ္လို႔ အေမရိကန္မီဒီယာ ေတြက ေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ အဂၤါေန႔က ေျမာက္ကာရိုလိုင္းနားျပည္နယ္မွာ ဟီလာရီ ကလင္တန္အတြက္ သမၼတက မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေပးလိုက္တဲ့အတြက္ ေျမာက္ကာရိုလိုင္းနား ဟာ ထူးျခားအမွတ္အသားျပဳစရာ ျဖစ္သြားခဲ့ၿပီး သမၼတက အင္နဲ႔အားနဲ႔ တက္တက္ႂကြႂကြ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေရးလုပ္တဲ့ရာသီရဲ႕ အစလို႔ ေျပာလို႔ ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အနည္းဆံုး ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ ေလာက္အတြင္းမွာ ဘယ္လက္ရွိသမၼတကမွ သူကို ဆက္ခံမယ့္ သမၼတေလာင္းအတြက္ အားေကာင္းေမာင္းသန္ မဲဆြယ္ေပးေလ့ မရွိခဲ့ၾကပါဘူး။ ခုျဖစ္ရပ္ဟာ အေမရိကန္သမိုင္းမွာ ထူးျခားတဲ့ျဖစ္ရပ္တခုလို႔ဆိုရင္ မွားမယ္ မဟုတ္ပါဘူး။ အေမရိကန္သမၼတ ဘားရတ္အိုဘားမားက သမၼတအခြင့္အာဏာက်ိဳင္းကို လက္လႊဲဖို႔ အဆင္သင့္ ပါပဲ။ ဟီလာရီကလင္တန္က အဲဒါကို လက္ခံရယူရေတာ့မွာပါလို႔ ၂၀၁၆ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးမႈ အဖြင့္မွာကတည္းက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအေျပာဟာ အိုဘားမားအတြက္ သမၼတ တေယာက္ရဲ႕စံခ်ိန္စံညႊန္းမီ စကားတခုျဖစ္ၿပီး သူတို႔ ၂ ေယာက္အတူတူ လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ တာေတြအတြက္ ဂုဏ္ယူေျပာၾကားခဲ့ေသးသလို သူထားခဲ့မယ့္ အရိုက္အရာေတြကိုလည္း အမႊန္းတင္ ေျပာၾကားခဲ့တဲ့အတြက္ ဟီလာရီကလင္တန္အတြက္ကေတာ့ အားရစရာ အျဖစ္တခု ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အိုဘားမားက နာမည္ကိုေတာင္ ထည့္မေျပာမသြားတဲ့အတြက္ ဟီလာရီရဲ႕ ၿပိဳင္ဘက္ ျဖစ္လာႏိုင္ေခ်ရွိတဲ့ ေဒၚနယ္လ္ထရမ့္ကို ေျမာင္းထဲ ပို႔ပစ္လိုက္တာလို႔ ေျပာလို႔ရသလို သမၼတ ျဖစ္လာမယ္လို႔ ယူဆရတဲ့ ဒီမိုကရက္တစ္သမၼတေလာင္းဟာ သမၼတနဲ႔ ဘယ္ေလာက္ အားေကာင္းတဲ့ ဆက္ဆံေရး မဟာမိတ္ျဖစ္မႈ ရွိေနတယ္ဆိုတာကိုလည္း သတိေပးသလို ျဖစ္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ အမ္အက္စ္အန္ဘီစီ(MSNBC) က ဂၽြိင္းရိတ္ဒ္ ကေတာ့ သူ႔ရဲ႕ တြစ္တာ စာမ်က္ႏွာမွာ ဟီလာရီ ကလင္တန္ဟာ အိုဘာမားရဲ႕ အူလိႈက္သဲလိႈက္ ေထာက္ခံအားေပးမႈကို မရခဲ့ဘူးဆိုရင္ သမၼတတေယာက္ျဖစ္လာဖို႔ သူစိတ္ကူးႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါ ဘူး။ အဲဒါက သူ႔အတြက္ သမၼတရာထူးဆက္ခံဖုိ႔အတြက္ စိတ္အားတက္ႂကြသြားေစခဲ့ပါတယ္လို႔ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ ဒါကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူေတြကလည္း အဲဒီေန႔က သမၼတ ဘားရတ္ အိုဘားမားက သူသမၼတေလာင္းၿပိဳင္ပြဲ၀င္ခဲ့တုန္းက ပံုမ်ိဳးလိုပဲ ကလင္တန္ရဲ႕ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးပြဲမွာ စိတ္ပါလက္ပါကို ေထာက္ခံ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးခဲ့တာေတြကို ၾကည့္ၿပီး သေဘာတူညီခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒါေတြဟာ ကိုယ္စားျပဳ မဲဆြယ္ေပးသူ ကြာဟမႈ ရွိေနတဲ့ ပါတီ ၂ ခုအၾကားမွာ က်ားကန္အားေပး အကိ်ဳးမ်ားေစခဲ့ၿပီး ဟီလာရီကလင္တန္အတြက္ ေကာင္းက်ိဳး ျဖစ္လာခဲ့တယ္လို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။ တဘက္ ေဒၚနယ္လ္ထရမ့္ဘက္မွာ ဘယ္သူေတြရွိပါသလဲ။ ရွိပါတယ္။ ရီပက္ဘလီကန္ပါတီႀကီးမွာ အမ်ိဳးသားလကၡဏာေဆာင္ခဲ့တဲ့ ဘုရွ္႕သမၼတေတြ၊ မစ္ရြမ္းနီ၊ ေပါလ္ ရိုင္ယန္နဲ႔ ဂ်ၽြန္မက္ကိန္းစတဲ့သူေတြ ရွိေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ ရီပက္ဘလီ ကန္ပါတီ၀င္ႀကီးေတြကလည္း ထရမ့္ကို မႀကိဳက္ၾကဘဲ ထရမ့္ သမၼတေလာင္း ကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္လာေရးကိစၥမွာ ဘာမွ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈ မလုပ္လိုၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ က်ေနာအထက္မွာတင္ျပခဲ့သလို လက္ရွိသမၼတေတြက သူတို႔အရိုက္အရာကို ဆက္ခံလာမယ့္ သမၼတေလာင္းဘက္က အင္နဲ႔အားနဲ႔ မဲဆြယ္ေပးမႈမ်ိဳး အနည္းဆံုး ႏွစ္ေပါင္း၁၀၀ အတြင္း မရွိခဲ့ပါဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခုေတာ့ သမၼတ ဘားရက္ အိုဘားမားက သူပါတီရဲ႕ သမၼတေလာင္းအျဖစ္ ဟီလာရီ ကလင္တန္ကို ေထာက္ခံ အားေပးခဲ့ၿပီး စိတ္ေရာကိုယ္ပါ ဟီလာရီရဲ႕ မဲဆြယ္ စည္း႐ုံးမႈေတြမွာ စတင္ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္ေနပါၿပီ။ ဘားရက္အိုဘားမားရဲ႕ အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းမႈေတြဟာ ဟီလာရီကလင္တန္အတြက္ တကယ္အက်ိဳး ျဖစ္ထြန္းလာနိုင္တဲ့ မတည္ေပးမႈ ျဖစ္လာမလားဆိုတာကိုေတာ့ အခ်ိန္က အဆံုးအျဖတ္ ေပးသြားမွာပါပဲ။ သမၼတ အိုဘားမားနဲ႔ နီးစပ္တဲ့ ဒီမိုကရက္ပါတီအတြင္းစည္းက သူတခ်ိဳ႕ကေတာ့ သမၼတဟာ ဒီမိုကရက္တစ္သမၼတေလာင္းျဖစ္မယ္လို႔ ယူဆရတဲ့ ဟီလာရီကလင္တန္အတြက္ မဲဆြယ္ စည္း႐ုံးေရး ခရီးစဥ္ေတြမွာ လိုက္ပါဖို႔ တကယ့္ကို စိတ္လႈပ္ရွားေနတယ္လို႔ စီအန္ဘီစီကို ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။    တကယ္ေတာ့ သမၼတရဲ႕ အဲဖို႔စ္ ၀မ္း ေလယာဥ္ရဲ႕ကုန္က်စရိတ္က မသက္သာပါဘူး။ လြတ္လပ္ေသာ သတင္းေဆာင္ရြက္မႈအဖြဲ႔က သတင္းစာစဥ္မွာ အျမတ္အစြန္းရယူမႈမဲ့ တရားေရး ဆိုင္ရာ ေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႔ ရရွိထားတဲ့ အခ်က္ေတြကို ေဖာ္ျပထားခဲ့တာေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဖို႔စ္၀မ္းေလယာဥ္ ပ်ံသန္းခ်ိန္မွာ ၁ နာရီ ကို ေဒၚလာ ၂၀၆,၃၃၇ ကုန္က်တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ စီအန္ဘီစီ႐ုပ္သံက ဖက္ဒရယ္ေရြးေကာက္ပြဲေတြရဲ႕ ဘ႑ာေရးနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲမဲဆြယ္ စည္း႐ုံးေရးရဲ႕ ဘ႑ာေရး ဥပေဒေတြကို ခ်မွတ္ စီမံကြပ္ကဲေနတဲ့ ဖက္ဒရယ္ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ကို ဒီကုန္က်စရိတ္ေတြကို ဘယ္သူက ထိမ္းညွိမွာလဲ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသား အခြန္ထမ္းေတြကလား ဟီလာရီကလင္္တန္ရဲ႕ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေရးအဖြဲ႔က လုပ္ေပးမွလားလို႔ ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ စီအန္ဘီစီက “ အိုဘားမားက ဟီလာရီကလင္တန္အတြက္ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေရး လုပ္တဲ့အခါ အဲဖို႔စ္၀မ္းပဲျဖစ္ျဖစ္ တျခားအစိုးရအစီအစဥ္ခရီးပဲျဖစ္ျဖစ္ လွ်ိဳ႕၀ွက္ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႔၀င္ေတြ ပါတဲ့ သမၼတရဲ႕ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေရးလုပ္ငန္းေတြအတြက္ ေငြေပးေခ်မွာပါလား။ ခုဟာက ဟီလာရီကလင္တန္ရဲ႕မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေရးပါလား။ အလားတူ ထည့္၀င္ေငြပံုစံတမ်ိဳးမ်ိဳးအေနနဲ႔ သဘာထားပါသလား”လို႔ ေမးျမန္းခဲ့တာကို ဖက္ဒရယ္ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က  “သက္တမ္းအတြင္း တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ သမၼတ၊ ဒုတိယသမၼတနဲ႔ သမၼတကေတာ္တို႔ကို ႏိုင္ငံေရး ဆိုင္ရာနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေရးလႈပ္ရွားမႈတြအတြက္ သီးျခားပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ပူးေပါင္း လွဳပ္ရွားတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ တာ၀န္ရွိအမႈေဆာင္ေတြအျဖစ္ သတ္မွတ္ပါတယ္။ တာ၀န္ရွိအမႈေဆာင္ ေတြအတြက္ ကုန္က်စရိတ္ေတြကို အေမရိကန္အစိုးရက ေပးေခ်ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္မႈေတြအတြက္ ဆိုရင္ အမ်ိဳးသားပါတီေကာ္မတီက ေပးေခ်ၿပီး မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေရး အတြက္ ကုန္က်စရိတ္ေတြကိုေတာ့ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြရဲ႕ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေရးေကာ္မတီ က ေပးေခ်ရပါတယ္။”လို႔ အေျဖေပးခဲ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈေတြနဲ႔ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေရးကိစၥနဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ သံုးစြဲတဲ့ အသံုးစရိတ္ေတြကို ဖက္ဒရယ္ေရးေကာက္ပြဲေကာ္မတီကို အစီရင္ခံတင္ျပရမွာ ျဖစ္ပါ တယ္။ သမၼတ၊ ဒုတိယသမၼတနဲ႔ သမၼတကေတာ္တို႔ရဲ႕ ခရီးစဥ္ေတြဟာ တာ၀န္အရ ဒါမွမဟုတ္ ႏိုင္ငံေရးသဘာ၀အရ လုပ္ေဆာင္တာ ဟုတ္၊ မဟုတ္ကိုေတာ့ အိမ္ျဖဴေတာ္က တန္ဖိုးျဖတ္ ဆံုးျဖတ္ရပါတယ္။ သူတို႔ သြားလာလႈပ္ရွားတာေတြဟာ တရား၀င္တာ၀န္အရ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို စဥ္းစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဖက္ဒရယ္ဥပေဒအရေတာ့ နိုင္ငံေရးခရီးစဥ္အပါအ၀င္ သူတို႔ရဲ႕ ခရီးသြားလာမႈေတြမွာ လွိ်ဳ႕၀ွက္လံုျခံဳေရးအဖြဲ႔ရဲ႕အကာအကြယ္နဲ႔ တျခားပံုသ႑ာန္အေထာက္အကူေတြပါေပးဖို႔ အခြင့္အာဏာေပးထားပါတယ္။ ဒီ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းေတြ အားလံုးအတြက္ ကုန္က် စရိတ္ေတြကို အတည္ျပဳလက္ခံေပးဖို႔ကေတာ့ သူတို႔ကို စီစဥ္ ေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ အစိုးရ ေအဂ်င္စီေတြရဲ႕ တာ၀န္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီလို မဲဆြယ္စည္း႐ုံးဖို႔နဲ႔ ႏိုင္ငံေရး တာ၀န္အရ ဆိုတာကို ခြဲျခားဖို႔ကေတာ့ တာ၀န္ရွိသူေတြက ခရီးစဥ္ရဲ႕ ရည္ရြယ္ရင္းနဲ႕အေၾကာင္းနဲ႔ ျဖစ္ရပ္ ဒါမွမဟုတ္ လႈပ္ရွားမႈေတြ ရပ္နား လႈပ္ရွားေနတာေတြအရ စစ္ေဆးၾကည့္ရႈ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျပာခ်င္တာကကေတာာ့ ခု အေမရိကန္သမၼတ ဘားရတ္အိုဘားမားရဲ႕ ဒီမိုကရက္တစ္ ပါတီ သမၼတေလာင္း ဟီလာရီကလင္တန္ရဲ႕ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေရး ခရီးစဥ္ေတြမွာ တက္တက္ႂကြႂကြ ပါ၀င္စည္း႐ုံးလႈပ္ရွားေနတာ အဲဖို႔စ္ ၀မ္း ေလယာဥ္နဲ႔ လွ်ိဳ႕၀ွက္လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြအတြက္ ကုန္က်စရိတ္ေတြဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ဥပေဒနဲ႔ ညီညြတ္ရဲ႕လား ဆိုတာကေတာ့ အေရးႀကီးတဲ့ကိစၥတခု ျဖစ္လာေနပါၿပီ။ ဒါကို လြတ္လပ္တဲ့ အရပ္ဖက္ဆိုင္ရာအဖြဲ႔အစည္းေတြက ေစာင့္ၾကည့္ေနသလို တဘက္က ရီပက္ဘလီကန္ပါတီဘက္ကလည္း ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကမယ္ဆိုတာကေတာ့ အေသအခ်ာပါပဲ။ ဥပေဒေဘာင္အတြင္းက အေမရိကန္ျပည္သူေတြရဲ႕ လူမ်ားစု ေထာက္ခံမႈနဲ႔ ၿပိဳင္ဘက္ ရီပက္ဘလီကန္ပါတီထဲက အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ အနာဂတ္ကို စိုးရိမ္ေၾကာင့္က် ရွိေနသူ နိုင္ငံေရးသမားႀကီးေတြနဲ႔ ပါတီ ေထာက္ခံသူျပည္သူေတြ က ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ ေရြးခ်ယ္တဲ့ သမၼတ အျဖစ္ သမၼတအိုဘားမားက ေထာက္ခံ မဲဆြယ္ေပးေနတဲ့ ဟီလာရီ ကလင္တန္ တေယာက္ တကယ္ပဲ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ပထမဆံုးအမ်ိဳးသမီး သမၼတတေယာက္ ျဖစ္လာမလားဆိုတာ ကေတာ့ မၾကာမတင္မွာ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ျမင္လာရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာတ၀ွမ္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ တရားမွ်တေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီေရး  ထြန္းကားဖို႔ကို အေလးထားမယ့္ အေမရိကန္သမၼတတေယာက္ အႏိုင္ရပါေစေၾကာင္း ဆုေတာင္းလိုက္ရပါတယ္။ စိုးေနလင္း