ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္းေဒသမွာ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္အခ်င္းခ်င္း အၾကားတေက်ာ့ျပန္ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ တိုက္ပြဲေတြအေျခအေနရဲ႕ အတိုင္းအဆက ဘယ္ေလာက္ရွိပါသလဲခင္ဗ်။ “တိုက္ပြဲက ေတာ္ေတာ္ေလး ဆိုးသြားပါတယ္ခင္ဗ်၊ ေတာ္ေတာ္ေလးဆိုးတယ္ဆုိတာက ႏွစ္ဖက္က အျပန္အလွန္နားလည္မႈ အားနည္းၿပီးေတာ့ အျပန္အလွန္အတင္းအေလ်ာ့ေတြ ဟိုဟာေပါ့ က်ေနာ္တို႔ျဖစ္ခ်င္တတဲ့အတိုင္းအတာ၊ တိုက္တြန္းတဲ့အတိုင္းအတာက ျဖစ္မလာပဲနဲ႔ အရင္တေခါက္တုန္းကေပါ့ က်ေနာ္တို႔က ထုတ္ျပန္ထားတာရွိတယ္ေလ။ ေနာက္ေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ ျပင္းလာတဲ့သေဘာရွိတယ္ေလ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့လည္း လူ႔အခြင့္အေရးေတြ အျပန္အလွန္ ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြရွိတယ္၊ ရွိတယ္ဆိုတာက မုန္း၀ီးဘက္က ဟိုပန္ရြာဆိုတဲ့ဟာ အဆိုးဆုံးျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီဟာက အျပန္အလွန္ လက္ညိႇဳးထိုးေနတယ္။ ရြာမီး႐ႈိ႕တဲ့ဟာ သက္ေသအေထာက္အထားေတြ တိတိက်က်မွန္မွန္ကန္ကန္ရေအာင္လို႔ က်ေနာ္တို႔က ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ တိုက္တြန္းခ်င္တယ္၊ အျပည့္အစုံေပါ့ေနာ္။ အခုက အျပန္အလွန္လက္ညွဳိးထုိး ေနတယ္။ အျပန္အလွန္လက္ညိႇဳးထိုးေနေပမယ့္လည္း ခံရတာက က်ေနာ္တို႔ရွမ္းရြာေတြျဖစ္သည့္ အတြက္ေပါ့ေနာ္၊ က်ေနာ္တို႔ရွမ္းျပည္တိုးတက္ေရးပါတီ ရွမ္းျပည္ရဲ႕ အဖြဲ႔အစည္းတခုအေနနဲ႔ ေတာ္ေတာ္စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိတယ္။ အဲဒါေလးေတြကို ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ သူတို႔ကို တာ၀န္ရွိတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က ေျပာခ်င္ပါတယ္။ အဲဒါေလးကို အဓိကဦးစားေပးၿပီးေတာ့ အဲဒီေကာင္ကို ေျဖရွင္းဖို႔နည္းလမ္း၊ ျပည္သူလူထုေတြ အမ်ားဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ဟာေတြကို ၀ိုင္း၀န္းၿပီးေတာ့ ကူညီၾကရေအာင္လို႔ တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။” မီးေလာင္ခဲ့တဲ့ရြာက ရွမ္းျပည္တိုးတက္ေရးပါတီ ထိန္းခ်ဳပ္ဂြင္လား။ “အဲ့ထဲမွာေတာ့ လႈပ္ရွားတာေတာ့ လႈပ္ရွားၾကတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ဂြင္က်ေတာ့ ဟိုဖက္က်ေတာ့ နည္းနည္းေ၀းတယ္ေပါ့ နမ့္ခမ္း ေရႊလီခ်ဳိင့္၀ွမ္းေဒသမွာေတာ့ က်ေနာ္တို႔က အုပ္စုိုးမႈေတြက စီမံခန္႔ခြဲမႈေတြ လုပ္ထားတာရွိတယ္။ ၿပီးေတာ့လည္း အခုျဖစ္ေနတဲ့ ဟိုပန္ဆိုတဲ့ ေနရာမွာ RCSS ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ (ေတာင္ပိုင္း) လည္းေနထားတယ္။ ပေလာင္လည္း ရွိထားတယ္။ ေကအုိင္ေအ (ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႔) လည္းရွိတယ္ဆိုေတာ့ ဘယ္ႏွစ္ဖြဲ႔ ေတာင္မွ ပုံေနတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတုိ႔က ဟုိဘက္မွာ ရန္ျဖစ္တဲ့ေနရာမွာ က်ေနာ္တို႔ ဗဟုိ ဌာနခ်ဳပ္နဲ႔ အလွမ္းေ၀းေတာ့ အဲဒီမွာျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့အေျခအေနကို က်ေနာ္တို႔က တိက်မွန္စြာ မသိႏိုင္ဘူးေပါ့ေနာ္။” ဗိုလ္မႉးတို႔အဖြဲ႔က တအာင္းပေလာင္နဲ႔ ယူအန္အက္ဖ္စီ (ညီညြတ္ေသာတိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးမ်ား ဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ) အဖြဲ႔၀င္ခ်င္း မဟာမိတ္၊ အန္စီေအ (တႏိုင္ငံလုံးပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္) ထုိးထားတဲ့ ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ေတာင္ပိုင္းနဲ႔က်ေတာ့ တိုင္းရင္းသားမ်ဳိးႏြယ္စု တူတယ္ဆိုေတာ့ ဒီျဖစ္စဥ္ႀကီးတခုလုံးကို တိုက္တြန္းတာအျပင္ တျခားဘယ္လို ၾကား၀င္ ေဆာင္ရြက္တာရွိလဲ။ “က်ေနာ္တို႔ ၾကား၀င္ညိႇႏိႈင္းထားတာေတာ့ အရင္တေခါက္တုန္းကလည္း က်ေနာ္လုပ္ပါတယ္။ အရင္တေခါက္တုန္းက က်ေနာ္တို႔ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္ထုတ္ၿပီးေနာက္ပုိင္း က်ေနာ္တို႔က JAC (ပူးတြဲလွဳပ္ရွားမႈေကာ္မတီ) အေနနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ အက္အန္အယ္လ္ဒီ (ရွမ္းတိုင္းရင္းသား မ်ားဒီမိုကေရစီအဖြ႔ဲခ်ဳပ္) နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ SSPP ပါတီနဲ႔၊ က်န္တဲ့ အရင္တုန္းက က်ေနာ္တို႔က SSA အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္တဲ့ စိန္ေက်ာ့ဌာေနျပည္သူ႔စစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္လြယ္ေမာင္းတို႔၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကိုင္ဖတို႔ အဲလိုမ်ဳိးဖြဲ႔ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔က စုေပါင္း JAC အေနနဲ႔ RCSS ကို သြားၿပီးေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြး ခဲ့ေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ညိႏိႈင္းတဲ့ေနရာမွာ သူတို႔က ေနရာပဲကြာတယ္။ ပေလာင္က တေနရာ ေတာင္းတယ္ေတြ႔ဆုံဖို႔ကို၊ RCSS က တေနရာေပါ့၊ ခ်င္းမိုင္ သို႔မဟုတ္ လြယ္တိုင္းလန္း ဌာနခ်ဳပ္တို႔။ ေနာက္ပုိင္းမွာ ပေလာင္ကလည္း ေရႊလီ (တရုတ္ႏိုင္ငံ) သို႔မဟုတ္ မိုင္းလားတို႔ ေျပာတာေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ဒီ ႏွစ္ဖက္တပ္ ျဖစ္ခ်င္တဲ့ေနရာေတြကို သူတို႔က အျပန္အလွန္ လိုက္လိုက္ေလ်ာေလ်ာ အတင္းအေလ်ာ့အားနည္းတဲ့အခါက်ေတာ့ ျဖစ္မလာခဲ့ဘူး။ က်ေနာ္တို႔ UNFC အေနနဲ႔လည္း ဒီလိုနည္းလမ္းနဲ႔ပဲ စီစဥ္ၿပီးေတာ့ ၾကားထဲမွာေနၿပီးေတာ့ လုပ္ေပးမယ္လို႔ ညိႇႏိႈင္းခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲလိုမ်ဳိး ျဖစ္မလာဘူး။ ျဖစ္မလာေတာ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ ပန္ဆန္းမွာ က်ေနာ္တို႔ ေဆြးေႏြးၾကတယ္။ ေဆြးေႏြးေတာ့လည္း အဲဒါမွာလည္း က်ေနာ္တို႔က မုိင္းလားကေန စီစဥ္ေပးတယ္။ အဲဒီ မိုင္းလားမွာလည္း ဟိုဟာေပါ့ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ၾကီးယြက္စစ္အေနနဲ႔ သူကလည္း သြားေနၾကတာပါပဲ။ အဲဒီမိုင္းလားမွာ သြားသြားလာလာတာ သူ႔အတြက္လည္း အဆင္ေျပမယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က ထင္တယ္ေလ။ အဲဒီေတာ့ ပေလာင္မွာလည္း အဆင္ေျပႏိုင္ေလာက္တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က ျမင္ထားတယ္ေလ။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီမွာ စီစဥ္ေပးထားတာနဲ႔လည္း ႏွစ္ဖက္က လက္မခံဘူးျဖစ္ေနေတာ့၊ ပေလာင္က လက္ခံတဲ့ေနရာမွာ RCSS က လက္မခံဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဒီဘက္ကလည္း စစ္အင္အားေတြ ေလွ်ာ့မသြားဘဲနဲ႔၊ ေလ်ာ့မသြားဘဲနဲ႔ ပိုပိုလာေနတဲ့အခါက်ေတာ့ ႏွစ္ဖက္စလုံးက သူတို႔က ပြဲျပန္ျဖစ္လာတာျဖစ္တယ္။ တကယ့္ မေကာင္းတဲ့ျဖစ္ရပါပဲ ဒီဟာ ေတြ။” ဗိုလ္မႉးတို႔ ဒီတိုက္ပြဲေတြကို ရပ္နားေျပလည္ေအာင္ အေကာင္းဆုံးေျဖရွင္းမယ့္နည္းလမ္းက ႏွစ္ဖက္ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ဒီကေန ဘာတိုက္တြန္းေျပာဆိုခ်င္ပါသလဲ။ “အဲဒါက်ေတာ့ တုိင္းရင္းသားအခ်င္းခ်င္းက်ေတာ့ အျပန္အလွန္ညိႇႏိႈင္းတာ အခုက ဒုတိယအဆင့္ ေတာင္မွျဖစ္သြားၿပီ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ ပထမဆုံးကလည္း က်ေနာ္တို႔ညိႇတယ္၊ အဆင္မေျပဘူး။ ေနာက္ဆုံးအဆင့္မွာလည္း မိုင္းလားမွာလည္း ျပန္ညိႇေပးေသးတယ္ အဆင္မေျပခဲ့ဘူး။ ဒါက က်ေနာ္တို႔ တိုင္းရင္းသားအခ်င္းခ်င္းရဲ႕ ညိႇႏိႈင္းမႈေပါ့ေနာ္။ RCSS မွာလည္း အဆင္ေျပႏိုင္ေအာင္ က်ေနာ္တို႔က ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ အားမေလ်ာ့ပဲနဲ႔ သူတို႔က ဆက္လက္ႀကိဳးစားသြားမယ္။ ပိုၿပီးေတာ့ တာ၀န္ရွိတာက အစိုးရျဖစ္ပါတယ္။ အခုက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေျပာေနတာက အစိုးရနဲ႔ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ပဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေျပာရင္ေတာ့ မျဖစ္ေလာက္ဘူးေပါ့ေနာ္။ ဒါေတြဟာ တႏိုင္ငံလုံး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးဆိုတာ ဘယ္အဖြဲ႔အစည္းမွ က်ေနာ္တို႔တိုင္းျပည္မွာ စစ္ပြဲမျဖစ္ေစရဘူး။ အခုက ဗမာတပ္မေတာ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔နဲ႔ တိုက္ပဲြမျဖစ္တာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ အဲလိုမ်ဳိးတခု အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ေလးနဲ႔ယူသြားရင္ေတာ့ မျဖစ္ဘူးေပါ့ေနာ္။ အခုက ျဖစ္ေနတဲ့ ပေလာင္နဲ႔ ရွမ္းနဲ႔ ရန္ျဖစ္ေနတဲ့ကိစၥက အ့ဲထဲမွာ ဗမာေတြက၊ ဗမာ့တပ္မေတာ္ကလည္း ပါ၀င္ေနေတာ့ အဲဒီၾကားထဲမွာ လုံး၀ ဗမာ့တပ္မေတာ္နဲ႔ အစိုးရနဲ႔ လုံး၀တာ၀န္ရွိ၊ ပိုၿပီးေတာ့ တာ၀န္ရွိတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က ေျပာခ်င္တယ္ဗ်။”