ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ဗီယက္နမ္စစ္ပဲြ တေစၧေျခာက္မႈမ်ားဟာ မဟာဗ်ဴဟာဆိပ္ကမ္း ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကမ္းရမ္ပင္လယ္ေအာ္မွာ ေပ်ာက္ျပယ္သြားခဲ့ပါၿပီ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ က အေမရိကန္ဟာ သူ႔ရဲ႕ေရတပ္ကမ္းကပ္ဖုိ႔၊ ဗံုးႀကဲတိုက္ခိုက္မယ့္ ဘီ-၅၂ ဗံုးႀကဲေလယာဥ္ႀကီးေတြကုိ ရိကၡာ- လက္နက္ျဖည့္တင္း ျပင္ဆင္ဖုိ႔နဲ႔ ဒဏ္ရာရ အေမရိကန္ စစ္သားေတြကို ျပဳစုဖုိ႔ အသုံးျပဳခဲ့တဲ့ ဒီ ဧရာမ ေရတပ္စခန္းႀကီးကို စြန္႔ခြာခဲ့ၾကပါတယ္။ အခုအခိ်န္မွာ တခိ်ဳ႕ ဗီယက္နမ္လူမိ်ဳးေတြက အေမရိကန္ကုိ စစ္ေရးအရ ျပန္္လာဖို႔ ေမ်ွာ္ေနၾကတယ္လို႔ ေျပာေနၾကပါၿပီ။ ယခု အသက္ ၆၃ ႏွစ္ရိွၿပီျဖစ္တဲ့၊ လူငယ္ဘဝတုန္းက ေျမာက္ဗီယက္နမ္ ေျခလ်င္တပ္သားအျဖစ္ အေမရိကန္ကို ခုခံတိုက္ခိုက္ခဲ့ဘူးသူ ဗိုဗန္ေထာက္ ေျပာတာက …. “ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္မွာ မၾကာေသးခင္က ေမးခြန္းတခု တင္ထားတာေတြ႔တယ္။ သမၼတ အိုဘားမားရဲ႕ အလည္အပတ္ ခရီးစဥ္ကေန သင္ ဘာကိုေမ်ွာ္လင့္သလဲ” ေပါ့…။ “တခိ်ဳ႕လူေတြက သူတုိ႔ ဒိီမိုကေရစီလိုခ်င္တယ္တဲ့။ က်ေနာ္ကေတာ့ အေမရိကန္ေတြ ကမ္းရမ္ပင္လယ္ေအာ္ကို ျပန္လာေစခ်င္တယ္လို႔၊ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက က်ေနာ္ေျပာတာကို ေထာက္ခံၾကတယ္ဗ်။” တဲ့…။ မစၥတာ အိုဘားမားဟာ တနဂၤေႏြေန႔မွာ ဗီယက္နမ္ကို ေရာက္လာဖုိ႔ ရိွပါတယ္။ ဒါဟာ စစ္အၿပီးမွာ အေမရိကန္သမၼတတေယာက္ အေနနဲ႔ တတိယေျမာက္ လာေရာက္လည္ပတ္ျခင္းပဲ ျဖစ္တယ္။ သူ႔အေနနဲ႔ အဓိကေျဖၾကားရမယ့္ ေမးခြန္းကေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အစြမ္းထက္ စစ္လက္နက္ပစၥည္းေတြ မတင္ပို႔ႏိုင္ေအာင္ ပိတ္ပင္ထားတာကို တစိတ္တပိုင္း ႐ုပ္သိမ္းေပးၿပီး ဗီယက္နမ္ကို ဝယ္ခြင့္ေပးမလား၊ မေပးဘူးလား ဆုိတာပါပဲ။ ကြန္ျမဴနစ္အစိုးရအေနနဲ႔က ဒီလိုပိတ္ပင္ထားတာကို ႐ုပ္သိမ္းေပးဖုိ႔ ေျပာေနတာ အေတာ္ၾကာပါၿပီ။ ဒီကိစၥမွာ အေမရိကန္က ကမ္းရမ္ပင္လယ္ေအာ္ ျပန္လည္အသံုးျပဳခြင့္ရေရးနဲ႔ အေပးအယူ လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ အိမ္ျဖဴေတာ္အေနနဲ႔ ဒီလို ပိတ္ဆို႔အေရးယူထားတာကို ပယ္ဖ်က္ဖုိ႔ဆိုတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ခ်မွတ္ရာမွာ အေခ်အတင္ ေဆြးေႏြးရမွာက ဗီယက္နမ္ရဲ႕ နိမ့္က်တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး  ေဖာက္ဖ်က္မႈ မွတ္တမ္း ပိုမိုေကာင္းမြန္လာေအာင္ ႀကိဳးစားေရး ဆိုတာနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္ေနတဲ့ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္မွာ တိုးတက္လာေနတဲ့ တ႐ုတ္ရဲ႕ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ အႏၲရာယ္ကို မိမိဘာသာ ပိုမိုကာကြယ္ႏိုင္ေရး ဆိုတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဝါရွင္တန္အေနနဲ႔က ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ဗီယက္နမ္အေပၚ ဒီလုိ ပိတ္ဆို႔ထားမႈ ေျဖေလ်ွာ့ဖုိ႔ကိစၥကို သူ႔ျပည္သူေတြအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရး ပိုိုမိုတိုးတက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးေရးနဲ႔ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုခြင့္ေပးေရး၊ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားကို လႊတ္ေပးေရး စတာေတြ႔နဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ထားတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္မွာ တ႐ုတ္နဲ႔ တင္းမာမႈေတြ ျပင္းထန္လာတဲ့အခါ အုိဘားမား အစုိးရက ပိတ္ဆို႔ထားမႈကို ျပန္ဖြင့္ေပးဖုိ႔ စိတ္ကူးလာခဲ့ပံုရတယ္လုိ႔ အေမရိကန္အစိုးရ အရာရိွေတြနဲ႔ နီးစပ္တဲ့ ေဆြးေႏြးမႈေတြက ဆိုပါတယ္။ ဗီယက္နမ္အစိုးရအေနနဲ႔ကလည္း အရင္ကထက္ ပိုမိုအင္အားႀကီးမားလာေနတဲ့ တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ဖိအားကို တႏုိင္ငံတည္း ရပ္တည္ မရင္ဆုိင္ႏိုင္တာကို သိလာေနတဲ့အတြက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ဆက္ဆံေရးေတြ ပိုမိုတိုးတက္ ေကာင္းမြန္လာေအာင္ ဂ႐ုတစိုက္ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒ အုိင္ဒီယုိေလာ္ဂ်ီေတြ တူညိီၾကေပမယ့္ ဗီယက္နမ္နဲ႔ တ႐ုတ္တုိ႔ဟာ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ထဲက ကြ်န္းမ်ားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၁၉၇၀ နဲ႔ ၈၀ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္းမွာ တဘက္နဲ႔တဘက္ တုိက္ခိုက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္က ႏွစ္ႏိုင္ငံလံုးက ပိုင္ဆိုင္တယ္လုိ႔ ေႂကြးေၾကာ္ထားၾကတဲ့ ပါရာဆဲကြ်န္းမ်ားအနီးက အျငင္းပြားေနတဲ့ ေရျပင္မွာ တ႐ုတ္က ေရနံတူးစဥ္ေတြ ပို႔ခဲ့တဲ့အတြက္ ပင္လယ္ျပင္မွာ အျပန္အလွန္ ပစ္ခတ္မႈေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့သလို ဗီယက္နမ္ၿမိဳ႕ႀကီးတခိ်ဳ႕မွာလည္း တ႐ုတ္ဆန္႔က်င္ေရး အဓိက႐ုဏ္းေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ဖူးတယ္။ မၾကာေသးခင္ကဘဲ တ႐ုတ္ျပည္ဟာ ဗီယက္နမ္ကမ္းေျခနဲ႔ မိုင္ ၃၀၀ ေလာက္ပဲေဝးတဲ့ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ထဲမွာ စစ္ေလယာဥ္ေျပးလမ္းေတြ ပါဝင္တဲ့ လူလုပ္ကြ်န္းမ်ားကို တည္ေဆာက္ခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ တ႐ုတ္နဲ႔ ပင္လယ္ေရေၾကာင္းဆုိင္ရာ အျငင္းပြားမႈထဲ တိုက္႐ုိက္ဆဲြသြင္းခံရမယ့္ အေနအထားကေန ေရွာင္ရွားဖို႔ တစိတ္တပိုင္းအားျဖင့္ ရည္ရြယ္တဲ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ပင္လယ္ျပင္ႏုိင္ငံမ်ား အေနနဲ႔ မိမိကိုယ္ကို ပိုမိုခုခံကာကြယ္ႏုိင္စြမ္းရိွေအာင္ အားေပးမႈနဲ႔ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံရဲ႕လိုအပ္ခ်က္ဟာ အံက်ကြက္တိ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ႏုိင္ငံတကာ ဆိပ္ကမ္းအသစ္တခု ေဆာက္လုပ္ၿပီးစီးေနတဲ့ ကမ္းရမ္ပင္လယ္ေအာ္ကို အေမရိကန္ေတြ အသံုးျပဳခြင့္ရရိွေရး ေမ်ွာ္လင့္ခ်က္ဟာ ပိတ္ဆို႔မႈ ပယ္ဖ်က္ေရးအတြက္ ေနာက္ထပ္ သေဘာက်စရာ အခ်က္တခ်က္ပါပဲ။ အဲဒီမွာ အေမရိကန္ရိွေနမႈက သူ႔ရဲ႕တပ္ေတြ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ အေနာက္ဘက္ကမ္းမွာ ဒီဆိပ္ကမ္းကို အသံုးျပဳႏိုင္မွာျဖစ္တဲ့အတြက္ အေရွ႕ဘက္ျခမ္း ဖိလစ္ပုိင္မွာ အေမရိကန္ေတြရဲ႕ အေျခစိုက္စခန္းက စြမ္းေဆာင္ရည္ေတြကို ျပည္စံုေကာင္းမြန္သြားေစပါလိမ့္မယ္။ “တကယ္လို႔သာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ ကမ္းရမ္ပင္လယ္ေအာ္ကို ပံုမွန္အသံုးျပဳခြင့္ ရေနမယ္ဆိုရင္ တ႐ုတ္ျပည္နဲ႔ အင္အားခ်ိန္ခြင္လ်ွာ ထိန္းညိႇေရးမွာ အဲဒါက အားသာခ်က္တရပ္ ျဖစ္လိမ့္မယ္” လို႔ ဟိုႏိုလူလူက လံုၿခံဳမႈေလ့လာေရး၊ အာရွ-ပစိဖိတ္စင္တာက ဗီယက္နမ္လူမ်ိဳး စပါယ္ရွယ္လစ္ အလက္ဇန္ဒါ အယ္ ဗူဗင္က ေျပာပါတယ္။ “တကယ္လို႔ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္မွာ တခုခုျဖစ္ခဲ့ရင္ အေမရိကန္အေနနဲ႔ အဲဒီကိုေရာက္ဖုိ႔ အခိ်န္ခနပဲလုိမယ္။ တ႐ုတ္ကေတာ့ ပိုၿပီး ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။” တဲ့…။ မဟာမိတ္ဖဲြ႔မႈမ်ားကို ေရွာင္ရွားၿပီး ႏိုင္ငံျခား စစ္အေျခစိုက္ စခန္းေတြကို ပိတ္ပင္ထားတဲ့ ဗိီယက္နမ္ေတြဟာ အေမရိကန္ေတြကို သီးသန္႔ အထူးအခြင့္အေရးေပး အသံုးခ်ခြင့္ျပဳမွာမဟုတ္ဘဲ တျခားသူမ်ားကိုလည္း အသံုုးျပဳခြင့္ေပးမွာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေျပာထားၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ စင္ကာပူနဲ႔ ဂ်ပန္ သေဘၤာေတြဟာ ဒီႏွစ္ထဲမွာ အဲဒီဆိပ္ကမ္းကို ပထမဆံုးအေနနဲ႔ အသံုးျပဳခဲ့ၾကပါၿပီ။ ဒုတိယႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး အန္တိုနီ ေဂ် ဘလင္ကင္ မၾကာခင္ကသြားခဲ့တဲ့ ဗီယက္နမ္ခရီးစဥ္မွာ ဝါရွင္တန္အေနနဲ႔ စစ္အေျခစိုက္စခန္းတခုကို ရွာေဖြေနတာမဟုတ္ေၾကာင္း ဟႏိြဳင္ကို အာမခံသြားပါတယ္။ ပိတ္ဆို႔မႈပယ္ဖ်က္ေရးကေတာ့ ဝါရွင္တန္ရဲ႕ စိတ္ခ်ယံုၾကည္မႈကိုရဖို႔ အေတာ္ၾကာဥိီးမယ့္ပံုပါပဲ။ အိုဘားမားအစိုးရအေနနဲ႔ ဗီယက္နမ္နဲ႔ ဆက္ဆံေရး တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာျခင္းက ပါတီစံုဒီမုိကေရစီစနစ္ ဗီယက္နမ္ကို ေရာက္လာေအာင္ ႀကိဳးစားေနတာပဲလို႔ ျမင္ေနၾကတဲ့ ကြန္ဆာေဗးတစ္ ဗီယက္နမ္စစ္ဘက္ဆိုင္ရာေတြကေတာ့ စိုးရိမ္ေနၾကပါတယ္။ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ထဲမွာ တ႐ုတ္က ဘာေတြတည္ေဆာက္ေနတာလဲ တ႐ုတ္က ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ထဲက သဲခံုေက်ာက္တန္းေတြေပၚကို ေၾကာက္စရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ မ်ားျပားတဲ့သဲေတြ စုပံုၿပီး လူလုပ္ကြ်န္းခုႏွစ္ခုေလာက္ ဖန္တီးကာ ပထဝီႏိုင္ငံေရး တင္းမာမႈေတြမွာ အေျခခိုင္ေအာင္ အားစိုက္ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ “ဗီယက္နမ္စစ္တပ္ရဲ႕ ဆန္႔က်င္မႈကို ေက်ာ္နင္းဖို႔အတြက္ အေမရိကန္အေနနဲ႔ စစ္လက္နက္တင္ပို႔မႈ ပိတ္ပင္ထားတာကို ပယ္ဖ်က္ေပးျခင္းအားျဖင့္ သူ႔မွာ ေကာင္းမြန္တဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ ရွိပါတယ္ဆိုတာ ျပဖို႔လိုတယ္” လို႔ ေဒါက္တာဗူဗင္က ေျပာပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ စစ္ေရးအရ နီးကပ္စြာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ တံခါးေတြ ဖြင့္ေပးလိုက္သလိုျဖစ္ၿပီး ကမ္းရမ္ပင္လယ္ေအာ္ အသံုးျပဳခြင့္ရေရးကလည္း ထပ္ခ်ပ္မကြာ လိုက္လာမွာပါ။ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး အက္ရွ္တြန္ ဘီ ကာတာက လြန္ခဲ့တဲ့လကျပဳလုပ္တဲ့ ဆီးနိတ္ ၾကားနာပဲြတခုမွာ သူ႔အေနနဲ႔ လက္နက္တင္ပို႔မႈ ပိတ္ပင္ေရး ပယ္ဖ်က္ဖုိ႔ကို ေျပာခဲ့တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖဲြ႔က ကမာၻမွာ လူ႔အခြင့္အေရး အခိ်ဳးေဖာက္ခံရဆံုး တိုင္းျပည္ေတြထဲက တႏိုင္ငံလို႔ သတ္မွတ္ခံထားရတဲ့ ႏိုင္ငံတခုအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရး ႐ႈေထာင့္ကေန ၾကည့္တဲ့အခါ ျပႆနာေတြက ရိွေနဆဲပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့အပတ္ထဲမွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက ဒီမိုကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အလုပ္သမားေရးရာ ဒုတိယႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး တြမ္မာလင္ ေနာ့စကီး ဟႏိြဳင္ကို လာေရာက္ၿပီး အုိဘားမား အလည္အပတ္ မလာေရာက္မီ လူ႔အခြင့္အေရး ရရိွေနမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေနာက္ဆံုးအကဲျဖတ္ခ်က္ ခ်ႏိုင္ဖို႔အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႔ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ အစိုးရအရာရိွမ်ားနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့ပါတယ္။ သူ႔အေနနဲ႔ “ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအားလံုးကို ခြ်င္းခ်က္မရိွ လႊတ္ေပးဖို႔” နဲ႔ တျခားေသာ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာေတြ တုိးတက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ဟႏိြဳင္ကို တိုက္တြန္းခဲ့တယ္လို႔ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနက ဆိုပါတယ္။ ဗီယက္နမ္မွာ ယခုထက္တိုင္ အစုိုးရကို ေဝဖန္တဲ့ ဘေလာ့ဂါမ်ား၊ ေရွ႕ေနမ်ား အပါအဝင္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ ၁၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ အက်ဥ္းေထာင္ေတြထဲမွာ ရိွေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ အစိုးရအရာရိွတေယာက္က အလည္အပတ္သြားေရာက္ၿပီး မွတ္ခ်က္ျပဳ ေျပာရာမွာေတာ့ ဗီယက္နမ္ေတြဘက္က အျပဳသေဘာ တံု႔ျပန္မႈေတြ ျပခဲ့တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ မစၥတာ ဘလင္ကင္ လြန္ခဲ့တဲ့လက ေျပာၾကားခဲ့တဲ့ မိန္႔ခြန္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရးအခိ်ဳ႕ တိုးတက္ရရိွလာမႈေတြ၊ အထူးသျဖင့္ လြတ္လပ္တဲ့ အလုပ္သမားသမဂၢမ်ားကို ပထမဆံုးအေနနဲ႔ ဖဲြ႔စည္းခြင့္ျပဳခဲ့တာကို ခ်ီးက်ဴးေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ထိပ္တန္း အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္တေယာက္ ႐ုတ္တရက္ လြတ္ေျမာက္တာတာက လက္နက္ေရာင္းခ်မႈ ပိတ္ပင္ထားတာကို ပယ္ဖ်က္ေရး ရည္ရြယ္တာ ျဖစ္ေပမယ့္ တျခားေသာ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား လြတ္ေျမာက္ေရးကိစၥကို ခ်န္မထားသင့္ဘူးလို႔ မစၥတာ မာလင္ေနာ့စကီးက ေျပာပါတယ္။ “တကယ္လို႔ အုိဘားမားက လက္နက္တင္ပို႔ေရာင္းခ်မႈ ပိတ္ပင္ထားတာကို လံုးဝ ဖြင့္ေပးလိုက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒါ ဗီယက္နမ္အတြက္ေရာ၊ ဗီယက္နမ္-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးအတြက္ပါ သိပ္ေကာင္းသြားမွာပါ” လို႔ ဟႏိြဳင္က လူ႔မႈေရး အဖဲြ႔အစည္း တည္ေထာင္သူတေယာက္ျဖစ္တဲ့ ငုယင္ခြ်မ္ေအက ေျပာပါတယ္။ “ကြန္ျမဴနစ္ေတြ ေျပာတာက က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ တရားဥပေဒစိုးမုိးမႈ ေလးစားသင့္ၿပီး ျပႆနာေတြ မဖန္တီးသင့္ဘူး” တဲ့။ ဒီလုိေျပာတာက က်ေနာ္တို႔ အျမင္အရဆိုရင္ အျပဳသေဘာ မေဆာင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အျပဳသေဘာေဆာင္တာကေတာ့ အေမရိကန္နဲ႔ ဗီယက္နမ္ ဆက္ဆံေရး ေခတ္သစ္တခုကို စတင္လိုက္ၿပီ ဆုိတာပါပဲ။ လက္နက္တင္ပို႔ေရာင္းခ်မႈ ပိတ္ပင္ထားတာကို ဖြင့္ေပးလိုက္ျခင္းက အေမရိကန္ ကာကြယ္ေရးပစၥည္း ထုတ္လုပ္သူမ်ားအတြက္ ပြေပါက္တိုးေတာ့မယ္လို႔ေတာ့ မေမ်ွာ္လင့္ႏုိင္ပါ။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တုန္းက ဝါရွင္တန္က ပိတ္ပင္ထားတာရဲ႕ တစိတ္တပိုင္း ဖြင့္ေပးလိုက္တဲ့အခါ လူသတ္လက္နက္မဟုတ္တဲ့ ေရေၾကာင္းကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ ပစၥည္းမ်ား တင္ပုိ႔ေရာင္းခ်မႈကို ခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဗီယက္နမ္ေတြ အေမရိကန္ပစၥည္းေတြ သိပ္မဝယ္ၾကပါဘူး။ ကမ္းေျခေစာင့္ ေရဒါစနစ္ စက္ပစၥည္းမ်ားကိုေတာင္ မဝယ္ခဲ့ၾကပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိေတာ့ ေငြမရိွလို႔ပါလို႔ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ ကင္ဘာရာၿမိဳ႕က ကာကြယ္ေရးသုေတသီ ကားလ္ သဲယာက ေျပာပါတယ္။ ဒါဟာ ဗီယက္နမ္ရဲ႕ ေရရွည္ လက္နက္တင္ပို႔ေထာက္ပံ့သူ ႐ုရွားရဲ႕ ေလးလံလွတဲ့ ပစၥည္းေတြေနရာမွာ အေမရိကန္လုပ္ စက္ပစၥည္းေတြကို အစားထုိးဖို႔ရာမွာ ကုန္က်စရိတ္ သိပ္မ်ားေနမွာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဗီယက္နမ္အေနနဲ႔က ႐ုရွားလက္နက္တခုတည္းအေပၚမွာ မီွခိုအားထားေနရတာကိုေတာ့ ျဖန္႔ခဲြပစ္ခ်င္ပါလိမ့္မယ္။ ဗီယက္နမ္က ႐ုရွားလုပ္ ေရငုပ္သေဘၤာေတြကို ကိုင္တြယ္ဖုိ႔ ေရတပ္သားေတြကို ေလ့က်င့္ရာမွာလည္း အိႏိၵယေတြကို သံုးပါတယ္။ တခိ်ဳ႕ စစ္လက္နက္ပစၥည္းေတြ အတြက္လည္း အစၥေရးကို သြားရွာခဲ့ၾကပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့အပတ္ထဲက ဟႏိြဳင္မွာလုပ္တဲ့ ဗီယက္နမ္လိုအပ္တဲ့ စစ္ပစၥည္းေတြကိစၥ ေဆြးေႏြးပြဲတခုမွာ ဘိုးအင္းနဲ႔ ေလာ့ဟိမာတင္ ကုမၸဏီမ်ား အပါအဝင္ အေမရိကန္ စစ္လက္နက္ထုတ္လုပ္သူမ်ားကို ဗီယက္နမ္အစိုးရ အရာရိွမ်ားက ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ အစည္းအေဝးကို တက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ ဖီလာဒဲဖီးယားအေျခစိုက္ ဆက္သြယ္ေရးပစၥည္း ထုတ္လုပ္သူ EDI-USA ရဲ႕ ႏုိင္ငံတကာေစ်းကြက္ ခ်ဲ႕ထြင္ေရးဒါ႐ုိက္တာ ခရစ္တိုဖာ ဒဗလ်ဴ စဖိဒုက အလိုခ်င္ဆံုး စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ ပစၥည္းေတြထဲမွာေတာ့ ဆက္သြယ္ေရးပစၥည္းေတြက ထိပ္ဆံုးက ရိွေနပါလိမ့္မယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ႐ုရွားေတြအေနနဲ႔ ဂူအမ္ကြ်န္းဆီ ေထာက္လွမ္းေရးသြားၾကတဲ့ ေလယာဥ္ေတြအတြက္ ဆီျဖည့္ေလယာဥ္ေတြ စခန္းခ်ဖုိ႔ ကမ္းရမ္ပင္လယ္ေအာ္ကို အသံုးခ်ႏိုင္တဲ့ အထူးအခြင့္အေရးတရပ္က ရိွေနဆဲပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေတာင္ဘက္နဲ႔ အေရွ႕ဘက္ေတြမွာ ေတာင္ကုန္းေတြနဲ႔ လြန္းထုိးထားသလို ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္နဲ႔ ျခားထားတဲ့ ကမ္းရမ္ပင္လယ္ေအာ္ဟာ ကုန္းတြင္းပိုင္းကို မိုင္ ၂၀ ေလာက္ တုိးဝင္ေနတဲ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွရဲ႕ အႀကီးဆံုး အကာအကြယ္ေကာင္းတဲ့ ဆိပ္ကမ္းတခုျဖစ္သလို ေရနက္တာေၾကာင့္ မဟာဗ်ဴဟာ အခ်က္အခ်ာက်တဲ့ ဆိပ္ကမ္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေဒသခံ မစၥတာေထာက္ကေတာ့ အေမရိကန္ေတြ ျပန္လာဖုိ႔ဆိုတာ သိပ္ေတာ့ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ျဖစ္မလာႏိုင္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ “စပရက္ဒေလကြ်န္းမွာ တ႐ုတ္ေတြ ေလယာဥ္ေျပးလမ္းေဆာက္တဲ့ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဗီယက္နမ္လူမိ်ဳးေတြက ေတာ္ေတာ္ ေဒါသထြက္ေနၾကတယ္။ က်ေနာ္တို႔တြက္တာေတာ့ တ႐ုတ္က သူတို႔လာခ်င္ရင္ တနာရီအတြင္း ေရာက္လာၿပီး ဆိုင္ဂံုကို ဗံုးႀကဲႏိုင္တယ္။” လို႔ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ထဲက အျငင္းပြားေနတဲ့ ကြ်န္းေတြကိစၥကုိ ရည္ညႊန္းေျပာဆိုပါတယ္။ ရဲထြန္း (သီေပါ) ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၁၉ ရက္ေန႔ထုတ္ New York Times မွ ဂ်ိန္းပါလက္ဇ္ (JANE PERLEZ) ေရးသားေသာ Why Might Vietnam Let U.S. Military Return? China. ကို တိုက္႐ုိက္ဘာသာျပန္ဆုိပါသည္။