က်န္ခဲ့တဲ့ငါးႏွစ္တာမွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တိုးတက္မႈေတြ အနည္းငယ္ရွိခဲ့ေပမယ့္ သတင္းမီဒီယာအတြက္ ျပ႒ာန္းထားခဲ့တဲ့ ဥပေဒေတြကို အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ ျပန္လည္ျပင္ဆင္သြားဖို႔ လိုအပ္ေနတယ္လို႔ မီဒီယာအသိုင္းအ၀န္းက ေျပာလိုက္ပါတယ္။ သမၼတေဟာင္း ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္မွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ မီဒီယာေတြရဲ႕ အခန္းက႑ တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး အထူးသျဖင့္ ၂၀၁၂ ကေန ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း သတင္းမီဒီယာက႑အတြက္ ေကာင္းမြန္တဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြ ေပၚထြက္ခ့ဲတာပါ။ အဲဒီကာလအတြင္း သတင္းမီဒီယာက႑ တုိးတက္မႈနဲ႔  ပတ္သက္ၿပီး The Voice Daily အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ဦးေက်ာ္မင္းေဆြက “သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ တက္လာတယ္။ သတင္းသမားေတြ အရည္အေသြးေကာ အရည္အခ်င္းေကာ တက္လာတယ္။ သတင္းပညာရပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ သင္တန္းေပါင္းမ်ားစြာ ဒီကာလမွာ ေပးခဲ့တာရိွတယ္၊ ရခဲ့တာရိွတယ္။ ေနာက္တခါ သတင္းမီဒီယာဥပေဒ ေပၚလာတယ္။ ေနာက္တခါ ဒီ ႏိုင္ငံတကာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္လို အခမ္းအနားမ်ိဳးကို က်ေနာ္တို႔ ဒီမွာ တဂုဏ္တယူ က်င္းပႏိုင္တယ္။ ေနာက္တခါ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡ ကိစၥေတြမွာလည္း သတင္းမီဒီယာေတြ တာ၀န္ေက်ခဲ့တယ္။ ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြ အေျခအေနကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလး တာ၀န္ေက်ခဲ့တယ္။ ၿခံဳေျပာရရင္ သတင္းမီဒီယာေတြ အင္မတန္ကို ဒီကာလအတြင္းမွာ တိုးတက္လာတယ္လို႔ ေျပာရမယ္” လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ၄၈ ႏွစ္တာကာလမွာ အႀကီးမားဆံုးမွတ္တိုင္လို႔ ဆိုရမယ့္ စာေပစိစစ္ေရးကို ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ ဖ်က္သိမ္းလိုက္တာေၾကာင့္ ပုဂၢလိက သတင္းစာေတြ ထုတ္ေ၀လာႏိုင္ခဲ့ေပမယ့္ သတင္းမီဒီယာက႑ တိုးတက္ဖို႔နဲ႔ သတင္းသမားေတြအတြက္ ထိေရာက္တဲ့ ဥပေဒေတြ ျပ႒ာန္းႏိုင္ခဲ့တာ မရွိသလို ဥပေဒအရ ကာကြယ္ေပးႏိုင္မႈ အားနည္းခဲ့တယ္လို႔ သတင္းစာဆရာတဦးျဖစ္တဲ့ ဦးျမင့္ေက်ာ္က ဆုိပါတယ္။ “စာေပစိစစ္ေရး ျဖဳတ္လိုက္တဲ့ဟာ ၂၀၁၂ မွာ ျဖဳတ္လိုက္တဲ့ဟာ ဒါ အႀကီးမားဆံုး မွတ္တိုင္လို႔ထင္တယ္။ ဒီစိစစ္ေရးက က်ေနာ္တို႔ ၄၈ ႏွစ္ၾကာခဲ့တဲ့ စိစစ္ေရး။ ဒီဟာ ျဖဳတ္လိုက္တယ္။ ျဖဳတ္လိုက္ၿပီးတဲ့ အက်ိဳးဆက္ကေတာ့ သတင္းစာေတြ ထုတ္လာႏိုင္တယ္။ ဒီဟာကေတာ့ အႀကီးမားဆံုး အေျပာင္းအလဲေပါ့ေနာ္။ သုိ႔ေသာ္ ဥပေဒပိုင္းဆိုင္ရာေတြမွာေတာ့ တကယ့္ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္အတြက္၊ တကယ့္ကို ျပည့္စံုတဲ့ ဥပေဒမ်ိဳး၊ တကယ္ကို မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ အာမခံတဲ့ ဥပေဒမ်ိဳးေတာ့ မရိွေသးဘူး။” အစိုးရသစ္ တက္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနကို ဆက္လက္ ထားရွိခဲ့တာေၾကာင့္ အရင္အစိုးရလက္ထက္က သတင္းမီဒီယာနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ဥပေဒေတြကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္သြားႏုိင္ဖို႔အတြက္ ႀကိဳးစားသြားမယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ (ယာယီ) အတြင္းေရးမႉး ဦးသီဟေစာက ဆိုပါတယ္။ “အဲ့ဒီ ၀န္ႀကီးျဖစ္သြားတာ ငါတို႔ သတင္းမီဒီယာေကာင္စီမွာ၊ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ (ယာယီ) ထဲကပါခဲ့တဲ့ ဆရာဦးေဖျမင့္ ျဖစ္သြားတယ္။ ဆိုေတာ့ သူက မီိဒီယာေလာကရဲ႕ ခံစားခ်က္ေတြကို အစက ငါတို႔ သတင္းမီဒီယာေတြနဲ႔ အတူတူသြားၿပီးေတာ့ သမၼတတို႔၊ ကာခ်ဳပ္တို႔ကို သြားေျပာခဲ့တယ္။ ဒါေတြလိုခ်င္တယ္၊ ဒါေတြျဖစ္ခ်င္တယ္ ဆိုၿပီးေပါ့။ သူ ၀န္ႀကီးျဖစ္ၿပီဆိုရင္၊ သူ လုပ္ခြင့္ရၿပီဆိုေတာ့ သူပိုလုပ္မယ္လို႔ေတာ့ ထင္တယ္။ ဘယ္ေလာက္ထိ လုပ္ႏိုင္မလဲ၊ ဘယ္ေလာက္ထိ လုပ္ခြင့္သာမလဲေတာ့ မသိႏိုင္ေသးဘူး။ ဒါေပမယ့္ သတင္းမီဒီယာသမားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရး၊ သတင္းမီဒီယာသမားေတြရဲ႕ ျပႆနာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ေတာ့ အရင္ထက္ပိုၿပီးေတာ့ သူ Attention ေပးမယ္လို႔ ထင္တယ္။” ျမန္မာႏိုင္ငံ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ (ယာယီ) က ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ တိုင္ၾကားမႈမ်ားေျဖရွင္းေရး ေကာ္မတီကို ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း သတင္းသမားေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ တုိင္ၾကားမႈေပါင္း ၁၈၀ ေက်ာ္ရွိခဲ့ၿပီး ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ က်န္တဲ့ ရာခိုင္ႏႈန္းေတြမွာ တရားစြဲဆိုခံရမႈေတြနဲ႔ ေထာင္က်ခံရမႈေတြ ရွိေနတာေၾကာင့္ ေက်နပ္ေလာက္တဲ့ အတိုင္းအတာကို မရရွိခဲ့ဘူးလို႔ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ (ယာယီ) က သိရပါတယ္။ သတင္း - ဟိန္းကုိ